Fundusze strukturalne i system finansowania projektów UE

wykład, 14.10.2013 r.

test 22 pytania, jednokrotnego wyboru, 4 odpowiedzi w pytaniu, na teście nie będzie części historycznej.

Polityka spójności to jedna z 2 największych polityk unii europejskiej, obok wspólnej polityki rolnej. Budżet na kolejną perspektywą finansową przewiduje, że wydatki na politykę spójności będą wyższe od wydatków na politykę rolną.

Polityka spójności to inaczej dotacje bezzwrotne UE.

a) Polityka strukturalna

b) polityka regionalna

c) polityka spójności

Często te pojęcia używane są zamiennie, mimo iż nie są one tożsame. Pojęcie polityki spójności jest najszersze.

Polityka w rozumieniu prawa unijnego to coś szerszego niż prawo. Zawiera w sobie przepisy, określony ład instytucjonalny, ukształtowane pewne praktyki administracyjne, własny cel.

ad. a) Polityka ta oznaczała świadome i celowe ingerowanie w strukturę gospodarczą danego państwa. Skupiała się ona na dotowaniu całych sektorów gospodarczych, np. przemysł gospodarczy. Polityka ta nie zajmowała się tzw. projektami miękkimi, czyli np. programami społecznymi.

ad. b) 1975 – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego- od tej pory mówi się o rozwoju polityki regionalnej. Właściwym obszarem nie jest całe państwo, tylko pewien region (np. województwo w Polsce). Uznano, że najpierw należy umożliwić rozwój regionów wewnątrz państw, aby państwo rozwijało się jednolicie.

Inwestycje przeprowadzane w regionach są bliżej obywateli, wydatkowanie funduszy w ramach regionów jest bardziej efektywne.

Polityka regionalna uwzględniała również kwestie społeczne.

ad. c) Polityka spójności obejmuje 3 aspekty rozwoju danego obszaru, tj. rozwój gospodarczy, rozwój terytorialny, rozwój społeczny, wobec czego polityka ta jest najszersza z ww. 3 polityk.

Trzy Fundusze w ramach tej polityki:

EFRR, EFS, FS. Fundusz Spójności jest skierowany do państw, nie do regionów. Te dwa pierwsze fundusze to tzw. fundusze strukturalne i są skierowane przede wszystkim do regionów, realizują projekty w skali regionów. FS nie jest funduszem strukturalnym (często pada takie pytanie na teście).

Aspekt spójności gospodarczej – podstawa polityki strukturalnej, sprawdzanie jaką siłę mają państwa, miernikiem tej siły jest PKB. Im wyższe PKB, tym wyższy poziom rozwoju gospodarczego danego obszaru. 75 % średniego unijnego PKB- granica oddzielająca państwa/ regiony biedne od bogatych.

Aspekt społeczny – zadowolenie z życia mierzone stopniem bezrobocia; im niższy stopień bezrobocia tym wyższa spójność społeczna, tym lepiej żyje się na danym obszarze.

Aspekt terytorialny – zyskał na znaczeniu ok. 10 lat temu. Chodziło o uwzględnienie uwarunkowań geograficznych w planowaniu rozwoju. KE zaproponowała mierzenie poziomu tej spójności poziomem łatwości przemieszczania się.

Instrumentami, za pomocą których polityka spójności się realizuje są przede wszystkim fundusze unijne. Pojęcie funduszy unijnych jest pojęciem szerszym niż polityka spójności, bowiem oznacza wszystkie fundusze w budżecie UE.

1 grupa funduszy – fundusze przedakcesyjne. Fundusze skierowane do państw nie będących członkami UE, ale rozpoczęły już negocjacje o członkostwie.

2 grupa – fundusze strukturalne. Instrumenty finansowe polityki spójności skierowane do państw członkowskich.

3 grupa – fundusze nie będące funduszami strukturalnymi, będące instrumentami konkretnych polityk gospodarczych (np. Fundusz Spójności).

4 grupa – fundusze skierowane do państw trzecich, tj. państw, które nigdy nie będą członkami UE (np. pomoc humanitarna dla państw afrykańskich).

Te fundusze mają cechy wspólne – przekazują, co do zasady, pomoc bezzwrotną; środki te zazwyczaj (właściwie zawsze) są dodatkiem do wydatków krajowych; wszystkie fundusze są zarządzane przez Komisję Europejską; pomoc przekazywana przez fundusze ma charakter quasi- humanitarny.

Są jeszcze inne instrumenty oprócz funduszy będące narzędziem realizacji polityki spójności np. Europejski Bank Inwestycyjny.

wykład, 18.11.2013

Kwestia absorpcji:

- problemy z uzyskaniem kredytów

- opieszałość ustawodawcy

- niechlujność w przygotowywaniu projektów przez samych beneficjentów

- błędy administracji

Fundusz przedakcesyjny PHARE został zastąpiony po akcesji funduszami EFRR (projekty twarde) i EFS (projekty miękkie).

Fundusz ISPA został zastąpiony przez Fundusz Spójności.

Fundusz SAPARD został zastąpiony przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej. Fundusz ten dzielił się na Sekcję Orientacji i Sekcję Gwarancji. Tylko SO była funduszem strukturalnym. SG była funduszem unijnym, ale nie strukturalnym. W ramach EFOiGR sekcje te działały na zasadzie innych polityk, tj. SO – polityka spójności, SG- wspólna polityka rolna. SG zajmowała się wszystkim, co dotyczyło produkcji rolnej. SO finansowała wszystkie projekty strukturalne na obszarach wiejskich.

Fundusz Instrument Finansowy Orientacji Rybołówstwa – przeznaczony dla obszarów uzależnionych od rybołówstwa.

Cztery tzw. inicjatywy wspólnotowe. Polegały na zastrzeżeniu przez KE część środków z budżetu polityki spójności. KE wskazała na 4 newralgiczne obszary : Inicjatywy INTERREG, URBAN, EQUAL oraz LEADER.

INTERREG – miała na celu promować współpracę międzyregionalną ze szczególnym naciskiem na współpracę między regionami oddzielonymi granicami państw członkowskich. Inicjatywa ta powstała dlatego, że KE uznała, że środki przekazywane przez KE mogą przyspieszyć procesy integracyjne. Inicjatywa ta przekształciła się w jeden z oficjalnych celów polityki spójności (Europejska Współpraca Terytorialna).

