FUNDUSZE STRUKTURALNE I SYSTEMY FINANSOWANIA PROJEKTÓW W UE

WYKŁAD I

Wspólny rynek nie mógłby funkcjonować należycie przy założeniu że Unia nic nie robi z niwelowaniem różnic rozwoju gospodarczego W związku z tym trzeba było wymyśleć takie instrumenty prawne i finansowe których zadaniem byłoby niwelowanie tych różnic w rozwoju gospodarczym Utopią byłoby sądzić że UE kiedykolwiek w całej swoje rozciągłości będzie na tym samym poziomie rozwoju gospodarczego Nigdy tak nie będzie Kraje które są najbliżej centrum tego zintegrowanego obszaru z racji chociażby swojego położenia geograficznego maja o wiele lepszą pozycję niż te kraje które są na obrzeżach zintegrowanego obszaru A wiec obszary peryferyjne mając gorszy dostęp do wymiany towarowej i handlowej z natury rozwijają się gorzej. Wiec nie będzie jednakowego rozwoju gospodarczego i UE nie zakłada ze będzie on wszędzie taki sam , ale zakłada niwelowanie różnic do takiego stopnia który nie przeszkadzałby w należytym funkcjonowaniu wspólnego rynku. Trzeba było wymyśleć instrumenty prawne i takim instrumentem prawnym było stworzenie polityki spójności Zatem jak słyszymy o funduszach strukturalnych to zawsze wchodzimy w obszar polityki spójności. BARDZO CZĘSTO Z TYM POJĘCIEM WYMIENIANA JEST POLITYKA STRUKTURALNA ALBO POLITYKA REGIONALNA

FUNDUSZE STRUKTURALNE –są finansowym narzędziem polityki spójności Nie są jedynym narzędziem są jednym z kilku narzędzi. Ich zadaniem jest finansowanie projektów które mają pomóc w rozwoju gospodarczym przede wszystkim tych regionów które są w najniższym stadium rozwoju gospodarczego Dlatego przede wszystkim gdyż obecnie polityka spójności idzie teraz w takim kierunku aby najwięcej nakładów szło na najlepiej rozwinięte regiony aby one były lokomotywą pozwalającą UE utrzymać się na rynkach światowych FUNDUSZE STRUKTURALNE TO NIE JEST FORMA DAROWIZNY

Jakie są przyczyny różnic w rozwoju gospodarczym które powodują ze fundusze strukturalne muszą istnieć?

FUNDUSZE STRUKTURALNE TO NIE JEST FORMA DAROWIZNY to nic że to są środki bezzwrotnej pomocy, to jest forma wyrównywania różnic w rozwoju gospodarczym po to aby funkcjonował wspólny rynek

Jakie są przyczyny różnic gospodarczych?

1. Pogłębianie się integracji wszerz jak i w głąb

2. Peryferyjne położenie skazuje regiony na gorszy rozwój gospodarczy

3. Niesprzyjające warunki klimatyczne i geograficzne np. obszary wysokogórskie rozwijają się z natury gorzej

4. Niekorzystna struktura gospodarki

5. Niskie kwalifikacje ludności

W ramach wyrównywania tych różnic mamy do czynienia z polityką strukturalna i polityka spójności Polityka strukturalna i polityka spójności jest prowadzona zarówno na szczeblu unijnym jak i na szczeblu poszczególnych państw członkowskich

POLITYKA STRUKTURALNA zakłada pewne dążenie do osiągnięcia spójności Stąd mówimy często polityka strukturalna to polityka spójności

Spójność ma 3 wymiary i polityka strukturalna zakłada dążenie do spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej

Chodzi o osiągnięcie tej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej na obszarze UE poprzez ingerowanie w strukturę gospodarki przede wszystkim na poziomie regionalnym ale również też krajowym chodź w mniejszym zakresie

W związku z tym że polityka strukturalna wiąże się z ingerencją w strukturę gospodarki i wiąże się ze spójnością to tak naprawdę POLITYKA STRUKTURALNA BARDZO PŁYNNIE PRZECHODZI W POJĘCIE POLITYKI SPÓJNOSCI Stąd też bardzo często oba pojęcia traktowane są jako synonimy

SPÓJNOŚĆ – OZNACZA PEWIEN STOPIEŃ RTAP W KTÓRYM ZRÓŻNICOWANIA W ZAKRESIE DOBROBYTU EKONOMICZNEGO I SPOŁECZNEGO MIEDZY REGIONAMI UNII SA POLITYCZNIE I SPOŁECZNIE AKCEPTOWALNE Spójność nie oznacza identycznego rozwoju pomiędzy regionami Osiągniecie spójności wiąże się z takim zniwelowaniem różnic w rozwoju gospodarczym który będzie społecznie i politycznie akceptowalny

Jak mierzyć spójność , czyli jak ocenić czy mamy do czynienia ze spójnością czy nie?

Spójność trzeba rozbić na trzy wymiary, na wymiar społeczny, gospodarczy i terytorialny

Jak ocenia się spójność społeczną?

Spójność społeczną mierzymy wskaźnikiem bezrobocia Czyli wskaźnik bezrobocia w poszczególnych regionach Unii pozwala nam ocenić które regiony nie są spójne Tak gdzie wskaźnik jest najwyższy tak te regiony nie osiągają spójności z pozostałymi

Jak mierzy się spójność gospodarczą?

Spójność gospodarczą miernikiem spójności gospodarczej jest PKB w przeliczeniu na mieszkańca w poszczególnych regionach Unii

Jak mierzymy spójność terytorialną?

Spójność terytorialną-W wymiarze terytorialnym (przestrzennym) spójność jest mierzona czasem przejazdu z jednego regionu do drugiego chodzi o przejazd komunikacja drogową , lotniczą , kolejową, morską

Pojęcie polityki spójności zostało wprowadzone do Traktatu o funkcjonowaniu UE (TFUE od 01-12-2009), czyli jest to pojęcie traktatowe

W perspektywie finansowej 2007-2013 wyłączono politykę wspierania obszarów wiejskich z funduszy strukturalnych W tej perspektywie obszary wiejskie są finansowane z innych funduszy niż fundusze strukturalne obszary wiejskie są finansowane w ramach polityki rolnej

Natomiast fundusze strukturalne o których mówimy czyli:

EFS- Europejski Fundusz Społeczny

oraz

EFRR- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Są to fundusze które typowo działają w ramach polityki spójności i ich celem nie jest wspieranie obszarów wiejskich.

Art. 174 i 175 – te przepisy odnoszą się do polityki spójności Art. 174 wyraźnie nawiązuje do prowadzenia polityki spójności na szczeblu UE , bo Unia zarządza ta polityką ale ta polityka realizowana jest przede wszystkim przez kraje członkowskie Unii To na krajach Unii spoczywa obowiązek zapewnienia odpowiedniego rozwoju gospodarczego(art. 175) i one w ramach tego obowiązku mają do dyspozycji fundusze strukturalne To na krajach Unii spoczywa obowiązek realizacji polityki spójności Państwa członkowskie funkcjonujące w Unii maja tak prowadzić swoja gospodarkę aby realizować cele które prawodawca europejski zamierzył w art. podstawowym celem jest wyrównywanie różnic w rozwoju gospodarczym pomiędzy regionami Unia wspiera osiąganie tych celów za pośrednictwem funduszy strukturalnych; EFS, EFRR w AT 175 wymieniony jest także kolejny instrument finansowy :

EBI- Europejski Bank Inwestycyjny

Fundusze strukturalne to podstawowe instrumenty polityki spójności ale nie jedyne

POLITYKA REGIONALNA

Jakie są zależności miedzy polityką spójności a polityką regionalną?

Dysproporcje w rozwoju gospodarczym pomiędzy poszczególnymi częściami wspólnego rynku ujawniają się przede wszystkim na poziomie regionów Nie na poziomie państw bo to są zbyt duże jednostki terytorialne- na poziomie regionów Stad też polityka zmniejszania tych dysproporcji przybiera postać polityki skierowanej do najbardziej potrzebujących regionów

POLITYKA SPÓJNOŚCI PRZEDE WSZYSTKIM REALIZOWANA JEST W RAMACH POLITYKI REGIONALNEJ nie tylko ale przede wszystkim

FUNDUSZE STRUKTURALNE I SYSTEM FINANSOWANIA PROJEKTÓW UE

Fundusze strukturalne to element finansowy polityki spójności

Fundusze strukturalne są finansowym narzędziem wyrównywania różnic w rozwoju społeczno- gospodarczym regionów UE.

Charakter różnic:

• Różnice w rozwoju między poszczególnymi państwami i regionami często mają charakter strukturalny (peryferyjne położenie, niesprzyjające warunki klimatyczne i geograficzne, niekorzystna struktura gospodarki, niskie kwalifikacje ludności, itp.)

• Mechanizmem wyrównania tych różnic jest polityka strukturalna prowadzona na szczeblu UE i poszczególnych państw UE.

Polityka strukturalna zakłada dążenie do spójności:

• gospodarczej,

• społecznej,

• terytorialnej

na obszarze UE poprzez ingerowanie w strukturę gospodarki na poziomie regionalnym lub krajowym.

Polityka strukturalna nierozerwalnie wiąże się z polityką spójności.

Spójność oznacza stopień, w którym zróżnicowania w zakresie dobrobytu ekonomicznego i społecznego między regionami UE są politycznie i społecznie akceptowalne:

• Spójność społeczna- miernikiem jest wskaźnik bezrobocia

• Spójność gospodarcza- miernikiem jest PKB na 1 mieszkańca

• Spójność terytorialna- miernikiem jest czas przejazdu do danego regionu (obszaru) komunikacją drogową, lotniczą, kolejową.

Polityka spójności

W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej UE rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej.

W szczególności Unia zmierza do zmniejszenia dyspozycji o poziomach rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów najmniej uprzywilejowanych.

„Wśród regionów, o których mowa szczególną uwagę poświęca obszarom wiejskim, obszarom podlegającym przemianom przemysłowym i regionom, które cierpią na skutek poważnych i trwałych niekorzystnych warunków przyrodniczych lub demograficznych, takich jak najbardziej wysunięte na północ regiony o bardzo niskiej gęstości zaludnienia oraz regiony wyspiarskie, trans graniczne i górskie.”

Art. 174 TFUE (dawny art. 158 TWE)

„Państwa Członkowskie prowadzą swoje polityki gospodarcze i koordynują je w taki sposób, aby osiągnąć także cele określone w artykule 174. Przy formułowaniu i urzeczywistnianiu polityk i działań Unii oraz przy urzeczywistnianiu rynku wewnętrznego bierze się pod uwagę cele określone w artykule 174 i przyczynia się do ich realizacji. Unia wspiera także osiąganie tych celów przez działania, które podejmuje za pośrednictwem funduszy strukturalnych (Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej – Sekcja Orientacji, Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego), Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz innych istniejących instrumentów finansowych.”

Art. 175 TFUE (dawny art.159 TWE)

Tu mam wymienione jeszcze :

EFS

EFRR

F Spójności

EBI- Europejski Bank Inwestycyjny

Polityka spójności a polityka regionalna; dysproporcje rozwoju gospodarczego i społecznego ujawniają się zasadniczo na poziomie regionów. Stąd polityka zmniejszania tych dysproporcji (polityka spójności) przybiera najczęściej postać polityki skierowanej do najbardziej potrzebujących regionów (polityka regionalna).

Polityka regionalna ma większy zakres niż polityka spójności czy polityka strukturalna

Etapy kształtowania się polityki spójności

Okres 1957-1974

-w preambule TEWG wprowadzono deklarację o potrzebie redukowania zróżnicowań między regionami

- W TEWG powołano do życia EBI- jego działalność miała przyczynić się do podnoszenia konkurencyjności biedniejszych regionów

- utworzono Europejski Fundusz Społeczny który jako wspólnotowy instrument socjalny miał wspierać przekwalifikowania pracowników migrujących i zagrożonych utratą pracy

-utworzono Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

- Na szczycie Paryskim w 1972 r. podjęto decyzję o utworzeniu nowego funduszu regionalnego którego podstawowym celem miało być wspieranie najbiedniejszych regionów

Okres 1975-1986

- w 1975 utworzono EFRR (drugi fundusz bo pierwszy to EFS) będący głównym instrumentem wspólnotowej polityki strukturalnej

- Początkowo EFRR wspierał narodowe polityki regionalne w postaci tzw. kwot krajowych (czyli limitów wydatków z funduszu automatycznie przyznanych każdemu państwu w proporcji do ich wpłat do budżetu , a nie wg. Kryterium potrzeb

- wnioskującym o subwencje mogło być jedynie państwo

- w 1979 r. ( I reforma EFRR) z ogólnego budżetu EFRR 5% wydzielono na inicjatywy KE (środki pozakwotowe) to był pierwszy krok do tego aby to Komisja kształtowała politykę spójności a nie państwa członkowskie

- w 1984 r. (II reforma EFRR) kwoty krajowe zastąpiono Widełkami interwencji ( określały procentowo min i max próg pomocy dla danego kraju) a środki pozakwotowe zwiększono do 11%

EFRR – to podstawowy fundusz strukturalny polityki spójności

- 1986 wiąże się z przystąpieniem Hiszpanii i Portugalii i wejściem w życie Jednolitego Aktu Europejskiego(JAE) Dokument o mocy traktatu nowelizujący EWG

Okres 1987-1992 Czas od wejścia w życie JAE a traktatem z Maastricht

Okres 1987-1992

• W JAE¹ usankcjonowano wspólnotowy charakter polityki regionalnej wprowadzono do TEWG rozdział „ spójność gospodarcza i społeczna” (wynika to z przyjęcia do wspólnot biedniejszych krajów oraz integracji w głąb w postaci budowy rynku wewnętrznego”

• Uchwalono tzw. I Pakiet Delorsa, zwiększający środki na politykę spójności z 17% w 1989r. do 31% w 1993r.

• Wprowadzono tzw. Czwarte źródło dochodów własnych budżetu EWG w postaci wpłat bezpośrednich państw członkowskich (reforma budżetu wspólnotowego)

• Zaczęto określać zasady finansowania polityki spójności w kilkuletnich perspektywach finansowych

• Wprowadzono klasyfikację NUTS ( wspólna klasyfikacja Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych)

NUTSy wprowadzono je po to aby według jednolitych kryteriów podzielić obszar wspólnoty na porównywalne ze sobą jednostki terytorialne po to aby można było ustalić które z jednostek terytorialnych wymagają wsparcia ze środków funduszy

Okres 1993-1999

• W TUE utworzono Fundusz Spójności jako instrument pomocy dla biedniejszych państw ( w celu ułatwienia spełniania kryteriów konwergencji UGiW) kryteria konwergencji to kryteria które musi spełnić każdy kraj który chce wejść do strefy euro to kryteria gospodarcze ale tez polityczne i społeczne Jest to jedyny fundusz który jest przeznaczony nie na wsparcie regionów tylko na wsparcie całych krajów –najbiedniejszych państw

• Utworzono Finansowy Instrument Sterowania Rybołówstwem w celu wspierania restrukturyzacji tego sektora

• Ustanowiono tzw. Inicjatywy Wspólnotowe, będące w gestii KE i dotyczące pomocy ze środków funduszy w rozwiązywaniu trudności o charakterze ponadnarodowym.

Okres 2000-2006

Wprowadzono zasadę n+2 w zakresie zarządzania funduszami strukturalnymi ( nie dotyczyła ona FS), która przewiduje konieczność wykorzystania i rozliczenia środków przyznanych w roku n najpóźniej do końca roku n+2 (tj. w ciągu 3 lat).

W tym okresie do 2003 roku unia zgodziła się na zasadę n+3 było to złagodzenie dyscypliny finansowej

Już wtedy postanowiono ze z Funduszu Spójności będą korzystać te kraje w których wskaźnik PNB (Wskaźnik poziomu rozwoju gospodarki) na mieszkańca kraju jest nie wyższy niż 90% średniej unijnej

Wylicza się dla całej Unii wskaźnik(dla wszystkich krajów średni PNB) i te kraje w których wskaźnik jest nie większy niż 90% -to te kraje kwalifikują się do wsparcia ze środków z funduszu spójności

Wykład II

Fundusze przedakcesyjne

FUNDUSZE PRZEDAKCESYJNE

Fundusze przedakcesyjne- środki bezzwrotnej pomocy finansowej udzielanej krajom kandydującym do wejścia do Unii przez UE. A zatem nie jest to pożyczka tylko to jest bezzwrotna pomoc Najważniejszym zadaniem tych funduszy jest przygotowanie krajów kandydujących do członkowstwa w UE oraz pomoc w wyrównywaniu różnic gospodarczych.

