Ważne zasady karmienia piersią

Nawet to, co naturalne, może sprawiać problemy. Oto odpowiedzi konsultanta laktacyjnego na najczęściej zadawane pytania.

W jakiej pozycji najlepiej układać noworodka
Całym ciałem musi być zwrócone do Ciebie i przytulone (a nie oddalone), niezależnie od pozycji do karmienia. W klasycznej brzuszek dziecka dotyka brzucha mamy, natomiast w tzw. futbolowej (spod pachy) – przylega do jej boku. Jeśli jesteś skoncentrowana tylko na główce malucha, możesz nie zauważyć, że leży przekręcone albo zwisają mu nóżki. Warto więc zapamiętać trzy zasady. „Ucho––ramię–biodro” – te części ciała malucha powinny znajdować się w tej samej linii. „Dziecko do piersi, a nie pierś do dziecka” – gdy siedzisz lub leżysz, podtrzymując malca przedramieniem, nakładasz go na pierś – „dziecko, a nie jedynie jego główkę”.

Po czym poznać, że noworodek dobrze ssie
Ma szeroko otwartą buzię, wypełnioną piersią, dolna warga jest wywinięta na zewnątrz – tzw. rybi pyszczek. Policzki ma pełne, jak baloniki. Broda i nosek mogą być wtulone w pierś. Podczas ssania pracują mięśnie twarzy, da się nawet zauważyć ruch ucha. Wyraźnie słychać połykanie, które przypomina stękanie (nie jest to odgłos cmokania ani mlaskania), dziecko wykonuje ciężką pracę. Dobrze przystawiony maluszek jest rozluźniony, ma lekko ugięte paluszki u rączek, a paluszki u nóżek skierowane w stronę podeszwy. Nie można tego zobaczyć, gdy jest ciasno zawinięty w kocyk albo rożek czy włożony do
śpiworka. Do karmienia ubieraj malca w kaftanik i śpioszki (gdy jest ciepło, jeszcze lżej). Dzięki temu czuje się swobodnie, lepiej oddycha.

Czy podczas karmienia noworodka trzeba podtrzymywać pierś
Nie jest to potrzebne – ręce mają trzymać dziecko, a nie pierś. Jednak robiąc to, możesz czuć się pewniej, zwłaszcza gdy masz duży, ciężki biust. Podtrzymanie piersi bywa pomocne w momencie przystawiania dziecka. Rób to dłonią ułożoną w kształcie litery „u” lub „c”. Nie może to być gest nożycowy ani papierosowy. Nie zasłaniaj otoczki, bo utrudniasz maluchowi prawidłowe uchwycenie piersi.

Czy uciskanie pełnych piersi noworodkowi pomaga
To częsty gest, ale niepotrzebny – dziecko dobrze oddycha nawet z noskiem wtulonym w pierś. Może natomiast zaszkodzić mamie. Ucisk piersi blokuje swobodny wypływ mleka, a to prowadzi do zastoju pokarmu. Jeśli obawiasz się, że dziecko ma za bardzo przyciśnięty nosek, mocniej przytul do siebie jego pupę, a głowa sama odsunie się od piersi.

Dlaczego karmienie noworodka bywa bolesne
Jeśli dziecko trzyma w buzi samą brodawkę (bez otoczki), uciska ją dziąsłami, cofa język, pociera nim szczyt brodawki. Karmienie jest wtedy wyjątkowo bolesne. Wystarczy jednak zmienić pozycję i zachęcić dziecko do szerokiego otworzenia buzi przed nałożeniem jej na pierś (zamiast wciskania mu jej). To mama uczy noworodka prawidłowego chwytania piersi, od niej zależy udane karmienie. Jeśli malec od początku ssie nieprawidłowo, taki sposób będzie się utrwalał i pogłębiał problemy. Trzeba to szybko skorygować.

Noworodek nie zjada wszystkiego czy odciągać resztę pokarmu
Absolutnie nie. To przestarzała metoda. Najważniejsza jest zasada popytu i podaży. Dziecko wpływa na ilość pokarmu w piersiach częstotliwością, długością i siłą ssania. A każda kobieta jest w stanie wytworzyć tyle mleka, ile potrzebuje jej dziecko. Odciągając pokarm, niepotrzebnie robisz z siebie fabrykę mleka. Lepiej zostawić inicjatywę maleństwu.