URBAN – przeznaczona dla obszarów miejskich. KE stwierdziła że szybki rozwój gospodarczy zagraża rozwojowi miast, tzn. zwiększona przestępczość, bezrobocie, niedostosowana administracja. Procesy urbanizacyjne powodują degradacje środowiska naturalnego. Wskazywała KE też na problem planowania przestrzennego. Inicjatywa ta miała na celu wspieranie procesów rewitalizacyjnych obszarów miejskich (inicjatywa przesunięta do EFRR).

EQUAL – inicjatywa miała wspierać walkę dyskryminacją płciową na rynku pracy. KE chciała walczyć z tą dyskryminacją (inicjatywa przesunięta do EFS).

LEADER – nadal istnieje, ale w innej formie. Dotyczyła promowaniu liderów na obszarach wiejskich. Ci liderzy to byli liderzy w gospodarce, mogła być to tak jednostka, jak i np. gmina. Inicjatywa istnieje w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

Inicjatywy KE dysponują zbyt małymi środkami, żeby ich działalność była w sposób rzeczywisty odczuwalna.

Europejski Bank Inwestycyjny też jest instrument finansowania projektów.

Zasada n+2 – tzw. automatyczne anulowanie zobowiązań. Jeśli zaciągamy zobowiązanie w roku n to mamy jeszcze plus dwa lata na rozliczenie tych środków. Jeżeli zaciągnęliśmy zobowiązanie w roku 2006, to musimy je rozliczyć 31.12.2008 r.

wykład, 25.11.2013 r.

Reforma, po której zostały dwa fundusze strukturalne, tj. EFRR i EFS. EFRR zajmuje się projektami twardymi, a EFS zajmuje się projektami miękkimi, czyli inwestycjami w kapitał ludzki. EFS jest jedynym funduszem, który zajmuje się projektami miękkimi.

Pozostawienie przez KE Funduszu Spójności.

W 2007 r. Fundusz Spójności został włączony do tzw. głównego nurtu programowanie polityki spójności. Jest to tzw. mainstreaming Funduszu Spójności.

(rozporządzenie 1083/2006- tzw. rozporządzenie ogólne- stworzyło ogólne zasady i procedury dotyczące wszystkich 3 Funduszy)

Inicjatywa Interreg – przekształcona w jeden z celów polityki spójności, tj. w cel Europejska Współpraca Terytorialna.

Inicjatywa Equal została zlikwidowana, natomiast jej działania zostały włączone w zakres EFS.

Inicjatywa Leader została zlikwidowana, natomiast działania z Leadera zostały przesunięte do Wspólnej Polityki Rolnej.

Inicjatywa Urban – została zlikwidowana, działania przejął EFRR, ale jednocześnie pojawił się instrument JESSICA- tzw. inicjatywa wspólna. Inicjatywa KE, EBI oraz Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. Inicjatywa ta udziela pożyczek na rzecz inwestycji w obszarach miejskich, (np. rewitalizacja) – nie są to pieniądze z polityki spójności.

Instrument Finansowy Orientacji Rybołówstwa został przekształcony w tzw. Europejski Fundusz Rybacki, przy czym jest instrumentem Wspólnej Polityki Rybackiej (Rybołówstwa).

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej - Sekcja Orientacji została zlikwidowana, a w jego miejsce pojawia się Europejski Fundusz Rolny Na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Sekcja Gwarancji przekształca się w Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej.

KE zdecydowała się na utrzymanie możliwe najniższej liczby celów polityki spójności. Zdecydowała się na utrzymanie 3 celów w ramach tej polityki. Jeden cel powinien być skierowany do najbiedniejszych rejonów. Drugi cel powinien dotyczyć państw i regionów rozwijających się. Trzeci cel powinien dotyczyć wszystkich państw i powinien wzmacniać procesy integracyjne.

Cel o nazwie Konwergencja dotyczy tych najbiedniejszych regionów. Cel drugi nazwany został Konkurencyjność Regionalna i Zatrudnienie. Cel trzeci to Europejska Współpraca terytorialna (przekształcona inicjatywa INTERREG).

Zmieniono podział środków w ramach dotacji. Do roku 2007 dotacja składała się w 75% z środków UE. Po reformie dotacja składa się w 85% z środków UE.

Decentralizacja polityki spójności: związana jest ze zjawiskiem tzw. regionalizacji, czyli przypisaniu większej roli regionom w Unii, a nie państwom. Decentralizacja polega na tym, że większość środków wdrażanych jest w regionach. KE przekazała uprawnienie decyzyjne właśnie regionom. Od zasady decentralizacji jest jeden wyjątek- tzw. duże projekty. Projekty te, to projekty twarde, współfinansowane z EFRR lub z Funduszu Spójności o wartości wynoszącej 25 mln € w przypadku projektów dot. ochrony środowiska i 50 mln € w każdej innej dziedzinie. Jest to jedyny rodzaj projektów, które KE zastrzegła dla siebie do zatwierdzania. KE zastrzegła sobie te projekty ze względu na ich wartość obawiając się m.in. błędu beneficjenta, który mógłby np. upaść. Ponadto, duże projekty miały realizować przede wszystkim państwa nowe, czyli te, które nie posiadały doświadczenia z tak dużymi projektami. Kolejną obawą była możliwość pojawienia się korupcji, czy prania brudnych pieniędzy.

Wprowadzenie zasady n+3. Była to zmiana do 2010 roku.

Wprowadzenie zasady monofunduszowości (nazywana również: jeden program, jeden fundusz). Wcześniejsza zasada wielofunduszowości oznaczała, że w jednym programie mogą być wykorzystywane środki z różnych funduszy. W tej chwili jeden fundusz operacyjny może współfinansować jeden program strukturalny.

Zasada finansowania krzyżowego- pozwala ona na finansowanie w obszarze działania EFRR i EFS komplementarnych działań wchodzących w zakres działalności drugiego funduszu. Przykład: remont sali, w której ma być przeprowadzone szkolenie finansowany z EFRR, natomiast szkolenie w tej sali finansowane z EFS. Istnieje limit – do 10% wydatków kwalifikowanych; 15% procent jeśli chodzi o integrację (?).

wykład, 02.12.2013

Zasada naznaczania- tzw. naznaczenie celów polityki spójności priorytetami wynikającymi ze strategii lizbońskiej. Strategia lizbońska powstała w 2000 roku. Miała na celu stworzenie z UE najbardziej konkurencyjnej gospodarki na świecie. Cele gospodarcze tej strategii to otworzenie granic i zapewnienie swobodnego przepływu kapitału, usług, towarów, płatności wraz z istniejącą swobodą prowadzenia działalności gospodarczej.