Polska korzystała ze środków funduszy przedakcesyjnych: PHARE-najważniejszy, ISPA, SAPARD

FUNDUSZ PHARE- Polish Assistance for Restructuring their Economies)

• Najstarszy (funkcjonował od 1989r.) i największy budżetowo z trzech programów przedakcesyjnych ( w latach 1990-1997 budżet dla Polski wynosił 200mln euro na rok, później wzrósł dwukrotnie)

• Początkowo z jego pomocy korzystała Polska i Węgry, a z czasem inne kraje: Czechy, Słowacja, Bułgaria, Rumunia, Litwa, Łotwa, Estonia, itd.

• Podstawą realizacji PHARE w Polsce było Porozumienie Ramowe Dotyczące Pomocy Wspólnot Europejskich dla Polski z 31.05.1990r. oraz szczegółowe roczne porozumienia o udzieleniu pomocy tzw. memoranda finansowa.

• W ramach PHARE Szczególny nacisk kładziono na rozwój sektora prywatnego.

Po 1997 r. włączono środki unijne do finansów publicznych, wprowadzono zasadę WSPÓŁFINANSOWANIA – PONOSZENIA CZĘŚCI WKŁADÓW Z WŁASNEJ KIESZENI. Tak było przy PHARE. W budżecie krajowym Polski wydzielano rezerwę na współfinansowanie projektów unijnych.(specjalna rezerwa celowa) Ustawa o finansach publicznych stanowiła ze te środki będą lokowane na oddzielnym rachunku w NBP

KE wprowadziła zasadę realizacji dojrzałych projektów.

Podział PHARE

Program PHARE został podzielony na:

• Programy narodowe (tzw. podstawowa alokacja narodowa) były planowane przez KE w oparciu o kryterium ludności i skalę problemów gospodarczych danego państwa ( w Polsce 30%- wsparcie rozwoju instytucjonalnego, a 70%- wsparcie inwestycyjne, w tym pomoc we wdrażaniu, acquis communautaire- dorobek prawny UE i pomoc w osiąganiu spójności gospodarczo- społecznej).

W ramach wsparcia rozwoju instytucjonalnego szło o to aby przygotować polskie struktury instytucjonalne do przyszłego funkcjonowania naszego kraju w strukturach UE w związku z tym z tej pomocy PHARE korzystały organy administracji W ramach wsparcia inwestycyjnego w dużej mierze chodziło o wdrażanie do porzadku prawnego w Polsce acquis communautaire czyli całości prawodawstwa unijnego ale także orzecznictwa sądów unijnych co umożliwiło by Polsce sprawne funkcjonowanie na rynku UE

• Programy trans graniczne stanowiły część alokacji krajowej i dotyczyły finansowania projektów wywierających skutek po obu stronach granicy.

• Programy wielonarodowe (wiecej niż dwa kraje) były proponowane i zarządzane bezpośrednio przez KE

ISPA- Instrument Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej

• Ustanowiony w 1999r. na wzór Funduszu Spójności

• Wspierał działania w zakresie ochrony środowiska i transportu

• Podobnie jak fundusz Spójności Przeznaczony do dużych projektów inwestycyjnych (powyżej 5 mln euro, w Polsce wybierano projekty powyżej 10 mln euro ponieważ tak duże było zapotrzebowanie)

• Wspierał 10 kandydujących krajów Europy środkowo- wschodniej

• Każdy projekt z ISPA składano pojedynczo do akceptacji KE i podpisywano dla niego oddzielne memorandum finansowe dla realizacji pojedynczego projektu ( bardzo ważne: przy ISPIE nie było programów operacyjnych)

• W sektorze ochrony środowiska projekty które miały być finansowane z ISPA opracowywały samorządy, natomiast projekty transportowe- Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Dyrekcja Generalna PKP

• Za planowe złożenie projektu odpowiadało odpowiednio: Ministerstwo Środowiska i Ministerstwo Transportu

SAPARD- Specjalny Program Akcesyjny na Rzecz Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich

Był to pierwszy z programów przedakcesyjnych z którego finansowanie środków określone było w systemie wieloletniego planowania Czyli nie z roku na rok jak przy PHARE czy z projektu na projekt jak przy ISPIE a w ramach wieloletniego planowania

• W systemie wieloletniego planowania (2000-2006) przeznaczono 520 mln euro rocznie dla 10 państw kandydujących (Polska- 168,68 mln euro rocznie). Pomoc wyliczano na podstawie liczby ludności rolniczej, powierzchni użytków rolnych, PKB na osobę, specyfiki sytuacji terytorialnej

• Wspierał działania w zakresie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich. Miał ułatwić przyjęcie acquis communautaire przede wszystkim w zakresie norm sanitarnych i higieny produkcji i przetwórstwa żywności

• Z programu SAPARD korzystały gminy (drogi, oczyszczalnie ścieków), rolnicy (modernizacja gospodarstw rolnych), przedsiębiorstwa (wprowadzanie norm UE w produkcji żywności, tworzenia nowych miejsc pracy)

• Korzystanie ze środków Programu odbywało się w oparciu o program operacyjny

• Agencje wdrożeniowe przyjmowały projekty i dokonywały wstępnej oceny, natomiast Komitety sterujące akceptowały projekty tworząc ranking projektów do finansowania. Jednostkowe pojedyńcze projekty nie były przedmiotem akceptacji KE. Komisja akceptowała programy operacyjne dla SAPARDU ale nie pojedyncze projekty

• Projekty były finansowane po ich zrealizowaniu.- przy PHARE i przy ISPA była forma zaliczkowania

SAPARD to program który najbardziej jest zbliżony do funduszy strukturalnych, to już jest widoczne przy zasadzie wieloletniego planowania która obowiązuje przy korzystaniu ze środków z funduszy jak również poprzez istniejące programy operacyjne, bo pozyskanie srodków z funduszu PHARE odbywało się właśnie w oparciu o program operacyjny

INSTYTUCJE uczestniczące w absorpcji środków z funduszy:

• Rada europejska- wydaje rozporządzenia

• Rada- rada ministrów

• Parlament – wydaje niektóre rozporządzenia

• KE – przygotowuje projekty aktów prawnych

• Trybunał obrachunkowy

• Trybunał sprawiedliwości

  • Dyrekcja generalna – Polityka regionalna i Spójności (było 16 teraz jest) 17 Dyrektorów (była np. D. Hubner )

    • Rozporządzenia dot. Funduszy Strukturalnych

    • Zarządzenia FS i fundusze strukturalne

    • Nadzorowanie prawidłową realizacje Unijnej Polityki Regionalnej

    • Konsultacje z organami

  • Komitet Regionów- głos regionów na forum Unii

    • Opiniuje akty prawne, które wiążą się z wdrażaniem polityki Spójności opinie te nie są wiążące, ale KE zazwyczaj bierze je pod uwagę.

EFS -młodzież ,edukacja, kultura, polityka zatrudnienia, polityka socjalne, ochrona środowiska, kształcenie zawodowe

EFRR– ochrona zdrowia, kultura, transport

FS – siec trancseuropejska

EBI (art. 175 TFUE)

Dofinansowuje projekty, które są finansowane przez fundusze strukturalne. EBI posiada osobowość prawną, prowadzi działalność niedochodową, udziela pożyczek prywatnym i publicznym podmiotą, udziela również gwarancji bankowych dla projektów, które:

• Wspierają rozwój regionów słabo rozwiniętych

• Są znaczące dla większej liczby państw członkowskich , np. trans graniczne

90 % środków EBI jest przeznaczane na realizacje projektów na terenie UE ( 75 % z tych 90% na realizację unijnej polityki regionalnej i spójności)

10 % środków projekty poza UE – kraje kandydujące

Z punktu widzenia funduszy największe znaczenie ma RADA (rada ministrów) i Parlament Niektóre rozporządzenia dotyczące funduszy zostały wydane tylko przez Radę a niektóre przez Rade wspólnie z Parlamentem Są to rozporządzenia które wydawane są na początku każdej perspektywy finansowej które określają obszary wsparcia funduszy strukturalnych.

Podstawowa rola przypada Komisji Europejskiej jest ona odpowiedzialna za całokształt spraw związanych z polityka spójności Unii W szczególności KE zarządza funduszami strukturalnymi i funduszem spójności Odpowiada za kontakty zarówno z państwami członkowskimi jaki i innymi podmiotami krajowymi w zakresie realizacji polityki spójności ale tez odpowiada za kontakty w zakresie polityki spójności z pozostałymi instytucjami i organami unijnymi np. Komitetem Regionów To KE odpowiedzialna jest za przygotowanie projektów aktów prawych dotyczących realizacji projektów polityki spójności a zatwierdza je Rada , Rada wspólnie z Parlamentem KE nadzoruje prawidłową realizacje polityki spójności Robi to konkretnie Dyrekcja Generalna Komisji która nazywa się- Polityka Regionalna i Spójność Dosyć dużą rolę w zakresie realizacji polityki spójności odgrywa Komitet Regionów Organ ten jest organem o charakterze opiniodawczo-doradczym i przede wszystkim z nim KE konsultuje zasady realizacji polityki regionalnej Rolą Komitetu Regionów jest wydawanie opinii Wydaje on obligatoryjne ( obowiązkowe ) opinie w niektórych dziedzinach a także w niektórych dziedzinach fakultatywne, nieobowiązkowe opinie W przypadku opinii obowiązkowych KE musi zasięgnąć opinii Komitetu w przypadku opinii fakultatywnych Komitet może z własnej inicjatywy wydać opinię

Obligatoryjne: edukacja – obszar EFS, kultura- EFRR, ochrona zdrowia- EFRR, Sieci transeuropejskie – FS, spójność ekonomiczna i społeczna -EFS, EFRR, FS,

STRUKTURA EBI ustanowiony na pierwszym etapie ustanawiania wspólnot, posiada osobowość prawną , jego celem jest współfinansowanie projektów w tym projektów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych Udziela pożyczki na realizacje projektów współfinansowanych ze środków funduszy bądź też udziela gwarancji bankowych umożliwiających realizacje takich projektów Wśród projektów które są finansowane ze środków banku dużą cześć zajmują projekty wspierające rozwój regionów słabo rozwiniętych ( cel konwergencja)

Podstawowym organem EBI jest Rada Gubernatorów w której zasiadają ministrowie finansów krajów członkowskich wyznacza ona główne kierunki polityki banku Natomiast o udzielaniu pożyczek i gwarancji bankowych na realizacje konkretnych projektów realizowanych ze środków funduszy kompetencje ma Rada Dyrektorów składa się ona z 28 dyrektorów( 27 mianują państwa członkowskie a 1 KE) i 18 zastępców (17- państwa, 1- KE) W EBI funkcjonuje komitet zarządzający zajmujący się administrowaniem bieżącej działalności banku

Natomiast organem który weryfikuje prawidłowość udzielanych przez EBI pozyczek i gwarancji jest Komitet Audytorów (Komitet Kontrolny)

NUTS

NUTS -Nomenklatura (Klasyfikacja) Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych.

NUTSY wprowadzone zostały w ramach wielkiej reformy polityki strukturalnej w latach 80-tych

• Wprowadzona przez Europejski Urząd Statystyczny (Eurostat) w celu gromadzenia i udostępniania danych statystycznych. Dane statystyczne poszczególnych regionów były gromadzone po to aby można było ustalić przydział środków funduszy strukturalnych dla regionów które tego najbardziej potrzebują UE nie ma jednolitego podziału administracyjnego we wszystkich krajach unii, stąd też trudno byłoby na podstawie tylko krajowych podziałów administracyjnych określać stopień spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej i według tej spójności przydzielac środki z funduszy strukturalnych- stąd tez ten umowny podzia, umowna kwalifikacja NUTSY ( w NUTSACH chodzi o to aby porównywać porównywalne ze sobą regiony, gdyz co bardzo ważne PODSTAWA ALOKACJI ŚRODKÓW Z FUNDUSZY STRUKTURALNYCH SĄ REGIONY, regiony porównuje się wg mierników spójności czyli poziomu bezrobocia, PKB na mieszkańca i dostępności terytorialnej regionów REGIONY W KTÓRYCH NIE MA STOPNIA SPÓJNOŚCI POWINNY KWALIFIKOWAĆ SIĘ DO NAJWIĘKSZEJ POMOCY ZE ŚRODKÓW FUNDUSZY- NA PEWNO W RAMACH CELU KONWERGENCJA

• Uregulowana w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1059/2003 z dnia 26.05.2003 rok w sprawie ustanowienia wspólne klasyfikacji jednostek terytorialnych dla celów statystycznych (NUTS)

• Państwa są podzielone na terytorialne, hierarchicznie powiązane jednostki znajdujące się na poziomach (NUTS 1-97, NUTS 2-271, NUTS 3-1303..aż do NUTS 5)

• Kryterium podziału: liczba ludności i krajowe podziały administracyjne.

• Planowanie pomocy z funduszy jest oparte na jednostkach NUTS 2 (podstawowy podział) i NUTS 3 (współpraca trans graniczna). Planowanie pomocy z funduszy strukturalnych oparte oparte jest na jednostkach NUTS 2 i NUTS3 Przede wszystkim NUTS2, bo zasadniczo NUTSY 2 maja znaczenie z punktu widzenia funduszy strukturalnych dla danego regionu. Czyli to jednostki typu NUTS 2 otrzymują pomoc a a póżniej w ramach tych środków realizowane są konkretne projekty na obszarze tych jednostek

ZASADA JEST TAKA ze największe terytorialnie jednostki to NUTS 1, NUTS 1 dzielą się na NUTSY 2- te na NUTSY3 itd

ZASADA STRYKTURALNE

NUTS w POLSCE

• Uregulowana w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 14.11.2007 roku w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych

• Pięciostopniowy podział: NUTS 1, 2 i 3 mają charakter regionalny

NUTS 4 i 5 mają charakter lokalny

• Podział kraju:

• NUTS 1 – regiony 6

• NUTS 2 – województwa16 to województwa są ważne z punktu widzenia przydziału funduszy

• NUTS 3 podregiony 66

• NUTS 4 powiaty i miasta na prawach powiatu 314 +65 = 379

• NUTS 5 gminy (a także gminy będące miastami na prawach powiatu) 2478 (65)

ZASADY POLITYKI SPÓJNOŚCI

Zasady polityki spójności:

W latach 80-tych wprowadzono zasady:

1. Programowania

2. Partnerstwa

3. Koncentracji

4. Dodatkowości (współfinansowania)

Zasady generalne polityki spójności:

Koordynacja – polega na koordynowaniu programów finansowych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności (FS) z programami realizowanymi z:

• Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Obszarów Wiejskich (EFRROW)

• Europejskiego Funduszu Rybołówstwa (EFR)

• Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI)

• i innych instrumentów finansowych opartych na budżecie UE.

Zasada koordynacji pozwala uniknąć pewnego chaosu i pomyłek w wydatkowaniu środków z budżetu unijnego

Dotyczy również koordynacji pomiędzy poszczególnymi programami operacyjnymi realizowanymi w danym kraju. Należy do Komisji Europejskiej.

Elastyczność – oznacza respektowanie zróżnicowania poszczególnych państw członkowskich pod względem organizacji ich struktur i instytucji odpowiedzialnych za politykę regionalną. Komisja europejska pomimo tego ze nadzoruje całą politykę spójności nie powinna wpływać na organizację struktur wewnętrznych krajów członkowskich oraz relacje pomiędzy władzą centralną a terytorialną.

Zasada subsydialności- Wprowadzona w traktacie z Maastricht Oznacza ze pewne działania powinny być podejmowane na poziomie państw członkowskich chyba ze ze wg na cele i rozmiary tych planowanych działań one lepiej zostana zrealizowane na szczeblu unijnym Generalnie absorbcja środków z funduszy strukturalnych leży w gestii państw członkowskich a Komisja Europejska ingeruje w proces absorpcji środków na najbardziej ogólnym poziomie przede wszystkim w zakresie planowania czy uzyskana perspektywy finansowej

Zasady organizacji polityki spójności

Programowania – to proces organizowania, podejmowania decyzji i finansowania prowadzony w kilku etapach, którego celem jest wieloletnie wdrażanie wspólnych działań UE i państw członkowskich dla osiągnięcia celów polityki spójności (wieloletnie plany finansowe). Chodzi tu o to że nie powinny być przydzielane środki z funduszy strukturalnych wg doraźnych kryteriów Programowanie uniemożliwia doraźne przyznawanie środków funduszy na poszczególne cele Tutaj mamy do czynienia z długoletnimi perspektywami finansowymi, środki fundusz są tak rozdzielane żeby mieściły się w pewnej kilkuletniej (7letniej) perspektywie finansowej W perspektywie finansowej jednocześnie wyznacza się cele na jakie będą przeznaczone środki z funduszy I projekty które są realizowane ze środków funduszy muszą się w tych celach zmieścić

W związku z zasada programowania każdy kraj członkowski przygotowuje NSRO- Narodowe strategiczne ramy odniesienia

Partnerstwo – oznacza ścisłą współpracę Komisji Europejskiej i podmiotów działających w poszczególnych krajach na etapie przygotowania i wdrażania programów finansowych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Tutaj Partnerstwo to inaczej współpraca

Kompatybilność – związana jest z dążeniem do zgodności polityki regionalnej z pozostałym ustawodawstwem unijnym.

