10. Rola środowiska rówieśniczego w procesie socjalizacji.

Człowiek jako istota społeczna całe swoje życie opiera na kontaktach z innymi ludźmi. W świat społecznych relacji wchodzi już od pierwszych tygodni życia najpierw w rodzinie, później buduje relacje z rówieśnikami, które pełnią ważną rolę w procesie socjalizacji dziecka. To one pozwalają budować więzi, uczą płynnej komunikacji oraz wyrażania własnych potrzeb. Słownik Socjologiczny, utożsamia grupę rówieśniczą z grupą społeczną: Składająca się z jednostek równych wiekiem, przeważnie ujednolicona pod względem płci.

Tadeusz Pilch i Irena Leparczyk w publikacji "Pedagogika Społeczna" zauważają, że już w 3 roku życia dzieci łączą się w małe grupy dla wspólnej zabawy. Wyraźnie wpływ grupy rówieśniczej na jej członków wzrasta w wieku szkolnym. Powstają wtedy małe grupy rówieśnicze i tzw. paczki. W młodszym wieku szkolnym powstają one przede wszystkim w celu wspólnych zadań i zajęć, w okresie dojrzewania- także w celu wymiany poglądów, zwierzeń i dyskusji.

Maria Przetacznik-Gierowska i Ziemowit Włodarski zwracają uwagę, że: Mechanizm socjalizacji przez przynależność do grupy rówieśniczej polega także na tym, że włączającemu się do grypy zależy bardzo na uznaniu jej członków, na zdobyciu sympatii kolegów zachowując się zgodnie z obowiązującymi w grupie normami i sankcjami. Kary wyznaczone przez grupę są bezwzględne, a odrzucenie przez rówieśników i wyizolowanie to kara najbardziej dotkliwa.

Rola środowiska rówieśniczego: Socjalizacja w trakcie relacji rówieśniczych dzieci przedszkolnych odbywa się głównie poprzez modelowanie, a także wzmocnienia zarówno pozytywne jak i negatywne. Prof. Andrzej Twardowski zauważa, że wzmocnienia pozytywne występujące w zachowaniach kolegów, takie jak pochwała, serdeczność, uśmiech i negatywne jak dezaprobata, krytyka, ignorowanie, odsuwanie od zabawy powodują, że dzieci wykazują tendencję do powtarzania zachowań, po których otrzymują od rówieśników nagrodę.

Wspólne przebywanie rówieśników, przede wszystkim zabawy, gry sportowe uczą ważnych umiejętności społecznych: nawiązywania kontaktów, współdziałania, życzliwości, przestrzegania norm i zasad, uczą dostrzegać problemy innych, pomagać w ich rozwiązywaniu.

Dziecko jako członek grupy rówieśniczej zaspokaja ważne potrzeby społeczne, zwłaszcza te których rodzice, nauczyciele i inni dorośli nie są w stanie zaspokoić: potrzebę przynależności do grupy, potrzebę nawiązywania kontaktów koleżeńskich, wymiany doświadczeń i opinii bez udziału dorosłych. Grupa rówieśnicza jest naturalnym środowiskiem dziecka, to najbliższe źródło pomocy ze względu na podobne rozumienie świata. Dziecko uczy się pierwszych zasad współpracy, kompromisu, rywalizacji, a więc umiejętności, które są wpisane w funkcjonowanie otaczającej rzeczywistości.

Anna Brich zauważa, że na wpływ grupy rówieśniczej szczególnie wrażliwa jest młodzież w okresie dorastania kiedy to następuje kryzys autorytetu rodziców i innych osób dorosłych. Wtedy to grupa staje się głównym odnośnikiem dla dorastającego człowieka. Młodzież należy do różnych grup: klasowej, paczki na osiedlu, grupy tanecznej, sportowej, harcerstwa. wszystkie one wywierają na nią duży wpływ. Natomiast pozycja, jaką ma dana osoba w grupie odbija sie na jej poczucie własnej wartości, świadomości bycia akceptowanym lub nie, a także na ogólnym zadowoleniu z życia i postrzegania siebie.