Wpływ mediów na dziecko
Spośród czynników społecznych oddziałujących na dzieci najważniejszy jest kontakt bezpośredni, tj. rodziny, szkoły i grup rówieśniczych. Obecnie ze względu na atrakcyjność form, łatwość dostępu i popularność coraz większego znaczenia nabierają media masowe: telewizja, prasa młodzieżowa, gry komputerowe, Internet. Czas poświęcany mediom to, średnio biorąc, kilkadziesiąt godzin tygodniowo, tj. tyle, ile dziecko spędza w szkole. Znaczy to, że - przy dużym zróżnicowaniu indywidualnym - uczniowie poświęcają im od paru godzin tygodniowo do całego wolnego czasu, co prowadzi do uzależnień. Uzależnienia od mediów dotyczą telewizji i gier komputerowych, a ostatnio coraz częściej Internetu.
Media wyznaczają poziom i charakter życia ludzi dorosłych i dzieci, umożliwiają zaspokajanie potrzeb, wpływają na kształtowanie postaw, wyznaczają sposoby i formy komunikowania się. Wytwarzają i udostępniają również wartości kulturowe. Zniewalają ludzkie umysły. Przekazują wiedzę o świecie. Pobudzają zachowania aspołeczne poprzez popularyzację negatywnych wzorów. Masmedia przyczyniają się do upadku autorytetów, wartości i norm. Zacierają różnice między wyobraźnią odbiorcy a rzeczywistością.
Współczesne dziecko zalewa ogrom informacji i obrazów na temat jego miejsca w otaczającym świecie, trendów w kulturze i sztuce, także przemian gospodarczych i wydarzeń politycznych. Oddziaływaniu multimedialnemu poddawany jest już w coraz młodszym wieku. Tradycyjne formy wychowania oraz oddziaływania są zastępowane przez obraz i dźwięk docierający ze srebrnego ekranu, przez kolorowe czasopisma. Telewizja, kasety wideo, gry komputerowe wyparły czytanie bajek, książek dla dzieci oraz tradycyjne gry i zabawy. Media i środki techniczne coraz częściej zastępują drugiego człowieka jako partnera dialogu.
Różnego rodzaju media np. telewizja , prasa, radio itp. Mają ogromny wpływ na rozwój dziecka. Można podkreślić, iż masmedia niejednokrotnie oferują swoim odbiorcom wiele cudownych recept, sposobów na „szczęśliwe życie”. Dają złudzenie, że sukces, powodzenie można w różnych sferach życia osiągnąć łatwo, bez wysiłku. Zauważyć należy, że treści przekazywane przez masmedia są bardzo często istotnym narzędziem manipulacji opiniami i poglądami dzieci. Najbardziej budzi w nas obawa o jakość oraz rodzaj przekazywanych treści docierających najrozmaitszymi kanałami do najmłodszego odbiorcy.
Analizując oddziaływanie mediów, można wyróżnić wpływ pośredni i bezpośredni. Wpływ pośredni dokonuje się przez czas odjęty na wykonanie innych czynności, takich jak czytanie, uprawianie sportu, zabawy z rówieśnikami i kontakt z rodziną. Pośrednie oddziaływanie mediów dokonuje się także przez kontakt z innymi osobami, których opinie zostały ukształtowane pod wpływem różnych mediów lub jakiegoś jednego - ulubionego - nadawcy. Oddziaływanie bezpośrednie mediów następuje przez osobisty z nimi kontakt. Efekt ich wpływu zależy od nadawanych treści, kanału ich przekazywania, a co za tym idzie, sposobu odbierania, a także od cech odbiorcy i tego, ile czasu na media poświęca on i jego rodzina. Telewizja jest dla dziecka atrakcyjnym środkiem spędzania czasu wolnego, bardzo wygodnym, łatwym, nie wymagającym wysiłku intelektualnego, koncentracji uwagi, myślenia. Ponadto dla najmłodszych jest ona bardzo interesującym sposobem spędzania czasu wolnego ze względu na wielość programów, różnorodność treści, form i metod przekazu, bogactwo środków wyrazu, możliwość zaspokojenia w ten sposób wielu potrzeb dziecięcych, możliwość nagrywania, przechowywania, odtwarzania programów lub też tworzenia nowych. Telewizja staje się, więc magnesem przyciągającym, uzależniającym dziecko, podporządkowującym rytm i organizację dnia.
