depresja u matki zwiększa prawdopodobieństwo niekorzystnych psychologicznych i interakcyjnych następstw u niemowląt i małych dzieci. Badania wpływu karmienia piersią u niemowląt depresyjnych matek nie były prowadzone aż do niedawna. Jednakże, ostatnio opublikowane badanie sugeruje, że karmienie piersią może chronić niemowlęta przed niektórymi negatywnymi następstwami matczynej depresji.
Zaburzenia afektywne w okresie połogu stanowią heterogenną grupę schorzeń, w pewnych przypadkach będących wynikiem zmian hormonalnych i działania rozmaitych czynników stresujących podczas ciąży i porodu, a czasami mającymi swe początki w okresie przed ciążą. Zaburzenia nastroju różnią się co do czasu trwania i nasilenia objawów, w zakresie od przejściowej labilności emocjonalnej do bardziej trwałych zaburzeń, utrzymujących się do końca życia, w tym - zaburzeń z cechami psychotycznymi. Jednym z najczęstszych matczynych zaburzeń nastroju, który wpływa na rozwój niemowlęcia i dziecka, jest depresja. Chociaż częstość występowania zaburzeń nastroju jest zmienna, to jednak matczyna depresja zdarza się, w przybliżeniu, u 1 na 4 kobiet podczas pierwszych 3 miesięcy po porodzie, a u 1 na 5 takich kobiet depresja utrzymuje się przez pierwsze 5 lat życia ich dzieci.
Wpływ matczynej depresji na niemowlęta. Aktualne badania zaczynają dostarczać danych pozwalających na identyfikację niektórych następstw, ale dalsze badania są konieczne, aby poznać cały zakres konsekwencji matczynej depresji na rozwój niemowląt i dzieci. Równie ważne są starania badaczy, aby poznać te osobowościowe i środowiskowe czynniki, które chronią dzieci i pozwalają im się oprzeć wobec niekorzystnego wpływu matczynej depresji. Psychologiczne i fizjologiczne rozregulowanie zostało udokumentowane u noworodków matek z depresją. Na przykład, badania wykazały, że noworodki matek z depresja mniej reagują na przedstawienia twarzy z wyrazem emocji i że swoim zachowaniem demonstrują więcej oznak stresu. Gdy niektórzy badacze argumentowali, że te zachowania odbijają zdolność niemowląt do dostosowania się do interakcyjnego stylu zachowania się ich matek, to większość badaczy uważa, że są to oznaki zwiększonego ryzyka. Fakt, że te różnice pojawiają się w okresie noworodkowym, sugeruje złożone wzajemne oddziaływanie pomiędzy genami a behawioralną regulacją w określonym środowisku.
Podczas okresu noworodkowego dochodzi też do rozregulowania czynności fizjologicznych. Badania wykazały, że noworodki depresyjnych matek demonstrują słabszą czynność w lewej okolicy czołowej mózgu, mniejszą zmienność częstości serca i pewne zaburzenia biochemiczne, w tym wyższe wartości noradrenaliny oraz kortyzolu i niższe wartości dopaminy oraz serotoniny, w porównaniu do noworodków, których matki nie były depresyjne. Te wyniki są podobne do wzorców biochemicznych związanych z objawami depresji u dorosłych. Uważa się, że te wzorce obrazują wzmożoną odpowiedź organizmu na stres, brak motywacji do zbliżenia, zmniejszone zainteresowanie otoczeniem i słabsze, pozytywne reakcje na nowe otoczenie. Powyższe stwierdzenia wydają się mieć szczególne znaczenie, ponieważ okresy niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa są okresami krytycznymi dla tworzenia dróg nerwowych, które są istotne w rozwoju emocji i regulacji emocji.
