EKONOMIA ROZWOJU GARBICZ

1. Rozwój a nierówności. HDI. Geopolityka.

Główne pytanie dot. nierówności – czy ją niwelować czy zaostrzać?

Kwestie takie jest środowisko, terroryzm, surowce, transport – sprawiają, że kraje rozwinięte muszą interesować się krajami rozwijającymi się.

1820 – początek rewolucji przemysłowej. Wzrost dysproporcji, również wewnątrz krajów.

Kiedyś większe dysproporcje wewnątrz krajów, dzisiaj zewnętrzne - między krajami.

Jednym z najważniejszych zagrożeń współczesnego świata są problemy demograficzne. Obecnie w sprawie przyszłej polityki ludnościowej zarysowały się dwie koncepcje. Pierwsza z nich działa na rzecz ograniczenia przyrostu naturalnego, druga zaś, przeciwnie, wskazuje, że przyrost naturalny ludności nie powinien być ograniczany z wielu powodów, np. takich jak religia czy niebezpieczeństwo starzenia się ludności świata.

HDI jest średnią arytmetyczna ze znormalizowanych wskaźników:

• oczekiwanej długości życia,

• uczestnictwa w edukacji będącego średnią ważoną z:

  • ogólny wskaźnik solaryzacji brutto dla wszystkich poziomów

nauczania (waga 2/3)

• wskaźnik umiejętności czytania ze zrozumieniem i pisania (waga 1/3),

• PKB per capita (PPP USD).

ZALETY HDI

·         Koncentruje sie na uniwersalnych wartościach

·         Akceptowany na całym świecie

·         Stymuluje zdrowa konkurencje, kreuje chęć zmian

·         Wskazuje na priorytety w dalszym rozwoju oraz słabości w obecnych warunkach

 

WADY:

·         Nie jest wyczerpującą i wszechstronna miara rozwoju spol.

·         Nie jest w stanie zobrazować krótkoterminowych skutków reform, zmian polityki państwa

·         Brak stosownych danych, chodzi o porównywalności i wiarygodność danych

MIERNIKI NIERÓWNOŚCI:

• Rozpiętość pomiędzy top 10% (liczba przykładowa) dochodów w danym kraju a 10% najniższych dochodów. Zarzuty: -Ignorujemy pozostałe 80%. –Sam pomiar skrajnych dochodów jest zniekształcony (problemy techniczne).

• Współczynnik Giniego. Zawiera się w przedziale (0,1). Im większa wartość tym większe nierówności.

Wyznaczany na podstawie krzywej Lorentza – zależność skumulowanego dochodu od populacji (pokazuje jaka część społeczeństwa jest w posiadaniu jakiej części dochodów).

Oś x: skumulowana populacja, oś y: procent PKB. Krzywa Lorentza + linia 45 stopni.

Wsp. Giniego = 2 * żółty obszar. Lub a/(a+b).

GEOPOLITYKA. Geograficzne determinanty rozwoju:

• Koncentracja. Aktywność gospodarcza skupia się w biegunach wzrostu – najmocniejszych ośrodkach skupiających kapitał ludzki, rzeczowy oraz wiedzę. Koncentracja jest procesem naturalnym – zachodzi szybko i stabilizuje na wysokim poziomie wraz z rozwojem gospodarczym. Istotna na poziomie lokalnym.

• Odległość. Od kluczowych rynków i biegunów wzrostu. (Geograficzna a ekonomiczne odległość – np. czy są drogi?). Istotna na poziomie krajowym.

• Podziały. Długość granic. Istotna na poziomie międzynarodowym.

2. Czynniki rozwojowe według Rodrika

Czynniki egzogeniczne: geografia – zespół czynników związanych z lokalizacją, a tym samym związanych np. z położeniem geograficznym, wyposażeniem w zasoby naturalne, dostępem do morza, klimatem.

Czynniki endogeniczne: kluczowe znaczenie szeroko rozumianych instytucji (prawo, polityka, finanse, ochrona zdrowia). Duże znaczenie otwartości gospodarki na powiązania zagraniczne.

Determinanty endo- i egzogeniczne są od siebie współzależne i tak też powinny funkcjonować.