Chodzi o to ze cele realizowane w ramach polityki spójności w danej perspektywie finansowej nie mogą być sprzeczne z pozostałym prawodawstwem unijnym W praktyce nie może być tak że mamy projekt który będzie finansowany ze środków funduszy strukturalnych i ten projekt naruszał będzie jakieś przepisy prawa unijnego np zasadę równouprawnienia

Spójność – dotyczy powiązania pomocy przekazywanej danemu państwu członkowskiemu z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności z działaniami, politykami i priorytetami unijnymi. Musi być kompatybilne z pozostałymi zasadami. Pomost pomiędzy działaniami a działaniami, politykami i priorytetami unijnymi.

Zasady finansowania polityki spójności

Koncentracja – oznacza, aby środki z funduszy strukturalnych trafiły w pierwszej kolejności do tych regionów, które tego najbardziej potrzebują (charakter geograficzny), w ramach zasady koncentracji chodzi też zintegrowani środków pochodzących z różnych źródeł na finansowanie danego projektu(wymiar finansowy). Ma jeszcze wymiar celowy – środki

Funduszy Strukturalnych koncentrują się na realizacji małej liczby ściśle określonych celów. W KAZDEJ PERSPEKTYWIE FINANSOWEJ OKREŚLANE SĄ CELE SPÓJNOŚCI W obecnej Perspektywie Finansowej mamy 3 CELE : KKW czyli Konwergencja ,konkurencyjność regionalna i współpraca terytorialna

Zasada koncentracji wyłącza możliwość 100% finansowania danego projektu ze środków funduszy szukamy wiec innych źródeł finansowania, bardzo często są to środki krajowe, prywatne, kredyty bankowe

Dodatkowość (współfinansowanie) – oznacza ze finansowane ze strony Unii projektów strukturalnych nie może w żadnym wypadku zastąpić środków danego kraju przeznaczonych na politykę spójności. Pomoc stanowi uzupełnienie działań krajowych w zakresie działań podejmowanych na rzecz rozwoju gospodarczego i przestrzennego.

Instrumenty finansowe polityki spójności

mamy 3 instrumenty polityki spójności . dwa z nich EFS i EFRR to są fundusze strukturalne, trzeci to fundusz spójności FS- FS nie jest funduszem strukturalnym

róznica odrózniajaca sunfusze strukturalne od funduszu spójności-fundusze strukturalne działają w ramach polityki regionalnej, srodki tych funduszy idą na wsparcie regionów środki te przyznarane są wg klasyfikacji nuts Natomiast środki funduszu spójności idą na wsparcie projektów ogólnokrajowych

Europejski Fundusz Społeczny (EFS) – powstał na podstawie traktatów założycielskich wspiera poprawę dostępu do edukacji podnoszącej kwalifikacje zawodowe i sprzyjające uzyskaniu zatrudnienia. To fundusz wspierający kapitał ludzki ( z tego funduszu finansowane są przede wszystkim projekty miękkie , projekty szkoleniowe projekty te nie są finansowane w 100%)

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) –powstał w 1975 r po szczycie Paryskim jego celem jest wyrównywanie różnic w poziomie rozwoju między regionami i wspieranie ich konkurencyjności m. in. poprzez finansowanie inwestycji w dziedzinie infrastruktury, projektów innowacyjnych, pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw itd. (cel konwergencji)

Fundusz Spójności (FS) – wspiera rozwój infrastruktury w dziedzinie transportu i ochrony środowiska naturalnego – kryterium uzyskania wsparcia z FS jest PNB na 1 mieszkańca w danym państwie członkowskim na poziomie nie wyższym niż 90% średniej unijnej.

EFS i EFRR- to fundusze strukturalne, pomoc w regionach

FS- pomoc w państwach

Cele polityki spójności w latach 2007-2013!!!!!

• Konwergencja podstawowy cel polityki spójnosci (wiąże się z polityką regionalną) [EFRR, EFS, FS] – (81,7% wszystkich środków na politykę spójności) ma służyć przyspieszeniu rozwoju gospodarczego regionów najsłabiej rozwiniętych (zatrudnienie, innowacja, ochrona środowiska); region najsłabiej rozwinięte to takie gdzie PKB na 1 mieszkańca regionu wynosi poniżej 75 % średniej dla rozszerzonej Unii czyli dla całej Unii (27) i tylko te regiony kwalifikują się do wsparcia z funduszy strukturalnych w ramach celu KONWEGENCJA jeżeli jest region gdzie PKB przewyższa wskaźnik 75% to ten region nie korzysta ze środków funduszy w ramach celu konwergencja

Podział środków w ramach celu konwergencja

Około 70 % środków przekazywane do najbiedniejszych regionów ( wsparcie idzie z EFRR i EFS)

24,4% - najbiedniejsze państwa -FS

5% - wsparcie przejściowe - EFRR i EFS

0,4%- regiony ultra peryferyjne.- FS

W ramach celu konwergencja chodzi o wyrównywanie różnic żeby mógł należycie funkcjonować wspólny rynek Fundusz spójności obsługuje tylko cel konwergencję Zasada jest ze jeśli mamy konwergencje lub konkurencyjności i zatrudnienie to dany region korzysta tylko z jednego celu nie może korzystać z obu Polska jest na tyle biedna ze w całości jest objęta celem konwergencja Czyli nie ma w obecnej perspektywie finansowej w Polsce regionu które korzystają ze wsparcia z funduszy w ramach celu konkurencyjność regionalna i zatrudnienie

• Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie [EFRR, EFS] - (15,8% wszystkich środków na politykę spójności) – obejmuje regiony „starej UE” najbogatsze regiony. Ma służyć realizacji strategii lizbońskiej, m.in. wzmocnieniu atrakcyjności inwestycyjnej i zdolności konkurencyjnej regionów poprzez rozwój innowacji społeczeństwa opartego na wiedzy i przedsiębiorczości. Ma również wzmocnić zdolności dostosowawcze pracowników i przedsiębiorstw i przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu. Kraje starej „15” z tej pomocy korzystają.

• Europejska Współpraca Terytorialna [EFRR]- (2,5% wszystkich środków na politykę spójności ) - wspiera współpracę trans graniczną , ponadnarodową i międzyregionalną.

Konwergencji nie można łączyć z Konkurencyjnością regionalną i zatrudnieniem. W Polsce mamy absorbcję środków w ramach celu Europejska Współpraca terytorialna

Ważne: POLSKA NIE KORZYSTA ZE SRODKÓW W RAMACH CELU KONKURENCYJNOŚĆ REGIONALNA I ZATRUDNIENIE

Europejski Fundusz Społeczny

Akty prawne

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1080/2006 z dnia 5.07.2006 roku w sprawie EFRR

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1081/2006 z dnia 5.07.2006 roku w sprawie EFS

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1082/2006 z dnia 5.07.2006 roku w sprawie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej

• Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11.07.2006 roku ogólne rozporządzenie ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS i FS

• Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11.07.2006 roku ustanawiające FS

Oprócz rozporządzeń Unia wydała na obecna perspektywę finansową strategiczne dokumenty tzw. „Strategiczne Wytyczne wspólnoty” Zostały one przyjęte w ramach polityki spójności na lata 2007-2013

Strategiczne wytyczne wspólnoty

Rozporządzenie ogólne 1083/2006 nawiazuje do strategicznych wytycznych wspólnoty tak ze państwa członkowskie miały w ciagu 5 miesiecy od jego wejscia w zycie na przygotowanie swoich swoich strategicznych dokumentów i przedłożyc do akceptacji KE wraz z projektami programów operacyjnych )polska przygotowała- narodowych strategicznych ram odniesienia (NSRO)

• Dokument strategiczny wyznaczający kierunki polityki spójności UE w obecnej perspektywie finansowej (2007-2013);

Zgodnie z rozporządzeniem ogólnym 1083/2006 strategiczne wytyczne wspólnoty w zakresie kierunków realizacji polityki spójności UE- należy koncentrować się (przestrzenna) na:

• Zwiększenie atrakcyjności państw, regionów, miast poprzez: poprawę dostępności, zapewnienie jakości, poziomu usług, ochrona środowiska;

• Potrzeba wspierania innowacyjności, przedsiębiorczości oraz rozwoju gospodarczego opartego na wiedzy poprzez: wykorzystanie możliwości w dziedzinie badań i innowacji, w tym nowych technologii komunikacyjnych i informacyjnych

Zrównoważony rozwój – trwały rozwój gospodarczy przy poszanowaniu środowiska naturalnego.

• Przyjęte przez Radę 6.10.2006 roku;

• Ich przejęcie stanowiło podstawę do przygotowania przez państwa członkowskie NSRO

EFS jest to taki fundusz który generalnie idzie w kierunku zasobów ludzkich czyli środki unijne wydatkowane w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego przede wszystkim idą na projekty zwiazane z rozwojem kapitału, potencjału ludzkiego

CEL EFS wg rozporządzenia 1081/2006

• EFS przyczynia się do realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej, a w jej ramach Europejskiej Strategii Zatrudnienia koncentrując się na wspieraniu wyzwań w dziedzinie osiągnięcia pełnego zatrudnienia, czyli osiągnięcia wskaźnika zatrudnienia dla całej UE na poziomie 70%, podnoszenia jakości i wydajności pracy oraz wzmacniania spójności społecznej. wskażnik spójności społecznej mierzymy stopniem bezrobocia w poszczególnych regionach

Zgodnie z preambułą rozp. nr 1081/2006 (pkt. 13) celem EFS jest zapewnienie, aby działania podejmowane z udziałem EFS skupiały się na tych wyzwaniach, które bezpośrednio wynikają z wytycznych oraz rekomendacji płynących z Europejskiej Strategii Zatrudnienia

Zakres pomocy EFS

przy EFS mamy tylko 2 obszary wsparcia Konwergencja i Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie

Rozporządzenie dzieli obszary wsparcia EFS w zależności od celów polityki spójności Klasyfikuje ono priorytetowe obszary wspólne dla celów KONWERGENCJA, oraz KONKURENCYJNOŚĆ REGIONALNA I ZATRUDNIENIE jak również wskazuje priorytetowe obszary dla regionów celu Konwergencja które ze wg na fakt iż są najsłabiej rozwinięte zyskują dodatkowe możliwości prowadzenia reform czy inwestycji współfinansowanych z EFS

Pierwsza grupa -Obszarów wsparcia są wspólne dla obu celów: i konwergencji i konkurencyjności regionów a wiec z tych obszarów wsparcia korzystają wszystkie kraje unijne i te które są objęte celem konwergencja i te które są objęte celem konkurencyjność Natomiast druga grupa obszarów wsparcia kierowana to sa obszary wsparcia kierowane wyłącznie do regionów objętych celem konwergencja

Reasumując: te regiony które wchodzą w obszar konwergencji w całości mogą korzystać ze wszystkich obszarów wsparcia z EFS, natomiast regiony które nie kwalifikują się do celu konwergencja i objęte są postanowieniami celu konkurencyjność korzystają z obszarów wsparcia tylko tych z tej pierwszej puli które są wspólne dla konwergencji i konkurencyjności

OBSZARY WSPARCIA

• Adaptacyjność pracowników i przedsiębiorstw

• Zatrudnienie

• Integracja społeczna

• Inwestycje w kapitał ludzk

• Promocja partnerstwa

DODATKOWE (KONWERGENCJA)
OBSZARY WSPARCIA

• Zwiększanie i poprawa inwestycji w kapitał ludzki

• Wzmacnianie zdolności instytucjonalnej oraz skuteczności administracji publicznej i usług publicznych

OBSZARY WSPARCIA EFS

1. Adaptacyjność pracowników i przedsiębiorstw (art. 3 ust 1 lit. a, rozporządzenia 1081/2006

- inwestycje w kadry przedsiębiorstw

-zwiększenie udziału w kształtowaniu przez całe życie (zakłada że pracownik nawet starszy 40+ powinien korzystać z systemu kształcenia

-promocja przedsiębiorczości

-promocja nowych form organizacji pracy

-kwestie zarządzania zmianą gospodarczą (wsparcie procesów restrukturyzacyjnych przewidywanie trendów gospodarczych)

-wsparcie zwłaszcza dla pracowników małych i średnich przedsiębiorstw-MSP (wsparcie grupy pracowników o niższych kwalifikacjach i pracowników starszych jako tej grupy do której w szczególności powinna skierowana być oferta szkoleniowa, ponieważ jest to grupa najbardziej narazona na niekorzystne zmiany gospodarcze

II. Zatrudnienie (art. 3 ust 1 lit.b)

-zwiększenie dostępu do zatrudnienia

-pomoc w w trwałej integracji z rynkiem pracy osobom bezrobotnym(osoby młode oraz długotrwale bezrobotne) poszukującym pracy, biernym zawodowo

-pomoc pracownikom w starszym wieku , aby dłużej pozostawali w zatrudnieniu

-zwiekszenie zatrudnienia wśród kobiet i pomoc w rozwoju ich kariery (bezpośrednie odniesienie do godzenia zycia prywatnego i zawodowego poprzez m.in. ułatwienie dostępu do opieki nad dziećmi i osobami zależnymi

-integracja migrantów z rynkiem pracy

III. Integracja społeczna ( art. 3 ust. 1 lit.3)

Określenie ścieżek integracji które w długotrwałej perspektywie mogą doprowadzić do uzyskania zatrudnienia przez osoby zagrożone wykluczeniem społecznym

Osoby zagrożone wykluczeniem społecznym to m.in.:

-osoby długotrwale bezrobotne i korzystające ze świadczeń opieki społecznej

-osoby niepełnosprawne i osoby opiekujące się osobami będącymi na ich utrzymaniu

-osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków

- młodzież wychowująca się w placówkach opiekuńczo- wychowawczych i rodzinach zastępczych, pochodzące z rodzin dysfunkcyjnych, sprawiające kłopoty wychowawcze, zagrożenia wypadnięciem z systemu edukacji

-bezdomni

-osoby opuszczające zakłady karne

-uchodźcy i przedstawiciele mniejszości

IV. Inwestycje w kapitał ludzki (art. 3 ust 1 lit.d)

Wsparcie dla reform oferty edukacyjnej (kształcenie ogólne i zawodowe) i szkoleniowej w celu dopasowania tych systemów do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy i pobudzania rozwoju innowacyjności

Nie chodzi o wsparcie ofert edukacyjnych jako takiej- czyli nie chodzi o reformę edukacji, ale o wycinek edukacji. Czyli chodzi o reformy edukacji które mają bezpośrednie przełożenie na rynek pracy, czyli reformy na rzecz szkolnictwa zawodowego w państwach członkowskich

-podniesienie kwalifikacji personelu instytucji edukacyjnej i szkoleniowej

-opracowanie i wdrażanie zasad kształcenia ustawicznego –Kształcenie przez całe Zycie (uniwersytety III wieku)

-rozwój kształcenia zawodowego

EFS nie finansuje kształcenia ogólnego( jest to obowiązek państwa członkowskiego) a jedynie dostosowanie kształcenia do wymagań rynku pracy

V. Promocja partnerska (art. 3 ust 1 lit e

Tworzenie projektów na rzecz tworzenie partnerstw pomiędzy różnymi podmiotami , w tym partnerami społecznymi i organizacjami pozarządowymi które mają na celu współpracę w zakresie reform na rzecz zatrudnienia i integracji społecznej w regionach, CZYLI OBNIŻANIA WSKAZNIKA BEZROBOCIA W TYCH REGIONACH

OBSZARY WSPARCIA KTÓRYMI OBJĘTE SĄ WYŁACZNIE OBSZARY REGIONU KONWERGENCJA- tzw. dodatkowe obszary wsparcia:

• Zwiększanie i poprawa inwestycji w kapitał ludzki

• Wzmacnianie zdolności instytucjonalnej oraz skuteczności administracji publicznej i usług publicznych

A zatem regiony starej 15 które objęte są celem konkurencyjność i zatrudnienie nie korzystają z tego dodatkowego wsparcia w ramach EFSu

Zwiększanie i poprawa inwestycji w kapitał ludzki( art. 3 ust 2 lit a)

- kompleksowe wdrażanie reform systemu kształcenia i szkoleń by lepiej dopasować go do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy i kształcenia „przez całe Życie” w zakresie edukacji przez całe życie akcentuje się podejmowanie działań mających na celu zmniejszenie różnic w programach kształcenia dla obojga płci

Obszar ten obejmuje szerszy zakres oferty edukacyjnej która może być finansowana ze środków EFS Chodzi o to ze kompleksowe wdrożenie reform wiąże się z kształceniem przez całe życie

