Odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot, które z uwagi na utratę swoich właściwości materiałów pierwotnych powinniśmy się pozbyć.
Odpady podzielone są na kategorie; główne kategorie odpadów to:
pozostałości z produkcji lub konsumpcji,
produkty nie odpowiadające wymaganiom jakościowym
przedmioty nie nadające się do użytku
pozostałości z procesów produkcyjnych
skażona gleba
odpady budowlane, rozbiórkowe
odpady medyczne
odpady galwanizerskie
odpady farmaceutyczne
złom elektroniczny
odpady meblarskie; itp.
Odpady komunalne są to odpady, które powstają w gosp. Domowych, a także inne odpady, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów domowych.
Odpady niebezpieczne są to substancje lub przedmioty, które posiadają określone właściwości fiz.-chem. i/lub charakteryzują się określonym składem chemicznym lub biologicznym, zawierają niebezpieczne składniki biologiczne lub chemiczne. Właściwości te są opisane w załącznikach nr 2, 3 i 4 do ustawy o odpadach wśród kategorii lub rodzajów odpadów niebezpiecznych, przykładowo wyróżniamy:
medyczne i weterynaryjne
farmaceutyczne
zużyte rozpuszczalniki organiczne
odpady rafineryjne
zużyte kwasy, ługi
sole hartownicze
osady z oczyszczania ścieków
popioły i żużle
pojemniki po zanieczyszczonych przedmiotach
złom elektroniczny i samochodowy; itd.
Kolejnym czynnikiem świadczącym o niebezpieczeństwie odpadów są składniki chemiczne, do których należą
metale ciężkie
cyjanki
aminy
kwasy
ługi, zasady
azbest
farmaceutyki
substancje zakaźne
utleniacze
O niebezpieczeństwie odpadów decydują ich właściwości fizyczne (palność, wybuchowość, cechy drażniące), wśród składników chemicznych wyróżniamy: substancje silnie utleniające, żrące (o właściwościach kwaśnych, alkalicznych, organicznych), radioaktywne, wśród właściwości biologicznie niebezpiecznych wyróżniamy: zakaźność, mutagenność, kancerogenność.
O właściwościach zakaźnych decydują: obecność organizmów patogennych, takich jak: wirusy, bakterie, grzyby pleśniowe, drożdże, pierwotniaki i robaki.
Gospodarowanie odpadami jest to zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie, a także nadzór nad tymi działaniami i nad miejscami unieszkodliwiania odpadów.
Odzysk odpadów – są to wszelkie działania polegające na wykorzystaniu odpadów lub prowadzące do odzysku z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystaniu. Metody odzysku są wymienione w zał. 5 do ustawy.
Do metod odzysku odpadów zaliczam:
wykorzystanie jako paliwa,
regeneracja rozpuszczalników,
recykling materiałów lub surowców,
rafinacja olejów lub rozpuszczalników,
rolne wykorzystanie (np. osadów ściekowych)
Magazynowanie odpadów
Rodz. Składowisk:
Składowisko odpadów obojętnych,
Składowisko odpadów niebezpiecznych,
Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne – odpady komunalne
Składowisko odpadów – obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów.
Odpady radioaktywne nie podlegają ustawie o odpadach tylko pod ustawę prawo atomowe.
Odpady medyczne można unieszkodliwiać w procesach termicznych, nie można składować na składowiskach odpadów niebezpiecznych.\
Odpady obojętne:
Budowlane,
Szkło
Metale
Tworzywa (czyste opakowania)
Odpady azbestowe (wymagają szczególnego składowania)
Składowanie, to ostateczne deponowanie odpadów.
Odpady obojętne to takie, które nie ulegają znaczącym – zauważalnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym, są nierozpuszczalne w wodzie i nie powodują zagrożenia dla środowiska i zdrowia. Nie powinny stanowić zagrożenia dla wód, gleby i ziemi.
W warstwie glebowej istnieje życie biologiczne, gdy nie ma życia biologicznego – wtedy jest to grunt – ziemia. Gleba ok. 10m.
Odpady ulegające biodegradacji to takie, które ulegają destrukcji, rozkładowi w warunkach tlenowych lub beztlenowych przy udziale mikroorganizmów.
Rozkład beztlenowy – fermentacja
Rozkład \tlenowy – kompostowanie.
W trakcie składowania odpadów biodegradowalnych może odbywać się fermentacja i kompostowanie (rys)
Produktem procesu fermentacji jest CH4 i CO2
Produktem procesu kompostowania jest kompost oraz CO2, ciepło, woda (para);
proces kompostowania – butwienia
odpady niebezpieczne cechują właściwości fizyczne lub chemiczne lub biologiczne oraz nadmierna zawartość niebezpiecznych składników chemicznych lub biologicznych. Ustawodawca wskazuje również odpady niebezpieczne jako te, które pochodzą z określonych procesów i sklasyfikował je w kategoriach i rodzajach pochodzenia.
