Różnice

Powtórzenie o temperamencie

Temperament- genetycznie zdominowany

1. Hipokrates (opisał), Galen (wyróżnił)

Jako pierwsi sklasyfikowali temperament i stworzyli typologię temperamentu.

Wyróżnili: sangwinik (odporny, towarzyski, ekstrawertyczny, ), flegmatyk (powolny, zrównoważony, spokojny, mało emocjonalny) , choleryk (emocjonalny, wybuchowy, emocjonalny), melancholik (wolny, mało aktywny, introwertyczny, zastanawianie się nad własnymi przeżyciami, emocjonalny)

1. Współcześnie- Pawłow

Eksperymenty polegające na warunkowaniu na psach.

Zainteresowanie: warunkowanie uczenia się

Przypadkowo zwrócił uwagę na różnice między badanymi zwierzętami.

Hipoteza: Założył, że różnice temperamentalne zależą od cech Oś/Cent UN (Mózg i Rdzeń).

Wyróżnił: Siła procesów pobudzenia, hamowania, równowaga i ruchliwość procesów nerwowych

Siła procesów pobudzenia- zdolność UN do pracy (pobudzenie). Duża siła dla jednostki zdolna do mniejszego wysiłku (mało reaktywni są bardziej reaktywni); z większym prawdopodobieństwem na niski bodziec zareaguje osoba z małą siłą pobudzenia – bardziej reaktywni; duża/wysoka reaktywność związana z dużą wrażliwością na bodźce-> niski próg reakcji.

Siła procesów hamowania- zdolność utrzymania stanu hamowania warunkowego. Zdolność powstrzymania się od jakiegoś działania. Od Hamowania Ochronnego (stymulacja zbyt duża, zahamowanie reaktywności w zbyt silnej stymulacji; wystąpi szybciej u osoby z małą siłą procesów pobudzenia).

Równowaga procesów nerwowych- stosunek między siłą procesów pobudzenia, a hamowania. Zachodzi równowaga gdy się równoważą.

Ruchliwość procesów nerwowych- umiejętność przestawiania się z jednego zadania na drugie (zahamowanie jednych, a pobudzenie drugich).

Wnioskował o obecności cech: pobudzenie i hamowanie na podstawie

Jak silnego bodźca potrzeba, aby wywołać odruch warunkowy?

Mały bodziec, szybko wytwarzać odruch- reaktywne, mało wytrzymałe

-||- nie ma odruchu- mało reaktywne, wytrzymałe

Jak łatwo można oduczyć jednostkę wykonywania danej reakcji? (hamowanie)

Szybko przestają wykonywać nienagradzane Zach- większa siła procesów hamowania

Równowaga- porównanie procesów pobudzenia z hamowaniem

Ruchliwość- czas potrzebny na nauczenie innego zachowania na daną reakcję (przeciwnego)

Teoria ma charakter biologiczny (właściwości ukł. pokarmowgo; warunkowanie)

Pośrednio wnioskował o mech. Fizjologicznych (co to znaczy silny ukł. nerwowy? Brak wyjaśnień szczegółowych; brak metod badania właściwości UN)

Typologia (nawiązał do Hipokratesa i Gallena)

Wg siły (silny i słaby-melancholik)

Wg zrównoważony (silny niezró- choleryk, zrównoważ i silny-

Powolny- flegmatyk, powolny i silny- sangwinik

1. Strelau

Kwestionariusz

Cechy: te które badał Pawłow

! Teoria czynności Tadeusz Tomaszewski (na czym polegają Zach. Celowe) + Pawłow

• Regulacyjna teoria temperamentu

Temperament odpowiada za regulację stymulacji docierających bodźców (!)

