1.Narodziny teatru!


Teatr jako dziedzina sztuki i tak zwana sztuka wysoka, a więc tej, która nie jest dziś najpopularniejszym sposobem spędznia wolnego czasu i zdecydowanie przegrywa z telewizją czy filmem. Teatr jest Rozumiany jako przedstawienie rozmaitych historii w postaci widowiska. Jest jedną z najstarszych i najbardziej powszechnych zjawisk w kulturze. Nie można określić, kiedy i gdzie narodziły się pierwsze preteatralne formy. Prawdopodobnie początek miał już w prehistorii.

Teatr starożytny ukształtował się w V wieku p.n.e. Wyrosl z kultu religijnego, a dokladnie z obrzedu ku czci boga Dionizosa. Narodziny teatru wiązały się z dwoma gatunkami literackimi dramatu, które wówczas pojawiły się: komedia oraz tragedia
W dramacie musiał być obecny chór, który składał się z kilkunastu młodzieńców i występował razem z aktorami. Na scenie początkowo był jeden aktor z biegiem czasu dodano drugiego, a później trzeciego aktora.

2. Dawny teatr:
obrzed –

Misteria czyli sceny z Pisma Swietego. Odgrywane było po mszy włąśnie w kościele. Stanowiły uzupełnienie liturgii, tłumaczyły ją w sposób bardzo atrakcyjny i działający na wyobraźnię zgromadzonych wiernych.

Scena symultaniczna to rodzaj sceny, stosowanej w średniowiecznych widowiskach misteryjnych. Składała się z szeregu zróżnicowanych miejsc akcji ukazanych równocześnie obok siebie jako odrębne elementy dekoracji, dla odegrania kolejnych scen biblijnych bądź z żywotów świętych.
Moralitet było to świeckie widowisko, ukazywało dzieje jednostkowego bohatera, wybierającego pomiędzy złem a dobrem, potępieniem a zbawieniem. Bohater moralitetu pozbawiony był wszelkich cech. O duszę bohatera walczyły personifikacje cnót i występków. Zależnie od wyniku tej walki i dokonanych przez bohatera wyborów, uzyskiwał on albo Boskie miłosierdzie i zbawienie, albo zostawał skazany na piekielne męki. Przesłąnie miało być Uniwersalne.

Teatr jarmarczny odmiana przedstawień wystawianych podczas jarmarków, na ulicach - krótkie sceny dramatyczne przeważnie komedie, żartobliwe skecze, grane przez zabawnie ubranych błaznów.

Komedia dell’arte komedia ludowa, powstała we Włoszech w połowie XVI wieku. Opierała się w dużej mierze na zasadzie improwizacji. Aktorzy, wymyślali teksty stosowne do sytuacji, tworząc tym zabawne gagi.

Teatr elżbietański –powstał w XVI w. Początkowo aktorzy grali na dworze, potem w budynkach. Sceną było podwyższenie, otoczone z trzech stron przez widzów i nieodgrodzone od nich barierą. Aktorzy często zwracali się do publiczności bezpośrednio, nawiązując z nią bliski kontakt. Publiczność, bywała hałaśliwa i żywo reagowała na akcję przedstawienia. W zwyczaju było wiwatowanie, klaskanie, tupanie, a nawet – w przypadku skrajnego znudzenia spektaklem – rzucanie w grających drobnymi kamieniami. Aktorzy byli zawodowcami bardzo dbali o wymowę i dykcję Przedstawienia musiały wzruszać, bawić, budzić grozę, obfitować w niezwykłe i sensacyjne wydarzenia. Powinny one być tajemnicze, zawikłane, krwawe. Postacie bohaterów także musiały być interesujące: miały ostrzegać, służyć przykładem, podbudowywać.

3. Narodziny teatru współczesnego

- Teatr romantyczny - to teatr, który zerwał z wszelkimi ograniczeniami dramatu klasycznego. Nie ma tu zasady trzech osób, nie ma zasady decorum, bohaterowie ludowi są tak samo ważni jak przedstawiciele szlachty. Wprowadzono ceny zbiorowe - tak potężne, że często trudno zrealizować je na scenie ze względu na ogromną ilość postaci. Dramat ma kompozycję otwartą: brak wyraźnej akcji, sceny są ze sobą luźno powiązane, niektóre dramaty wcale nie mają podziału na akty i sceny. Tematem jest władza, bunt, moralność, miłość. Dramat romantyczny zyskał miano niescenicznego - przez sceny zbiorowe, umiejscowienie akcji w bardzo dziwnych miejscach, wprowadzenie wielu elementów fantastycznych.

-Realizm - Teatr stał się prosty, miał postać realistyczny. W porównaniu do innych dziedzin kultury, akurat w teatrze realizm się nie rozwijał.

- Wielka reforma – ruch odnowy teatru. Polegała na stworzenia teatru jako sztuki autonomicznej, która nie musi: odtwarzać świata realnego, stosować środków będących iluzją zachowań ludzkich, przedstawiać życiorysów bohaterów, a nawet nie musi odbywać się w budynku teatralnym. Aktor, jeżeli już jest, nie musi tylko grać dla widza. Reforma promowała rewolucyjnie przeobrażoną świadomość teatru jako całkowicie swoistej dziedziny artystycznej ekspresji.