Temat : Kwestia ochrony środowiska w stosunkach międzynarodowych.
Zagrożenia i wyzwania ekologiczne
Zagrożenie ekologiczne lub problemy ekologiczne oznaczają takie zmiany w wyniku zachowań społecznych fizycznych lub i chemicznych oraz biologicznych właściwości środowiska, które zagrażają realizacji wartości istotnych dla społeczeństw, zwłaszcza takich jak zdrowie, rozwój, dobrobyt, jakość życia, przetrwanie.
Wyróżnikiem zagrożeń ekologicznych jest ich antropogeniczny i nieintencyjny charakter. Są skutkiem ubocznym organizacji i funkcjonowania społeczeństwa.
Do globalnych problemów ekologicznych zaliczamy – efekt cieplarniany i związaną z nim perspektywę zmian klimatycznych, zanik warstwy ozonowej, ginięcie gatunków i łączący się z tym proces zmniejszania bioróżnorodności planety.
Regionalne problemy ekologiczne – zanieczyszczenie powietrza i wynikające stąd tzw. Kwaśne deszcze, energetyka jądrowa i związana z tym możliwość promieniotwórczego skażenia środowiska,.
Efekt cieplarniany – jego istota polega na zmianie fizycznych i chemicznych właściwości naturalnie występujących w atmosferze gazów (para wodna, dwutlenek węgla, metan, tlenki azotu), które przepuszczają energię słoneczną i zatrzymują promieniowanie cieplne Ziemi. Może doprowadzić do ocieplenia Ziemi.
Konsekwencja zmian temperatury powierzchni Ziemi są przedmiotem spekulacji. Ocieplenie klimatu może prowadzić do podniesienia się mórz w wyniku topnienia lodowców. Może również zmienić się struktura produkcji rolnej. Związana z tym zmiana okresów wegetacji i produkcji żywności. Możliwe jest rozprzestrzeniania się chorób tropikalnych na obszary dotychczas nimi nieobjęte. Ocieplenie klimatu może doprowadzić do zmiany globalnego dotychczasowego układu sił/
Zanik warstwy ozonowej – warstwa ozonowa pełni rolę tarczy chroniącej ludzi, faunę i florę przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym. Skutki tego zjawiska są i mogą być zróżnicowane m.in. w postaci obniżenia sprawności systemu immunologicznego człowieka, a stąd zwiększenia prawdopodobieństwa zachorowań na nowotwory skóry, chorób oczu, choroby alergiczne, infekcje wirusowe czy przypadki mutacji genetycznych. Możliwe jest także obniżenia produkcji zbóż.
Zanik warstwy ozonowej jest jednoznacznie udokumentowany wynikami badań naukowych. Prowadzone badania na początku lat 80-tych doprowadziły do wykrycia „dziury” w warstwie ozonu w okolicach bieguna południowego. W 1985 r. przyjęto Konwencję wiedeńską o ochronie warstwy ozonowej. Protokół Montrealski 1987 r.
Ginięcie lasów tropikalnych i gatunków. Szacuje się, że lasy tropikalne pokrywały ok. 12-14% powierzchni lądów globu. Obecnie jest to poniżej 6%. Ubytek lasów, zwłaszcza tropikalnych przyczynia się do narastania efektu cieplarnianego, gdyż zmniejszają się ich zdolności do pochłaniania dwutlenku węgla, który w konsekwencji uwalniany jest do atmosfery.
Lasy tropikalne – są potrzebne do zachowania bioróżnorodności globu, gdyż są siedliskiem ponad połowy ok. 5-10 mln gatunków fauny i flory. Są także źródłem schronienia i żywności dla ludzi oraz plemion. Przyczyniają się do tworzenia miejsc pracy, są źródłem żywności oraz służą medycynie, dostarczając substancji używanych do produkcji lekarstw.