Karmienie piersią przez matkę z depresją. W badaniach naukowych stwierdzono, że karmienie piersią wzmacnia wzajemne oddziaływanie pomiędzy matkami i niemowlętami. Kilka badań wykazało, że karmienie piersią jest korzystne dla niemowląt psychicznie zdrowych matek, gdyż zwiększa sposobność do zachowań sprzyjających nawiązywaniu więzi uczuciowej. Na przykład, jedno godne przytoczenia badanie wykazało, że matki karmiące częściej i w większym stopniu dotykają swoich dzieci zarówno podczas karmień jak i późniejszej zabawy, co sugeruje, że bliskość fizyczna podczas karmienia piersi sprzyja także bliskości fizycznej po karmieniu. Z innych prac można wyprowadzić wnioski, że matki karmiące mocniej reagują na fizjologiczne i społeczne potrzeby dzieci, że niemowlęta karmione piersią są bardziej czujne i reagujące i że u karmiących par matek i dzieci można zaobserwować więcej wzajemnego oddziaływania i uczucia.
Nasza praca dotyczyła interakcyjnych zachowań niemowląt depresyjnych matek, które miały prawidłowe relacje z dziećmi podczas karmienia piersią, i depresyjnych matek, które karmiły mlekiem modyfikowanym w 3 miesiącu po porodzie (te niemowlęta były karmione mlekiem modyfikowanym od urodzenia lub początkowo były karmione piersią, ale w wieku 3 miesięcy były już wyłącznie karmione mlekiem modyfikowanym). W tejże pracy uzasadniliśmy wiele wyników z uprzednich prac, a szczególnie, że niemowlęta ze stabilnych związków podczas karmienia piersią były bardziej pozytywne emocjonalnie, a mniej negatywne, i że karmiące pary matek i dzieci cechowały się większym nasileniem wzajemnego oddziaływania. Nasze wyniki wykazały także bardziej optymalne wzorce fizjologiczne u karmionych piersią niemowląt matek z depresją. W pomiarach aktywności elektroencefalograficznej, karmione piersią niemowlęta matek z depresją miały podobne wzorce aktywności w lewym płacie czołowym mózgu, jak niemowlęta zdrowych matek. Niemowlęta matek z depresją, które były żywione sztucznie mlekiem modyfikowanym, wykazywały niedostateczną motywację do zbliżenia z matką, co można było stwierdzić obserwując mniejszą aktywność w lewym płacie czołowym mózgu. Na podstawie tych obserwacji wyprowadziliśmy wniosek, że stabilne, mocno i trwale ustalone karmienie piersią może łagodzić niektóre z ujemnych psychologicznych i fizjologicznych konsekwencji współżycia doświadczanych przez niemowlęta matek z depresją.
Temperament niemowlęcia wpływa na stabilność karmienia piersią.
Pomimo udokumentowanych korzyści karmienia piersią, badania wykazały, że matki depresyjne rzadziej karmią piersią i karmią krócej, przeciętnie, niż matki bez objawów depresji. Poprzednie badania czynników prowadzących do wczesnego odstawienia od piersi dotyczyły typowo cech matki i prawdopodobieństwa karmienia piersią z powodzeniem. Tylko kilka prac zajmowało się cechami dziecka i czasem karmienia piersią. W badaniach temperamentu niemowlęcia, niemowlęta karmione piersią określano jako bardziej pobudliwe i aktywne, ale i posiadające optymalną konstrukcję fizjologiczną, w porównaniu do niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym. Postawiliśmy więc tezę, że matki depresyjne mogą określać te cechy dziecka jako mniej pożądane, i to może częściowo odpowiadać za wcześniejsze zakończenie karmienia piersią przez matki z objawami depresji.
W naszej pracy badaliśmy temperament niemowlęcia i jego zależności względem karmienia piersią przez matki depresyjne i nie depresyjne. Wyniki wykazały, że utrzymanie karmienia piersią przez matki depresyjne było mniej prawdopodobne, gdy ich niemowlęta w swoich reakcjach były bardziej negatywne. Z drugiej strony, stopień negatywnych reakcji u niemowląt nie wpływał na kontynuację karmienia piersią przez matki bez objawów depresji oraz przez matki depresyjne, których niemowlęta zachowywały się z mniejszym natężeniem negatywnych reakcji. Wyniki badań sugerowały, że temperament niemowlęcia rzeczywiście wpływa na wzorzec karmienia piersią u matek depresyjnych.