-działania na rzecz zwiększenia dostępu do kształcenia ogólnego . zawodowego na poziomie wyższym oraz zwiększenia jakości edukacji na różnych poziomach w tym edukacji początkowej o edukacji początkowej zupełnie nie ma mowy w obszarze Inwestycji w kapitał ludzki w tej rozszerzonym obszarze wsparcia EFS chodzi np. o zwiększanie oferty przedszkoli, czy szkolenie kadry przedszkolnej

- działanie nakierowane na wyposażenie uczniów w kompetencje kluczowe, które po ukończeniu kształcenia obowiązkowego umożliwiają poruszanie się na rynku pracy w warunkach gospodarki opartej na wiedzy. kompetencje kluczone to z zakresu znajomości jęz. obcych, programów komputerowych

Wzmacnianie zdolności instytucjonalnej oraz skuteczności administracji publicznej i usług publicznych (art. 3 ust 2 lit b)

Wskazany obszar interwencji został wprowadzony aby państwa członkowskie mogły skutecznie wdrażać reformy i kompleksową modernizację administracji publicz. Co bezpośrednio przekłada się na dostarczanie wysokiej jakości usług publicznych wzrost produktywności i spójności społecznej. Tu obszar wsparcia idzie wyrażnie w kierunku wspierania instytucji krajowych ze szczególnym ukierunkowaniem na adm. publ. w zakresie realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia

W ramach tego obszaru wsparcia środki EFS koncentrują się na 3 obszarach:

1. Dostosowanie struktur administracyjnych i poprawa stanowienia prawa – poprawa umiejętności zarządzania , planowania strategicznego, uproszczania procedur administracyjnych, współpraca pomiędzy różnymi strukturami adm. poprawa komunikacji i przepływu informacji miedzy jednostkami administracyjnymi

2. Poprawa jakości usług – rozumiane jako poprawa obsługi obywatela w kluczowych obszarach poprzez modernizację systemu dostosowania usług , wdrażanie systemów zarządzających jakością i koordynacji działań , redukcję biurokracji uproszczenie procedur, wprowadzenie tzw, pojedynczego systemu (one stop shop) rozwój e- administracji

3. Inwestycje w ludzi – czyli szkolenia kadr administracyjnych

Każdy z projektów finansowany ze środków EFS powinien wpisać się w któryś z obszarów wsparcia omówionych powyżej Obszary wsparcia zostały skierowane nie tyle do beneficjentów ile do państw członkowskich które miały przygotować programy operacyjne Czyli na podstawie tego pakietu obszarów wsparcia każdy kraj członkowski unii miał możliwość zamieszczenia tych obszarów wsparcia w przygotowywanych przez siebie strategiach NSRO i konkretnych programach operacyjnych

Polska w NSOR najpierw założyła jakie cele ma realizować Polska w latach 2007-2013 jeśli chodzi o rozwój potencjału ludzkiego: edukacja, oferta szkoleniowa, osoby zagrożone wykluczeniem. A później te obszary wsparcia odpowiednio umieścił w ramach potrzeb polskiej gospodarki w programie operacyjnym który się nazywa -Kapitał Ludzki. Bo mamy jeden program operacyjny w naszym kraju w ramach którego wykorzystywane są środki z programu kapitał ludzki

Tak wiec te obszaru wsparcia należy traktować jako katalog możliwości z których korzystają kraje członkowskie na etapie realizacji swoich programów operacyjnych

Każdy projekt musi się wpisać w dany program operacyjny a program operacyjny zawiera odpowiednie osie priorytetowe i projekt musi się wpisać w oś priorytetową danego programu operacyjnego Jak opisujemy projekt w tzw. wniosku o dofinansowanie to opisując go powinniśmy się odnieść do terminologii odpowiedniego obszaru wsparcia rozporządzenia 1081/2006

Każdy projekt musi się przede wszystkim wpisać w nasz program operacyjny, natomiast program operacyjny z natury rzeczy wpisuje się w rozporządzenie 1081/2006 a to w jakim stopniu wpisuje się zależy nie od beneficjenta tylko od prawodawcy krajowego który przygotowuje program operacyjny Kapitał Ludzki. Program Kapitał Ludzki został tak przygotowany ze praktycznie przewiduje wszystkie obszary wsparcia z rozporządzenia 1081/2006

EFS – taki fundusz który finansuje projekty miękkie:

-szkolenia, reformy, edukacja- widziane przez pryzmat rynku pracy. Dostosowywanie poziomu społeczeństwa do wymogów gospodarki po to aby uzyskać jak najniższe wskaźniki bezrobocia w regionach objętych celem konwergencja

EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO

Rozporządzenie 1080/2006 z dnia 5 lipca 2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego TO TEN FUNDUSZ PRZEDE WSZYSTKIM REALIZUJE ZAŁOŻENIA POLITYKI SPÓJNOŚCI

W ramach EFRR realizowanych jest najwięcej projektów JEST TO NAJWAZNIEJSZY I NAJWIĘKSZY FUNDUSZ STRUKTURALNY W ZWIĄZKU Z CZYM MA ON NAJWIECEJ OBSZARÓW WSPARCIA JEST ICH NA TYLE DUZO ŻE ZOSTAŁY ONE ODDZIELNIE WYDZIELONE DLA OBSZARU KONWERGENCJA, ODDZIELNIE DLA OBSZARU KONKURENCYJNOŚĆ REGIONALNA I ZATRUDNIENIA I JESZCZE INACZEJ DLA OBSZARÓW POLITYKI SPÓJNOSCI JAKIM JEST EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA

Polski dotyczą obszary wsparcia z EFRR właściwe dla celu konwergencja (wszystkie programy operacyjne za wyjątkiem współpracy terytorialnej są realizowane ze środków EFRR) i obszar Europejska współpraca terytorialna

CEL EFRR

EFRR przyczynia się do korygowania dysproporcji regionalnych w UE poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych. – cel KONWERGENCJA

EFRR wspiera również współpracę terytorialną w wymiarze transgranicznym, transnarodowym i międzyregionalnym (jest jedynym funduszem, ze środków którego finansowane są działania realizowane w ramach programów celu Europejska współpraca terytorialna).-cel EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA REGIONANA

Działania EFRR są zgodne z priorytetami UE, w szczególności z potrzebą podniesienia konkurencyjności UE, tworzenia i ochrony trwałych miejsc pracy oraz zapewnienia zrównoważonego rozwoju.-cel konkurencyjność regionalna i zatrudnienie

OGÓLNY ZAKRES POMOCY- z tego funduszu finansowane są projekty kierowane na:

• inwestycje produkcyjne; które przyczyniają się do tworzenia i ochrony miejsc pracy przede wszystkim poprzez bezpośrednie wspieranie inwestycji z MŚP

• inwestycje w infrastrukturę;

• rozwój potencjału endogenicznego;(endogeniczny-wewnętrzny regionu) poprzez działania wspierające rozwój regionalny i lokalny (chodzi o działania obejmujące wsparcie i usługi dla przedsiębiorstw ( w tym w szczególności MŚP działania wspierające tworzenie sieci współpracy i wymiany doświadczeń miedzy regionami, miastami oraz podmiotami sfery społecznej , gospodarczej i środowiskowej Tu mogą być także projekty kulturalne np. budowa centrum naukowego

• działania pomocy technicznej. obsługa administracyjna funduszy strukturalnych

OBSZARY WSPARCIA

W ramach celu konwergencja -11 obszarów

• Badania i rozwój technologiczny (BRT) innowacyjność i przedsiębiorczość

• Społeczeństwo informacyjne

• Inicjatywy lokalne w zakresie rozwoju lokalnego

• Środowisko

• Turystyka

• Kultura

• Transport

• Sektor energetyczny

• Edukacja

• Infrastruktura ochrony zdrowia i infrastruktura społeczna

• Badania i rozwój technologiczny (BRT) innowacyjność i przedsiębiorczość

Ustawodawca unijny przewidział ze w ramach tego obszaru EFRR będzie finansował badania i rozwój techniczny (BRT) oraz rozwój innowacyjności i przedsiębiorczości przede wszystkim MŚP w celu podnoszenia gospodarczej atrakcyjności regionów

Ten obszar wsparcia pokazuje że nawet najbiedniejsze regiony mogą wykorzystywać środki z funduszu na wsparcie innowacyjności Oczywistym jest ze wsparcie innowacyjności głownie realizowane jest w ramach celu Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie ale biedne regiony maja również środki z EFRR przeznaczone na ten cel jakim jest innowacyjność W Polsce mamy cały program operacyjny który nazywa się Innowacyjna Gospodarka-realizuje on w pełni zadania omawianego obszaru Badania i rozwój Technologiczny innowacyjność i przedsiębiorczość

W obszarze tym chodzi o to aby te najbiedniejsze regiony wpisały się w Europejską Przestrzeń Badawczą czyli biedne regiony były dostosowane czy tez skutecznie działały w ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej

• Społeczeństwo informacyjne

Jest to społeczeństwo charakteryzujące się wysokim stopniem dostępu do nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej Internetu, telefonu, oraz znajdujące się na takim poziomie rozwoju który umożliwia szerokie zastosowanie Projekty dotyczące budowania sieci internetowej, telefonii komórkowej, cyfrowej

• Inicjatywy lokalne w zakresie rozwoju lokalnego

Finansowanie różnych inicjatyw lokalnych w zakresie rozwoju lokalnego i działań wspierających struktury świadczące usługi lokalne w zakresie tworzenia miejsc pracy o ile nie są one objęte zakresem wsparcia EFS Chodzi tez o współprace partnerów na szczeblu lokalnym w zakresie wspólnych inicjatyw związanych z rozwojem lokalnej infrastruktury

• Środowisko

Wsparcie sektora usług związanych ze środowiskiem takich jak : zaopatrzenie w wodę, gospodarkę odpadami, gospodarkę wodno -ściekową, ochrona powietrza, rozwój zintegrowanych systemów zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontrola oraz wsparcie instytucji związanych z ochroną przed zagrożeniami środowiskowymi np. suszami, pożarami, powodziami, gospodarowaniem zasobami naturalnymi

• Turystyka

Realizacja projektów przyczyniających się do wzrostu ekonomicznego aktywności i konkurencyjności regionów jak również do wzrostu zatrudnienia oraz podnoszenia atrakcyjności regionów dla turystów, inwestorów i mieszkańców, przy jednoczesnym zapewnieniu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska

Wsparcie projektów promujących walory przyrodnicze jako potencjał dla rozwoju turystyki, ochrona i poprawa dziedzictwa przyrodniczego, rozwój usług turystycznych, wspieranie różnych nowych zróżnicowanych rodzajów turystyki (renowacja i konserwacja obiektów przyrodniczych) rozwój i modernizacja infrastruktury turystycznej (gastronomicznej, noclegowej)np. program Rozwój Polski wschodniej

• Kultura

Wsparcie ochrony promocji i zachowanie dziedzictwa kulturowego np. projekty w zakresie odnowy , renowacji zabytków kultury i sztuki. Rozwoju infrastruktury kultury wspierającej rozwój społeczno – gospodarczy regionów ( np. rozwój i modernizacja muzeów, galerii, teatrów, instytucji muzycznych) oraz pomoc na rzecz zwiększenia podaży usług kulturalnych jak np. rozwój zasobów cyfrowych w dziedzinie zasobów bibliotecznych i archiwalnych oraz zasobów wirtualnych muzeów

• Transport

Przy Transporcie trzeba wyzaźnie odróżnić zakres EFFR w zakresie transportu od zakresu jakim zajmuje się Fundusz Spójności Wspieranie projektów transportowych i jest komplementarne w stosunku do inwestycji transportowych ze środków FS ( FS skupia się na budowie transeuropejskich sieci transportowych , EFRR finansuje rozwój połączeń tymi sieciami , w tym strategicznych połączeń transportowych przyczyniających się do podnoszenia konkurencyjności regionów) Ponadto wspieranie transportu przyjaznego środowisku ( np. infrastruktura parkuj i jedź, obwodnice, ruch niezmotoryzowany-ścieżki rowerowe) oraz działań podnoszących bezpieczeństwo na drogach

• Sektor energetyczny

Wspieranie dążenia do ograniczenia uzależnienia o tradycyjnych źródeł energii, poprzez zwiększanie efektywności energetycznej np. poprzez rozpowszechnianie modeli rozwoju opartych na niskiej energochłonności i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (wiatru , Słońca, biomasy, energii hydroelektrycznych

• Edukacja

Edukacyjne programy dotyczące infrastruktury edukacyjnej finansowane są ze środków EFRR Większość programów edukacyjnych finansowanych jest z EFS ale dotyczą one SZKOLEŃ Inwestycje w lokalną infrastrukturę edukacyjną (wyposażenie ośrodków edukacyjnych i szkoleniowych, zakup sprzętu i technologii wykorzystywanych w kształceniu w celu podnoszenia atrakcyjności i jakości życia

• Infrastruktura ochrony zdrowia i infrastruktura społeczna

Wspieranie infrastruktur zdrowotnej związanej z dążeniem do utrzymania aktywności uczestnictwa w społeczeństwie jak największej liczby pracowników przy zachowaniu dobrego zdrowia (środki medycyny pracy, rahabilitacji

EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA -drugi cel polityki spójności finansowany z EFRR w ramach programów operacyjnych

1) programy współpracy transgranicznej –finansowane programy dotyczące budowa drogi, festiwal kulturalny państw sąsiadujących

2) programy współpracy transnarodowej- obejmuje więcej niż 2 państwa. Duże programy szkoleniowe i badawcze

3) programy współpracy międzyregionalnej i wymiany doświadczeń – programy między regionami UE

W Polsce mamy taki program operacyjny zwany Współpraca terytorialna w ramach którego Polska wykorzystuje środki z EFRR na programy współpracy trans granicznej, transnarodowej i międzyregionalnej

FUNDSZ SPÓJNOŚCI

Rozporządzenie (WE) Rady nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające Funduszu Spójności

Fundusz spójności powstał w 1992 r. był przewidziany jako jedyny fundusz który miał finansować projekty ogólnokrajowe i projekty regionalne FUNDUSZ SPÓJNOŚCI WCHODZI W ZAKRES POLITYKI SPÓJNOSCI ALE WYKRACZA POZA POLITYKĘ REGIONALNĄ Jego celem jest wzrost rozwoju gospodarczego kraju a nie poszczególnych regionów i tym się rózni od funduszy strukturalnych FUNDUSZ SPÓJNOŚCI NIE JEST FUNDUSZEM STRUKTURALNYM-on jest funduszem polityki spójności ale nie jest funduszem strukturalnym

SĄ DWA FUNDUSZE STRUKTURALNE : EFS i EFRR

NAJWAZNIEJSZE ZMIANY DLA FS W PORÓWNANIU Z WCZESNIEJSZYMI ZASADAMI

- Nie wszystkie projekty współfinansowane z FS muszą być zatwierdzane przez KE W obecnej perspektywie finansowej FS został upodobniony do funduszy strukturalnych w związku z tym że rozporządzenie 1084/2006 wprowadziło pewne zmiany odnośnie finansowania

W obecnej perspektywie finansowej prawodawca europejski w celu uproszczenia uzyskania środków z Funduszu spójności zdecydował że projekty o mniejszej wartości nie będą musiały być przedmiotem akceptacji Komisji Europejskiej ( do tej pory każdy z projektów który starał się o środki z FS musiał otrzymać zgodę KE) zatem obecnie tylko duże projekty min. 25 min euro na ochronę środowiska i odpowiednio 50 mln euro na pozostałe czyli sieci transportowe muszą być przekazane do KE w celu akceptacji

-nie ma progu minimalnego Do obecnej perspektywy finansowej FS miał próg minimalnej wartości projektu tzn. z funduszu mogły być finansowane projekty o wartości minimum 10 mln euro W obecnej perspektywie finansowej nie ma minimalnego progu wartości projektu Jest to kolejne upodobnienie do Funduszy strukturalnych bo nawet mniejsze projekty mogą być finansowane z FS

- obowiązuje zasada n+3 do 2010 r W odniesieniu do FS wprowadzono zasadę n+3 ta zasada na mocy rozporządzenia 1084/2006 obowiązuje tylko i wyłącznie w latach 2007-2010 Środki przyznane z FS między 2010-2013 korzystają ze zwykłej zasady n+2 chodzi o to aby zamknąć te perspektywę finansową najpóźniej dwa lata po jej zakończeniu

OBSZARY WSPARCIA

-Transeuropejskie sieci transportowe

-Środowisko

1. Transeuropejskie sieci transportowe- obejmują sieci drogowe, kolejowe i śródlądowe, autostrady morskie, porty żeglugi morskiej i śródlądowej, porty lotnicze oraz punkty połączeń miedzy sieciami różnych środków transportu

Transeuropejskie tzn. takie które mają istotne znaczenie z punktu widzenia co najmniej kraju

FS wspiera wyłącznie sieci transeuropejskie transportowe. Inne sieci transeuropejskie np. energetyczne mogą być wspierane przez FS ale tylko w ramach tego drugiego komponentu Ochrona środowiska wówczas gdy realizowane w ich ramach projekty kwalifikują się jako projekty środowiskowe Jeśli nie kwalifikują się jako projekty środowiskowe wówczas współfinansowane być mogą przez EFRR

Możliwe do wsparcia projekty są zdefiniowane w decyzji nr 1692/96/WE z dnia 23 lipca 1996 r. z póź. Zm. W sprawie wspólnotowych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej ( nowelizacja na mocy decyzji nr 884/2004/WE uwzględniającej projekty w nowych państwach członkowskich

1. Drugi obszar wsparcia- Środowisko. Zakres interwencji obejmuje zarówno inwestycje typowe dla sektora środowiska jak i działanie w innych sektorach takich które wiążą się ze środowiskiem

W sektorze energetycznym kwalifikowane są projekty inwestycyjne zwiększające efektywność energetyczną (np. zmniejszające straty przy przesyle energii , dotyczące Kogeneracji tj, równoczesnego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej i dotyczące odnawialnych źródeł energii

W sektorze transportu są wspierane projekty dotyczące inwestycji dotyczące środków transportu ale związane ze srodowiskiem, które stanowią korzystniejszą dla środowiska alternatywę wobec transportu drogowego, a nawet te inwestycje w transporcie drogowym i lotniczym które zapewniają lepsze zarządzanie ruchem, a wiec zmniejszają niekorzystny dla środowiska wpływ tych środków transportu (np. ekologiczny transport miejski)

W Unii obowiązuje Rozporządzenie 1083/2006 –wprowadziło do obecnej perspektywy finansowej definicje które mają uprościć wdrażanie środków z funduszy strukturalnych i ujednolicić terminy we wszystkich krajach Unii

Terminy te to program operacyjny, os priorytetowa (priorytet, operacje i działania

Definicje

Program operacyjny – dokument przedłożony przez państwo członkowskie i przyjęty

przez Komisję Europejską, określający strategię rozwoju wraz ze spójnym zestawieniem priorytetów, które mają być osiągnięte z pomocą funduszu.