Przyczyną ginięcia lasów tropikalnych mają charakter antropogeniczny. Związane są głównie z rozwojem osadnictwa oraz handlem drewnem tropikalnym.
Skutkiem ginięcia lasów tropikalnych jest ginięcie gatunków, czyli ograniczanie bioróżnorodności planety. Wiele z gatunków wyginęło w wyniku działalności ludzkiej. Ale również przez procesy urbanizacji, rozwój produkcji rolnej i jej chemizacja, procesy pustynnienia znacznych obszarów lądowych oraz zmiany krajobrazowe.
Ginięcie gatunków niesie z sobą znaczne zagrożenie dla ludzkości. Przede wszystkim prowadzi do ubożenia zasobów genetycznych, swoistego „banku genów”, jaki tworzą lasy tropikalne. Redukowana są także substancje wykorzystywane przez przemysł farmaceutyczny do produkcji lekarstw, a w konsekwencji do ochrony zdrowia
Transgraniczne zanieczyszczenia powietrza i kwaśne deszcze. Są zjawiskiem głównie regionalnym i występują przede wszystkim w Europie, Ameryce Północnej i niektórych uprzemysłowionych regionach Azji. Mają charakter antropogeniczny (powodowane przez zachowania społeczne, głównie działalność gospodarczą. Podlegają procesom umiędzynaradawiania, czyli z elementu wnętrza państwa drogą powietrzną stają się elementem funkcjonowania środowiska międzynarodowego.
W Europie, w warunkach wysokiego poziomu industrializacji, aktywności gospodarczej i rozwoju transportu samochodowego, trans graniczne zanieczyszczenia powietrza należą do jednych z najistotniejszych zagrożeń ekologicznych.
Głównym źródłem emisji dwutlenku siarki są państwa Europy Środkowej i Wschodniej, w szczególności Bułgaria, Czechy, Federacja Rosyjska, Polska i Ukraina. W grupie państw Europy Zachodniej największymi emitentami dwutlenku siarki są Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy.
Skutki zanieczyszczeń powietrza w Europie z ich efektem tran granicznym są zróżnicowane. Jednym z nich są tzw. Kwaśne deszcze. Powstają one w wyniku zmieszania uwolnionego do atmosfery dwutlenku siarki, tlenków azotu lub dwutlenku węgla z parą wodną i opadają w postaci określonego kwasu. Zjawisko to jest szkodliwe dla gleb. Akwenów wodnych i zdrowia ludzi. Negatywne konsekwencje niosą dla lasów w Europie, przyczyniając się do ich ginięcia na znacznej powierzchni. Zanieczyszczenia powietrza powodują negatywne efekty gospodarcze dla państw europejskich, zdrowotne dla społeczeństw oraz są przyczyną negatywnych zmian w środowisku naturalnym.
Zagrożenie promieniotwórczym skażeniem środowiska. Promieniowanie radioaktywne ma charakter naturalny. Oprócz wykorzystywania energii jądrowej do celów wojskowych, zagrożenie zwiększonego promieniowania radioaktywnego związane jest z energetyką jądrową. Po pierwsze, poprzez proces wydobywania, przetwarzania i składowania materiałów radioaktywnych energetyka jądrowa przyczynia się do swoistego ruchu materiałów radioaktywnych w środowisku. Po drugie, zagrożenie tworzy możliwość awarii instalacji jądrowych. Uważa się, że promieniowanie radioaktywne może być przyczyną uszkodzeń kodu genetycznego, chorób oczu i wielu innych schorzeń.
