Mięczaki

Typ: Mięczaki

Gromada: Chitony

Jednotarczowce

Ślimaki (porcelanka, zagrzebki, rozkolce, winniczek, pomrów wielki, błotniarki, zatoczki)

Łódkonogi

Małże (szczeżuja pospolita, sercówka pospolita, małgiew, omułek jadalny, ostryga jadalna)

Głowonogi (kałamarnice, mątwy, ośmiornica

Ich ciało jest zazwyczaj podzielone na trzy części: głowę, tułów (worek trzewiowy) oraz nogę. Worek trzewiowy tworzy po stronie grzbietowej fałd nabłonkowy zwany płaszczem. Między fałdem płaszcza a workiem trzewiowym znajduję się jama płaszczowa. Posiadają zredukowaną celomę tworzącą worek osierdziowy.

Pokrycie ciała i ruch:

U większości mięczaków płaszcz wytwarza muszlę zbudowaną z CaCO₃ oraz z konchioliny. Reszta ciała pokryta jest jednowarstwowym nabłonkiem zawierającym liczne gruczoły śluzowe. Szkielet mięczaków tworzy muszla oraz szkielet hydrauliczny.

U ślimaków worek trzewiowy uległ spiralnemu skręceniu i obrócił się prawoskrętnie (torsja). W wyniku tego narządy obezne po prawej stronie uległy redukcji (nerka, prawe skrzele, przedsionek).

Natomiast głowonogi przekształciły nogę w macki oraz w lejek, przez który wypływa woda z jamy płaszczowej.

*bisior - cienkie nitki występujące u małż, służące im do przytwierdzania do podłoża.

*gruczoł czernidłowy (sepia) - występuję u głowonogów. Wydzielina służy do obrony przed drapieżnikami.

Układ pokarmowy:

Składa się z jelita przedniego, środkowego i tylnego. W gardzieli znajduję się tarka (radula) - mięsisty fałd pokryty konchiolinowymi ząbkami. Dodatkowo otwór gębowy może posiadać szczęki. Do gardzieli uchodzą gruczoły ślinowe, a czasem jadowe. Elementem jelita środkowego jest żołądek do którego uchodzi wątroba. Odbyt znajduję się w jamie płaszczowej.

U małż głowa uległa redukcji, w wyniku czego stały się one filtratorami. Woda wpływa przez syfon wpustowy i obmywa skrzela (ktenidia) pozostawiając na nich pokarm. Następnie woda usuwana jest syfonem wyrzutowym.

Układ nerwowy:

Składa się z obrączki okołogardzielowej, i czterech podłużnych pni nerwowych połączonych spoidłami. U mięczaków wyżej wyspecjalizowanych składa się najczęściej z pary zwojów nerwowych i zwojów nożnych oraz kilku zwojów bocznych i trzewiowych.

U głowonogów zwoje zlały się w mózg (ganglionizacja - koncentracja komórek), który jest chroniony chrzęstną puszką. Dzięki temu głowonogi mają złożone formy zachowań (zdolność uczenia się, działania w grupie).

Stopień rozwoju narządów zmysłów zależy od specjalizacji mięczaka. Mogą posiadać narządy dotyku, statocysty, pęcherzykowate oczy (podobne w budowie do oczu kręgowców, u głowonogów zdolne do akomodacji).

Układ wydalniczy:

Pojawiają się parzyste nerki - silnie przekształcone metanefrydia oraz moczowody.

U małż narządem wydalniczym jest narząd Bojanusa (parzysty narząd w postaci poskręcanego kanału wygiętego na kształt litery V).

Układ rozrodczy:

Mięczaki rozmnażają się wyłącznie płciowo. Głowonogi i większość ślimaków przechodzi rozwój prosty. U pozostałych gromad występuje rozwój złożony z larwą - glochidium lub trochoforą, która może przekształcić się w kolejne stadium - weliger (małże, ślimaki).

Układ krwionośny:

Typu otwartego. Składa się z serca położonego w worku osierdziowym i kilku tętnic. Serce zbudowane jest z 1 komory i 1-2 przedsionków. Krew zawiera hemoglobinę lub hemocyjaninę.

U głowonogów występuję układ półzamknięty - krew płynie w dwóch obiegach: serce - ciało - serce oraz serce - skrzela - serce. W tłoczeniu krwi pomagają dodatkowo serca skrzelowe.

Układ oddechowy:

W formie pierzastych lub płatowatych skrzeli u gatunków wodnych oraz poprzez jamę płucną, czyli silnie ukrwioną wewnętrzną powierzchnie jamy płaszczowej.