Jak długo noworodek może ssać
Odradzam posługiwanie się piersią jak smoczkiem czy pozwalanie, by dziecko przy niej „wisiało”. Żaden maluch nie będzie aktywnie ssał przez trzy godziny, bo to za duży wysiłek. Jedne maluszki dopadają do piersi i najadają się błyskawicznie. Inne lubią się delektować, ale nie powinno to trwać dłużej niż 40-50 minut – efektywnego ssania, ze słyszalnym połykaniem. Inne formy spędzania czasu przy piersi nie mają nic wspólnego z zaspokajaniem głodu. Najedzone dziecko nie powinno trzymać brodawki w buzi. W przeciwnym razie ją zmaceruje. Przerwy są potrzebne także po to, by mogły prawidłowo zadziałać hormony.

Co robić, gdy noworodek się nie najada 
Tuż po porodzie jest to najczęściej spowodowane błędami technicznymi – które są często interpretowane jako brak pokarmu lub jego niedobór. Wystarczy skupić się na dobrym przystawieniu dziecka, na właściwej pozycji przy piersi, zwrócić uwagę na szczegóły, o których wcześniej była mowa. We wczesnym okresie połogu mamy zapominają, że trzeba pić 2-3 litry na dobę. Trzeba im o tym przypominać.

Czy karmić noworodka na każde zawołanie
Nie można tego odmawiać, bo fizyczna bliskość to warunek prawidłowego rozwoju dziecka. Jednak nie należy przystawiać go natychmiast, gdy zapłacze. To czasem rozdrażnia malca, bo płacz nie zawsze oznacza głód. Nie można traktować karmienia piersią jako jedynej formy kontaktu. Wiele mam niesłusznie uważa, że w ten sposób zaspokajają wszystkie potrzeby malca. Między karmieniami jest czas na inny rodzaj bliskości, np. z tatą.

Co robić, gdy dziecko gryzie brodawkę
Nie pozwolić, bo karmienie piersią to pierwsza lekcja wychowawcza. W ten sposób zachowują się ząbkujące maluchy. Starsze lubią też bawić się brodawką, wyciągać piersi, okładać je rączkami. Jeśli taka zabawa i Ciebie rozśmieszy, zachęcisz do niej dziecko. A musisz mu powiedzieć i pokazać – krótko i jednoznacznie – że tak nie wolno robić. Wówczas karmienie znów będzie przyjemne.

Lekcja ssania piersi

W szpitalu położne pomagały Ci przystawić noworodka do piersi. A teraz martwisz się, że sama sobie nie poradzisz.

Sztuki karmienia piersią będziesz się uczyć zarówno Ty, jak i Twój noworodek. Te pierwsze lekcje trwają kilka dni (a czasem i tygodni) po porodzie. Jeśli poznasz kilka ważnych zasad, będzie wam znacznie łatwiej.

Podczas karmienia noworodka przyjmij wygodną pozycję
Po porodzie najłatwiej będzie Ci karmić w pozycji półsiedzącej lub leżąc na boku. Wiele mam używa w tym czasie tzw. rogali. To półkoliste poduszki do karmienia, które układa się na kolanach (kupisz je w sklepie z akcesoriami niemowlęcymi). Dzięki nim łatwiej przystawić dziecko.

Rozwiń noworodka z rożka
W czasie karmienia dziecko musi swobodnie ruszać rączkami i nóżkami. Staraj się, by jego brzuszek przylegał do Twojego brzucha, główka była naprzeciwko piersi, a nosek na wysokości brodawki. Biodro, bark, ucho dziecka powinny być w jednej linii. Podtrzymuj jego główkę, plecy i pośladki.

Pozwól, aby noworodek oswoił się z piersią
Niech dziecko powącha, a nawet poliże brodawkę. Potem na pewno szeroko otworzy buźkę. Dopiero wtedy przystaw je do piersi – po prostu przytul je do siebie. Nie pochylaj się nad dzieckiem, nie wyciągaj piersi, aby ułatwić mu uchwycenie brodawki. Postaraj się raczej inaczej ułożyć maluszka. Aby zachęcić go do ssania, możesz wycisnąć trochę pokarmu. Pamiętaj jednak, by nie uciskać piersi. Podtrzymuj ją czterema palcami od spodu, a kciuk ułóż na niej. Dbaj jednak, by Twoje palce były z daleka od otoczki. Obowiązuje tu zasada: jasne pole dla mamy, ciemne dla maleństwa.