To, że matki depresyjne mają mniejszą szansę na stworzenie wzorca trwałego karmienia piersią, można tłumaczyć na wiele sposobów. Najprostsze wytłumaczenie podnosi, że te matki bardziej zajmują się swoim stanem samopoczucia, niż emocjonalnym stanem dziecka. Nie uważamy, że tak jest w rzeczywistości; natomiast podejrzewamy, że depresyjne matki nie są właściwie poinformowane o istotnym dobrodziejstwie karmienia piersią dla ich interakcji z dzieckiem i są nieświadome psychologicznych i fizjologicznych korzyści dla dziecka karmionego piersią. Wyniki naszych badań wskazują, że niemowlęta depresyjnych matek mogą uzyskać niezwykłe korzyści rozwojowe podczas ustabilizowanego karmienia piersią. Przypuszczamy, że gdyby depresyjne matki były świadome tych korzyści, to wiele z nich by kontynuowało karmienie piersią. Należy rozwinąć odpowiednie wsparcie i kliniczne interwencje, aby zachęcić depresyjne matki do kontynuowania karmienia piersią, szczególnie gdy ich niemowlęta cechują się temperamentem o bardziej negatywnych reakcjach.
Nancy Aaron Jones, PhD, jest profesorem psychologii rozwojowej i nauk biomedycznych w Floryda Atlantic University.
Autor: Nancy Aaron Jones, PhD
Ochronny wpływ karmienia piersią u niemowląt matek z depresją
Ochronny wpływ karmienia piersią u niemowląt matek z depresją
Nancy Aaron Jones , PhD
Artykuł opublikowany w "Breastfeeding Abstracts", May 2005, 24 (3):19-20,
przedrukowany dla www.karmienie-piersia.win.pl za uprzejmym pozwoleniem La Leche League International
Badania naukowe wykazały, że depresja u matki zwiększa prawdopodobieństwo niekorzystnych psychologicznych i interakcyjnych następstw u niemowląt i małych dzieci. Badania wpływu karmienia piersią u niemowląt depresyjnych matek nie były prowadzone aż do niedawna. Jednakże, ostatnio opublikowane badanie sugeruje, że karmienie piersią może chronić niemowlęta przed niektórymi negatywnymi następstwami matczynej depresji (1).
Zaburzenia afektywne w okresie połogu stanowią heterogenną grupę schorzeń, w pewnych przypadkach będących wynikiem zmian hormonalnych i działania rozmaitych czynników stresujących podczas ciąży i porodu, a czasami mającymi swe początki w okresie przed ciążą. Zaburzenia nastroju różnią się co do czasu trwania i nasilenia objawów, w zakresie od przejściowej labilności emocjonalnej do bardziej trwałych zaburzeń, utrzymujących się do końca życia, w tym - zaburzeń z cechami psychotycznymi. Jednym z najczęstszych matczynych zaburzeń nastroju, który wpływa na rozwój niemowlęcia i dziecka, jest depresja. Chociaż częstość występowania zaburzeń nastroju jest zmienna, to jednak matczyna depresja zdarza się, w przybliżeniu, u 1 na 4 kobiet podczas pierwszych 3 miesięcy po porodzie (2), a u 1 na 5 takich kobiet depresja utrzymuje się przez pierwsze 5 lat życia ich dzieci (3).