Oś priorytetowa (Priorytet) – oznacza jeden z priorytetów zawarty w programie operacyjnym, obejmujący grupę powiązanych ze sobą operacji posiadających określone mierzalne cele.

Operacja- projekt lub grupa projektów wybranych przez instytucje zarządzającą danym programem operacyjnym, zgodnie z kryteriami ustanowionymi przez komitet monitorujący i realizowanych przez jednego lub więcej beneficjentów pozwalających na osiągnięcie celów osi priorytetowej, do której odnosi się ta operacja.

Działanie –pojęcie szersze od operacji, obejmować może wiele operacji

Rozporządzenie 1083/2006 zwane jest ogólnym ponieważ wprowadza ogólne przepisy dotyczące EFRR, EFS i FS

Ogólne przepisy polegają na tym ze prawodawca określił cele funkcjonowania polityki spójności w latach 2007-2013

Rozporządzenie wprowadziło ogólna zasadę CROSS FINANCING zgodnie z którą każdy z programów operacyjnych jest finansowany z jednego funduszu

Jedynie program europejski INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO finansowany jest z dwóch funduszy EFRR i FS

Zgodnie z zasadą CROSS FINANCING EFS i EFRR mogą w drodze wyjątku finansować w sposób komplementarny i z zastrzeżeniem pułapu 10% finansowania wspólnotowego każdej osi priorytetowej programu operacyjnego działania objęte zakresem pomocy z innego funduszu pod warunkiem że są one konieczne do odpowiedniej realizacji projektu i są bezpośrednio z nim związane

Rozporządzenie 1083/2006 definiuje takie kwestie jak kwalifikowalność wydatków czyli jakie wydatki w obrębie perspektywy finansowej będą uznawalne za kwalifikowane W ramach projektu mamy wydatki kwalifikowane i niekwalifikowane Kwalifikowalne pokrywane są ze środków funduszy a niekwalifikowalne to te które beneficjent musi sam pokryć

Rozporządzenie 1083/2006 wprowadza bezwzględny obowiązek informowania o tym ze projekt jest finansowany ze środków funduszy zgodnie z tym że Unia finansuje projekty – a beneficjent promuje Unię

Rozporządzenie 1083/2006 mówi o obowiązkach instytucji krajowych które są odpowiedzialne za wdrażanie środków funduszy strukturalnych

PROGRAMY OPERACYJNE

INSTYTUCJE –SCHEMAT

KOMISJA EUROPEJSKA

MINISTERSTWO ROZWOJU REGIONALNEGO

INSTYTUCJA AUDYTOWA

INSTYTUCJA CERTYFIKUJĄCA

INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA W CERTYFIKACJI

INSTYTUCJA KOORDYNUJACA	KOMITET KOORDYNUJACY	INSTYTUCJA ZARZĄDZAJACA	KOMITET MINITORUJĄCY

INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA I STOPNIA

INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA II STOPNIA

BENEFICJENT

Komisja Europejska to ta instytucja która zarządza funduszami strukturalnymi i funduszem spójności. Pełni ona wiodącą rolę jeśli chodzi o wdrażanie środków z funduszy, to KE przygotowała projekty rozporządzeń dotyczących funduszy, pozostaje w kontakcie z władzami poszczególnych krajów członkowskich, decyduje o konieczności zwrotu niesłusznie pobranych środków z funduszy lub nienależycie wykonanych projektów

Z KE najściślej współpracuje Ministerstwo Rozwoju Regionalnego które w Polsce jest odpowiedzialne za realizacje polityki spójności i tym samym za prawidłowe finansowanie projektów współfinansowanych przy udziale środków z funduszy strukturalnych Ministerstwo Rozwoju Regionalnego pełniąc tę ogólna rolę w różnych sytuacjach w odniesieniu do różnych aspektów realizowania środków z funduszy strukturalnych przybiera tez formę różnych instytucji Jest ono instytucją zarządzającą ale również instytucja certyfikującą wydatki

INSTYTUCJE KRAJOWE ODPOWIEDZIALNE ZA WDRAZANIE PO

Ze względu na obecną perspektywę finansową ustawodawca chciał ograniczyć instytucje, nie udało mu się to i w dalszym ciągu proces ten jest skomplikowany.

Etapy/ instytucje:

1. Programowanie

2. Zarządzanie

3. Wdrażanie

4. Certyfikacja

5. Audyt

Wiodącą rolę w każdym programie operacyjnym pełni instytucja zarządzająca

Instytucja Zarządzająca (mówimy też o nich IP I stopnia) jest najważniejsza, jest odpowiedzialna za przygotowanie i realizację poszczególnych Programów Operacyjnych. Mamy 2 rodzaje programów operacyjnych: krajowe- dotyczące wszystkich województw czyli wszystkich jednostek typu NUTS 2, programy regionalne- dotyczące poszczególnych województw. Kazde województwo ma swój program regionalny. Dla krajowych programów operacyjnych IZ jest Minister ds. Rozwoju Regionalnego, (wyjątek wśród krajowych programów operacyjnych stanowi Program Rozwój Polski Wschodniej- 5 województw na ścianie Polski wschodniej ) natomiast dla regionalnych programów czyli tych wojewódzkich rolę IZ stanowią Zarządy województw

IZ(zadania): W szczególności instytucja zarządzająca posiada kompetencje związane m.in. z:

• Wybór wniosków do dofinansowania

• Kontroluje prawidłowość przeprowadzania/ realizacji projektów

• Kontroluje realizacje całego PO

• Gromadzi dane na temat realizacji PO

• Odpowiada za promocję PO

• Odpowiada za informowanie beneficjentów o możliwości współfinansowania działań z danych PO ze środków UE

• Obowiązki w stosunku do KE- Roczne końcowe sprawozdanie z realizacji poszczególnych PO

• Kieruje pracą Komitetu Monitorującego

Ministerstwo rozwoju regionalnego odpowiada za realizacje tych kompetencji ale nie wszystkie musi samo wykonywać dlatego że istnieje możliwość aby Instytucja zarządzająca przekazała pewne kompetencje instytucjom pośredniczącym Zgodnie z rozporządzeniem 1083 IZ przekazuje część zadań dla IP, pomimo przekazania zadań IZ nadal ponosi odpowiedzialność za całość realizacji programu.

Instytucja Pośrednicząca (IP)- jest to instytucja, której IZ przekazuje część swoich zadań. Zakres zadań jest różny, w zależności od PO ( zakres ten określa umowa lub porozumienie na mocy którego nastąpiło przekazanie zdań) IP są przypisywane Osią Priorytetowym w ramach danego programu operacyjnego. Poszczególne kraje same ustalają jakie podmioty mogą pełnić rolę IP, na mocy Rozp. 1083 w Polsce IP mogą być: jednostki sektora finansów publicznych, natomiast podmioty prywatne nie mogą być IP.

Zakres obowiązków IP określa umowa lub porozumienie indywidualne dla każdego programu w odniesieniu do danej osi priorytetowej obowiązki te mogą dotyczyć:

• Przygotowania propozycji SZOP (Szczegółowy Opis Piorytetów Programu Operacyjnego)

• wyboru projektów dofinansowanych w ramach PO.

• Zawierania umowy z beneficjentami o dofinansowanie projektu

• Kontroli realizacji dofinansowanych projektów

• Dokonuje płatności z środków programu na rzecz beneficjenta

• Odzyskuje kwoty nienależnie wypłacone beneficjentowi

• Odpowiada za promowanie i informowanie potencjalnych beneficjentów o możliwości dofinansowania danego projektu w ramach PO

Rozp. 1083 pozwala IP przekazać część swoich zadań na rzecz IP II stopnia (inst. wdrażająca).

Ważne : każdy projekt musi się wpisać nie tylko w projekt operacyjny ale też w konkretną jego oś priorytetową i dla osi priorytetowych przygotowywane są kierunkowe opisy priorytetów PO tzw. SZOPy w których znajdują się szczegółowe opisy osi piorytetowych

Instytucja wdrażająca (nazywana też Instytucja Pośrednicząca II stopnia) Jest nią podmiot publiczny lub prywatny odpowiedzialny za realizację zadań odnoszących się bezpośrednio do beneficjentów na podstawie umowy lub porozumienia Instytucja wdrażająca to ta instytucja która odpowiada za bezpośredni kontakt z beneficjentem ,odpowiada za wdrażanie działań grup operacji- grupy projektów) nie wszystkie programy mają IW. To czy IW jest w danym PO zależy od charakteru osi priorytetowej w związku z tym ilości obowiązków z niej wynikających dla IP I stopnia czy konieczne jest przekazanie części tych obowiązków IW

Wdrażanie to zespół czynności wykonywanych w związku z realizacją poszczególnych projektów.

W Polsce IW mogą być zarówno podmiot publiczny jak i podmiot prywatny.

IW są odpowiedzialne za realizację zadań bezpośrednio odnoszących się bezpośrednio do beneficjentów.

Obowiązki Instytucji wdrażającej dotyczą :

• Wdrażanie poszczególnych działań- grup operacji

• Nadzór nad realizacją projektów

• Sprawdzanie wniosków beneficjentów o płatności

• Poświadczanie kwalifikowalności kosztów poniesionych przez beneficjentów w związku z realizacja projektu

Instytucja Certyfikująca (IC) to komórka organizacyjna utworzona przez Ministra Rozwoju Regionalnego , odpowiedzialna za certyfikację wydatków ponoszonych w ramach funduszy europejskich czyli poświadcza prawidłowość wydatków Jest ona niezależna od Instytucji Zarządzającej poszczególnymi programami operacyjnymi Funkcję Instytucji certyfikującej pełni specjalnie w tym celu powołany Departament Ministerstwa Rozwoju Regionalnego -tzw. Departament Instytucji Certyfikującej

Na podstawie rozp. 1083 Instytucja Certyfikujaca odpowiada za:

• Opracowywanie i przedkładanie KE poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatność

• Poświadcza, iż deklaracje wydatków są dokładne i wynikają z wiarygodnych systemów księgowych, oraz że są one oparte na dokumentacji, która można zweryfikować,

• IC poświadcza KE, że zadeklarowane wydatki są zgodne z zasadami prawa finansowego UE i z prawodawstwem krajowym, poświadcza również, że te wydatki rzeczywiście zostały poniesie w związku z realizacją projektów wybranych do dofinansowania.

• Zapewnia, że otrzymała od IZ odpowiedni informacje na temat procedur i weryfikacji wydatków projektu

• Uwzględnia wyniki wszystkich audytów, które zostały przeprowadzone przez Instytucję Audytową

• Utrzymuje w formie elektronicznej zapisy księgowe dotyczące wydatków poniesionych i zadeklarowanych KE

• Musi uwzględniać informacje o nieprawidłowościach jakie pojawiły się w realizacji PO

• Przeprowadza wizyty sprawdzające w IZ i instytucjach jej podległych oraz u beneficjenta

• Odpowiada za opiniowanie wydatków

Departament certyfikacji może kontrolować: instytucje pośredniczące, wdrażające czy tez przeprowadzać kontrole u beneficjenta

Instytucje pośredniczące w certyfikacji (IPOC),chodzi o to że instytucja Certyfikująca przekazała dla regionalnych programów operacyjnych na podstawie zawartego porozumienia część swoich obowiązków. IPOC są Urzędy Wojewódzkie Powierzenie zadań następuje poprzez zawarcie porozumienia , które określa zakres powierzonych zadań Instytucja Certyfikująca mimo przekazania części swoich obowiązków Instytucji pośredniczącej w Certyfikacji zachowuje odpowiedzialność za delegowane zadania

Każda z instytucji : IŻ, IP, IC, IW przy przekazywaniu swoich zadań nie są zwolnione z odpowiedzialności za te zadania, one jedynie przekazują prawo do wykonywania tych zadań

Instytucja Audytowa (IA) , dla wszystkich PO zadanie Instytucji Audytowej pełni Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, którego funkcję pełni Sekretarz lub Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Instytucja Audytowa jest niezależna od IZ, IP, IP II stopnia-czyli Instytucji wdrażającej oraz IC

Audyt – ocena systemu, jest dokonywana przez podmiot niezależny od ocenianego podmiotu, osoby lub firmy. Celem audytu jest sprawdzenie czy wszystkie czynności związane z wdrażaniem funduszy europejskich w Polsce są przeprowadzane zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurami. To kontrola krajowa.

Zadania IA wykonywane są za pośrednictwem jednostek kontroli skarbowej podległych Generalnemu Inspektoratowi Kontroli Skarbowej tj. wyodrębnionej organizacyjne komórki w Ministerstwie Finansów (obecnie Departament Ochrony Interesów Finansowych UE) oraz 16 urzędów kontroli skarbowej umiejscowionych na poziomie województwa

IA odpowiedzialne jest za ogół prac związanych z wydaniem zapewnienia ze system zarządzania i kontroli programów operacyjnych spełnia wymogi dotyczące korzystanie z funduszy europejskich określonych w rozporządzeniu 1083/2006 w szczególności:

• Prowadzi audyty w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania PO

• Prowadzi audyty wybranych projektów w celu weryfikacji prawidłowości zadeklarowanych wydatków

• Musi przedstawiać KE strategię audytu (w tym podmiotów które będą audyt prowadzic, haromonogram, metodologia audytu)

• Przedkłada KE roczne sprawozdanie audytowi w latach 2008-2015

• Wydaje opinię czy system zarządzania i kontroli w ramach projektów funkcjonuje prawidłowo i skutecznie.

• Przedkłada KE nie później niż do końca marca 2017 r deklaracje zamknięcia planu finansowego

Komitet Monitorujący (KM) śledzi skuteczność i jakość wdrażania PO. Dla każdego programu jest powołany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego inny KM. Pracom KM przewodniczy Przedstawiciel Ministra. Obsługę prac KM zapewnia sekretariat tego komitetu, utworzony przy IZ danego PO lub ROP. KM zbiera się w zależności od potrzeb, w praktyce nie rzadziej niż raz na 6 m-cy.