Sprawdź, czy noworodek dobrze chwycił brodawkę
Spójrz, czy usta są szeroko otwarte, czubek noska i broda dotykają piersi, duża część otoczki jest w buzi, policzki wypełnione i czy słychać połykanie. Jeśli maleństwo źle chwyci brodawkę, porani ją! Jeśli więc czujesz ból, przerwij karmienie (wsuwając palec w kącik jego ust) i zacznij jeszcze raz. Próbuj aż do skutku!

Obserwuj, jak noworodek ssie
Na początku – po uchwyceniu brodawki (z otoczką!) – będzie ssać energicznie. Przez kilka, kilkanaście sekund obejmuje wtedy brodawkę wraz z otoczką dość głęboko (jej szczyt sięga aż do granicy podniebienia twardego i miękkiego). Potem malec zacznie ssać powoli, poruszając przy tym żuchwą. Usłyszysz wyraźne odgłosy połykania. W taki sposób może jeść długo – zdarza się nawet, że ssie pół godziny. Dziecko jest wtedy odprężone, paluszki są ugięte w kierunku dłoni.

Poczekaj, aż noworodek sam puści pierś
Zaproponuj wtedy drugą, choć zwykle wystarcza jedna. Gdyby jednak noworodek nadal był głodny, następne karmienie zacznij od tej piersi, którą teraz podałaś jako drugą. Odstępy między karmieniami mogą trwać od kilkudziesięciu minut do trzech godzin. W pierwszych tygodniach życia malec może domagać się piersi nawet 14 razy na dobę!

W nocy budź noworodka na karmienie
Nocne karmienia są bardzo ważne, by laktacja unormowała się na właściwym poziomie. Gdy zbliża się więc pora nocnego karmienia, ale maluszek jest senny i mało aktywny, zdejmij mu ubranko, przewiń go, spróbuj karmić w pozycji siedzącej i pobudzaj do aktywnego ssania, np. głaszcząc jego policzek.

Jeśli noworodek nie chce ssać, sprawdź, co mu przeszkadza
Czasem wystarczy mała zmiana, np. wyłączenie telefonu.

• Noworodek jest jeszcze zmęczony po porodzie. Tak może się zdarzyć, jeśli poród był długi lub pojawiły się komplikacje. Połóż wtedy maleństwo blisko siebie, łagodnie połaskocz je w policzek. Gdy otworzy buzię, wyciśnij mu na języczek odrobinę mleka. Jeśli nie chce ssać i zasypia, spokojnie poczekaj. Po dwóch, trzech godzinach spróbuj nakarmić je ponownie. Gdy odmawia ssania, odciągaj pokarm i podawaj go łyżeczką. Jeśli sytuacja się powtarza, warto zadzwonić do poradni laktacyjnej lub zgłosić się do lekarza.

• Mleko za szybko wypływa z piersi. Często tak się dzieje w pierwszych tygodniach po porodzie. Laktacja jeszcze się nie unormowała i bywa, że pokarm wręcz tryska z piersi. Dziecko się wtedy krztusi i trudno mu złapać oddech. Nic dziwnego, że nie chce potem ssać. Przed karmieniem odciągnij tyle mleka, by wypłynął najintensywniejszy strumień. Zmień pozycję, w jakiej karmisz, na leżącą, ale tak, by dziecko miało główkę wyżej niż twoja pierś.

• Coś noworodka rozprasza. Hałas, zdenerwowanie, chaotyczne ruchy mamy to wrogowie laktacji. Nim weźmiesz maleństwo w ramiona, spróbuj się uspokoić, np. przy muzyce.

• Noworodek nie lubi się męczyć. Ssanie piersi to naprawdę ciężka praca! Kiedy raz na jakiś czas maluch dostaje butelkę, szybko się uczy, że może w zdecydowanie prostszy sposób zaspokoić głód... Jeśli od czasu do czasu musisz nakarmić malca odciągniętym pokarmem, zrób to łyżeczką lub plastikowym kieliszkiem. Nie podawaj też noworodkowi smoczka, bo może to zaburzyć mechanizm ssania. To samo dotyczy sytuacji, gdy karmienie utrudnia ból brodawek. Pomocny bywa wtedy kapturek, ale zanim go użyjesz, zapytaj konsultanta, czy jest konieczny. Po każdym karmieniu smaruj brodawkę swoim mlekiem (niech na niej zaschnie; wietrz pierś).