Wpływ matczynej depresji na niemowlęta. Aktualne badania zaczynają dostarczać danych pozwalających na identyfikację niektórych następstw, ale dalsze badania są konieczne, aby poznać cały zakres konsekwencji matczynej depresji na rozwój niemowląt i dzieci. Równie ważne są starania badaczy, aby poznać te osobowościowe i środowiskowe czynniki, które chronią dzieci i pozwalają im się oprzeć wobec niekorzystnego wpływu matczynej depresji. Psychologiczne i fizjologiczne rozregulowanie zostało udokumentowane u noworodków matek z depresją. Na przykład, badania wykazały, że noworodki matek z depresja mniej reagują na przedstawienia twarzy z wyrazem emocji i że swoim zachowaniem demonstrują więcej oznak stresu (4,5). Gdy niektórzy badacze argumentowali, że te zachowania odbijają zdolność niemowląt do dostosowania się do interakcyjnego stylu zachowania się ich matek, to większość badaczy uważa, że są to oznaki zwiększonego ryzyka. Fakt, że te różnice pojawiają się w okresie noworodkowym, sugeruje złożone wzajemne oddziaływanie pomiędzy genami a behawioralną regulacją w określonym środowisku.
Podczas okresu noworodkowego dochodzi też do rozregulowania czynności fizjologicznych. Badania wykazały, że noworodki depresyjnych matek demonstrują słabszą czynność w lewej okolicy czołowej mózgu, mniejszą zmienność częstości serca i pewne zaburzenia biochemiczne, w tym wyższe wartości noradrenaliny oraz kortyzolu i niższe wartości dopaminy oraz serotoniny, w porównaniu do noworodków, których matki nie były depresyjne (5-7). Te wyniki są podobne do wzorców biochemicznych związanych z objawami depresji u dorosłych. Uważa się, że te wzorce obrazują wzmożoną odpowiedź organizmu na stres, brak motywacji do zbliżenia, zmniejszone zainteresowanie otoczeniem i słabsze, pozytywne reakcje na nowe otoczenie (8). Powyższe stwierdzenia wydają się mieć szczególne znaczenie, ponieważ okresy niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa są okresami krytycznymi dla tworzenia dróg nerwowych, które są istotne w rozwoju emocji i regulacji emocji (9).
Karmienie piersią przez matkę z depresją. W badaniach naukowych stwierdzono, że karmienie piersią wzmacnia wzajemne oddziaływanie pomiędzy matkami i niemowlętami. Kilka badań wykazało, że karmienie piersią jest korzystne dla niemowląt psychicznie zdrowych matek, gdyż zwiększa sposobność do zachowań sprzyjających nawiązywaniu więzi uczuciowej (10,11). Na przykład, jedno godne przytoczenia badanie wykazało, że matki karmiące częściej i w większym stopniu dotykają swoich dzieci zarówno podczas karmień jak i późniejszej zabawy, co sugeruje, że bliskość fizyczna podczas karmienia piersi sprzyja także bliskości fizycznej po karmieniu (12). Z innych prac można wyprowadzić wnioski, że matki karmiące mocniej reagują na fizjologiczne i społeczne potrzeby dzieci (13), że niemowlęta karmione piersią są bardziej czujne i reagujące (14) i że u karmiących par matek i dzieci można zaobserwować więcej wzajemnego oddziaływania i uczucia (15-17).