Telewizja i inne media stwarzają dzisiaj niewątpliwie nowe szanse poznania świata rozwoju i edukacji dziecka. Szczególną wartość edukacyjną zajmują oglądane przez dzieci cykliczne programy adresowane do młodszych odbiorców, także programy przyrodnicze, popularno-naukowe, informacyjne, teleturnieje a nawet reklamy. Wiele tych programów cyklicznych dla dzieci prezentuje bogatą i urozmaiconą tematykę i są prowadzone z udziałem dzieci. Wywołuje to zainteresowanie wśród najmłodszych telewidzów. Media stają się więc dzisiaj znaczącym ogniwem środowiska wychowawczego, tworząc nowe możliwości i szanse rozwoju i edukacji dziecka, ale i niosą skutki uboczne:
• Negatywny wpływ mas mediów na młodego człowieka:
-odnotowuje się stały wzrost przestępczości wśród dzieci : rośnie liczba sprawców jak i liczby popełnianych przez nich czynów
-nieletni coraz czesciej popełniaja przestępstwa niebezpieczne dla zdrowia
i zycia innych, jak; uszkodzenie ciała, bójki, pobicia, gwałty, kradzieże.
-dzieci piją alkohole (nawet w wieku 13 lat) , trafiaja do izby wytrzeżwień, zażywaja środki narkotyzujące, uciekaja z domu, palą papierosy, stosuja agresję słowna i instrumentalna, wchodzą w konflikt z prawem
-agresje dzieci ujawniaja na stadionach, na ulicy, w szkole, na koncertach muzycznych, przy komputerze (gry komputerowe)
-stosuja przemoc wobec rówieśników i ludzi dorosłych.
• Przyczyny
-brak zainteresowania rodziców ich życiem
-propagowanie konsumpcyjnego stylu zycia
-upadek autorytetu szkoły
-oddziaływanie środków masowego przekazu
-oddziaływanie gier komputerowych
- działalność sekt
- wpływ grup rówieśniczych
Występowanie przemocy w mediach
Przeciętnie co 4 minuty pokazywane sa w programach polskojezycznych sceny przemocy. Dziecko styka się w telewizji i w innych mediach z przemocą przedstawianą w sposób fikcyjny lub realistyczny, sceny przemocy występuja we wszystkich rodzajach porgramów np. filmy fabularne, przyrodzicze, wiadomości aż po dobranocki i animowane filmy dla dzieci.
Kontakt dziecka z telewizją rozpoczyna się coraz szybciej a co za tym idzie ma szybszy kontakt z przemoca, codzienne obcowanie z okrucieństwem w mediach prowadzi do stałych zman w psychice młodego człowieka.
Dzieci wychodzą już spod wpływu kościoła, rodziny, dla nich teraz staje się ważne to co dziej się w telewizji, z niej czerpią główne żródło wiedzy bez kompetencji poznawczych i kulturalnych , bez wrażliwości moralnej. Media stają się niebezpiecznym środowiskiem wprowadzania młodzieży w bezemocjonalna kulturę przemocy oraz oporu wobec norm życia dorosłych. Audycje telewizyjne są pełne scen erotycznych. Jest ich dużo w filmach, ale również - na co rzadziej zwraca się uwagę - w reklamach, które są przez dzieci oglądane z przyjemnością. Ponieważ jest ich bardzo dużo, dzieci na same reklamy poświęcają średnio 3-4 godziny tygodniowo.Większość gier komputerowych jest ogromnie nasycona agresją, a można nawet powiedzieć, że najczęściej składają się z samej przemocy, gdyż jest ona regułą i zasadą, na której się opierają. Opisy gier zamieszczane w "czasopismach poświęconych grom komputerowym ukazują ich charakter: Ujrzenie komnaty, w której torturuje się ludzi, musi być szokiem. Zakrwawione ściany i podłogi, zwłoki rozpięte na ścianach i klamrach, ciała powbijane na pale, powyginane i poskręcane w przedśmiertnych męczarniach. To, co na początku gry jest ewenementem, pod koniec staje się regułą. Na zakrwawionych podłogach poniewierają się okaleczone, często bezgłowe, nagie ciała. Atmosferę gry podkreśla jeszcze muzyka.