Ustawodawca opisał odpady niebezpieczne w 3ech załącznikach do ustawy o odpadach (2,3,4)
W zał. Nr 2 opisano kategorie i rodzaje odpadów niebezpiecznych do których należą m. in.:
Medyczne i weterynaryjne,
Farmaceutyczne
Recykling - jest to taki odzysk, który polega na powtórnym przetworzeniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w celu uzyskania materiału o przeznaczeniu pierwotnym – opakowania szklane -huta - opakowania szklane
Specyficznym rodz. Recyklingu jest tzw. Recykling organiczny przez który rozumie się kompostowanie lub fermentowanie odpadów biodegradowalnych w wykorzystanie kompostu lub humusu w celach rolniczych.
Wytwórca odpadów – jest to, każdy (osoba fizyczna lub prawna) kto powoduje powstawanie odpadów, a także kto wstępnie przetwarza, miesza lub zmienia charakter lub skład odpadów.
Posiadacz odpadów jest to każdy (osoba fizyczna lub prawna), kto faktycznie włada odpadami, z wyjątkiem prowadzącego działalność w zakresie transportu odpadów. Władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości.
Odpady których nie udało się poddać odzyskowi musza być unieszkodliwiane poprzez składowanie .
Składowanie – ostateczna forma unieszkodliwiania odpadów.
Odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub unieszkodliwianiu w miejscach ich powstawania, a jeżeli to niemożliwe powinny być przewożone do najbliższych miejsc, w których będą poddane odzyskowi lub unieszkodliwianiu.
Odpady powinny być zbierane selektywnie.
Odpady biodegradowalne w grupie odpadów komunalnych też powinny być zbierane selektywnie. Ta selektywna zbiórka odpadów biodegradowalnych została nakazana w celu stabilizacji ich w procesach kompostowania lub fermentacji, a wynika z ograniczeń ilości odpadów biodegradowalnych, składowania.
Po roku 2020 nie będzie można deponować więcej niż 65% masy odpadów biodegradowalnych. Odpady niebezpieczne można transportować z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie towarów niebezpiecznych. Towarów niebezpiecznych )odpadów też) nie można przewozić tranzytem przez centra dużych miast.
Dopuszcza się spalanie odpadów ze względów bezpieczeństwa poza ustalonymi w sytuacjach nadzwyczajnych; dotyczy to np.: likwidacji dużych ilości odpadów zwierzęcych e przypadku epizootii. Pozwolenie na taki sposób unieszkodliwiania tych odpadów wydaje marszałek województwa określając: ilość spalanych odpadów i dokładny czas przeprowadzenia zadania.
Plany gospodarki odpadami są opracowywane w celu uporządkowania systemów unieszkodliwiania odpadów komunalnych, niebezpiecznych, przemysłowych. Są one opracowywane na szczeblu wojewódzkim i krajowym. Ważnymi celami tych planów są:
Opis aktualnego stanu gospodarki odpadami obejmujący informacje o ilościach i źródłach odpadów.
Określają posiadaczy odpadów prowadzących odzysk i unieszkodliwianie odpadów.
Określają miejsca lokalizacji instalacji do unieszkodliwiania odpadów ( np. spalarnie odpadów niebezpiecznych, zakładów neutralizacji odpadów niebezp., zakładów rafinacji odpadów niebezp.)
Prognozowanie zmian w zakresie gospodarki odpadami, prognozowanie wdrażania nowych technologii unieszkodliwiania odpadów a także wdrażanie systemów kontroli unieszkodliwiania odpadów, sprawozdania z realizacji planowanych przedsięwzięć opracowane są w cyklach 2-letnich i podawane na ostatni dzień grudnia roku parzystego.
Zadania samorządu terytorialnego w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi:
Do obowiązków gminy należy zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych. Rozumie się przez to stworzenie warunków do selektywnego zbierania odpadów biodegradowalnych, niebezpiecznych i opakowaniowych.
Gmina ma obowiązek budowy i eksploatacji instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Kolejnym obowiązkiem gminy jest umożliwienie odbioru od mieszkańców odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Do obowiązkowych zadań własnych województwa w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi należy zapewnienie funkcjonowania instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych wydzielonych z odpadów komunalnych.
Katalog odpadów obejmuje 20 grup odpadów ponumerowanych od 01 do 20.
Kolejne 2 cyfry w każdej grupie opisują podgrupy odpadów i kolejne 2 cyfry opisują rodzaje odpadów w każdej podgrupie.
W katalogu odpadów przy 6-cyfrowym opisie stawia się jeszcze gwiazdkę, która odnosi się tylko i wyłącznie do odpadów niebezpiecznych.
Wśród odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych identyfikujemy rozpuszczalniki, kwasy, alkalia, farby, lakiery, kleje żywice, leki, baterie, akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny i drewno (…)
Wśród odpadów komunalnych rozróżniamy, 3 zasadnicze podgrupy:
Odpady zbierane selektywnie
Odpady zbierane z (…)
Inne odpady komunalne zbierane nieselektywnie w formie zmieszanej.