Nasza praca (1) dotyczyła interakcyjnych zachowań niemowląt depresyjnych matek, które miały prawidłowe relacje z dziećmi podczas karmienia piersią, i depresyjnych matek, które karmiły mlekiem modyfikowanym w 3 miesiącu po porodzie (te niemowlęta były karmione mlekiem modyfikowanym od urodzenia lub początkowo były karmione piersią, ale w wieku 3 miesięcy były już wyłącznie karmione mlekiem modyfikowanym). W tejże pracy uzasadniliśmy wiele wyników z uprzednich prac, a szczególnie, że niemowlęta ze stabilnych związków podczas karmienia piersią były bardziej pozytywne emocjonalnie, a mniej negatywne, i że karmiące pary matek i dzieci cechowały się większym nasileniem wzajemnego oddziaływania. Nasze wyniki wykazały także bardziej optymalne wzorce fizjologiczne u karmionych piersią niemowląt matek z depresją. W pomiarach aktywności elektroencefalograficznej, karmione piersią niemowlęta matek z depresją miały podobne wzorce aktywności w lewym płacie czołowym mózgu, jak niemowlęta zdrowych matek. Niemowlęta matek z depresją, które były żywione sztucznie mlekiem modyfikowanym, wykazywały niedostateczną motywację do zbliżenia z matką, co można było stwierdzić obserwując mniejszą aktywność w lewym płacie czołowym mózgu. Na podstawie tych obserwacji wyprowadziliśmy wniosek, że stabilne, mocno i trwale ustalone karmienie piersią może łagodzić niektóre z ujemnych psychologicznych i fizjologicznych konsekwencji współżycia doświadczanych przez niemowlęta matek z depresją.
Temperament niemowlęcia wpływa na stabilność karmienia piersią.
Pomimo udokumentowanych korzyści karmienia piersią, badania wykazały, że matki depresyjne rzadziej karmią piersią i karmią krócej, przeciętnie, niż matki bez objawów depresji (18,19). Poprzednie badania czynników prowadzących do wczesnego odstawienia od piersi dotyczyły typowo cech matki i prawdopodobieństwa karmienia piersią z powodzeniem. Tylko kilka prac zajmowało się cechami dziecka i czasem karmienia piersią. W badaniach temperamentu niemowlęcia, niemowlęta karmione piersią określano jako bardziej pobudliwe i aktywne, ale i posiadające optymalną konstrukcję fizjologiczną, w porównaniu do niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym (20,21). Postawiliśmy więc tezę, że matki depresyjne mogą określać te cechy dziecka jako mniej pożądane, i to może częściowo odpowiadać za wcześniejsze zakończenie karmienia piersią przez matki z objawami depresji.
W naszej pracy badaliśmy temperament niemowlęcia i jego zależności względem karmienia piersią przez matki depresyjne i nie depresyjne (1). Wyniki wykazały, że utrzymanie karmienia piersią przez matki depresyjne było mniej prawdopodobne, gdy ich niemowlęta w swoich reakcjach były bardziej negatywne. Z drugiej strony, stopień negatywnych reakcji u niemowląt nie wpływał na kontynuację karmienia piersią przez matki bez objawów depresji oraz przez matki depresyjne, których niemowlęta zachowywały się z mniejszym natężeniem negatywnych reakcji. Wyniki badań sugerowały, że temperament niemowlęcia rzeczywiście wpływa na wzorzec karmienia piersią u matek depresyjnych.
To, że matki depresyjne mają mniejszą szansę na stworzenie wzorca trwałego karmienia piersią, można tłumaczyć na wiele sposobów. Najprostsze wytłumaczenie podnosi, że te matki bardziej zajmują się swoim stanem samopoczucia, niż emocjonalnym stanem dziecka. Nie uważamy, że tak jest w rzeczywistości; natomiast podejrzewamy, że depresyjne matki nie są właściwie poinformowane o istotnym dobrodziejstwie karmienia piersią dla ich interakcji z dzieckiem i są nieświadome psychologicznych i fizjologicznych korzyści dla dziecka karmionego piersią. Wyniki naszych badań wskazują, że niemowlęta depresyjnych matek mogą uzyskać niezwykłe korzyści rozwojowe podczas ustabilizowanego karmienia piersią. Przypuszczamy, że gdyby depresyjne matki były świadome tych korzyści, to wiele z nich by kontynuowało karmienie piersią. Należy rozwinąć odpowiednie wsparcie i kliniczne interwencje, aby zachęcić depresyjne matki do kontynuowania karmienia piersią, szczególnie gdy ich niemowlęta cechują się temperamentem o bardziej negatywnych reakcjach.
Nancy Aaron Jones, PhD, jest profesorem psychologii rozwojowej i nauk biomedycznych w Floryda Atlantic University.