1 kat cech:

1. Czasowe

- Żwawość – szybkość generowania reakcji, przechodzenia z jednej r. do drugiej

- Perseweratywność [troszeczkę z siły proc. Hamowania] tendencja do trwania działania po działaniu bodźca

Pochodne od ruchliwości procesów (Pawłow)

1. Energetyczne

- Wrażliwość sensoryczna – reagowanie na słabe bodźce (im większa tym większa możliwość reagowania na bodźce; na początku maiła to być część wytrzymałości

- Reaktywność emocjonalna – intensywność reagowania na bodźce emocjogenne; niski próg pobudzenia na emocje; skłonność do reagowania emocjami [głownie negatywnymi], reagowanie silniejszymi emocjami na ten sam bodziec

- Wytrzymałość- odporność na bodźce, zw. Z adekwatną rekacją na silne i długotrwałe bodźce

- Aktywność – skłonność do podejmowania działań; duża aktywność zapotrzebowanie duże na stymulację; pełni rolę regulatora dopływu stymulacji;

tylko aktywność zdeterminowana przez doświadczenie inne przez geny

Pochodne od siły procesów pobudzenia (Pawłow)

Wywodziły się w dużej części z badań Pawłowa.

Wytrzymałość, a siła procesów pobudzenia-

Wytrzymałość, a wrażliwość sensoryczna- mała wytrzymałość, mała wrażliwość (to zadziwiające!!)

Postanowił o stworzeniu z cechy typologii

Scharmonizowany i duże możliwości i małe możliwości

Duzę możliwości i duza aktywność

Małe możliwości

Duże moż i scharm- sangwinik

Flegmatyk

Małe moż i małe- melancholik

Choleryk

Największa różnica między Pawłowem a Stralauem- CHOLERYK

Pawłow- silny, duże możliwości przetwarzania

Stralau- małe możliwości, b. aktywny

Różnica- inne podejście, inna tradycja, podział sztuczny, a opis choleryka b. opisowy niż naukowy, płynne granice; cecha na podstawie której my klasyfikujemy wcale nie świadczy o adekwatności (większość ludzi zbliżona do przeciętnych)

4.Eliasz- transakcyjna

PL, opiera się na Pawłowie, nie akceptuje Strealaua (czasowej i ..)

Temperament wrodzony, pierwotny, warunkuje osobowość

U Eliasza szerszy- włącza w niecho zachowanie, osobowość, mech. Fizjologiczne, między jednostką a środowiskiem (wiele zależy od środowiska w tworzeniu konfikugaracji cech)

NR- łatwiej warunkują, uczą się w sytuacji uzyskania nagrody

WR- mniejsze możliwości, towarzyscy, łatwiej się uczą jeśli uwarunkowani są na zasadzie kar

• Większe optimum NR (duzę możliwości przetwarzania stymulacji, więc powinni być bardziej zdeharmonizowani bo nie są zmotywowani do nauki dostosowywania się do stymulacji; ale w praktyce się nie sprawdza)

2 cechy:

1. Reaktywność

2. Aktywność

Duże możliwość- mała rekatynność

Małe możl- duza reakt

Poziomy regulacji stymulacji:

Poziom: zachowań, fizjologiczne, osobowości

Aktywność nieco wyuczana na poziomie zachowań

Modyfikowanie reaktywności na poziomie fizjologicznym

2 formy regulacji stymulacji:

1. Bierna- sprzężenie zwrotne +; poziom stymulacji za duży- zwiększanie aktywności, większa rozbieżność

2. Aktywna- Sprzężenie ujemne- dąży do równowagi

Aktywna regulacja stymulacji na poziomie zachowań- chaos, za dużo bodźców to wychodzimy; za mało stymulacji- rysowanie obrazków w zeszycie- jeśli to nie przyniesie skutku to Reg. Bierna; w czasie rzeczywistym

Bierna- zamiast wzrastać aktywność, to jeszcze maleje

Sens=> przejście do stym. Biernej pozwala do pzejścia stym. Na poziomie fizjologicznym. To nie działanie celowe

NR- niższy poziom aktywacji= potrzeba więcej bodźców z zewnątrz dla równej wydajności, jeśli nie da rady zwiększyć aktywności mówi się potocznie o wyłączeniu się, bierności (regulacja bierności, skutek niemożności aktywnej)

Regulacja na poziomie fizjologicznym-

Przy braku bodźców- zwiększenie rekatywności, wrażliwości sensorycznej więc bodziec da większą reakcję i zaspokoi głód na bodziec