Skład KM:

• Przewodniczący KM – Przedstawiciel MRR,

• Przedstawiciel IZ danego projektu (przedstawiciel danego departamentu MRR)

• Przedstawiciel koordynatora NSRO

• Przedstawiciele ministerstw odpowiedzialnych za działania realizowane w ramach PO

• Przedstawiciel MF

• Przedstawiciel IC

• Przedstawiciel Samorządów Terytorialnych

• Przedstawiciel Prezesa RM

• Przedstawiciele partnerów społeczno-gospodarczych

• Przedstawiciele zewnętrzni (doradcy lub obserwatorzy):

• KE

• EBI

• EBOiR( europejskiego banku odbudowy i rozwoju

• Europejskiego Funduszu inwestycyjnego

• Plus kogo chce może zaprosić w charakterze obserwatorów

KM może powoływać tak zwane stałe grupy robocze dla własnej oceny złożonych wniosków oraz monitorowania działań o charakterze horyzontalnym- tj nie dotyczą konkretnie tego PO tylko dotyczą ogólnych zasad dotyczących polityki spójności, takich jak: równości szans, ochrona środowiska – sprawdzają /śledzą czy w ramach projektów finansowanych z konkretnego PO są realizowane jego cele horyzontalne np. ochrona środowiska) KM może także korzystać z opinii niezależnych ekspertów

Zasady działań KM określi IZ:

Do zadań KM należą:

1. Rozpatruje i zatwierdza kryteria wyborów projektów w ramach danego PO

WAZNE: nie mylić z wyborem projektów którego dokonuje IW, IP lub IZ

1. Zatwierdza zmiany w tych kryteriach

2. Bada okresowe postępy w osiąganiu celów PO

3. Analizuje rezultaty realizacji PO

4. Analizuje i zatwierdza sprawozdania roczne, sprawozdania końcowe z wdrażania danego PO

5. Zapoznaje się z rocznymi raportami z kontroli PO

6. Na posiedzeniach są omawiane komentarze KE

7. KM przedkłada IZ propozycje zmian w PO

8. KM zatwierdza wszystkie propozycje zmian treści decyzji KE w sprawie funduszy Strukturalnych.

STRATEGICZNE WYTYCZNE WSPÓLNOTY -NSRO

Rozporządzenie 1083/2006 odsyła wszystkie kraje członkowskie do dokumentu Strategiczne Wytyczne Wspólnoty opracowanego na poziomie EU w odniesieniu do polityki spójności przygotowała KE a zatwierdziła Rada UE

Każdy kraj miał przygotować NSRO- Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia

Piorytety SWW:

1. Obowiązek zwiększenia atrakcyjności państw i regionów państw wspólnoty

2. Wspieranie innowacyjności , przedsiębiorczości i gospodarki opartej na wiedzy

Ad 1) unia zakłada ze zwiększenie atrakcyjności ma się odbywać poprzez poprawę dostępności (budowa dróg, autostrad, lotnisk, czyli spójność terytorialna) zapewnienie odpowiedniej jakości usług, oraz zachowanie stanu środowiska

Ad 2) wsparcie sfery badawczo rozwojowej zwłaszcza w sektorze prywatnym (zwiększanie połączeń świata nauki z przedsiębiorstwami, np. dostęp przedsiębiorców do laboratoriów

SWW czyli Strategiczne Wytyczne Wspólnoty – zostały przyjęte przez Radę unii 06 XII 2006 Na podstawie SWW każdy z krajów członkowskich został zobowiązany do przygotowania NSRO które zatwierdzić musiała KE. Polska przygotowała NSRO do KE przesłała je do akceptacji 07 XII 2006 Komisja zaakceptowała je w maju 2007

NSRO – to podstawowy dokument strategiczny każdego z krajów wspólnoty w zakresie realizacji polityki spójności . NSRO określa krajowe priorytety na podstawie SWW na jakie są przeznaczone środki krajowe i unijne w latach 2007-2013 Na podstawie NSRO zostały przygotowane poszczególne Programy Operacyjne Każdy z programów operacyjnych musi być zgodny z NSRO. Programy Operacyjne także akceptuje KE

WAZNE: NSRO- dotyczy krajów, SWW- dotyczy wspólnot

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO)

• Podstawowy dokument z dziedziny polityki spójności, przygotowywany przez każdy kraj członkowski

• Określa krajowe priorytety, na które są przeznaczone w latach 2007-2013 unijne fundusze i środki krajowe

• Na jego podstawie przygotowywane są programy operacyjne

Strategiczny cel NSRO

Celem strategicznym NSRO jest- Tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Cel strategiczny obejmuje cele horyzontalne które określa się analizą SWOT

Cele horyzontalne

Na zrealizowanie całego NSRO w latach 2007-2013 przeznaczono : 86 mld €

Z czego 67, mld € pochodzi z budżetu UE

A pozostałe środki 12 mld € to krajowe środki publiczne

6,5 mld € wkład podmiotów prywatnych

Cele horyzontalne to:

• Poprawne funkcjonowanie instytucji publicznych

• Poprawa jakości kapitału ludzkiego oraz zwiększenie spójności społecznej czyli zmniejszenie bezrobocia

• Rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej i technicznej;

• Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw;

• Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej, przestrzennej;

• Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich

piramida

PROJEKT

PODDZIAŁANIE

DZIAŁANIE

PROJEKT w ramach PO

PROGRAM OPERACYJNY finansowany z funduszu

FUNDUSZ

PROGRAM OPERACYJNY

w świetle rozporżadzenia 1083/2006 PROGRAM OPERACYJNY – to dokument przedłożony przez panstwo członkowskie i przyjęty przez komisje europejską , określający strategię rozwoju wraz ze spójnym zestawem priorytetów które mają być osiągane z pomocą funduszu, lub w przypadku celu konwergencja z pomocą funduszu spójności i efrr

czyli program operacyjny to dokument na który składają się priorytety( piorytety to, to samo co osie priorytetowe)który określa strategie rozwoju danego kraju w danej perspektywie finansowej Każdy program operacyjny ma swój zestaw piorytetów, czyli składa się z osi piorytetowych

Oś priorytetowa (Priorytet) – oznacza jeden z priorytetów strategii zawarty w programie operacyjnym, obejmujący grupę powiązanych ze sobą operacji posiadających określone mierzalne cele.

Operacja to, to samo co projekt- projekt lub grupa projektów wybranych przez instytucje zarządzającą danym programem operacyjnym, zgodnie z kryteriami ustanowionymi przez komitet monitorujący i realizowanych przez jednego lub więcej beneficjentów pozwalających na osiągnięcie celów osi priorytetowej, do której odnosi się ta operacja. Operacja jest podstawową jednostką na której opiera się realizacja poszczególnych osi priorytetowych w ramach programu operacyjnego. To taki projekt który został wybrany do dofinansowania ze środków funduszy strukturalnych, jest realizowany przez beneficjenta i pozwala na osiągnięcie psi priorytetowe, wpisuje się w jedną z osi priorytetowych danego programu operacyjnego

Bardzo często osie priorytetowe dzielą się na działania i poddziałania

Działanie –pojęcie szersze od operacji, obejmować może wiele operacji.

Programy operacyjne

6 sektorowych (ogólnokrajowych ) programów operacyjnych

• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko - EFRR i FS

- największy program operacyjny (jedyny finansowany z 2 funduszy)

• Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka - EFRR

• Program Operacyjny Kapitał Ludzki - EFS

• Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej – EFRR

• Program Operacyjny Pomoc Techniczna – EFRR

• Programy Europejska Współpraca Terytorialna – EFRR

Oprócz programów sektorowych mamy Regionalne Programy Operacyjne :

16 Regionalnych Programów Operacyjnych – EFRR

Z Funduszu Spójności Polska ma otrzymać 22 mln Euro – jesteśmy największym beneficjentem środków z FS

Krajowe programy operacyjne

Krajowe programy operacyjne –(PO skrót) nie odnoszą się do jednego województwa ale do całego kraju lub kilku województw np. program Rozwój Polski Wschodniej Każdy z programów obowiązuje w danej perspektywie finansowej Mamy 6 krajowych PO

PO Infrastruktura i Środowisko PO I i Ś

Zatwierdzony przez KE 07.12.2007r. Jest to największy w historii Unii Program operacyjny na realizacje jego Unia przeznaczyła 28 mld euro. Pochłania 42 % wszystkich środków przeznaczonych na realizację polityki spójności w Polsce na lata 2007-2013. Z tych 28mld euro niespełna 10mld (9,7) to wkład krajowy pozostałe środki to wkład unijny Jedyny program w Polsce, który jest finansowany z 2 funduszy- EFRR-15,2% środków programu , FS-59% środków programu i reszta- środków krajowych( z budżetu i prywatne).

Dziedziny które mogą być finansowane ze srodków programu Infrastruktura i Środowisko

Podział środków obszary : transport 19,4 mld euro, środowisko 4,8 mld euro , energetyka 1,7 mld euro , szkolnictwo wyższe 500 mld euro , kultura490 mld euro, zdrowie 350 mld euro oraz pomoc techniczna

W ramach projektu realizuje się duże inwestycje infrastrukturalne, które maja ogólnokrajowy charakter

Cel programu (główny): te dziedziny: transport, środowisko, energetyka, szkolnictwo wyższe, kultura, zdrowie pomagają realizować główny cel programu Infrastruktura i środowisko jakim jest poprawa- podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej PL i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.

W ramach celu głównego mamy 2 cele horyzontalne; cele horyzontalne to wspólne cele dla wszystkich projektów realizowanych w ramach poszczególnych programów operacyjnych

• Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej-cel ten jest osiągalny poprzez rozwój infrastruktury w zakresie: ochrony środowiska, transportu, energetyki, szkolnictwa wyższego, kultura, zdrowie Chodzi o rozwój infrastruktury która zapewnia rozwój gospodarczy kraju ale przy zachowaniu i poprawie stanu środowiska naturalnego Zgodnie ze Strategią Lizbońską zakładającą zrównoważony rozwój gospodarczy w ramach którego mamy rozwój infrastrukturalny przy zachowaniu stanu środowiska naturalnego Jest to zasadniczy cel który realizowany jest przy programie infrastruktura i Środowisko

Szczegółowe cele w ramach tego celu horyzontalnego w odniesieniu do wymienionych dziedzin:

-chodzi o rozwój infrastruktury w sposób zrównoważony(rozwój infrastruktury która zapewnia rozwój gospodarczy kraju przy zachowaniu stanu środowiska)

-zwiększenie dostępności głównych ośrodków gospodarczych w kraju (nawiązuje do transportu bo chodzi tu o budowę dróg, autostrad, kolei, lotnisk

- zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego (wchodzą tu projekty związane z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, duze projekty dotyczące energooszczędnych metod działania w gospodarce

-wspieranie utrzymania wysokiego poziomu ochrony kultury i zdrowia pracowników –chodzi o budowę infrastruktury ochrony zdrowia i budowa nowoczesnych ośrodków akademickich na skalę europejska i ogólnoświatową

• Podniesienie konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społ., gosp. i przestrzennej Ten cel jest osiągany przede wszystkim poprzez działania mające na celu łączenie w system transportowy największych ośrodków miejskich Polski Wschodniej

Osie priorytetowe (Piorytety) :

1. Gospodarka wodno-ściekowa.

2. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi.

3. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska.

4. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorców do wymogów ochrony środowiska.

5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych.

6. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T. (co oznacza: Transeuropejska sieć transportowa)

7. Transport przyjazny środowisku.

8. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe.

9. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna.

10. Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii.

11. Kultura i dziedzictwo kulturowe.

12. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia.

13. Infrastruktura szkolnictwa wyższego.

14. Pomoc techniczna EFRR.

15. Pomoc techniczna FS.

5 pierwszych osi odnosi się do ochrony środowiska

Instytucją zarządzającą w PO Infrastruktura i Środowisko jest Minister Rozwoju regionalnego który wykonuje swoje funkcje przy pomocy Departamentu Koordynacji Programów Infrastrukturalnych.

ten departament pełni rolę instytucji zarządzającej PO I i Ś

Instytucje pośredniczące (IP) – odpowiedzialne za wdrażanie poszczególnych priorytetów :

1-5- IP jest Ministerstwo Środowiska

6-8- IP jest Ministerstwo Infrastruktury

9-10- IP jest Ministerstwo Gospodarki

11- IP jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

12- IP jest Ministerstwo Zdrowia

13- IP jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

14 i 15- nie mają IP - ponieważ pomocą techniczną zajmuje się samo Ministerstwo rozwoju regionalnego

Instytucje wdrażające IW czyli IP II stopnia to m.in.: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, Centrum koordynacji projektów środowiskowych, Centrum unijnych projektów transportowych, Ministerstwo gospodarki wydział wdrażania programu operacyjnego infrastruktura i środowisko, komisja wdrażająca programy europejskie, instytut nafty i gazu, ośrodek przetwarzania informacji

Beneficjent –(kto korzysta ze środków funduszy strukturalnych w ramach PO I i Ś) osoba fizyczna, prawna lub jedn. org. nieposiad. osobow. prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, realizująca projekty finansowane z budżetu państwa lub ze źródeł zagranicznych na podst. decyzji lub umowy o dofinansowanie projektu.

Ustawa z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

Grupy beneficjentów w PO I i Ś( katalog otwarty):

• JST i ich związki

• Adm. rządowa

• Przedsiębiorcy

• Inspekcje i straże w zakresie ochrony środowiska

• Jedn. naukowe, szkoły wyższe

• Wszelkie instytucje kultury

• Zakłady opieki zdrowotnej

• Organizacje pozarządowe

  PROGRAMY OPERACYJNE INNOWACYJNA GOSPODARKA PO IG

  Jest to taki program który został stworzony po to żeby realizować strategie lizbońską ( badania techniczne, innowacyjność). W ramach tego programu realizowane sa w naszym kraju największe projekty o charakterze innowacyjnym Program zatwierdzony w październiku 2007r. przez Komisje Europejską. Skierowany do sektora gospodarki, przedsiębiorców(zamierzających realizować innowacyjne projekty, zajmujących się badaniami, rozwojem gospodarki , nowymi technologiami…Tu adekwatny jest pierwszy obszar wsparcia z rozp. 1081/2006-obszar badania i rozwój technologiczny Środki na ten PO to około10 mld euro z czego koło 8 mld euro to środki unijne

  Program nastawiony na innowacyjne programy , realizowane w naszym kraju największe projekty innowacyjne, program skierowany przede wszystkim do przedsiębiorców Związany z badaniami i rozwojem , nowoczesnymi technologiami, inwestycje o dużym znaczeniu dla gospodarki

  INNOWACYJNOŚĆ - to tworzenie i implementowanie nowych rozwiązań do praktyki gospodarczej.

  W ramach POIG wspierane są działania z zakresu różnej innowacyjności. Wyróżniamy :

• Innowacyjność produktowa

• Innowacyjność procesowa

• Innowacyjność marketingowa

• Innowacyjność organizacyjna ,

Takie które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniają się do powstania innowacyjnych przedsiębiorstw wiążą się z wprowadzeniem nowego lub znacznie ulepszonego w odniesieniu do produktu sprzedaży, organizacji pracy. Wsparcie udzielone jest w każdym sektorze w ramach tego programu. W ramach POIG nie jest wspierana mała innowacyjność czyli lokalna czy regionalna. Są one wspierane z innych programów( Regionalne PO lub PO Rozwój Polski Wschodniej, )

Wspierany są tylko duże projekty innowacyjne - KRAJOWE, MIĘDZYNARODOWE

Cel w programie - Rozwój Polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa.

Cel wpisuje się w Strategie Lizbońskę który zakłada wzrost gospodarczy i zatrudnienie przy zachowaniu pełnej zgodności z celami zrównoważonego rozwoju ze SWW Celem Strategii Lizbońskiej jest wzrost gospodarczy i zatrudnienie przy zachowaniu zrównoważonego rozwoju związanego z ochroną środowiska, przy założeniu pełnej zgodności z celami zrównoważonego rozwoju i Strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty (SWW)

Ponad 90% środków POIG jest przeznaczone na działania w obszarach badanie i rozwój, informację, innowacje technologiczne technologie informacyjne, komunikacyjne .

Innowacyjna Gospodarka to Program który w największym stopniu spośród wszystkich programów operacyjnych w naszym kraju wpisuje się w strategie Lizbońskie.

W ramach tego programu realizowane są duże krajowe projekty dotyczące komercjalizacji badań naukowych, tworzenia centrów badawczych, ośrodków badawczych, tworzenia ośrodków wymiany wiedzy w zakresie innowacyjności, projekty które pomagają wynalazcom kończyć ich projekty wynalazcze i zgłaszać te wynalazki do urzędów patentowych, projekty pomagające laboratoriom czy uczelniom komercjalizowanie ich badań

CELE HORYZONTALNE POIG:

• Zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw

• Wzrost konkurencyjności polskiej nauki

• Zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym

• Zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki na rynku międzynarodowym

• Tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy

• Wzrost wykorzystania technologii innowacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce

Cele te są realizowane poprzez realizację konkretnych projektów które wpiszą się w jedną z osi priorytetowych Projekty muszą wpisać się w oś priorytetową programu i dopiero po podpisaniu wniosku o dofinansowanie są realizowane

PIORYTETY Ma osie podstawowych priorytetów, jest ich 8 :

1. Badania i Rozwój Nowoczesnych Technologii - wspierane są te priorytety które mają na celu zwiększenie znaczenia sektora nauki w gospodarce przez realizację prac badawczo-rozwojowych. Badania i rozwój nowoczesnych technologii skupiają się na tym aby realizować projekty w sektorze nauki ale związane z badaniami i rozwojem technologicznym w tych kierunkach które zostały uznane za priorytetowe Mówi się o badaniach BIO INFO TECHNO

W ramach osi priorytetowej 1 wspierane będą tylko te projekty B+R, które będą należały do następujących obszarów tematycznych:

 Grupa tematyczna Info: technologie informacyjne i telekomunikacyjne, sieci inteligentne, telekomunikacyjne i teleinformatyczne nowej generacji, optoelektronika, nauki obliczeniowe.