Strategia lizbońska okazała się raczej tylko politycznymi deklaracjami nie mającymi realnego przełożenia na sytuację na rynkach Unii.

Zasada zrównoważonego rozwoju- 2001 Goeteborg.

Jest to rozwój, który dba o środowisko naturalne; jest dynamiczny, ale nie na tyle, ażeby następowała degradacja środowiska naturalnego. Pod tym pojęciem rozumieć również należy zrównoważony rozwój makroekonomiczny, czyli rozwój, który ma niwelować różnice w płaszczyznach społecznych.

Trzeci aspekt zrównoważonego rozwoju to równowaga w rozwoju między obszarami miejskimi i wiejskimi.

Strategia lizbońska nie przewidywała żadnych sankcji dla państw, które jej nie przestrzegały.

2004- powołanie komitetu, który strategię lizbońską miał ocenić. Efektem pracy komitetu jest przyjęcie w 2006 r. odnowionej strategii lizbońskiej, która oparta była na 3 priorytetach, tj.: UE miała stać się miejscem bardziej atrakcyjnym do inwestowania i do pracy; uczynienie wiedzy i innowacyjności głównymi czynnikami wzrostu ekonomicznego; kształtowanie polityk w sposób sprzyjający tworzeniu lepszych miejsc pracy.

Strategia z 2006 zakładała zwiększenie tempa wzrostu rozwoju gosp. do 3% rocznie; zwiększenie stopy zatrudnienia do 70% (wszystkie osoby, które w UE są zdolne do pracy; wśród kobiet do 60 %, wśród osób starszych do 50%); podniesienie wydatków na badania i rozwój do poziomu 3% PKB (2/3 z tych wydatków miało pochodzić ze źródeł prywatnych).

W odnowionej strategii zrezygnowano z ram czasowych. Położono większy nacisk na równoważenie rozwojów gospodarczych i społecznych. Kluczowym hasłem stała się gospodarka oparta na wiedzy. Ta gospodarka zakłada, że podstawą rozwoju gospodarczego powinien być odpowiednio wyedukowany kapitał ludzki, ponieważ wyedukowany kapitał ludzki jest w stanie wnieść do gospodarki jakieś innowacyjne rozwiązania.

Odnowiona strategia lizbońska musiała wprowadzić jakiś instrument zmuszający państwa do wprowadzania tej strategii. Jednym z tych instrumentów jest zasada naznaczania. Oznacza ona, że państwa członkowskie, które chcą realizować politykę spójności muszą część środków przekazać na realizację celów strategii.

Państwa i regiony, które zostały przypisane do celu Konwergencja muszą przeznaczyć 60% środków w polityce spójności na realizację strategii lizbońskiej. Natomiast państwa w celu Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie muszą przeznaczyć na realizację strategii lizbońskiej 75% środków. Państwa z celu Konwergencja dopiero się rozwijają więc mogą przeznaczyć na strategię mniej środków.

Zasada naznaczania oznacza w praktyce usztywnienie procesu wydatkowania.

Strategia lizbońska od 2010 roku jest powoli wypierana przez strategię Europa 2020. W odpowiedzi na kryzys gospodarczy powstała ta strategia. W przyszłym budżecie 2014-2020 strategię lizbońską zastępuje Europa 2020.

wykład, 16.12.2013

Europa 2020- strategia na rzecz zrównoważonego i inteligentnego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu.

Strategia ta podlega zasadzie koncentracji – KE opracowując tę strategię skupiała się na najważniejszych elementach rozwoju UE. Strategia opiera się na 3 powiązanych ze sobą priorytetach:

1) rozwój inteligentny- rozwój gospodarki oparty na wiedzy oraz inwestycje w innowacje;

2) rozwój zrównoważony- rozwój gospodarki efektywniej wykorzystującej zasoby, bardziej przyjaznej środowisku naturalnemu, bardziej konkurencyjna;

3) rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu- wspieranie gospodarki o wysokim stopniu zatrudnienia- gospodarki, która zapewni spójność społeczną i terytorialną.

1 scenariusz rozwoju zakładany przez Komisję:

realizując te 3 priorytety UE będzie w stanie przywrócić stan gospodarki do stanu sprzed kryzysu i następnie dalej dynamicznie się rozwijać.

2 scenariusz:

rozwijając te priorytetu UE może doświadczyć spadku dynamiki rozwoju gospodarczego, jednak w końcu spadek ten zostanie przezwyciężony i następnie UE dalej będzie się rozwijać („start z dalekiego pola startowego”).

3 scenariusz:

spadek dynamiki rozwoju jest tak dotkliwy, że nie można go przezwyciężyć i traci się możliwość dynamicznego rozwoju gospodarczego.

Wyżej wymienione 3 priorytety zostały rozbite na szczególne cele:

• 1 cel dotyczy zmiany stopy zatrudnienia: należy zwiększyć stopę zatrudnienia osób w wieku pomiędzy 20 a 64 rokiem życia do 75 % (w 2010 r. wskaźnik ten wynosił 69 %).

• 2 cel – inwestycje w badania i rozwój (zwiększenie inwestycji na działalność badawczo- rozwojową taki sposób, żeby 3 % PKB każdego państwa członkowskiego był przeznaczony właśnie na badania i rozwój- nie musi to być finansowane z środków publicznych). + poprawienie warunków inwestowania w sektor badawczy (sprawienie by inwestowanie w tę dziedzinę było bardziej atrakcyjne dla podmiotów prywatnych- ulgi podatkowe, niskie podatki).

• 3 cel (20/20/20) – odnosi się do szeroko pojmowanej efektywności energetycznej i w związku z tym ochroną środowiska – pierwsza 20 oznacza ograniczenie emisji CO₂ do atmosfery o co najmniej 20%, a jeśli państwo będzie w stanie, to 30% (ograniczenie o 20 % z poziomu emisji z roku 1990). Druga 20 to zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu energii do 20 %. Trzecia 20 to zwiększenie efektywności energetycznej o 20%. Punktem odniesienia są dane statystyczne z poszczególnych państw.

