Daria Karpińska
Nr albumu: 234865
A/II/II
Znaczenie wykładni językowej w prawie podatkowym
Wykładnia prawa polega na wyjaśnieniu sensu przepisów prawnych, ustaleniu właściwego ich rozumienia, przypisaniu im odpowiedniego znaczenia, bądź wyznaczeniu ich zakresu. Wykładnia językowa polega natomiast na ustaleniu znaczenia i zakresu wyrażeń tekstu prawnego ze względu na język, w którym zostały sformułowane. Wykładnia językowa używana jest we wszystkim dziedzinach prawa. Ponad to wykładnia językowa uważana jest za podstawową i najważniejszą wykładnie prawa, co powoduję, że ma tak ogromne znaczenie. Przyczyny, które wpływają na znaczenie tego rodzaju wykładni to, iż sam język, jego gramatyka są jedynym nośnikiem woli oraz przekazu informacji prawodawcy, który trafia do adresatów norm prawnych. Kolejny argument związany jest z tym, że przepisy prawne trafiają do adresatów w postaci testów prawnych np. ustaw. W prawie podatkowym to znaczenie wykładni językowej wzrasta, ponieważ prawo podatkowe w większej ilości przypadków nakłada na podatników obowiązku. Dlatego też, aby wywiązać się z nakładanych na nas obowiązków trzeba znać przepisy prawa, które regulują materie podatkową. Ważna w tym wypadku jest podstawowa znajomość zasad semantyki, syntaktyki i gramatyki oby w prawidłowy sposób interpretować ustawy podatkowe. W obecnych czasach dodatkowo podatnik w wielu przypadkach zmuszony jest do samodzielnego obliczania wysokości podatku, który musi zapłacić. Oznacza to, że jest musi być w stanie bezbłędnie odczytywać normy prawa podatkowego, a wykładnia językowa w najszerszym stopniu ułatwia ten proces. Wykładnię językowo stosujemy na samym początku, dopiero w przypadku, gdy jej rezultaty są niejednoznaczne, albo wykazują sprzeczności należy sięgnąć do kolejnych wykładni prawa. Charakterystyczna cech wykładni językowej to, iż określone zwroty prawne interpretujemy zgodnie z ich właściwym znaczeniem. Dyrektywa ta związana jest z tzn. definicją legalną - występującą w tekstach prawnych, wprowadzoną przez prawodawcę w celu ustalenie wiążącego rozumienia poszczególnych terminów. Ponad to, gdy nie ma w tekście prawnych definicji legalnych interpretowanych zwrotom prawnym nie należy nadawać znaczenie odmiennego od potocznego chyba, że istnieją dostateczne rację przypisania im odmiennego znaczenia. 1 Najważniejsze jest, iż nie należy identycznym sformułowaniom w tym samym akcie prawnym nadawać różnych znaczeń oraz wolno odstąpić od znaczenia literalnego, jeśli znaczenie to nie prowadzi do absurdalnych konsekwencji.
Zagadnienie wykładni przepisów dotyczących ulg i zwolnień w prawie podatkowym.
W Polskim orzecznictwie utarł się pogląd, iż wszystkie przepisy dotyczące ulg I zwolnień powinny być interpretowane w sposób wąski. Dzieje się tak, ponieważ z założenia stosowanie wykładni ścisłej aktów prawnych wpływa mniej korzystanie na sytuacje opodatkowanego. Co więcej w przypadku istnienia dwóch odmiennych interpretacji przepisów należy przyznać prymat tej, która jest najmniej korzystna dla podatnika. Argumentem, który przemawia za wąska interpretacja przepisów dotyczących ulg I zwolnień jest to że przepisy, które kształtują sam obowiązek podatkowy należy interpretować ścisłe. Chodzi o to, aby interesy zarówno podatnika, jak I państwa były jednolite, niestety w wielu przypadkach sytuacja podatnika jest gorsza. W wyroku Sadu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy I Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 maja 1997 r. ugruntował się pogląd o konieczności ścisłego interpretowania przepisów dotyczących przywilejów podatkowych. Podobne tezy można odnaleźć w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Orzeczenia te nazywają ulgi i zwolnienia przywilejami i są uznawane za wyjątki od zasady sprawiedliwości podatkowej oraz równości podatników.2 Jak twierdzi prof. Brzeziński poglądy te budzą szereg zastżerzeń i wątpliwości. Przede wszystkim podnosi on, iż w orzecznictwie nadużywa się terminu „przywilej podtakowy”, który tak na prawdę w prawie podtakowym nie jest znana instytucja przywileju podtakowego. W przypadku, gdy podatnik jest zdania, iż należy przyjąć szersze rozumienia danych przepisów podatkowych dotyczących ulg, a organ uważa odwrotnie, sąd popierając pogląd organu formułuje ogólna tezę, która ma uzasadnić jego wybór. Teza sformułowana przez sąd ma charakter technicznej wskazówki, która wskazuje, że wszelkie ulgi I zwolnienia podatkowe powinny być wykładane ściśle ze względu na to że naruszają zasadę równości I sprawiedliwości opodatkowania. Sformułowanie interpretacji ścisłej wskazuje, że mamy do czynienia z wyborem wykładni ścisłej lub wykładni rozszerzającej, ale jak słusznie zauważa prof. Brzeziński mamy tu do czynienia z dwoma konkurencyjnymi zakresami normy podatkowej: węższym i szerszym. Teza ta jednak nie ma normatywnego ani żadnego innego racjonalnego uzasadnienia, a zbyt wąska interpretacja przepisów dotyczących ulg i zwolnień może doprowadzić do niespełnienia celu jakie niesie ze sobą zwolnienie. 3