Zobacz komentarz poniżej piśmiennictwa.
PIŚMIENNICTWO:
1. Jones, N. A., B. A. McFall, and M. A. Diego. Patterns of brain electrical activity in infants of depressed mothers who breastfeed and bottle-feed: The mediating role of infant temperament. Biological Psychology 2004; 67:103-24.
2. O'Hara, M., D. Neunaber, and E. Zekowski. Prospective study of depression: Prevalence, course, and predictive factors. Journal of Abnormal Psychology 1984; 93:158-71.
3. Garrison, W., and F. Earls. Epidemiological perspectives on maternal depression and the young child. In Maternal Depression and infant Disturbance, ed. E. Z. Tronick and T. Field, 13-30. San Francisco: Jossev-Bass. 1986.
4. Lundy, B., N. A. Jones, T. Field et al. Prenatal depression effects on neonates. infant Behavior and Development 1999; 22:121-37.
5. Jones, N. A., I. Field, N. A. Fox et al. Newborns of mothers with depressive symptoms are physiologically less developed. Infant Behavior and Development 1998;21:537-41.
6. Field, T., J. Pickens, N. A. Fox et al. Vagal tone in infants of depressed mothers. Development and Psychopathology 1995:7:227-31.
7. Field, T., M. Diego, J. Dieter et al. Prenatal depression effects on the fetus and the newborn. Infant Behavior and Development 2004; 27:216-29.
8. Davidson, R. J. Affective style, psychopathology, and resilience: Brain mechanisms and plasticity. American Psychologist 2000; 55:1196-1214.
9. Kandel, E. R., J. H. Schwartz, and I. M. Jessel. Principles of Neural Science. 4th ed. Columbus, OH: McGraw Hill, 2000.
10. Lavelli, M., and M. Poli. Early mother-infant interaction during breast- and bottle-feeding. Infant Behavior and Development 1998; 21:667-84.
11. Worobey, J. Development milestones related to feeding status: Evidence from the child health supplement to the 1981
national health interview survey. Journal of Human Nutrition and Dietetics 1992; 5:363-69.
12. Kuzela, A. L., C. A. Stifter, and J. Worobey. Breastfeeding and mother-infant interactions. Journal of Reproductive and Infant Psychology 1990; 8:185-94.
13. Wiesenfeld, A. R., C. Zander Malatesta, P. B. Whitman et al. Psychophysiological response of breast- and bottle-feeding
mothers to their infants' signals. Psychophysiology 1985; 22:79-86.
14. Worobey, J. Feeding method and motor activity in 3-month-old human infants. Perceptual and Motor Skills 1998: 86:883-95.
15. Bemal, J., and M. Richards. The effects of bottle and breastfeeding on infant development. Journal of Psychosomatic Research 1970; 14:247-52.
16. Dunn. J.. and M. Richards. Observations on the developing relationship between mother and baby in the neonatal period.
In Studies in Mother-infant Interaction. ed. R. Schaffer. New York: Academic Press, 1977.
17. VanDiver, T. A. Relationship of mothers perceptions and behavior to the duration of breastfeeding.
Psychological Reports 1997~8O: 1375..84.. -
18. Field, T., M. Hernandez-Reif, and L. Feijo. Breastfeeding in depressed mother-infant dyads. Early Child Development and
Care 2002; 172:539-45.
19. Galler. J. R., R. H. Harrison, M. A. Biggs et al. Maternal moods predict breastfeeding in Barbados. Developmental and Behavioral Pediatrics 1999; 20: 80-87.
20. DiPietro. J. A., S. K. Larson, and S. W. Porges. Behavioral and heart rate pattern differences between breastfed and bottle
fed neonates. Developmental Psychology 1987; 23:467-74.