• 4 cel to ograniczenie liczby osób przedwcześnie kończących naukę szkolną do 10% (w 2010 wskaźnik ten wynosił 15%) oraz zwiększyć odsetek osób posiadających wyższe wykształcenie w grupie wiekowej od 30 do 34 roku życia do co najmniej 40% ( w 2010 r. 31%).

• 5 cel to ograniczenie liczby osób, którzy żyją poniżej granicy ubóstwa o 25% (20mln osób).

Projekty dot. inteligentnego rozwoju:

a) Unia Innowacji

b) Młodzież w drodze- projekt dot. upowszechnienia możliwości uczenia się w innych państwach członkowskich

c) Europejska Agenda Cyfrowa – projekt dot. upowszechnienia dostępu do szybkiego Internetu.

Projekty dot. zrównoważonego rozwoju:

a) Unia Europejska efektywnie korzystająca z zasobów – projekt, który ma propagować dobre praktyki w zakresie efektywności energetycznej; upowszechnianie proekologicznych wzorców

b) polityka przemysłowa w erze globalizacji – zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw przede wszystkim poprzez poprawę otoczenia biznesu, np. ułatwienie inwestycji dla małych i średnich przedsiębiorstw

Projekty dot. włączenia społecznego:

a) Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia – inwestycje w kapitał ludzki, promowanie idei uczenia się przez całe życie, podnoszenia swoich kwalifikacji, etc.

b) Europejski program walki z ubóstwem.

wykład 6. 13.01.2014

EFRR jest najważniejszym funduszem na chwilę obecną. Powstał w 1975 roku (ważna data)- od tego roku datuje się rozwój polityki regionalnej we Wspólnocie. Co cechuje EFRR? Fundusz ten realizuje twarde projekty na szczeblu regionalnym i szczeblu krajowym. Kto korzysta z EFRR, np.: jst, służba zdrowia, szkoły, przedsiębiorcy.

Europejski Fundusz Społeczny (1957 rok)- powstał najwcześniej. Zajmuje się projektami miękkimi, czyli inwestycjami w kapitał ludzki; w chwili obecnej są to tylko projekty miękkie. Przez pewien czas EFS zajmował się jednak realizowaniem projektów twardych, co doprowadziło do powstania EFRR. EFS jest podstawowym instrumentem w Unii do walki z bezrobociem. Podmioty, które mogą korzystać z EFS, to np.: jednostki publiczne realizujące programy walki z bezrobociem (np. urzędy pracy), osoby fizyczne, przedsiębiorcy chcący rozwijać przedsiębiorstwa, o ile związane jest to z tworzeniem nowych miejsc pracy; służba zdrowia; szkoły.

EFS zajmuje się również „sponsorowaniem” szkoleniem, podnoszeniem kwalifikacji osób pracujących zawodowo; wspieranie osób niepełnosprawnych.

EFS zajmuje się również projektami związanymi z walką z dyskryminacją płciową na rynku pracy.

Fundusz Spójności- powstał w 1993 roku na mocy traktatu z Maastricht. Został skierowany nie do regionów, a do państw członkowskich. Początkowo tylko Irlandia, Grecja, Hiszpania i Portugalia korzystały z tego funduszu. Działalność FS została ograniczona do dwóch grup projektów. Jedna grupa to transport i komunikacja, a druga grupa to ochrona środowiska naturalnego. Jeśli chodzi o komunikację to kolej, zakup taboru, budowa autostrad. Jeśli chodzi o drugą grupę to m.in. oczyszczalnie ścieków, sieci wodociągowe. Przy FS występuje zasada warunkowości, zastępuje zasadę dodatkowości. Najogólniej mówiąc zasada warunkowości uzależnia pomoc FS dla danego państwa członkowskiego od wysokości deficytu budżetowego w danym państwie członkowskim. FS zajmuje się tylko dużymi projektami, tj. projekt o wartości minimum 25 mln € w przypadku programów dotyczących ochrony środowiska i minimum 50 mln € w przypadku innych projektów.

Europejski Bank Inwestycyjny (1958 rok). Jest to tzw. instytucja hybrydowa. Z jednej strony jest to bank (w tym sensie, że operuje zasobami finansowymi- nie w sensie komercyjnym), a z drugiej strony jest to instytucja Unii Europejskiej, instytucja o szczególnej pozycji. Statut EBI jest źródłem prawa pierwotnego, ponieważ jest załącznikiem do traktatu. EBI ma w statucie wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw; wspieranie spójności społecznej i gospodarczej; projekty związane ze środowiskiem naturalnym ( w szczególności projekty innowacyjne, np. alternatywne źródła energii, projekty związane z bezpieczeństwem energetycznym). EBI zajmuje się również projektami związanymi z gospodarką opartą na wiedzy, a także projektami dot. sieci transeuropejskich [m.in. drogi, mosty ( o ile dany most łączy dwa regiony)]. EBI udziela wsparcia revolvingowego (zwrotnego)- kredyty i pożyczki, które są udzielane na preferencyjnych warunkach. Warunki te dotyczą oprocentowania oraz czasu spłaty. Pomoc z EBI bez problemu może łączyć się z dotacją z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności.

Strategiczne wytyczne wspólnoty to źródło prawa skierowane do państw członkowskich; jest to dokument ramowy pokazując w sposób ogólny i elastyczny najważniejsze priorytetu polityki spójności. Te priorytety przekładają się na cele polityki spójności. W celu wdrożenia polityki spójności państwo musi przygotować narodowe strategiczne ramy odniesienia (najważniejszy dokument na szczeblu państwa członkowskiego, który musi być zatwierdzony przez Komisję). W Polsce dokument ten znany jest pod nazwą Narodowa Strategia Spójności.

Przeprowadzenie analizy SWOT- analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń. Przeprowadzenie tej analizy jest możliwe na każdym szczeblu. Pokazuje ona co udało się w państwie zrobić, jakie przeszkody można napotkać w przyszłości w czasie wdrażania projektów, etc. Jeżeli z analizy SWOT wynika, że państwo czy region boryka się z jakimiś problemami to w analizie SWOT należy zaproponować rozwiązania danych problemów. Dokument SWOT kończy się propozycjami dotyczącymi programów operacyjnych.