Transgraniczny handel odpadami, procesy pustynnienia, erozja gleb, zanieczyszczenie środowiska morskiego itd. Wyróżnia się kilka cech specyficznych. Przede wszystkim mają charakter antropogeniczny, czyli są wynikiem zachowań społecznych. Po drugie, odpowiedzialne za nie są głównie państwa rozwinięte tzw. Północy. Po trzecie, zagrożenie ekologiczne są zjawiskiem dynamicznym, podlegającym ewolucji (obok tych „tradycyjnych” industrialnych, jak np. zanieczyszczenie powietrza, pojawiają się zagrożenia nowe „nietradycyjne” i industrialne” jak chociażby te związane z żywnością genetycznie modyfikowaną czy intensywnym ruchem turystycznym do miejsc o unikalnej wartości krajobrazu). Po czwarte, zagrożenie ekologiczne do stosunków społecznych wnoszą nowy rodzaj zależności przyczynowo-skutkowych, których cechą jest tzw. Efekt skutków odłożonych w czasie, czyli ujawniających się po jakimś okresie od wystąpienia przyczyn, które je spowodowały. Dotyczy to większości zagrożeń ekologicznych jak efekt cieplarniany, zanik warstwy ozonowej czy żywności modyfikowanej. Po piąte, jakościową cechą zagrożeń ekologicznych jest wkroczenie przez ludzkość w etap globalnych zmian ekologicznych, które z lokalnych, zamkniętych granicami poszczególnych państw, stały się trans graniczne, o zasięgu globalnym. Po szóste, poszczególne zagrożenia ekologiczne są współzależne i wzajemnie warunkują swoje funkcjonowanie, tworząc swoisty system naczyń połączonych.
Zakres podmiotowy globalnych dóbr wspólnych obejmuje oceany i morza z ich dnem i zasobami, Antarktykę, przestrzeń kosmiczną oraz atmosferę. Istotną ich cechą jest niepodleganie suwerennej jurysdykcji jakiegokolwiek państwa i wolny do nich dostęp. W konsekwencji poszczególne państwa motywowane racjonalnością indywidualną dążą do korzystania z dóbr wspólnych sposób maksymalny, bez uwzględnienia potrzeb innych państw. Prowadzi to do wyczerpania zasobów, obniżania ich jakości, zanieczyszczenia itd.
Jednym z najistotniejszych skutków umiędzynaradawiania zagrożeń ekologicznych jest wzrost współzależności ekologicznych i to o zasięgu globalnym. Decyzje polityczne lub gospodarcze o skutkach ekologicznych podejmowane w jednych państwach wywierają coraz większy wpływ na funkcjonowanie innych państw.
Geneza i ewolucja międzynarodowej polityki ekologicznej
Reakcją wymuszoną na umiędzynaradawianie zagrożeń ekologicznych jest umiędzynaradawianie działań służących ochronie środowiska, czego efektem jest nowe zjawisko zwane międzynarodową polityką ekologiczną.
Rozwój międzynarodowej polityki ekologicznej miał i ma charakter ewolucyjny.
Pierwsze międzynarodowe działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego cechowało rozproszenia inicjatyw. Jedną z pierwszych propozycji była inicjatywa prezydenta USA Theodora Roosvelta z 1908 r. zmierzająca do zorganizowania w Hadze międzynarodowej konferencji na temat zasobów naturalnych. Propozycja ta nie spotkała się z szerszym odzewem społeczności międzynarodowej i nie doczekała się realizacji.
W 1902 r. podpisana została jedna z pierwszych wielostronnych umów regulujących problematykę ekologiczną, dotyczącą ochrony wędrujących ptaków użytecznych dla rolnictwa.
1972 r. Konferencja Sztokholmska – zaakceptowano ujmowanie problematyki ekologicznej w kategoriach globalnych, a nie narodowych, w ścisłym powiązaniu ze strategiami rozwoju oraz zaakcentowano potrzebę wielostronnej współpracy międzynarodowej i rozwoju instytucje jej służących.
