PODSTAWY EKONOMII
WYKŁAD I 07.12.2012r.
oikos – dom, gospodarstwo domowe
nomos – prawa, zasady
Ksenofont – grecki historyk , myśliciel, strateg, uczeń Sokratesa.
Dzieło ‘Oikonomikos’ definicja:
Ekonomia – nauka o gospodarstwie, o zarządzaniu majątkiem, domem, dyscyplina naukowa i wiedza praktyczna.
Arystoteles: 384 p.n.e. – 322 (uczeń Platona) – grecki filozof , ojciec ekonomii, przewyższył Ksenofonta uogólnieniem zjawisk ekonomicznych.
Ekonomia – nauka o prawach gospodarstwa domowego.
Ekonomia jako system naukowy rozwinęła się pod koniec XVII wieku.
Ekonomia klasyczna
- przyczyna: pojawienie się nowoczesnego liberalnego systemu gospodarczego tj. kapitalizmu wolnokonkurencyjnego,
- jedynym regulatorem rynku jest niczym nieograniczona wolna konkurencja: „niewidzialna ręka”,
- sprzeczne z interesem społeczeństwa działania przedsiębiorców w końcu stają się zgodne.
Co więcej:
Pojawiły się dobra, rozwój rynku spowodowały pojawienie się tego systemu (gosp. kapitalistyczna = liberalny system gospodarczy). Można było zająć się taką ekonomią, jaką mamy do dzisiaj = ekonomia rynkowa. Wolna konkurencja regulowała rynek.
W wyniku globalizacji mamy interwencjonizm = mieszanie się państwa w gospodarkę.
Ojcowie ekonomii klasycznej
Adam Smith(1723 – 1790)
„Badania nad natura i przyczynami bogactwa narodów” (1776)
- podział pracy jako źródła bogactwa narodów , stosunki społeczne w pracy
- wolność gospodarcza
- ożywiająca rola wolnego rynku w gospodarce (tam gdzie mamy wolny rynek, tam gdzie państwo się nie miesza w gospodarkę, tam państwo bogaci się)
Wg Smitha:
„W okresie rozwoju ekonomicznego, bogaci stają się bogatszymi, ale biednym też powodzi się lepiej.”
Wg Marksa:
„ …ale biedni stają się jeszcze biedniejsi.”
David Ricardo ( 1772- 1823)
„Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania”
- rola pieniądza i kredytu
- przewagi komparatywne (porównujemy gospodarki: która jest lepsza i właściwsza do produkcji danego towaru, np. Wielka Brytania rozwinęła przemysł ciężki w XVIII wieku, Portugalia rozwinęła rolnictwo – winorośl), renta gruntowa, praca.
Definicja ekonomii
Nauka o metodach gospodarowania rzadkimi dobrami o alokacji tych zasobów, w celu zaspokojenia konkurencyjnych ze sobą wielu potrzeb społeczeństwa, w sposób możliwie najpełniejszy.
- rzeczy (dobra rzeczowe),
- usługi = czynności (nie można ich przechować),
- prawa
Dobra są rzadkie = nie ma dóbr „wolnych”:
- nie występują w obfitości,
- nie można uzyskać ich bez wysiłku,
- są ograniczone.
Rzadkość – stosunek użyteczności do ilości dobra.
Zadanie ekonomii – radzenie sobie z problemami rzadkości dóbr.
Podział dóbr
Prywatne:
-mogą być konsumowane tylko przez jedna osobę,
-od razu wiadomo, czy są dobre,
-dobra zaufania – nawet mając je nie wiemy, czy są dobre (do usług).
Publiczne:
-wielu naraz może z nich korzystać,
-trudno jest ograniczać do nich dostęp,
-gospodarują nimi urzędy państwowe i samorządy,
-dobra doświadczalne – trzeba je sprawdzić.
Pożądane społecznie:
- np. kształcenie,
- skłania się do konsumentów do ich użycia (obowiązek).
Niepożądane społecznie:
- np. hazard , używki , pornografia,
- od ich konsumpcji chronią podatki, kary, inne sankcje.