W celu Konwergencja jest 5 programów operacyjnych:

• Infrastruktura i środowisko

• Innowacyjna Gospodarka

• Kapitał Ludzki

• Rozwój Polski Wschodniej

• Pomoc Techniczna

Infrastruktura i Środowisko to największy program operacyjny (28 mld €). Współfinansowany przez EFRR i FS. Program ten zajmuje się transportem, środowisko naturalne, sektor energetyczny, szkolnictwo wyższe, kultura, służba zdrowia. Celem programu jest rozwój infrastruktury w zgodzie ze stanem środowiska naturalnego i przy jednoczesnej poprawie stanu tego środowiska, stanu zdrowia oraz zachowaniu tożsamości kulturowej.

Innowacyjna Gospodarka – współfinansowany z EFRR. Tworzenie i wspierania innowacyjnych polskich przedsiębiorstw. Program ma również na celu wypromowanie polskich przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych, zwiększenie konkurencyjności na rynkach międzynarodowych. Głównym beneficjentem tego programu to przedsiębiorcy prywatni (ale również szkoły, jednostki naukowo- badawcze). Na ten program wydzielono 8 mld €.

Kapitał Ludzki- jedyny program operacyjny, który wdraża środki EFS w Polsce. Cele KL pokrywają się z celami EFS- walka z bezrobociem, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, podnoszenia aktywności zawodowej, inwestycje w edukację. Beneficjentem tego programu korzystały j.s.t., administracja rządowa, ale przede wszystkim organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, instytucje oświaty. Na ten program przeznaczono prawie 10 mld €.

Rozwój Polski Wschodniej – współfinansowany przez EFRR. Skierowany do 5 najbiedniejszych regionów UE (woj. podlaskie, lubelskie, świętokrzyskie, podkarpackie, warmińsko- mazurskie). Beneficjentami tego programu jest wiele podmiotów. Celem programu jest wyrównywanie różnic w rozwoju tych regionów, aby mogły one dorównać „polskiej średniej”.

Pomoc Techniczna zajmuje się promowaniem polityki spójności.

wykład. 20.10.2013

Perspektywa 2014-2020

Opierała się będzie na pięciu rozporządzeniach

13/2013- rozp. rady i PE, które zastąpiło rozp. 10/2003 – jest to nowe rozporządzenie ogólne.

Zmiany, które zaszły w nowej perspektywie nie są znaczne, ale są kontynuacją reformy z 2007 r. W nowej perspektywie rozporządzenie ogólne zostało rozciągnięte na nowe fundusze; ustanawia wspólne przepisy dla EFR na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz dla EF Morskiego i Rybackiego. Rozporządzenie w jednym z rozdziałów ustala przepisy ogólne, które są zbieżne dla F. strukturalnych, F. spójności i EFMiR ale bez EFR. Własne rozporządzenie ma Fundusz Spójności - 12/2013. Dwa rozporządzenia dot. EFRR.

-Rozporządzenie ws. Europejskiego Ugrupowania Współpracy Regionalnej

- znikają strategiczne wytyczne wspólnoty (powstają wspólne ramy strategiczne – pojawiły się już w 2012 – cele wspólnych ram strategicznych są zbieżne ze strategią Europą 2020)

- rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (małe i średnie przedsiębiorstwa to przede wszystkim usługi, więc rozwijając je rozwija się najbardziej pożądany sektor gospodarki, generujący najwięcej PKB; inwestowanie w małe i średnie przedsiębiorstwa zwiększa konkurencyjność na rynku wewnętrznym UE; rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, rozwój konkurencyjności jest dobre dla konsumentów, którzy mają do wyboru większą ilość usług – przekłada się to na konkurencję cenową i jakość usług; rozwój małych i średnich przedsiębiorstw może być traktowany jako jeden z instrumentów polityki społecznej, ponieważ tworzą one nowe miejsca pracy; KE wskazuje często, że małe i średnie przedsiębiorstwa są bardziej innowacyjne).

- Kapitał ludzki- wspólne ramy strategiczne zdecydowanie stawiają na kapitał ludzki – w tej perspektywie ma być mniej szkoleń, a więcej miejsc pracy.

- Co zmienia się na szczeblu krajowym?

Polska zdecydowanie zyskała na nowej perspektywie, jest największym beneficjentem netto w UE – 72,9 mld €. Obecnie, na dzień 01.01.2014, jest to prawie 82 mld €. Środki krajowe obecnie będą wydatkowane inaczej niż w poprzedniej perspektywie. Teraz regiony będą traktowane inaczej. W nowej perspektywie pieniądze z unii będą we wszystkich regionach udzielane na poziomie dofinansowania 85%, natomiast na Mazowszu będzie to dofinansowanie na maks. poziomie 80 %.

Podatek VAT będzie wydatkiem kwalifikowanym, czyli będzie można go refundować.

- Podstawa programowania.

Podstawowym dokumentem przyjmowanym w Polsce jest umowa partnerstwa – nowy rodzaj dokumentu – kontrakt, który zawiera państwo członkowskie z KE. Umowę przygotowuje państwo członkowskie, ale kształt i elementy tej umowy reguluje prawo unijne. KE narzuciła obowiązek wielopoziomowego zarządzania polityką spójności przez państwo członkowskie - oznacza to że państwo nie może programować w sposób centralny. Umowa partnerska musi być przygotowywana w oparciu o konsultacje na szczeblu lokalnym, regionalnym a na końcu – centralnym. Jeśli KE uzna że dokument został przygotowany na jednym szczeblu ma prawo nie przyjąć dokumentu. Umowa ma określać strategię danego państwa członkowskiego dotyczącą realizację polityki spójności. Priorytety i cele w danym państwie mają być kształtowane w taki sposób aby zapewnić jak najlepszą efektywność wykorzystania środków unijnych i jak największą skuteczność w realizacji strategii Europa 2020. Oznacza to, że w razie niewywiązywania się państwa z celów Europa 2020 zawartych w umowie - odpowiedzialność państwa może być łatwiej wyegzekwować, ponieważ łamane byłyby zasady kontraktu, a nie prawo wtórne UE – nie jest to jednak kwestia rozstrzygnięta przez Trybunał.

Umowa musi określać obszary tematyczne; określać podział interwencji między programy krajowe i programy regionalne; określać zakres wsparcia, tj. jakie środki państwo oczekuje i jakie dostanie z budżetu + zakres wsparcia z środków krajowych; umowa partnerstwa musi wskazywać, tak na szczeblu regionalnym, jak i państwowym, w jaki sposób na danym obszarze polityka spójności będzie zachowywała jednolitość z zadaniami wspólnej polityki rolnej i wspólnej polityki rybackiej.