21. Zeskind. P. S., I. R. Marshall, and D. M. Goff. Rhythmic organization of heart rate in breastfed and bottle-fed newborn
infants. Early Development and Parenting 1992; 1:79-87
22. Allen. N.B.. P.M. Lewinsohn, and JR. Selley. Prenatal and perinatal influences on risk for psychopathology in childhood and
adolescence. Development and Psychopathology 1998; 10:513-29.
Komentarz: Powyższy artykuł, chociaż dotyczy tylko wpływu matczynej depresji na powodzenie karmienia piersią i został napisany językiem nie lubianym przez medyków, to jednak zwraca naszą uwagę na problemy we wzajemnych relacjach matki i niemowlęcia, które w mniejszym lub większym stopniu mogą zaistnieć nawet u 25% karmiących par matek i dzieci, a przynajmniej jeszcze raz tak często u karmiących par, które korzystają z pomocy poradni laktacyjnej. W mojej praktyce, u podłoża problemów, które doprowadzają do wizyty w poradni laktacyjnej, niezwykle często można dostrzec brak zgrania matki i niemowlęcia wskutek pewnych istotnych cech osobowościowych matki i/lub cech temperamentu niemowlęcia. Dla neonatologa jest oczywiste, że noworodki różnią się temperamentem, i że są wśród nich łatwiejsze i trudniejsze w opiece i karmieniu. Każda z matek jest także indywidualnością z różnym nastawieniem do macierzyństwa i z pewnymi cechami osobowościowymi, które mogą ułatwiać lub utrudniać opiekę i karmienie dziecka. Nic dziwnego więc, że istnieją takie pary matek i niemowląt, u których wzajemne relacje matki i dziecka są zaburzone wskutek nie spełnienia wzajemnych oczekiwań od pierwszych chwil po narodzinach. Pozytywna interwencja w takich sytuacjach jest zawsze możliwa, najczęściej poprzez matkę. Poprawa nastawienia matki do dziecka poprzez wyjaśnienie jego potrzeb i sposobów ich zaspokojenia zwykle prowadzi do wzajemnego dostosowania się. Taka interwencja może okazać się równie ważna jak korekta ewentualnych technicznych błędów podczas karmienia piersią.
Ostatnio w "Pediatrii po Dyplomie" opublikowano interesujący artykuł Lindy Chaudron "Depresja poporodowa: co powinni wiedzieć pediatrzy" (1), w którym został wszechstronnie omówiony wpływ matczynej depresji na zachowanie dzieci oraz postawy i zachowania rodzicielskie. Jest to publikacja bardzo przydatna także dla wszystkich osób, które udzielają porad laktacyjnych, a jedna z tabel artykułu dotyczy obecności leków przeciwdepresyjnych i stabilizujących nastrój w mleku kobiecym.
1. Chaudron LH, Depresja poporodowa: co powinni wiedzieć pediatrzy. Pediatria po Dyplomie 2005, 9,1:55-61
Badanie przeprowadzone na 14 tysiącach kobiet, którego wyniki opublikowano na łamach czasopisma „Maternal and Child Health” wykazało, że karmienie piersią zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji poporodowej o 50%. Niestety okazuje się też, że matki które chcą karmić swoje dzieci, ale nie mogą tego robić, zapadają na nią częściej. W świetle nowych dowodów, naukowcy podkreślają jak ważne jest wsparcie kobiet niemogących karmić piersią.
Ryzyko depresji poporodowej
1 na 10 kobiet cierpi na depresję po urodzeniu dziecka. Karmienie piersią jest niezwykle ważne dla wielu matek i wydaje się być powiązane z ryzykiem depresji poporodowej. Korzyści zdrowotne dla dziecka są obszernie udokumentowane, a Światowa Organizacja Zdrowia zaleca karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia. Jednakże naukowcy z Uniwersytetu w Cambridge uważają, że wpływ na matkę nie jest już tak powszechnie znany.