 Grupa tematyczna Techno: nowe materiały i technologie, nanotechnologie, projektowanie systemów specjalizowanych, mechatronika, technologia i inżynieria chemiczna.

 Grupa tematyczna Bio: biotechnologia i bioinżynieria, postęp biologiczny w rolnictwie i ochrona środowiska, nowe wyroby i techniki medyczne.

1. Infrastruktura Strefy Badań i Rozwoju – celem tej osi priorytetowej jest wzrost konkurencyjności polskiej nauki, dzięki konsolidacji oraz modernizacji infrastruktury naukowo badawczej i informatycznej najlepszych jednostek naukowo badawczych działających w Polsce

2. Kapitał dla innowacji – celem tej osi jest zwiększenie liczby przedsiębiorstw które działają na bazie innowacyjnych rozwiązań oraz zwiększenie dostępu do źródeł finansowania innowacyjnych przedsięwzięć Jest ona nie tyle badana do instytucji badawczych ile kierowana jest do przedsiębiorców którzy chcą wprowadzać innowacyjne rozwiązania projektowe, marketingowe

3. Inwestycje w Innowacje Przedsiębiorstwa - wsparcie przedsiębiorstw , celem tej osi jest podniesienie poziomu innowacyjności przedsiębiorstw poprzez budowanie stymulowanie nowoczesnych rozwiązań w tych przedsiębiorstwach

4. Dyfuzja Innowacji - zapewnienie przedsiębiorstwom wysokiej jakości usług infrastruktury której służą wykorzystaniu potencjału innowacyjnego a także zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw Projekty dotyczące kooperacji z przedsiębiorstwami

5. Polska Gospodarka na Rynek Międzynarodowy - celem jest poprawa wizerunku Polski jako atrakcyjnego partnera gospodarczego jako miejsca kontaktów handlowych, prowadzeniu działalności gospodarczej Projekty dotyczące promocji Polski-Wystawy Expo

6. Społeczeństwo Informacyjne - budowa elektronicznej administracji , chodzi o poprawę warunków działalności gospodarczej

7. Dyfuzja innowacyjności Społeczeństwo Informacyjne z punktu widzenia innowacyjności gospodarki- zwiększenie innowacyjności gospodarki, stymulowanie rozwoju gospodarki elektronicznej i biznes ( wiąże się internetowymi innowacjami gospodarki, zmniejszenie elektronicznych barier, wykorzystanie e-usług) Projekty związane z Internetem

8. Pomoc techniczna EFRR

INSTYTUCJA ZARZADZAJĄCA PO IG - Departament Zarządzenia Programami Konkurencyjności i Innowacyjności w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego

INSTYTUCJE POSREDNICZACE I- go stopnia PO IG :

• Ministerstwo nauki i szkolnictwa wyższego (departament funduszy Europejskich) - I i II oś priorytetowa

• Ministerstwo Gospodarki (departament funduszy Europejskich) - III, IV, V, VI

• Ministerstwo MSWiA (minister właściwy do spraw informatyzacji) - Departament informatyzacji - VII,

• Ministerstwo MSWiA (minister właściwy do spraw informatyzacji i departament Spółeczeństwa Informacyjnego)-Departament społeczeństwa informatycznego -VIII

  INSTYTUCJE WDRAŻAJĄCE (IP II stopnia):

• Ośrodek przetwarzania informacji

• Polska agencja rozwoju przedsiebiorczości

• Władza wdrażająca program europejskie

• Polska Organizacja Turystyczna

• Bank Gospodarstwa krajowego

• Department wdrazania programów operacyjnych w MInisterstwie gospodarki

BENEFICJENCI 4 GRUPY:

1. Przedsiębiorcy - największa grupa 45,8% bo to oni mają wdrażać te innowacyjne technologie w gospodarce

2. Instytucja Otoczenia Biznesu świadczący usługi innowacyjne oraz ich sieci 23,05%

3. Jednostki Naukowe i Badawcze 10,8%

4. Administracja Publiczna - w zakresie elektronicznych usług na rzecz obywateli 16,96%

PROGRAM OPREACYJNY - KAPITAŁ LUDZKI PO KL

Jedyny program który jest finansowany w całości z EFS. 2007 Komisja Europejska przyjęła realizację założenia Strategii lizbońskiej. Europejska Strategia Zatrudnienia - tworzenie coraz więcej trwałych miejsc pracy, wsparcie koncentruje się na zatrudnieniu edukacji, integracji społecznej, budowa sprawnej administracji publicznej na wszystkich szczeblach , rozwoju potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw . Zgodnie z założeniami Strategii Lizbońskiej i polityki spójności rozwój kapitału ludzkiego i społecznego przyczynia się do wykorzystania zasobów pracy oraz wzrostu konkurencyjności gospodarki W programie tym chodzi o rozwój kapitału ludzkiego: rozwój pracowników, przedsiębiorstw, wzrost zatrudnienia, reforma szkolnictwa ale pod kontem przygotowania go do rynku pracy, integracja społeczna Program w 85% jest finansowany ze środków Unii Europejskiej (EFS) oraz w 15% ze środków krajowych.

GŁÓWNY CEL: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej (spadek bezrobocia)

CELE STRATEGICZNE:

• Podniesienie poziomu aktywnosci zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo

• Zmniejszenie obszarowo wykluczenia społecznego

• Poprawa zdolności adaptacyjności pracowników i przedsiębiorstw do zmian które zachodzą w polskiej gospodarce

• Upowszechnienie Edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia

• Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityki świadczenia usług publicznych wysokiej jakości

• zwiększenie mechanizmu partnerstwa

• Wzrost spójności społecznej

PRIORYTETY - 10 osi - ponieważ w EFS nie ma oddzielnych programów krajowych i regionalnych tylko jest jeden program operacyjny, trzeba było w ramach programu wprowadzić komponenty krajowe i regionalne

Dlatego też 10 osi realizowane jest zarówno na szczeblu centralnym jak i regionalnym

Centralne –srodki przeznaczone są przede wszystkim na wsparcie efektywności struktur i systemów instytucjonalnych

Regionalne- wsparcie dla osób i grup społecznych

1-5 osie szczebla komponentu krajowego, centralne- przewiduje wsparcie dla inwestycji,

6-9 osie szczebla komponentu regionalnego - przewiduje wsparcie dla osób i grup społecznych

10 pomoc techniczna EFS

PRIORYTETY 1-5 krajowe

1. Zatrudnienie i integracja społeczna

2. Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia pracujących

3. Wysoka jakość systemu oświaty

4. Szkolnictwo wyższe i nauka

5. Dobre zarządzenie

6. Rynek pracy otwarty dla wszystkich

7. Promocja integracji społecznej

8. Regionalne kadry gospodarki

9. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach

INSTYTUCJĄ ZARZĄDZAJĄCĄ jest Minister rozwoju regionalnego - Departament Zarządzenia Europejskim Funduszem Społecznym- Departament Zarzadzajacy EFS

INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA dla 1-5

• Ministerstwo Pracy i Polityki społecznej -Departament wdrażania EFS -oś II

• Ministerstwo Edukacji Narodowej- Departament Funduszy Strukturalnych -oś III

• Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego - departament wdrozeń i innowacji -oś IV

• Urzędy marszałkowskie województw –oś VI-IX

  INSTYTUCJE WDRAŻAJĄCE

• Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

• Władza Wdrażająca Programy Europejskie w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji

• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Wdrażania EFS

• Ministerstwo Spraw Wew. I Adm. departament adm pub.

• Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

• Ministerstwo Zdrowia

• Ministerstwo Pracy

• Kancelaria Prezesa RM

• Wojewódzki Urząd Pracy

  BENEFICJENCI :

  Systemowy: ogólnokrajowe lub regionalne realizowane przez sciśle określonych beneficjentów, którzy sa wymienieni w PO KL

  Konkursowy: projekty o dofinansowanie o które mogą ubiegać się wszystkie podmioty z wyłaczeniem osób fizycznych ( nie dotyczy to osób prowadzących działalność gospodarczą)

• Przedsiębiorcy

• Instytucje szkoleniowe

• Instytucje systemu oświaty i szkolnictwa wyższego

• Jednostki administracji samorządowej i rządowej

• Organizacje pozarządowe

• Instytucje rynku pracy

• Instytucje otoczenia biznesu

  PROGRAM OPERACYJNY ROZWÓJ POLSKI WSCHODNIEJ PO RPW

  W 2007r. Komisja Europejska zatwierdziła. Stanowi dodatkowy element wsparcia z FS tylko do wybranych województw i wzmacnia on działanie innych PO na obszarze tych 5 województw Polski wschodniej:

• Warmińsko - Mazurskie

• Podlaskie

• Lubelskie

• Świętokrzyskie

• Podkarpackie

  Projekty finansowane z EFRR. Projekty które mają kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego tych 5 województw i infrastruktury które wspierają działalność naukową, badawczą, zwiększa atrakcyjność inwestycyjną i turystyczną, modernizacja miejskich systemów komunikacyjnych.

  CEL GŁÓWNY : jest przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej ale zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju czyli przy poszanowaniu ochrony środowiska.

  CELE SZCZEGÓŁOWE:

• Stymulowanie rozwoju gospodarki konkurencyjnej która jest oparta na wiedzy i innowacyjności (cel ten realizowany jest w ramach programu Innowacyjna gospodarka i dodatkowo Programu rozwój Polski wschodniej)

• Zwiększenie dostępu do Internetu szeroko pasmowego w Polsce wschodniej

• Rozwój wybranych funkcji metropolitycznych miast wojewódzkich

• Poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych Polski wschodniej

• Budowa dróg, obwodnic, tras rowerowych

• Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu

• Zwiększenie procesu realizacji programu poprzez zwiększenie zdolności administracyjnych tych instytucji które są zaangażowane w proces programu (nasilenie działań informacyjnych, promocyjnych)

• Optymalizacja procesu realizacji PO RPW

OSIE PRIORYTETOWE:

1. Nowoczesna gospodarka - wspierana jest infrastruktura uczelni, instrumentami inżynierii finansowej,innowacje

2. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego - sieć szerokopasmowego Internetu Polski wschodniej

3. Wojewódzkie Ośrodki Wzrostu - budowa turystyki targowej, szkoleniowej, poprawa systemu transportu publicznego

4. Infrastruktura transportowa

5. Zróżnicowany rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne

6. Pomoc techniczna

INSTYTUCJA ZARZĄDZAJĄCA - minister rozwoju regionalnego, Departament Programów Ponadregionalnych w ministerstwie rozwoju regionalnego

INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA -Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

BENEFICJENCI:

• Szkoły wyższe, uczelnie

• Jednostki naukowe

• Jednostki badawczo-rozwojowe

• Jednostki samorządu terytorialnego

• Związki i stowarzyszenia

• Przedsiębiorcy

• Organizacje pozarządowe

• Generalna dyrekcja dróg i autostrad

• Instytucja biznesu i innowacji

• Instytucje turystyczne regionalne

• Agencje rozwoju regionalnego

• Inkubatory przedsiębiorczości

  PROGRAM OPERACYJNY- POMOC TECHNICZNA PO PT

  Jest to program służący do obsługi biurokracji funduszy strukturalnych i polityki spójności w naszym kraju. To pierwszy Polski program na lata 2007-20013 zatwierdzony przez Komisję Europejską ( podsumować to można że KE najpierw zatwierdziła wydatki na administrację i na biurokrację) , ma on na celu zapewnienie płynnego przejścia z jednej perspektywy finansowej do drugiej a po drugie aby sprawnie obsługiwać środki z funduszy strukturalnych w naszym kraju. Dotyczy obsługi instytucjonalnej, pomoc techniczna o charakterze horyzontalnym –przekrojowym dla wszystkich programów krajowych i regionalnych w zakresie wsparcia tych procesów oraz instytucji wchodzących w system realizacji NSRO w których wsparcie na poziomie poszczególnych programów operacyjnych nie może być realizowane Program Pomoc Techniczna kierowany jest na obsługę wszystkich programów operacyjnych w tych kwestiach w których nie jest wskazane aby finansować administrację w ramach ostatniej osi priorytetowej tylko trzeba stworzyć punkt ogólnokrajowy na obsługiwanie struktur krajowych w zakresie absencji środków z funduszy strukturalnych

  W ramach tego systemu realizacji  przewidziano komponenty pomocy technicznej we wszystkich programach operacyjnych zorientowane na wsparcie wdrażania poszczególnych programów.

  Ponadto realizowany będzie horyzontalny Program, którego celem jest wsparcie tych procesów oraz instytucji wchodzących w system realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, których wsparcie, na poziomie poszczególnych programów operacyjnych albo nie może być realizowane, albo jego realizacja byłaby niezasadna.

  Program Pomoc Techniczna obejmuje swoim zakresem wsparcie wszystkich horyzontalnych działań i procesów z zakresu przygotowania, zarządzania, wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli realizacji NSRO, a także z zakresu wsparcia przygotowania projektów oraz rozpowszechniania informacji i promocji operacji funduszy strukturalnych w Polsce.

  Realizacja NSRO w zakresie w jakim nie jest realizowane przez pozostałe programy operacyjne wchodzi w obszar programu operacyjnego Pomoc Techniczna obejmuje swoim zakresem działania procesowe z zakresu przygotowania zarządzania wdrazania monitorowania oceny i kontroli realizacji NSRO

  GŁÓWNY CEL : zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji NSRO. Celem nadrzędnym Programu jest zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Zostanie on osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, mających za zadanie możliwie skuteczną neutralizację słabych stron i zagrożeń, przy jednoczesnym jak najefektywniejszym wykorzystaniu mocnych stron oraz istniejących szans.

  CELE SZCZEGÓŁOWE :

• zapewnienie sprawnej realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia oraz wsparcie przygotowania przyszłych interwencji funduszy strukturalnych (sprawne przejście z jednej perspektywy finansowej do drugiej)

• skuteczne rozpowszechnianie informacji i promocja NSRO oraz zapewnienie odpowiedniego przepływu i wymiany informacji pomiędzy uczestnikami procesu realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia

4 PIORYTETY :

1. Wsparcie zasobów – ma być zapewniona wysoka wykwalifikowana kadra instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie i zarządzanie, wdrażanie , monitorowanie, informowanie, kontrole i promocję NSRO W ramach tej osi realizowane są projekty które maja na celu wsparcie zatrudnienia i podnoszenie kwalifikacji instytucji odpowiadających za przygotowanie, wdrazanie…NSRO

2. Wsparcie informacji realizacji NSRO ( informatyczne) - zapewnienie funkcjonowania systemów informatycznych oraz zaplecza informatycznego

3. Wsparcie realizacji operacji funduszów strukturalnych - wsparcie takich akcji a przepływ zarządzania, wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli realizacji NSRO był sprawny , żeby wszystko odbywało się płynnie

4. Komunikacja i promocja - kreowanie popyt na te środki

INSTYTUCJA ZARZĄDZAJĄCA - minister rozwoju regionalnego, Departament Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej w MRR

BENIFICJENCI ( bardzo duża grupa):

• Instytucje pośredniczące w administracji rządowej

• Instytucje koordynująca NSRO w MRR

• Instytucje wdrazajace w administracji rządowej

• Instytucja audytowa w Minist. Finansów

• Jednostki organizacyjne w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego;

-Instytucja koordynujące NSRO w Ministerstwa Rozwoju Regionalnego

-Instytucja Strategiczna NSRO w MRR

-Krajowa Jednostka Oceny

-Instytucje zarzadzajaca

REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE

Jest ich 16, każde województwo ma swoją strategie rozwoju. PRZYKŁAD: Decentralizacja potrzeby były definiowane w jak najniższym szczeblu po to aby wszystkie działania odpowiadałyby przełam rozwoju z każdego z województw z osobna. RPO stanowi przykład znacznej decentralizacji zarządzania procesami rozwojowymi Ma na celu identyfikowanie potrzeb na jak najniższym szczeblu tak aby działania zawarte w RPO odpowiadały planom rozwoju województwa z osobna
Inwestycje na które pozyskiwane są srodki muszą być realizowane na terenie danego województwa

Regionalne Programy Operacyjne (RPO) są programami stworzonymi do zarządzania środkami finansowymi przeznaczonymi na wsparcie poszczególnych regionów kraju w takich dziedzinach, jak: transport, energia, innowacja i przedsiębiorczość, infrastruktura społeczna, ochrona środowiska, społeczeństwo informacyjne, rewitalizacja (rozwój regionów), turystyka, kultura, energia oraz potencjał instytucji i administracji. Celami programów są poprawa konkurencyjności oraz zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej województw.