Bardziej zróżnicowana jest treść Internetu, który zawiera bazy danych, informacje naukowe, ale także agresywne gry i najróżniejsze informacje umieszczane przez użytkowników. Szczególnym walorem Internetu jest łatwy dostęp do informacji, możliwość udziału w dyskusjach specjalistów, możliwość kształcenia się bez wychodzenia z domu, co ma szczególne znaczenie dla osób niepełnosprawnych i mieszkających w małych miejscowościach, możliwość szybkiej komunikacji, ułatwiającej kontakt między znajomymi i instytucjami.
Choć zawartość Internetu jest bardzo różnorodna, to szczególnie często odwiedzane są strony z pornografią, którą można spotkać także przypadkiem, przy poszukiwaniu innych informacji. Strony te są bardzo często oglądane przez młodzież w wieku dorastania, która ma do Internetu dostęp w"szkołach i kawiarenkach internetowych. W Internecie pornografii jest bardzo dużo, w tym także pornografii prezentującej dewiacje, przemoc seksualną i pedofilię.
Media mogą mieć dla odbiorców efekty pozytywne i negatywne. Następstwa pozytywne są znane, gdyż to one są przyczyną, dla której ludzie korzystają z mediów. Można by je podzielić na trzy grupy: rozrywka, zwiększanie wiedzy i włączanie w życie społeczne. To, że media dostarczają rozrywki, jest najbardziej oczywiste. Muzyka, filmy, gry itp. przynoszą odprężenie, przyjemność, oderwanie od trudnych problemów, łatwy sposób wypoczynku. Jednocześnie dzięki mediom odbiorcy mają szanse na zwiększenie wiedzy, zobaczenie miejsc i ludzi, o których inaczej nigdy by nie wiedzieli, uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych i sportowych. Media dają też szansę na włączenie się w problemy grup społecznych, a nawet ludzkości, uczestniczenie w akcjach pomocy i nawiązywanie kontaktów z ludźmi w odległych miejscach.
Mniej znane są następstwa negatywne, które są tym silniejsze, im więcej czasu mediom się poświęca, a szczególnie ważne, jeśli chodzi o dzieci, które są najbardziej podatne na wpływy. Do oddziaływań negatywnych można zaliczyć erotyzację wyobraźni, kształtowanie "postawy mieć", wzrost agresywności i wyobcowanie ze świata realnego.
Mass media niewątpliwie wpływają na postawy wśród dzieci i młodzeży
i niewątpliwie odnoszą duży wpływ na ich zachownie i rozwój. Jednak mass media działają zarówno pozytywnie jak i engatywnie, trudno jest ograniczyć im dostęp do telewizji, radia czy internetu, bo są one żródłem wiedzy potrzebnej. Myślę że z wszystkiego trzeba po prostu korzystać z umiarem.
BIBLIOGRAFIA
Jadwiga Komorowska „Telewizja w życiu dzieci i młodzieży”. Łódź – 1963
Paweł Kossowski” Dziecko i reklama telewizyjna”. Warszawa – 1999
J.Zebrowski „Zjawiska patologii społecznej i zachowań dewiacyjnych młodzieży”. Gdańsk-2001
Internet
Wpływ mediów na dziecko
Kinga Kawa
Zintegrowana Edukacja Wczesnoszkolna i Przedszkolna
Gr. 4