• Noworodek ma problemy z napięciem mięśniowym. Możesz to podejrzewać, jeśli noworodek odgina się przy piersi. Zbyt duże lub małe napięcie mięśni sprawia, że dziecko nieprawidłowo układa język. Skontaktuj się z doradcą laktacyjnym. Sprawdzi, jak przystawiasz dziecko do piersi, powie też, czy konieczna jest wizyta u neurologa.

Pozycje do karmienia piersią

Sukces w karmieniu naturalnym zależy między innymi od tego, w jakiej pozycji karmisz. Przeczytaj uważnie wskazówki specjalisty, a Twoje dziecko będzie się najadać do syta, a Ty unikniesz problemów z bolesnymi brodawkami.



Karmienia noworodka pozycja kasyczna
Usiądź na krześle lub fotelu tak, by Twoje plecy były wyprostowane i dobrze podparte. Nogi oprzyj na podłodze lub podnóżku. Zadbaj o to, aby w czasie karmienia nie pochylać się, nie skręcać tułowia, siedzieć wygodnie. Postaraj się o kilka małych poduszek, którymi podeprzesz swoje ramię i spoczywającego na nim noworodka. Pamiętaj o rozluźnieniu wszystkich mięśni. Dziecko ułóż na boku, tak by było przytulone brzuszkiem do Twojego brzucha. Jego główkę oprzyj w swoim zgięciu łokciowym, przedramieniem podtrzymuj jego plecy, a dłonią pupę. Sprawdź, czy ucho, ramię i biodro dziecka znajdują się w linii prostej.

Karmienia noworodka pozycja krzyżowa 
Mama siedzi, a dziecko leży, tak jak w pozycji klasycznej. Różnica polega na tym, że trzymasz malucha ręką przeciwną do piersi, z której go karmisz. Twoja dłoń podpiera kark i główkę dziecka, a przedramię jego plecy. Z tej pozycji warto korzystać, gdy masz kłopot z karmieniem energicznego, kręcącego główką brzdąca lub wcześniaka czy dziecka słabo ssącego – przytrzymując jego główkę dłonią, będziesz mogła precyzyjnie przystawić dziecko do piersi.

Karmienia noworodka pozycja spod pachy, tzw. pozycja futbolowa
Usiądź w fotelu lub na kanapie, pod plecy wsuń poduszkę. Z boku i na kolanach ułóż małe poduszki lub zrolowany koc, które będą podpierały dziecko i Twoją rękę. Malucha trzymaj tak, by jego główka znajdowała się na wysokości piersi, brzuszek zaś był przytulony do Twojego boku, a nóżki leżały pod Twoją pachą. Podtrzymuj dłonią główkę i kark dziecka, a przedramieniem jego plecy. Nie pochylaj się, raczej malucha podnieś wyżej, tak abyś mogła siedzieć wyprostowana. Pozycja spod pachy jest wygodna dla mamy z dużym biustem, a także w przypadku płaskich lub wklęsłych brodawek; wskazana w zastoju pokarmu i zapaleniu piersi (gdy ogniska zapalne znajdują się w bocznych segmentach piersi).

Karmienia noworodka pozycja leżąca
Połóż się na boku, Twoje ramię powinno być oparte na podłożu, głowa nieco wyżej na poduszce. Pod plecy i między kolana włóż małe poduszki. Dziecko ułóż na swoim ramieniu, przytulone brzuszkiem do Twojego brzucha. Jego buzia powinna znajdować się naprzeciwko Twoich piersi. Plecy dziecka podeprzyj poduszką, by nie odsuwało się od Ciebie w czasie karmienia. Warto nauczyć się karmić w ten sposób, wówczas nocne karmienia nie będą uciążliwe, a w dzień będziesz miała okazję, by odpocząć. Karmiąc w pozycji leżącej, nigdy nie opieraj się na łokciu!

Karmienie noworodka bezpośrednio po cesarskim cięciu
W tym przypadku niezbędna jest pomoc położnej. Leżysz na plecach, Twoja głowa powinna być oparta na wysokiej poduszce. Dziecko jest ułożone na Tobie albo przy boku. Obejmujesz malca ramieniem, tak by jego głowa oparła się o Twoje ramię i znajdowała się na wysokości piersi. Ramię warto podeprzeć poduszkami. Zwracaj szczególną uwagę na to, czy nosek dziecka nie jest zatkany przez dotykającą do niego pierś. Mama po cesarskim cięciu może wybrać do karmienia pozycję leżącą lub spod pachy.