RPO jest przystosowany każdorazowo do potrzeb poszczególnych regionów, dlatego jest skonstruowany inaczej i funkcjonuje na nieco odmiennych warunkach w każdym województwie. Wojewódzkie jednostki samorządowe posiadają własne Instytucje Wdrożeniowe zajmujące się obsługą RPO w danym regionie.

INSTYTUCJA ZARZADZAJĄCA : Zarządy województw - odpowiada za zarządzanie i realizację RPO, odpowiada za ocenę projektów, wybór projektów, wydaje wytyczne, zalecenia, podręczniki dotyczące ogólnych aspektów związanych z danym RPO a także prowadzą działania promocyjno informacyjne związane z RPO

Środki w ramach RPO mogą być realizowane na terenie danego województwa

Wspólne obszary dla RPO: Zdrowie, edukacja, rozwój miast, turystyką , społeczeństwem informacyjnym, promocja regionów, rozwojem firm w regionie zwłaszcza jeśli chodzi o firmy z sektora małych i średnich przedsiebiorstw

Instytucja Koordynująca Regionalne Programy Operacyjne: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Koordynacji i Wdrażania Programów Regionalnych

Weryfikuje ono RPO bo to ono odpowiada przed KE za ich realizację negocjuje, zapewnia spójność stosowania wytycznych, monitoruje efekty wdrazania RPO w regionach

GŁÓWNY CEL WSZYSTKICH PROGRAMÓW OPERACYJNYCH:

1. Podnoszenie konkurencyjności regionów i województw

2. Promowanie trwałego zrównoważonego rozwoju

3. Podnoszenie jakości życia mieszkańców

4. Poprawa stanu środowiska naturalnego

5. Budowa społeczeństwa informatycznego wzrost konkurencyjności gospodarki

6. Ożywienie społeczno-gospodarcze miast i obszarów zdegradowanych

Wszystkie projekty w ramach RPO finansowane są ze srodków EFRR

Podział środków w ramach RPO najwięcej na strefę produkcyjną -40% ,póżniej 20% na projekty infrastrukturalne, 10% infrastruktura społeczna i ochrona zdrowia

Cele szczegółowe : poprawa stanu środowiska infrastruktury, budowa społeczeństwa informacyjnego, tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności gospodarki , odnowa i ożywienie społeczno gospodarcze

Europejska współpraca terytorialna (EWT)

Trzy typy programów:

1. Program współpracy trans granicznej

2. Program współpracy trans narodowej

3. Program współpracy międzyregionalnej

W ramach PEWT obowiązuje zasada, zgodnie z którą partnerzy wyznaczają spośród siebie partnera wiodącego (beneficjenta).

Partner wiodący – ponosi odpowiedzialność za właściwą realizację całego przedsięwzięcia. To on odpowiada za koordynację przygotowań projektu i składa wniosek w imieniu wszystkich partnerów. On też podpisuje umowę.

Programy współpracy trans granicznej (PWT).

Polska (woj. Zachodniopomorskie) – Meklemburgia

Pomorze Przednie – Brandenburgia

Polska (woj. Lubuskie) – Brandenburgia

Polska – Saksonia

Polska – Rep. Czeska

Polska – Słowacja

Polska – Litwa

Południowy Bałtyk.

• W ramach tych programów współpracy trans granicznej można realizować wraz z partnerem danego kraju, czy regionu wspólne inicjatywy lokalne i regionalne.

• W każdym PWT mogą uczestniczyć jednostki samorządu terytorialnego, instytucje, organizacje oraz inne podmioty, które znajdują się na terenie … (?)

Czego dotyczą projekty trans graniczne:

• Wspierania przedsiębiorczości

• Poprawy dostępu do sieci transportowych, informacyjnych i komunalnych

• Ochrony dóbr naturalnych i dóbr kultury

• Zapobiegania zagrożeniom naturalnym i technologicznym

• Wspierania powiązań między obszarami miejskimi i wiejskimi

• Współpracy administracyjnej

• Integracji społeczności lokalnych

• Rozwoju i wspólnego wykorzystania infrastruktury

Programy współpracy transnarodowej (PWT).

• Region Morza Bałtyckiego – oprócz Polski (Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Szwecja) oraz trzy państwa spoza UE (Białoruś, Norwegia, Rosja)

• Europa Środkowa – oprócz Polski (Austria, Czechy, Niemcy, Słowacja, Słowenia, Węgry, Włochy, Ukraina)

• W ramach PWT realizowane są z partnerami z zagranicy większe projekty (ochrona środowiska, odnawianie zniszczonych miast) mają charakter nie inwestycyjny.

• W projektach musi uczestniczyć przynajmniej 3 partnerów finansujących z 3 krajów (2 to państwa członkowskie UE, leżące w obszarze Programu Regionu Morza Bałtyckiego, lub Europy Środkowej).

Czego dotyczą projekty transnarodowe:

• Wsparcie innowacyjności

• Poprawy dostępu do obszaru programowego oraz wewnątrz obszaru programowego (opracowanie rozmieszczenia komunikacyjnego dla obszarów miejskich, wiejskich).

• Rozsądnego zarządzania środowiskiem naturalnym

Program współpracy międzyregionalnej (PWM).

• Zasięg obejmuje 27 państw UE oraz Norwegię i Szwajcarię.

• Realizuje duże projekty.

• Co najmniej trzy podmioty (dwa z UE).

Czego dotyczą projekty międzyregionalne:

• Innowacyjność badań, rozwoju technologii, zatrudnienia i kwalifikacji

• Środowiska naturalnego – oraz zapobiegania ryzyku w szczególnej kwestii związane z zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi, różnorodnością biologiczną, energetyczną.

Europejski instrument sąsiedztwa i partnerstwa (EISiP)

1. dwa programy współpracy transgranicznej realizowane z krajami spoza UE:

   • Polska – Litwa – Rosja

   • Polska – Białoruś – Ukraina

2. w ramach EISiP ( jeden z partnerów z UE, wybiera się beneficjenta, czyli partnera wiodącego. On ponosi odpowiedzialność, kieruje realizacją całego przedsięwzięcia, składa wniosek w imieniu reszty).

Przepływy finansowe w ramach wdrażania

programów operacyjnych

Podstawowe założenia:

1. przepływy finansowe uproszczone i zmienione (2004-2006).

2. środki unijne zostały włączone do budżetu państwa jako jego dochody

3. wyodrębniono budżet środków europejskich (środki UE włączono do budżetu państwa i to jest budżet środków europejskich)

[ ustawa o finansach publicznych oraz ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju]

Ogólny przepływ finansowy:

1. środki wpływające z komisji europejskiej na realizację programów operacyjnych.

2. przekazanie środków na rachunek NBP.

3. te środki przewalutowywane są na zł. i przekazywane są na rachunek centralny przez Ministra Finansów. Tym budżetem dysponuje Min. Finansów.

4. przekazanie tych środków na finansowanie tych programów.

Ogólny przepływ finansowy – nowa ustawa z 2009r. wprowadza odrębnego płatnika (nowy podmiot). Tym nowym podmiotem jest Bank Gosp. Krajowego. On dokonuje płatności na rzecz beneficjentów ( tj. odpowiadające wkładowi UE oraz współfin. krajowe z budżetu państwa) są przekazywane do beneficjenta za pośrednictwem nowego płatnika na konto beneficjenta. Nigdy 100% UE nie finansuje, musi być wkład własny. Przelewa się środki w formie zaliczki, albo te środki w formie refundacji (wydatki kwalifikowane).

Skąd beneficjenci otrzymują środki:

• otrzymują dofinansowanie z budżetu państwa (nie z KE!!!), one są przekazywane na podstawie umowy dofinansowania i wniosku o płatności.

Wniosek o płatność powinien zawierać:

• nr umowy o dofinansowanie

• informacje o okresie za jaki wniosek jest składany

• całkowitą kwotę wydatków

• należy wyszczególnić wydatki kwalifikowane

• zawiera wskazanie wysokości wnioskowanej kwoty oraz dokonanie potwierdzenia poniesionych wydatków

• harmonogram wydatków na okresy

• określa się tzw. wskaźnik realizacji projektu

*art. 206 ust. o fin. Publicznych (umowa o dofinansowanie projektu), którą podpisuje się z beneficjentem.

Jej elementy to:

1. opis projektu

2. harmonogram dokonanych wydatków

3. określoną wysokość przyznanych środków

4. beneficjent zobowiązuje się do poddania kontroli

5. tryb kontroli realizacji projektu

6. termin i sposób rozliczenia projektu

7. formy zabezpieczeń

8. warunki jej rozwiązania na wypadek niewłaściwej realizacji projektu

9. warunki i terminy zwrotu środków, które zostały nieprawidłowo wykorzystane lub pobrane w nadmiernej wysokości.

PROJEKT

Def. Ekonomiczna projektu

To seria czynności zmierzających do osiągnięcia jasno określonych celów w zdefiniowanym okresie czasu i określonym budżecie. Od tych projektów oczekuje się utrzymania rezultatów przez z góry zakładany czas (5 lat). Rezultaty są monitorowane i stanowią podstawę oceny.

Def. Ustawowa projektu

Projekt to przedsięwzięcie realizowane w ramach programu operacyjnego na podstawie decyzji lub umowy o dofinansowanie, zawieranej miedzy beneficjentem a instytucją zarządzająca, instytucją pośredniczącą lub wdrażającą.

Cechy projektu:

1. to przedsięwzięcie realizowane w określonym miejscu i czasie

2. realizowane przez beneficjenta

3. realizowane dla osiągnięcia określonych celów

4. realizowane na podst. decyzji lub umowy o dofinansowanie

5. dopasowane pod względem merytorycznym i formalnym do programu operacyjnego

Rodzaje projektów:

1. inwestycyjne „twarde” (np. na budowę i rozbudowę budynków, doposażenie)

2. nieinwestycyjne „mientkie” (edukacyjne, środowiskowe, szkolenia). Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni to przykład projektu nieiwestycyjnego (nowe kierunki studiów, dopasowanie programu studiów do potrzeb na rynku pracy, rozszerzenie zajęć uczelni o zajęcia fakultatywne, organizowanie staży i szkoleń, stypendia dla doktorantów).

* Inwestycja oznacza ponoszenie nakładów w celu uzyskania korzyści w przyszłości. Nakłady dotyczą wydatków ponoszonych na zmianę stanu dóbr niematerialnych i rzeczowych aktywów twardych.

Rodzaje projektów wg ustaw:

1. indywidualne

2. systemowe

3. konkursowe

Ad.1. Indywidualne:

• najważniejsze, strategiczne

• są to projekty określone w programie operacyjnym, beneficjenci zgłaszający te projekty są imiennie wskazani w tym programie operacyjnym

• dofinansowanie – te projekty musza być na specjalnej liście, tę listę przygotowuje instytucja pośrednicząca, listę akceptuje instytucja zarządzająca

• jest lista podstawowa i rezerwowa (sam wpis nie oznacza dofinansowania, bo nie wiadomo czy projekt spełnia kryteria)

• listę ogłasza Min. Rozwoju Regionalnego (krajowe programy operacyjne), a w regionalnych programach operacyjnych zarząd województwa

• nie uzyskuje się automatycznego dofinansowania pomimo wpisu, jeśli brak spełnienia kryteriów formalnych i merytorycznych

• projekty duże – szczególna kategoria projektów indywidualnych (inwestycje o wartości wyższej niż 25 mln. euro – śr. Naturalne, 50mln. euro – w pozostałych sektorach). Dofinansowanie tych projektów dużych wymaga uprzedniej zgody komisji europejskiej.

Ad.2. Systemowe:

• projekty dotyczą dofinansowania zadań publicznych, realizowanych w sposób określony w odrębnych przepisach prawa, a jeśli w ustawach (lub wytycznych MRR) i przez jednostki wskazane w tych przepisach (organ adm. publ.)

• podlegają procedurze wyboru (akceptacji), to procedura uproszczona (są wskazane w uszczególnieniu PO)

• akceptuje te projekty instytucja pośrednicząca, lub zarządzająca

• oceny dokonują asesorzy w ramach komisji do spraw oceny projektu systemowego

Ad.3. Konkursowe:

• realizowane przez beneficjentów, którzy nie są z góry znani ( są spoza sektora finansów publicznych). Są wyłaniani w drodze publicznie ogłoszonego konkursu

• konkurs ogłoszony przez instytucje zarządzającą lub instytucje wdrażającą lub pośredniczącą (w zależności od PO)

• zasady i tryb konkursu – zawarte w regulaminach przeprowadzenia konkursu, czyli ogłoszenie i procedura

• wyniki konkursów komunikuje się pisemnie wnioskodawcom, a także ogłasza się na stronach internetowych

• konkurs może być otwarty lub zamknięty

• konkurs otwarty – nabór i ocena wniosków w sposób ciągły do wyczerpania limitu środków, lub do zamknięcia konkursu, a zamknąć może instytucja ogłaszająca konkurs. Zamieszcza ona na stronie internetowej informację o zamknięciu konkursu otwartego. Na podanie tej informacji ma 5 dni.

• konkurs zamknięty – cykliczny, określa się z góry jeden lub kilka następujących po sobie terminów naboru wniosków. Instytucja ogłaszająca konkurs określa datę otwarcia oraz zamknięcia naboru wniosków. Pomiędzy datą ogłoszenia naboru, a ostateczną datą składania wniosków nie może upłynąć mniej niż 30 dni.

• ogłoszenie o konkursie:

  1. rodzaj projektów podlegających dofinansowaniu

  2. rodzaj podmiotów, które mogą ubiegać się o dofinansowanie

  3. kwotę środków przeznaczoną na finansowanie

  4. poziom dofinansowania projektu

  5. maksymalną kwotę

  6. kryterium wyboru projektów

  7. wzór wniosku o dofinansowanie projektu

Projekt a wniosek o dofinansowanie

projekt: to przedsięwzięcie realizowane lub zmierzające do realizacji przez wnioskodawcę, odnośnie do którego składa on wniosek o dofinansowanie

wniosek: opis przedsięwzięcia (projektu)

• nie ma jednolitego wzoru, bo różne dla różnych programów, osi priorytetowych

• składa się za pomocą formularzy

• do wzoru wniosku jest stworzona instrukcja jak wypełnić ten wniosek

• oprócz wersji papierowej (druku) i załączników, składa się wersję elektroniczną wniosku o dofinansowanie. Przygotowuje się

ją za pomocą generatora wniosków.

Elementy wniosku o dofinansowanie:

1. tytuł projektu

2. dane wnioskodawcy

3. lokalizacja inwestycji

4. opis projektu

5. harmonogram realizacji projektu

6. wpływ projektu na środowisko

7. cele projektu

8. korzyści z realizacji projektu

9. stan przygotowania projektu do realizacji

10. koszty (budżet) i źródła finansowania projektu

11. wartość wsparcia

12. środki gwarantowane przez wnioskodawcę

13. trwałość projektu

14. matryca logiczna projektu

15. studium wykonalności

16. biznesplan

17. podpis upoważnionej osoby

Projekt kwalifikowany:

• projekt jest kwalifikowany tzn. że podlega współfinansowaniu ze środków funduszy

• zgodny jest z polityką UE

• zgodny z wymogami i obszarami wsparcia z konkretnych funduszy

• musi wpisywać się w program operacyjny spełniając określone kryteria osi priorytetowej i działania

• beneficjent jest upoważniony do złożenia wniosku

Wydatki:

1. kwalifikowane – podlegają refundacji ze środków unijnych

2. niekwalifikowane – nie podlegają refundacji ze środków UE.

Przesłanki kwalifikowalności wydatku:

1. został poniesiony w ramach projektu realizowanego z odpowiedniego funduszu unijnego

2. jest niezbędny dla realizacji projektu

3. jest racjonalny

4. jest rzetelnie udokumentowany i możliwy do zweryfikowania

5. jest spójny

System przyjmowania i oceny wniosków:

1. preselekcja – złożenie fiszki (skróconego projektu) i uproszczonej dokumentacji projektowej

2. ocena formalna – wynik oceny jest zamieszczany w karcie oceny formalnej projektu

3. ocena merytoryczna – jest dokonywana przez niezależnych ekspertów (co najmniej 60% pkt to pozytywna ocena)

4. wybór projektu – przez instytucje zarządzającą, pośredniczącą lub wdrażającą poprzez umieszczenie go na liście projektów rekomendowanych do dofinansowania (tzw. lista rankingowa)

---

1. Jednolity Akt Europejski↩