Kontrakt terytorialny:

jest to umowa partnerstwa ale zawierana na poziomie krajowym – dokument, który zawierany jest przez samorząd województwa. Jest negocjowany pomiędzy rządem a samorządem. Kontrakt indywidualizuje podejście polityki spójności w kontekście indywidualnych potrzeb danego regionu. Oznacza to, że KE w nowej perspektywie dopuszcza większą różnorodność wydatkowania środków pomiędzy różnymi regionami.

Programy operacyjne:

pozostaje program operacyjne Infrastruktura i Środowisko. Ten program nadal będzie operował w tym samym obszarze, co w poprzedniej perspektywie.

Głównym celem programu będą takie inwestycje w gospodarkę, które będą bardziej efektywnie korzystały z zasobów i będą bardziej przyjazne środowisku naturalnemu. Z POIiŚ będą korzystały również podmioty prywatne (prawdopodobnie preferowane będą duże podmioty).

Program Inteligentny rozwój:

program nawiązuje do Innowacyjnej Gospodarki, ale ten nowy stawia bardziej na rozwój sektora badań i rozwoju. Zasadniczym celem tego programu jest wspieranie rozwoju dążącego do uzyskania lepszych, bardziej innowacyjnych technologii. Priorytetem jest wzmocnienie relacji między sektorem naukowym a przedsiębiorcami, a relacje te mają być rozwijane m.in. poprzez kreowanie popytu przedsiębiorców na rozwiązania innowacyjne.

Program operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój:

nowa nazwa programu Kapitał Ludzki – program będzie wdrażał środki z EFS. Program ma realizować priorytet poprawienie mobilności pracowników w celu zmniejszenia bezrobocia; priorytet sprzyjania włączeniu społecznemu; priorytet walki z ubóstwem; priorytet wspieranie edukacji (nacisk na long-life learning).

Program operacyjny Polska Wschodnia – to samo co w poprzedniej perspektywie.

Program operacyjny Polska Cyfrowa: walka z tzw. białymi plamami, tj. obszary w Polsce, gdzie w ogólne nie ma Internetu.

Program operacyjny Pomoc Techniczna: promowanie polityki spójności w Polsce.

Program operacyjny Europejskiej Współpracy Terytorialnej: będzie bazował na tzw. umowach europejskich współpracy terytorialnej.

Regionalne programy operacyjne: bez zmian w porównaniu do poprzedniej perspektywy. Nowa rzecz to traktowanie Mazowsza jako region przejściowy, tj. region, który uzyskuje wsparcie przejściowe.

FUNKCJE POLITYKI SPÓJNOŚCI W PERSPEKTYWIE 2007-2013

Funkcje, które spełnia polityka spójności to są funkcje, które spełniają polityki gospodarcze UE.

Wynikają z założeń makro ekonomicznych. 5 funkcji:

1. F. alokacyjna – oznacza odpowiednią i celową alokację zasobów gospodarczych w poszczególnych regionach i sektorach. W tej funkcji chodzi o wszystkie zasoby ( nie dot np. tylko środków finansowych ale np. i kapitał ludzki, surowce, środki finansowe, zasoby technologiczne).

Celowa i odpowiednia alokacja oznacza, że w każdym regionie umiejscawiamy te zasoby, które są tam najbardziej potrzebne.

1. F. redystrybucyjna – dotyczy dysponowania środkami finansowymi pochodzącymi z budżetu UE. Jest to funkcja, która dotyczy nie tylko polityki spójności. Jest związana z przymusowym i ostatecznym podziałem środków w budżecie UE. F ta wiąże się z pojęciem płatników netto ( państwa bogate, które więcej wpłacają a mniej dostają) oraz beneficjentów netto ( państwa biedne, które mniej wpłacają a więcej dostają).

Najpierw pieniądze idą w formie składek do budżetu UE, następnie w tym budżecie przy udziale państw członkowskich są dzielone w ramach tzw. Wieloletnich ram finansowych i następnie są z tego budżetu redystrybuowane do państw członkowskich i regionów.

Podział jest ostateczny i przymusowy, bo:

1. Ostateczny bo jeśli wpisze się do budżetu to jest ona na 7 lat, sztywny , nie ma szans go zmienić. Jeśli państwo członkowskie wynegocjuje jakąś kwotę w ramach budżetu to też jest sztywna. Możemy dostać czasem więcej ale możemy też czasem dostać mniej, bo dostajemy w € a istnieje ryzyko kursowe.

2. Przymusowy – jest to przymusowość ograniczona, bo państwa biorą udział w negocjacjach dotyczących podziału środków ale kiedy już ustalimy te kwoty to nie można już podejmować żadnych akcji politycznych, żeby to zmieniać. Przymusowe ale każde państwo ma równe szanse w negocjacjach.

3 rodzaje kompetencji w UE:

1. Zasada kompetencji dzielonych

2. Kompetencje wyłączne UE

3. Kompetencje wyłączne państw

Polityka spójności to kompetencje dzielone !!!

1. F. stabilizacyjna – Pol. Spój. – zakładamy, że jest pewien poziom stabilizacji, a jeśli będzie lepiej to ok. byle nie mniej. Polityka spójności ma doprowadzić do tego, żeby się na tym optymalnym poziomie utrzymać.

Prawidłowo realizowana polityka spójności musi efektywnie oddziaływać na rozwój gospodarczy, społeczny i przestrzenny danego regionu, obszaru, tam gdzie jest wdrażana, doprowadzając do takiego stanu, w którym wszystkie zasoby są wykorzystywane w sposób gwarantujący stabilny rozwój danego obszaru. Funkcja ta nie zakłada jednostajnego wzrostu.

1. F. pomocowa – polega na 2 kwestiach:

1. Środki przekazywane w ramach polityki spójności zawsze przewyższają możliwości budżetowe danego państwa ( dot. Biednych państw) w odniesieniu do konkretnych inwestycji.

2. Pomoc jest przekazywana w formie dotacji, czyli w formie bezzwrotnej, pod warunkiem prawidłowego i zgodnego z przeznaczeniem wykorzystywania.

1. F. integracyjna – to funkcja ideowa. Jeżeli będziemy w całej UE( w 28 państwach) w sposób prawidłowy prowadzić politykę spójności to zwiększy się spójność społeczna, gospodarcza i przestrzenna, to pogłębimy i przyspieszymy procesy integracyjne.

ZASADY POLITYKI SPÓJNOŚCI

Zasady ogólne, wynikające z prawa UE:

1. Zasada kompetencji dzielonych ( powierzonych) – dot. Podziału kompetencji w ramach polityki spójności i jest ona dzielona między UE a państwa członkowskie.

2. Zasada subsydiarności ( pomocniczości) – zakłada przesunięcie ciężaru decyzyjnego na możliwie najniższy szczebel, jakim jest region. To region jest docelowym obszarem wdrażania polityki spójności.

Decyzje dotyczące wdrażania Pol spój powinny zapadać na szczeblu regionalnym.

Państwo podejmuje decyzje za region, gdy:

1. Wartość projektu przekracza możliwości finansowe regionu

2. Gdy wartość nawet nie jest znaczna ale projekt ma charakter ponadregionalny i wtedy nie decydują kwestie finansowe ale kwestie techniczne.

UE działa gdy:

1. W grę wchodzą bardzo duże pieniądze ( duże projekty – 25 mln € dla ochr środow i 50 mln dla projektów twardych jak drogi, kolej).

Dlaczego tak jest:

- KE twierdzi, że to jest lepsze dla nowych państw członkowskich, bo to one głównie je realizują, a nie mają takiego doświadczenia i ona w tym pomaga.

- kwestie związane z tym, że są to bardzo duże pieniądze KE chciała sprawdzić mechanizmy finansowe, które są wykorzystywane przy realizacji takich dużych projektów

ZASADY DOTYCZĄCE SAMEJ POLITYKI SPÓJNOŚCI

1. Z. dodatkowości= współfinansowania – wynika z rozporządzenia ogólnego. Środki, które pochodzą z polityki spójności nie mogą zastępować równoważnych wydatków strukturalnych, które powinno ponosić państwo członkowskie. Jeśli nie przewidujemy w swoim budżecie jakichś działań to UE nie może do tego dokładać. Zasada ta dotyczy tylko funduszy strukturalnych ( EFRR, EFS). Zasada dodatkowości dotyczy aspektu finansowego. Fundusz spójności jest objęty zasadą warunkowości, a nie zasadą dodatkowości!!!!

2. Z. komplementarności – pomoc, która jest przekazywana z UE do państw członkowskich uzupełnia odpowiednie działania regionalne i lokalne poprzez włączenie tych działań do priorytetów polityki spójności. Jest zasadą programową, ta dotyczy ustalania priorytetów polityki spójności. Dotyczy programowania.

3. Z. partnerstwa – zgodnie z rozporządzeniem ogólnym cele polityki spójności powinny być realizowane w ramach ścisłej współpracy między państwami członkowskimi a KE. I ta ścisła współpraca nazywana jest partnerstwem. Partnerstwo jest też organizowane na szczeblu krajowym.

Tą zasadę można rozpatrywać w dwóch różnych wymiarach:

1. Wymiar ponadnarodowy = unijny – na szczeblu unijnym współpraca KE a państwa członkowskie ( np. ustalanie programów operacyjnych).

2. Wymiar krajowy – czyli partnerstwo organizowane na szczeblu krajowym. Tu współpracuje państwo i odpowiednie organy władzy bądź inne podmioty.

w praktyce tzw. Projekty partnerskie, czyli w których ściśle współpracuje kilka podmiotów w celu realizacji projektu.

Rozporządzenie wskazuje, że ta zasada jest realizowana w pełnym poszanowaniu autonomii i kompetencji wszystkich podmiotów uczestniczących w partnerstwie.

1. Z. elastyczności – jest ona interpretowana z postanowień TUE.

Chodzi o to, że przede wszystkim UE nie narzuca państwom członkowskim i regionom jakichś chwilowych rozwiązań. UE tylko promuje pewne rozwiązania. Na każdym kroku w polityce spójności realizuje się tą politykę na zasadzie konsensusu, czyli ustala się pewne rozwiązania.

Elastyczność oznacza proces dogadywania się między instytucjami unijnymi a państwami członkowskimi.

1. Z. koordynacji – dotyczy koordynowania ze sobą pomocy pochodzących z różnych źródeł. Chodzi o to, żeby pieniądze unijne się na siebie nie nakładały ( np. z kilku funduszy na jednym projekcie).

Dotyczy koordynowania takich funduszy jak:

I ) fundusze strukturalne – EFRR , EFS

II) fundusz spójności

III) Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

EFRR + FS + EFRROW

EFS

IV) + Europejski Fundusz Rybacki

V) + inwestycje finansowane ze środków EBI

VI) + inne instrumenty finansowe ( np. doraźnie powoływane przez KE)

Chodzi o to, żeby pomoc z tych funduszy się ze sobą nie pokrywała.

1. Z. zgodności – dotyczy przepisów wymienionych w traktatach, decyzjach itp. Pomoc finansowa pochodząca z funduszy strukturalnych i funduszu spójności musi być zgodna z prawem pierwotnym UE oraz z prawem wtórnym. W praktyce dotyczy przede wszystkim środków unijnych. Jeśli wydatek został poniesiony niezgodnie z prawem unijnym to uznajemy go co do zasady za tzw. „ nieprawidłowość” i nakładamy na to korektę finansową dla beneficjenta, czyli zabranie mu części lub całości środków finansowych.

2. Z. spójności – dotyczy polityk, celów polityk unijnych.

Zgodnie z nią pomoc, która jest przekazywana z funduszy strukturalnych i funduszu spójności musi być zgodna z politykami i priorytetami UE. Adresatem tej zasady są państwa i KE.

Ta zasada obejmuje strategie rozwojowe, priorytety, cele doraźne ogłaszane przez KE.

Zasada ta jest dość elastyczna i często stosowana w praktyce.

1. Z. programowania – oznacza realizację polityki spójności w oparciu o wieloletnie i kompleksowe plany działań.

Z niej wynika, że UE nie skupia się na działaniach doraźnych tylko takich długodystansowych, rozplanowanych na co najmniej kilka lat.

Wieloletnie programowanie pojawiło się w 1989 ( na 4 lata, potem na 6 lat, a od 2000 roku na 7 lat).

Programowanie – to proces wieloetapowy, obejmuje nie tylko samą perspektywę finansową, bo zaczyna się ono 2-3 lata wcześniej ustala się kształt nowej perspektywy finansowej, potem etap wdrożenia potem etap końcowy „ zamknięcia”, czyli rozliczenia tej perspektywy. Programowanie jest zazwyczaj etapem dłuższym niż sama pespektywa. Dotyczy zarówno instytucji UE jak i państw członkowskich.

1. Z. koncentracji – wprowadzona przed perspektywą 2007-2013. Oznacza, że polityka spójności skupia się na najbardziej newralgicznych kwestiach jeśli chodzi o rozwój gospodarczy.

1)polityka spójności skupia się na ograniczonej liczbie celów

Są 3 cele polityki spójności na 2007-2013:

1. Konwergencja – cel dla regionów i państw najbiedniejszych mających PKB poniżej 75% średniej unijnej

2. Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie - cel dla państw i regionów rozwiniętych

3. Europejska współpraca terytorialna – cel otwarty dla wszystkich państw. Skupia się na propagowaniu procesów integracyjnych.

Na a) jest przeznaczana największa ilość środków , prawie 82% wszystkich środków z polityki spójności; na b) ok. 14%; na c) reszta 4%.

2)zmniejszenie liczby instrumentów finansowych, czyli mniej funduszy ( np. tylko 2 fundusze strukturalne + fundusz spójności)

EFRR – projekty twarde ; EFS – projekty miękkie

1. Z. monitorowania + z. ewaluacji – monitorowanie polega na bieżącym kontrolowaniu procesów wdrażania polityki spójności i realizacji poszczególnych programów operacyjnych. Komitety na bieżąco sprawdzają to wszystko.

Ewaluacja = zasada oceny. Ma za zadanie poprawę jakości i skuteczności pomocy z funduszy. W związku z tym jest pojęciem szerszym niż monitorowanie i jest dokonywana na wyższym szczeblu. Ewaluacja jest pojęciem szerszym niż kontrola, niż to czym zajmuje się zasada monitorowania. Ewaluacja ma też wyciągać wnioski na przyszłość. Ona bada te przyczyny, które doprowadziły do takiego stanu rzeczy.

- E. wczesno okresowa

- E. midium ( w połowie)

- E. ondoming ( ciągła)

- E. expost ( na zakończenie perspektywy finansowej)

E. może być E. o charakterze strategicznym bądź o charakterze operacyjnym:

- strategiczna – ocenia stopień wdrażania programów operacyjnych z punktu widzenia priorytetów unijnych, czyli wychodzimy ponad szczebel państwa członkowskiego.

- operacyjna – ma wspierać monitorowanie, czyli rzeczywiste sprawdzanie.

Ewaluacja powinna doprowadzić do wniosków.

1. Z. automatycznego anulowania zobowiązań = zasada N+2. N- to rok, w którym zaciągamy zobowiązanie budżetowe w ramach programu operacyjnego i mamy jeszcze dwa lata na rozliczenie tych środków. Jeśli nie rozliczymy tych środków do końca tego 2-giego roku po roku N to KE automatycznie anuluje tę część zobowiązania w ramach programu operacyjnego tzn, że te środki przepadają, zostają zwrócone do budżetu UE. Aby tak się nie stało należy te środki zakontraktować i wydać. KE zabierze te, które nie zostały zaliczkowane lub z wnioskiem o płatność. Mamy czas do 31 grudnia, wystarczy, że wpłynie wniosek o płatność.

Polska korzystała z 2 wyjątków od tej zasady:

1. Do roku 2010 obowiązywała nas zasada N+3

• KE zgodziła się, bo perspektywa 2007-2013 to pierwsza perspektywa, w której jesteśmy od samego początku

• Te państwa co dołączyły (10) w 2004 roku dostały największe środki, mają dużo do wydania i by musiało dużo wrócić do budżetu gdyby nie zdążyli

1. N+ 2,5 – które obowiązywało dla zobowiązań zaciągniętych w 2006 roku i czas na rozliczenie do końca VI 2009 roku.

Ta zasada ma zdyscyplinować państwa członkowskie w wydatkowaniu środków unijnych.

1. Z. jeden program – jeden fundusz – od 2007 roku tzw. Zasada mono funduszowości. Oznacza, że jeden program operacyjny może być tylko finansowany przez jeden fundusz strukturalny.

POIG (program oper.innowacyjna gospodarka) -> EFRR

POKL ( program oper . kapital ludzki) -> EFS

POIiŚ – program operacyjny infrastruktura i środowisko, który jest odpowiedzialny za drogi, koleje – on jest współfinansowany z dwóch funduszy.

EFRR FS

POIiŚ

IV I, II, III

Każdy projekt dzieli się na priorytety, czyli oś priorytetowa pierwsza, druga, trzecia, czwarta…..

Te fundusze współfinansują określone osie priorytetowe. Jeden projekt jest w jednej osi, np. w osi III to będą środki z funduszu spójności. Te środki nie są łącznie wydatkowane. Są dwa garnuszki w jednym programie operacyjnym. To nie jest wyjątek od zasady bo tu mamy tylko jeden fundusz strukturalny EFRR, bo EFS to nie jest fundusz strukturalny.

1. Z. finansowania krzyżowego – tzw. Cross financing – zgodnie z nią w ramach projektu możemy finansować w obszarze działań EFRR oraz EFS komplementarnych ( uzupełniających) działania wchodzące w zakres drugiego funduszu ( np. remont sali – projekt twardy + szkolenie w tej sali – projekt miękki).

Te wydatki muszą być związane z naszym podstawowym projektem, to musi być uzasadnione.

KE postawiła jeden warunek – finansowanie może dotyczyć tylko 10 % wydatków kwalifikowanych w budżecie projektu tzn., że np. koszty remontu w budżecie naszego projektu to jest 30% wydatków kwalifikowanych i tylko 10% może być a 20% musimy sami dopłacić.

Muszą to być zawsze działania komplementarne.

1. Z. naznaczania – czyli earmarking – oznacza związanie priorytetów polityki spójności z priorytetami strategii lizbońskiej.

Państwa, czy regiony, które są w celach konwergencji ( biedniejsze) muszą przeznaczyć 60% w ramach polityki spójności na strategie lizbońską, a te będące w celu konkurencyjności i zatrudnienia muszą na strategię lizbońską przeznaczyć 75%.

Ta zasada oznacza usztywnienie procesów wydawania środków.

Jak państwo nie wyda to KE może wystąpić z pozwem przeciwko państwu członkowskiemu o nie wydawanie. Państwo musi to wydać. Państwa biedniejsze mają większą tą pulę, czyli 40% , której nie muszą wiązać ze strategią lizbońską.