Skutki Konferencji Sztokholmskiej dla międzynarodowej współpracy ekologicznej były zróżnicowane. Po pierwsze, przyczyniła się do szerokiego włączania problematyki ekologicznej do pracy organizacji międzynarodowych. W ramach ONZ utworzono Program Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEP). Po drugie, zapoczątkowano tradycję organizowania równoczesnych obrad rządów i organizacji pozarządowych. Po trzecie, przyczyniła się do wzrostu świadomości ekologicznej w skali globu na poziomie decydentów politycznych jak i społeczeństw. Po czwarte, znacząco przyczyniła się do rozwoju międzynarodowego prawa ochrony środowiska i międzynarodowej współpracy ekologicznej.
Czerwiec 1992 r. – Konferencja w Rio de Janeiro zwana „Szczytem Ziemi”. Uczestniczyli w niej przedstawiciele 178 państw. W czasie obrad przyjęto dwie grupy dokumentów. Pierwszą tworzą regulacje prawno międzynarodowe, na które składa się Ramowa konwencja klimatyczna oraz Konwencja o ochronie bioróżnorodności. Pierwsza z nich weszła w życie w marcu 1994 r., a druga w grudniu 1993 r. Drugą grupę tworzą dokumenty politycznie wiążące. Należy do nich Deklaracja z Rio w sprawie środowiska i rozwoju, Agenda 21 i Zasady ochrony lasów. W Deklaracji z Rio, dokonując politycznej akceptacji koncepcji rozwoju samopodtrzymującego, wskazano, że jej realizacja politycznego rozwoju jest możliwa tylko w warunkach łączenia rozwoju z ochroną środowiska oraz ustanowienia partnerstwa rządów i kluczowych grup społecznych. Agenda 21 jest bardzo obszernym programem realizacji koncepcji rozwoju samopodtrzymującego, zawierającym w 40 rozdziałach szczegółowe wytyczne, dotyczące m.in. współpracy międzynarodowej, walki z ubóstwem, zmiany modelu konsumpcji, zarządzania zasobami naturalnymi jak atmosfera, lasy, oceany, bioróżnorodność.
„Szczyt Ziemi” zakończył etap konstruowania wizji ochrony środowiska, a koncepcja rozwoju samopodtrzymującego stała się powszechnie akceptowanym kierunkiem myślenia. Rozpoczęty zaś został etap koncentracji na konkretnych działaniach służących realizacji koncepcji rozwoju samopodtrzymującego.
Utworzenie w 1992 r. w powiązaniu z Radą Gospodarczo-Społeczną ONZ Komisji Rozwoju Samopodtrzymującego. Jej zadaniem jest nadzorowanie procesu wykonywania postanowień „Szczytu Ziemi” w Rio, zwłaszcza Agendy 21.
2002 r. – Konferencja w Johannesburgu na temat rozwoju samopodtrzymującego, zwana też „Rio+10” . Jej głównym obszarem zainteresowania były relacje między rozwojem, środowiskiem i ubóstwem.
Deklaracja polityczna- potwierdzono polityczne zobowiązanie do realizacji koncepcji rozwoju samopodtrzymującego i podkreślono konieczność poszukiwania wspólnych rozwiązań temu celowi służących. Nacisk położono na praktyczne działania realizowane w warunkach procesów globalizacji i pogłębiania dysproporcji w poziomie rozwoju. Uznano, że świat dysponuje potencjałem finansowym, technologicznym i wiedzy, umożliwiającym rozwiązanie problemów ubóstw i realizację koncepcji rozwoju samopodtrzymującego. Do realizacji tych celów w szczególności mają przyczynić się państwa rozwinięte. Ponadto wskazano na potrzebę wzrostu odpowiedzialności sektora prywatnego za ograniczanie ubóstwa i realizację koncepcji rozwoju samopodtrzymującego.
Plan realizacji z Johnnesburga – nacisk położono na realizację konkretnych przedsięwzięć służących ograniczaniu ubóstwa. Państwa zwłaszcza rozwinięte przyjęły na siebie konkretne zobowiązania, jak np. zmniejszenie o połowę do 2015 r. liczby ludności żyjącej za mniej niż 1 dolar dziennie, zmniejszenie o połowę do 2015 r. liczby ludności bez dostępu do bezpiecznej wody pitnej, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, usunięcie deformacji powodowanych przez mechanizmy rynkowe i zaprzestanie szkodliwych subsydiów.
Podmioty międzynarodowej polityki ekologicznej,
Zakres podmiotów uczestniczących w realizacji międzynarodowej polityki ekologicznej – państwa, międzyrządowe organizacje międzynarodowe, podmioty pozarządowe (międzynarodowe organizacje pozarządowe, korporacje transnarodowe)
PAŃSTWA – są najważniejszymi podmiotami międzynarodowej polityki ekologicznej. Po pierwsze, państwa przystępują do międzynarodowych negocjacji ekologicznych, których produktem są umowy, konwencje, międzynarodowe reżimy ekologiczne, składające się na międzynarodowe prawo ochrony środowiska. Jest ono tworzone przez państwa i z ich woli. Po drugie, to państwa decydują, jakie problemy ekologiczne są przedmiotem obrad społeczności międzynarodowej. Po trzecie, poprzez członkowstwo w organizacjach międzynarodowych wpływają na ich decyzje i działania, gdyż organizacje mają charakter wtórny, pochodny wobec państwa.
ZAGRANICZNA POLITYKA EKOLOGICZNA – oznacza działania państw wykraczające poza ich granice i dotyczące realizacji celów ekologicznych wobec innych uczestników stosunków międzynarodowych. Stosunek państw do zagranicznej polityki ekologicznej uległ ewolucji. Decydowało o tym kilka czynników. Po pierwsze, wzrastająca społeczna wrażliwość na zagrożenia ekologiczne prowadziła do stopniowej zmiany usytuowania problematyki ekologicznej w strukturze celów politycznego działania państw. Po drugie, w wyniku internacjonalizacji zagrożeń ekologicznych i pogłębiania współzależności międzynarodowych w tym zakresie stopniowo zmieniały się poglądy elit politycznych na temat tego, czym jest polityka zagraniczna i jakie treści powinna uwzględniać. Po trzecie, symetrie i asymetrie przepływu zanieczyszczeń wpływały i wpływaj na zróżnicowanie interesów poszczególnych państw w płaszczyźnie ekologicznej.
Zagraniczna polityka ekologiczna odwołuje się do właściwych jej strategii oraz stosownych instrumentów.
W sytuacji zbieżności interesów główną strategią działania jest poszukiwanie i eksponowanie wspólnych interesów w celu podejmowania współpracy. Stosowne jest wymiana informacji o stanie środowiska, o możliwych zagrożeniach, prowadzenie wspólnych badań naukowych i stosowanie ich wyników do praktycznych działań. Charakter wspierający mogą mieć zasoby techniczne i finansowe.
W sytuacji rozbieżności interesów możliwe są dwie strategie: jednostronnego wsparcia oraz stosowanie presji.
Celem strategii jednostronnego wsparcia jest nakłonienie innego państwa do podjęcia współpracy poprzez zaoferowanie mu pomocy umożliwiającej taką współpracę. Główne stosowane instrumenty to pomoc techniczna i finansowa.
Celem presji jest wymuszanie na określonym państwie zachowań kooperacyjnych poprzez zmianę jego kryteriów racjonalności (mobilizacja opinii publicznej oraz wywieranie presji przy pomocy instrumentów gospodarczych)
Podstawowe role ekologiczne państw to : rola „lidera”, rola państwa wspierającego lidera, rola państwa wahającego się oraz rola państwa „weta”
ROLA LIDERA pełniona jest przez państwa silnie zaangażowane na rzecz skutecznych międzynarodowych działań w odniesieniu do określonych problemów ekologicznych. Państwo takie propaguje określone problemy ekologiczne na arenie międzynarodowej, stymuluje proces negocjacji poprzez własne propozycje regulacji oraz zabiega o poparcie innych państw. Przykładowo, role takie pełniły Szwecja, Finlandia i Norwegia, Austria, Holandia, Szwajcaria, RFN
ROLA PAŃSTWA WSPIERAJĄCEGO dotyczy tych państw, które wprawdzie nie podejmują inicjatyw promujących określone problemy ekologiczne na arenie międzynarodowej i nie proponują własnych rozwiązań, lecz w różnym zakresie wspierają działania oraz inicjatywy państwa lub grupy państw odgrywających rolę lidera. RFN, Francja, Włochy, Dania, Belgia, Holandia, USA, Kanada.
ROLA PAŃSTWA WAHAJĘCEGO SIĘ dotyczy głównie państw rozwijających się, które w zamian za przystąpienie do określonych konwencji domagają się świadczeń finansowych lub dostępu do technologii. RFN, Wielka Brytania.
ROLA PAŃSTWA WETA państwa, które przeciwstawiają się dojściu do skutków umów międzynarodowych, regulujących określone problemy ekologiczne, lub „sabotują” proces ich realizacji. RFN, Polska, Wielka Brytania, Rumunia, Jugosławia, Grecja, Hiszpania, Portugali, Irlandia. Rolę państwa weta pełniły Stany Zjednoczone wobec protokołu z Kioto.
Pełnione role ekologiczne państw warunkowane są zespołem czynników wewnętrznych i międzynarodowych. Oznacza to, że państwa przede wszystkim definiują swoje interesy w sposób, który odzwierciedla ich wewnętrzne polityczne, gospodarcze i społeczne struktury. Z drugiej strony, istotna jest presja środowiska międzynarodowego, właściwe mechanizmy, sposób zorganizowania.
Uwarunkowania wewnętrzne – w przypadku roli państwa „lidera” najistotniejsze z nich to: 1. Istnienie silnych ruchów ekologicznych, zwłaszcza jeżeli ich pozycja ma „przełożenie” na wyniki wyborów parlamentarnych; 2. Podatność na zmiany ekologiczne, jak np. Holandii wobec ewentualnego podniesienia się poziomu mórz w wyniku „efektu cieplarnianego”; 3. Istnienie strukturalnych przesłanek niejako „naturalnie” ułatwiających stymulowanie określonych regulacji prawno międzynarodowych.
Uwarunkowania wewnętrzne sprawiają, że państwa decydują się na pełnienie roli „weta”. Istotne znaczenie ma tu, po pierwsze, zespół uwarunkowań gospodarczych, a zwłaszcza lobby związane z istotnym sektorem gospodarki danego państwa. Po drugie, warunki sprzyjające do pełnienia roli „weta” tworzy brak lobby proekologicznego w postacie dobrze zorganizowanych, aktywnych i mających wpływy w społeczeństwie ruchów ekologicznych.
Uwarunkowanie wewnętrzne w istotny sposób określają specyfikę międzynarodowych negocjacji ekologicznych i zachowań państw w czasie ich prowadzenia. Negocjacje te przybierają kształt dwupoziomowej gry interesów. Oznacza to, że w warunkach silnej presji lobby pro- lub antyekologicznego negocjacje prowadzone są nie tylko na poziomie rządów. Drugi poziom tworzą specyficzne negocjacje rządów z ich zapleczem społecznym
ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE – nie ma organizacji międzyrządowej, która tylko zajmowałaby się problematyką ekologiczną. Jest ona jednym z wielu obszarów, będących przedmiotem ich zainteresowań.
Do globalnych organizacji włączających problematykę ekologiczną do własnego funkcjonowania należy przede wszystkim ONZ.
Problematyka ekologiczna jest obecna w działaniach organizacji wyspecjalizowanych systemu ONZ> w szczególności dotyczy to FAO, WHO, Banku Światowego, MOP, WMO, IMO.
Do organizacji regionalnych w Europie włączających problematykę ekologiczną do podejmowanych decyzji i działań należy przede wszystkim Rada Europy, Europejska Komisja Gospodarcza ONZ, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Organizacje Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Pakt Północnoatlantycki.
Organizacje subregionalne – Rada Nordycka, Rada Państw Morza Bałtyckiego, Inicjatywa Środkowoeuropejska, Wspólnota Czarnomorska, Rada Państw Morza Barentsa.
Zakres działań organizacji międzynarodowych w płaszczyźnie ekologicznej obejmuje: 1)analizę problemów ekologicznych i związanych z nimi zagrożeń oraz inicjowanie badań naukowych w tym zakresie; 2) zbieranie informacji o problemach ekologicznych, ich ocenę oraz przekazywanie poszczególnych państwom; 3) koordynację międzynarodowych programów ochrony środowiska oraz udzielanie w tym zakresie wsparcia finansowego niektórym państwom, 4) współuczestnictwo w procesie tworzenia prawno międzynarodowych norm i standardów oraz innych ekologicznych regulacji prawno międzynarodowych, zwłaszcza gdy organizacja międzynarodowa powiązana jest z określonym międzynarodowym reżimem ekologicznym.
PODMIOTY POZARZĄDOWE – są zorganizowanymi grupami społecznymi, które w swych działaniach wkraczają poza granice państw. Pełnią rolę „łącznika” lub „pasa transmisyjnego” między społeczeństwami różnych państw, między społeczeństwami i państwami oraz między społeczeństwami i organizacjami międzynarodowymi, występując w roli proekologicznych grup nacisku. Wnoszą lokalne doświadczenie do międzynarodowych procesów decyzyjnych i działań w płaszczyźnie ekologicznej.
Organizacje pozarządowe tworzą struktury komunikacji, umożliwiające testowanie nowych form działań i właściwych In struktur organizacyjnych.
Pozarządowe organizacje ekologiczne – „Przyjaciele Ziemi”, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych, Europejskie Biuro Organizacji Ekologicznych, Greenpeace, Światowy Fundusz Przyrody, Sierra Club.
Po Pierwsze, organizacje pozarządowe tworzą specyficzny system komunikacyjny, który umożliwia rozprzestrzenianie informacji, nowych form działań oraz myśli ekologicznej.
Po drugie, podmioty te uczestniczą w procesach transferu technologii służących ochronie środowiska oraz stymulują badania naukowe w tym zakresie. Są ważnym elementem tzw. Wspólnot epistemologicznych, czyli grup społecznych, organizacji, które poprzez swoje własne badania naukowe, gromadzenie informacji o stanie środowiska, ich przekazywanie odpowiednikom w innym państwach, czyli dostarczania dowodów naukowych, potrafią wpływać na decyzję rządów i uruchamiać ich działania.
Po trzecie, wywierają wpływ na proces tworzenia i kierunki ewolucji międzynarodowego prawa ochrony środowiska. Poprzez wywieranie bezpośredniego wpływu na negocjujące państwa lub przygotowują i nagłaśniają własne projekty regulacji prawnych.
Po czwarte, stały się znaczącym „społecznym” elementem monitorowania procesu wykonywania międzynarodowych konwencji ekologicznych. Czynią to poprzez dostarczanie informacji różnym komisjom, komitetom, działającym na rzecz weryfikacji przyjętych regulacji. Organizacje ekologiczne uczestniczą w charakterze obserwatorów w pracach kilku komisji nadzorujących wykonywanie niektórych konwencji ekologicznych.
Po piąte, przyczyniają się do kształtowania świadomości ekologicznej poprzez obieg informacji i idei oraz przez bezpośrednie mobilizowanie zachowań społecznych. Czynią to głównie poprzez dostarczanie opinii publicznej informacji o stanie środowiska, zwłaszcza poprzez media, i w ten sposób wymuszają na władzach publicznych zajmowanie się problemami ekologicznymi.
Po szóste, usiłują wywierać wpływ na procesy decyzyjne i działania w zakresie problematyki ekologicznej międzynarodowych organizacji międzyrządowych. Wielu z nich umożliwia to status konsultacyjny lub status obserwatora.
Po siódme, wywierają wpływ na międzynarodowe instytucje finansowe, na politykę kredytową, tak aby uwzględniały wymogi ochrony środowiska oraz wspierały projekty temu celowi służące.
Po ósme, podmioty pozarządowe realizują konkretne programy i projekty, służące ochronie środowiska czy zapobieganiu zagrożeniom ekologicznym. Należą do nich programy edukacyjne, wspieranie ochrony konkretnych ekosystemów, gromadzenie danych o stanie środowiska, stymulowanie badań naukowych.
KORPORACJE TRANSNARODOWE – nie uczestniczą w międzynarodowej współpracy ekologicznej. Mogą natomiast przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego poprzez pilnowanie, aby konkurencja przestrzegała przyjętych regulacji ekologicznych.
Instrumenty międzynarodowej polityki ekologicznej
Międzynarodowa polityka ekologiczna, działania jej podmiotów, realizowana jest poprzez stosownie kilku instrumentów:
Normy prawno międzynarodowe i polityczne
Zinstytucjonalizowane formy współpracy w postaci międzynarodowych reżimów ekologicznych
Zunifikowane wskaźniki i mechanizmy informacji o stanie środowiska i jego jakości
Międzynarodowe struktury i mechanizmy finansowania ochrony środowiska i współpracy międzynarodowej w tym zakresie
NORMY PRAWNOMIĘDZYNARODOWE I POLITYCZNE – kompleks norm regulujących stosunki między podmiotami, których przedmiotem jest ochrona środowiska naturalnego przed negatywnymi oddziaływaniami, a mających na celu jego racjonalne użytkowanie i zapewnienie jak najlepszych warunków życia obecnym i przyszłym pokoleniom.
Prawo w rozwiązywaniu międzynarodowych problemów ekologicznych może mieć jedynie charakter pomocniczy wobec politycznych, gospodarczych czy technicznych rozwiązań.
Mechanizmy i działania, które ułatwiają współpracę ekologiczną państw i podnoszą jej efektywność:
Konwencje ramowe oraz powiązane z nimi uproszczone procedury ich poprawiania,
Miękkie prawo
Asymetryczne standardy i regulacje ekologiczne
Dążenie do wzmocnienia wykonywania umów ekologicznych na poziomie lokalnym
Przyjęcie „zasady ostrożności” jako jednego z wymogów zapobiegania zagrożeniom ekologicznym.
Konwencje ramowe – ogólne regulacje, uzupełniane z czasem, w zależności od potrzeby, odpowiednimi protokółami. Zakłada pewną nieskończoność procesu legislacyjnego.
Miękkie prawo – międzynarodowe regulacje w postaci norm politycznych, którym brakuje cech „klasycznego” prawa międzynarodowego, a mimo to są zdolne wywierać wpływ na zachowanie państw. (Deklaracje, oświadczenia)
Idea asymetrycznych standardów – sposób osiągania szerszej akceptacji przez państwa międzynarodowych reżimów ekologicznych . Zachęty typu – dostępu do funduszy, rynków lub technologii.
Zasada ostrożności – obowiązek wcześniejszej informacji o potencjalnych zagrożeniach ekologicznych oraz obowiązek konsultacji i analizy ryzyka trans granicznych zanieczyszczeń
Międzynarodowe reżimy ekologiczne – dominacja racjonalności nad kolektywną. Są elastycznymi strukturami służącymi organizacji kolektywnych, kooperacyjnych zachowań państw, ale i innych podmiotów międzynarodowej polityki ekologicznej