Na wsiach- obniżony próg reakcji dla bodźców fizycznych- zwiększenie reaktywności na bodźce sensoryczne

Regulacja na poziomie osobowości- najwięcej czasu, najwyższa regulacja

Nie ma regulacji biernej, tylko aktywna

Osobowość- system znaczeń, przekonań, pozstaw, celów, tego co dla nas ważne kształtowany prez życie

Eksperyment- bezrobotni, ambitni, ważna praca i aktywność zawodowa-> podzielili na osoby NR i WR; w ciągu bezrobocia kiedy nie mogli znaleźć pracy zmieniły się cele na np. rodzinę i pracę (WR; lepiej radzą sobie ze stresem), nr generował silny stres (nie umiały sobie z nim radzić)- przewartościowanie celów więc lepiej mogły funkcjonować.

Eliasz, Pawłow, Strejlau- jedna wywodzi się z drugiej, na tradycji

Ejsejk i Brej- na innej tradycji, na innych założeniach, nie nawiązują do Pawłowa

5.Ajsejk-

Bada temperament i osobowość (bo dla niego to to samo)

Podłoże biologiczne.

Opiera się na badaniach Junga tworząc wymiary: psychotyzm, ekstrawersja, neurotyzm.

Psychotyzm (niedostosowanie społ) i neurotyzm (depresja, lęk)- zaczerpnął z podziału zabudrzeń

Opisuje cechy, które jeśli się nasilą mogą prowadzić do zaburzeń

Ekstrawersja- towarzyskość otwartość na ludzi, aktywność, asertywność, poszukiwanie doznań (duze zapotrzebowanie na stymulacje)

Neurotyzm- emocjonalność, lękowość, skłonność do przeżywania emocji, chwiejność emocjonalna (brak stabilności)

Psychotyzm- [NIESPÓJNY] z jednej str twórczość, a z drugiej negatywne jak agresja, aspołeczność, nieliczenie się z innymi, brak empatii TO JEST NA JEDNYM BIEGUNIE, TO NIE SĄ SKRAJNOŚCI

Osoby despotyczne są twórcze- wg jego badań

Ekstrawersja- wysoki poziom pobudzenia kory,

im większy poziom tym bardziej introwertyk, sama z siebie ma wysoki poziom więc nie ma zapotrzebowania

Trudniej warunkować ekstrawertyka

Nauropatyzm- w rekatywności niektórych org. Ukł limbicznego (emocjonalność); dopamina w płątach czołowych mózgu i jej wpływie na neropatyzm

Uczeń Grey

Unowocześnienie, więcej acisku na biologię, mózgowe podłoże cech temperamentu, pozbył się psychotyzmu (nie pasował mu); bada temperament a nie osobowość jako całość!

Wypadkowa; Cechy:

1. Lęk- hamowanie reakcji wycofywanie się, przeżywanie negt. Emocji, oczekiwanie na kary

2. Impulsywność- ekstrawertycy, ragowanie na wiele bodźców, skłonność do podejmowania ryzyka, oczekiwanie na pochwały (ważniejsza nagroda niż Ew. kara ? coś tam introwertycy i ekstrawertycy)

RELACJE

Tradycyjne- Strela, Pawłow

Temperament, a osobowość. T. głownie wrodzony, O. kształtowana w toku życia. Granica dość umowna. Temperament badamy u ludzi i zwierząt, a o. tylko u ludzi. T. badany od urodzenia, o. później (NAJWCZEŚNIEJ 3 ROK ŻYCA, podstawowe cechy, sensownie 6/7 rok ż.; możliwe że kształtowana przez cąłe życie, najbardziej do okresu dorosłości). T. odpowiada za reaktywność, za reakcję, o. za ukierunkowanie działania na cel (CO ROBIMY). O. szersze i mniej jednoznaczne, t. badania spójne i przejrzyste.

Ajsejk- nie widział różnic między o. , a t.

Większość przyjmuje, ze o. buduje się na podstawie t. i doświadczeń.

20 pytań testowych