Naukowcy przeanalizowali dane związane z niemalże 14 tysiącami urodzeń w południowo-wschodniej Anglii. Okazało się, że wśród kobiet karmiących piersią zaobserwowano spadek ryzyka wystąpienia depresji o 50%. Uczeni są zdania, że karmienie piersią ma efekt ochronny, ale istnieje też inny aspekt tego zjawiska.
Zagrożenie pojawienia się depresji było dwa razy większe, jeżeli kobiety chciały, ale nie mogły karmić dziecka w ten sposób. Jednakże, nie można było ustalić długotrwałego wpływu takiej sytuacji na depresję poporodową ze względu na małą ilość kobiet w badaniu, które wciąż karmiły piersią kilka miesięcy po porodzie.
Przeczytaj o karmieniu piersią również w artykule:http://portal.abczdrowie.pl/karmienie-piersia.
Wsparcie dla kobiet
Autorzy badania podkreślają rolę lekarzy i pielęgniarek w kontekście problemu depresji poporodowej. Istnieje wiele zalet karmienia piersią, o czym należy informować kobiety. Jednak wsparcie i szczególna uwaga należą się także tym matkom, które chcą, a nie mogą karmić dziecka, ponieważ w ich przypadku ryzyko wystąpienia depresji jest większe.
Eksperci mówią też o społecznych i psychologicznych czynnikach, takich jak odczucie „porażki jako matki”, które przyczynia się do problemu. Matki często też doświadczają bólu, zbyt małej ilości snu oraz niepokoju po narodzinach dziecka. Naukowcy są zdania, że poprawa zdrowia i samopoczucia matki wpływa pozytywnie na dziecko. Karmienie piersią pozwala matkom się zrelaksować, złagodzić stres oraz może odgrywać pewną rolę w zapobieganiu problemom związanym z chorobami psychologicznymi. Możliwym uzasadnieniem pozytywnego wpływu karmienia piersią na stan psychiczny matki są wytwarzane w organizmie wraz z mlekiem hormony szczęścia.
Zalety karmienia piersią
Oprócz wspomnianych zalet związanych ze zmniejszeniem ryzyka depresji, kobiety mogą mieć ogólnie lepsze samopoczucie, ponieważ karmienie piersią wyzwala także hormon zwany oksytocyną. Wiele badań przeprowadzonych na zwierzętach udowodniło, że hormon ten wpływa na uczucie zrelaksowania. Inne badania wykazały dodatkowo, że kobiety które miały wysoki poziom oksytocyny w organizmie (50% matek karmiących w porównaniu z 8% matek karmiących butelką) miały też niższe ciśnienie krwi w stresującej sytuacji.
Karmienie piersią może też powodować zmniejszenie ryzyka wystąpienia pewnych rodzajów raka, zwłaszcza piersi i jajników. W przypadku raka piersi, karmienie dziecka przez rok okazuje się mieć najwięcej ochronnych właściwości. Nie jest do końca jasne, dlaczego karmienie pomaga, ale może być to powiązane ze zmianami zachodzącymi w tkance piersi, wynikającymi z procesu karmienia oraz tym, że laktacja zmniejsza ilość estrogenu wytwarzanego w ciele. Naukowcy uważają, że wpływ na raka jajników także może być związany z hamowaniem produkcji estrogenu.
Korzyści płynące z karmienia piersią dla dziecka są już dawno udokumentowane. Badania pokazują, że wpływa ono na jego inteligencję, wspomaga układ odpornościowy oraz może zapobiegać rozwinięciu się alergii. Co więcej, karmienie piersią może ochronić dziecko przed wieloma chorobami, które przeważnie występują w dorosłym życiu, takimi jak cukrzyca typu 1 i 2, wysoki poziom cholesterolu czy nieswoiste zapalenia jelit.
Karmienie piersią jest naturalne, ale to niekoniecznie znaczy, że jest łatwe. W przypadku problemów należy skontaktować się z ginekologiem lub położną, aby uzyskać profesjonalną pomoc i wsparcie.
Dowiedz się więcej o depresji poporodowej: