Inflacja – (poch. łac. Inflacio –rozdęcie) podlega mu rynek pieniężny. Mamy doczynienia z nadmiarem pieniądza w obiegu.Inflacja (w podejściu od strony objawów) to proces ciągłego wzrostu ogólnego poziomu cen rynkowych w danym okresie czasu (dekady kwartalne, typowym okresem jest rok), najczęściej spowodowany tym, że globalny popyty w gospodarce przewyższa podaż. Inflacja tempa wzrostu cen możemy rozróżnić: a)inflację pełzającą – nie rodzącą zbyt negatywnych skutków. (powolna, łagodna, umiarkowana) przejawia się w kilkuprocentowym wzroście ogólnego poziomu cen w gospodarce do 10% rocznie, na ogół pod kontrolą rządu. Ten rodzaj inflacji nie zakłóca poprawności przebiegu procesów makroekonomicznych. b)inflację kroczącą – wzrost cen sięga kilkunastu % w skali rocznej (taki ruch cen daje się przewidzieć i uwzględnić w podejmowanych decyzjach) (biegnąca) ma tendencję do wymykania się z pod kontroli, może deformować procesy ekonomiczne i hamować realny przyrost dochodu narodowego.c)inflację galopującą – wzrost cen od kilkudziesięciu do 100% w skali rocznej. Spirali inflacyjnej (cenowo-płacowej) .Przekroczenie progu 50% stopy infl. Powoduje znaczące zmniejszenie się płacy realnej ( stopy życiowej społeczeństwa ). W takiej sytuacji dobrze funkcjonujące związki zawodowe zaczynają wywierać presję na pracodawców w celu indeksacji płac (wzrostu płac Inflacja galopująca (superinflacja) na ogół wymyka się z pod kontroli, poziom jej osiąga wartości dwu i trzy cyfrowe. W gospodarce, gdzie występuje taki rodzaj inflacji, występują poważne zniekształcenia. d)hiperinflację – wzrost cen o więcej niż 50% w skali miesiąca działa ona już destrukcyjnie na gospodarkę i destabilizuje stosunki społeczno-polityczne, osłabi wiarygodność finansową u wierzycieli. Przykłady hiperinflacji: 1986 r. – Boliwia 5600%, Paragwaj – 5900%, 1992 – Tadżykistan i Kirgistan – 19000% / 20000% Hiperinflacja - w gospodarce z hiperinflacją niemożliwe stają się racjonalne zachowania ekonomiczne. Ceny wzrastają w "kosmicznym" tempie, bez możliwości określenia granicy końcowej. Ostatnią fazą hiperinflacji jest ucieczka od bezwartościowego pieniądza krajowego i zastąpienie go innymi towarami w transakcjach handlowych (wymiana barterowa). Prowadzi to do załamania całej gospodarki i w konsekwencji do wstrząsów politycznych i społecznych.

Kto traci na inflacji: grupy społeczne, które mają stałe dochody ci, którzy pożyczają komuś pieniądze z jednej strony inflacja sprzyja zaciąganiu kredytu, ale z drugiej strony jest czynnikiem zniechęcającym do oszczędzania, inwestor – nie wie kiedy, w jakim czasie nakłady się zwrócą. Inflację należy mierzyć przeciętną stopą wzrostu cen. Przyczyny inflacji: 1)Rosnące koszty produkcji – koszty spowodowane rosnącymi cenami materiałów, podatków, odsetek – inflacja kosztowa (podażowa) – przyczyny po stronie producenta. 2)Po stronie popytu – jest nadmierny popyt – ludzie mają za dużo pieniędzy, zbyt szybki wzrost płac (np. dzięki związkom zawodowym), szybszy niż produkcja – wynik wzrostu zagregowanego popytu. 3)Nadmierna ilość pieniądza w obiegu Równanie FISHERA: M x V = P x Q M – ilość pieniądza w obiegu V – szybkość obiegu pieniądza (mierzona ilością transakcji obsłużonych przez jednostkę pieniądza w ciągu roku) P – poziom cen (średnia cena danego produktu) Q – liczba produktów (usług) w jednostkach fizycznych P.Q – wartość wszystkich dóbr i usług – ilustruje podaż MxV – ilustruje popyt 4) W budżecie państwa (plan wydatków i dochodów państwa) Wydatki są większe od dochodu (musimy pożyczać pieniądze. Powstają wydatki nieplanowane – pojawia się problem komu nie dokładać (wojsku, szkolnictwie, służbie zdrowia, itp.), z czym z kolei wiążą się strajki, demonstracje.5)Nadmierny popyt inwestorów również powoduje inflację – wzrasta cena maszyn, urządzeń, rosną ceny usług budowlanych 6)Wzrost eksportu – zmniejsza się podaż co powoduje wzrost ceny – inflację.

CYKL JUGLARA

• Wierzchołek A i E-zjawisko przewagi globalnej podaży nad globalny popytem

• pkt C określany mianem równowagi makroekonom dla danego kraju na najniższym z dopuszczalnych poziomów

• FAZA DEPRESJI- może trwać dopóty dopóki Bank Cent danego kraju nie zastosuje odpowiedniej polityki monetarnej. Tą politykę nazywamy POLITYKĄ EKSPANSYWNĄ.

Faza kryzysu charakteryzuje się nadprodukcją, czyli przewagą podaży w porównaniu z popytem. Powoduje to spadek wielkości gospodarczych, przy czym tempo spadku poszczególnych wielkości jest różne. Faza depresji (zastoju) odznacza się względną stabilizacją gospodarki na obniżonym poziomie. W pewnym momencie trwania tej fazy gospodarka osiąga najniższy poziom zwany dolnym punktem zwrotnym. Fazę ożywienia cechuje wzrost poszczególnych wskaźników aktywności gospodarczej. Gdy wielkości te osiągną, w porównaniu z poprzednim cyklem, stosunkowo wysoki poziom, zaczyna się faza rozkwitu, charakteryzująca się dalszym wzrostem poszczególnych wskaźników, ale już w zwolnionym tempie. TYPY INFLACJI:

Inflacja podażowa (kosztowa) – rosną koszty produkcji. Przyczyny: wzrost cen surowców i materiałów – kiedy zmniejsza się ich podaż wzrost cen surowców i materiałów (na rynkach światowych) jest czynnikiem zewnętrznym wzrost oprocentowania kredytów

wzrost cła podatki charakter polityczny: częste zmiany rządu,, skłonność polityków do ulegania naciskom społecznym na wzrost wydatków Inflacja strukturalna – kiedy się zmienia struktura produkcji np.: ziemniaki zastępujemy frytkami lub chipsami. Inflacja dochodowa – źródłem jest walka o podział dochodów między różne grupy społeczne, które są uprzywilejowane, chciałyby umocnić swoją pozycję kosztem innych, każda grupa chroni swoją pozycję. Inflacja ukryta – trwała nadwyżka popytu nad ograniczoną podażą dóbr i usług przy względnie stałym i adm regulowanym poziomie cen rynkowych.(występowała głównie w krajach komunistycznych) Skutki tej inflacji to głęboka nierównowaga na rynku, upokarzające kolejki, kupowanie na zapas, spekulacja, nieuprzejma obsługa, przekupstwo nadmierne zużycia energii, materiałów, paliwa; nielegalne zaopatrzenia. Gospodarka rynkowa-system gospodarki, w której istnieją rynki na wszystkie czynniki produkcji (ziemia, praca, kapitał), kadry kwalifikowane i na artykuły konsumpcyjne. W gosp. rynkowej niezbędne dane do rachunku ekonom. Pochodzą z rynku. W gosp. tych kwestie: co? Jak? I dla kogo? Rozstrzygane są przez mechanizm rynkowy. Gospodarki te charakteryzują się dominacją prywatnej własności i wolnością wyboru w podejmowaniu wszelkich decyzji dotyczących działalności gosp. oraz kierowaniem się własnym interesem podczas podejmowania tych decyzji. Mechanizm cenowy prowadzi do alokacjj czynników wytwórczych oraz produktów i dystrybucji dochodów właścicieli czynników przy bardzo ograniczonej interwencji rządu w procesy gosp. Gospodarka planowana- narodowe planowanie gospodarcze-proces kolektywnego wyznaczania narodowych celów ekonom. I rozwijania narzędzi polityki gosp. i programów służących realizacji tychże celów. W gosp. rynkowej planowanie gosp. ma charakter niedyrektywny. Specjalne służby planistyczne, opracowując krótko i długoterm plany, wskazują przedsiębiorstwom i organom państwowym warunki niezbędne do utrzymania równowagi gosp. Gospodarka otwarta - gospodarka kraju prowadzącego wymianę z zagranicą. Ma powiązania z innymi gosp poprzez import i export produktów i czynników wytwórczych oraz transakcje firmowe. Cykl gospodarczy. Fazy cyklu gospodarczego. Cykl gospodarczy – powracające ale nieregularne wahania poziomu ogólnej działalności gosp lub zestaw krótkoterm jej wahań w górę i w dół w ramach głównego długookr trendu.

Trend - przejaw długookresowej zmiany w górę lub w dół , jakiejś zmiennej ekonomicznej- np. :produktu narodowego brutto(PNB). RODZAJE CYKLÓW KONIUN a)krótkie(krótko okresowe) trwające 3-4 lata. KITCHINA. b)średnie trwające 8-11 lat JUGLARA c)długie 40-60 lat KONDRATIEVA (długookresowe) d) długie zmodyfikowane - 20-25 lat KUZNETS

Cykle gospodarcze obejmują 4 fazy: recesję , dno koniunktury, ożywienie i szczyt. Cykl rozpoczyna się spadkiem aktywności, określonym jako recesja. Recesja - przejaw spadku ogólnej działalności gospodarczej , szczególnie produkcji krajowej i zatrudnienia. Gdy realny produkt narodowy brutto przestaje spadać , a bezrobocie przestaje wzrastać, osiągane jest wówczas dno cyklu gospod najniższy punkt cyklu gospodarczego , punkt w którym ogólny poziom działalności gospodarczej przestaje spadać .gdy realny produkt narodowy brutto zaczyna wzrastać , a bezrobocie spada oznacza to , że gospodarka weszła w fazę ożywienia. Ożywienie - ruch ogólnego poziomu aktywności gospodarczej ( realnego PNB oraz zatrudnienia) w górę Ożywienie może trwać aż do momentu , gdy gospodarka zbliży się do poziomu pełnego zatrudnienie, lub też może ono zostać szybko zahamowane przez kolejną recesję. Cykl gospodarczy kończy się , gdy faza ożywienia osiąga swój szczyt. Szczyt koniunktury- faza cyklu, która pojawia się wtedy, gdy ogólny poziom aktywności gospodarczej przestaje się podnosić. Szczyt stanowi najwyższy punkt cyklu gospodarczego, stanowi on przejście z fazy ożywienia jednego cyklu do fazy recesji drugiego cyklu. Tak więc szczyt nie może zostać zidentyfikowany zanim nie zostanie ogłoszona kolejna recesja- co najmniej 6 m.-cy po tym , gdy realny PNB zacznie spadać. Wzrost gospod i rozwoju gospodarczego używane są często zamiennie, ale mają one jednak nieco odmienne znaczenia. Wzrost gospodarczy - rozszerzanie się zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi. Rozwój gospodarczy - strukturalne oraz inne zmiany towarzyszące wzrostowi gospodarczemu. Obejmuje on ale i wykracza poza doskonalenie techniki i umiejętności , a więc poza czynniki pobudzające wzrost gospodarcz Linia trendu ma charakter rosnący np. kolejne punkty zwrotne górne mają tendencję rosnącą Amplituda wahań – to odległość od punktu zwrotnego do linii trendu.