KONCEPCJA HUMANISTYCZNA | KONCEPCJA BEHAWIORYSTYCZNA | KONCEPCJA POZNAWCZA | KONCEPCJA PSYCHODYNAMICZNA | |
---|---|---|---|---|
Przedstawiciele | Maslow, Allport, Rogers, Heath | Skinner, Pawłow, Tolman, Thorndike | Bruner, Simon, Miller, Tomaszewski | May, Fromm, Hiller, Dollard |
Pojęcie wychowania | postępowanie niedyrektywne i nieintencjonalne –jest oddziaływaniem na sferę wol, emocji i motywacji –stwarza warunki do rozwoju wychowanka, do samorealizacji, samodoskonalenia się, wspomaga wychowanka w naturalnym rozwoju | -skrajny behawioryzm: bezpośrednie oddziaływania wychowawcy na wychowanka polegające na jawnym kierowaniu jego rozwojem bez uwzględnienia jego aktywności i samodzielności -umiarkowany behawioryzm- manipulowanie wzmocnieniami pozytywnymi i negatywnymi w celu zmiany zachowania wychowanków oraz ich modyfikacji; w znacznej części preferuje się wzmocnienia pozytywne |
-celowe wychowanie –świadome –odbywa się poprzez autokreację, samorozwój, program siebie wg własnego projektu | -wychowanie jest sprowadzone do postępowania psychoanalitycznego i lekceważenia tym samym roli planowej i świadomej działalności wychowawczej, niedocenianie świadomej aktywności jednostki |
Cele wychowania | Zadania wychowania wg Heatha: - koncentrowanie się na wychowanku jako osobie- jego indywidualności –wspomaganie rozwoju emocjonalnego | -badania zewnętrznych zachowań człowieka –dążenie do zmiany tego zachowania –kształtowanie człowieka kolektywnego, a jednocześnie uległego i podporządkowanego totalitarnej władzy | -kształtowanie osobowości jednostki i jej zdolności działania poprzez systematyczne wychowanie | -poznanie osobowości człowieka, jego charakteru –pomaganie w uświadomieniu wewnętrznych konfliktów –walka z lękiem |
Ideał wychowania | SSS- samorealizujący się, samo akceptujący, samo wychowujący –ukształtowanie człowieka w pełni funkcjonującego –wzór człowieka doskonałego o najwyższym stopniu SSS | -ukształtowanie człowieka podatnego na wzmocnienia pozytywne i negatywne, manipulowanego przez zewnętrzne środowisko | -ukształtowanie człowieka zdolnego do podejmowania czynności ważnych i innowacyjnych, człowieka, który umie przystosować się do środowiska i je zmieniać | ukształtowanie człowieka samoświadomego |
Nauczyciel | -autentyczny, akceptujący, empatyczny –doradca, „ułatwiacz”-o postawie demokratycznej, nie narzuca, nie wymusza, partnerskie relacje, uwzględnia potrzeby wychowanka, szanujący wychowanka, mający do niego zaufanie –przekazuje im ograniczony zasób wiedzy ale liczy się z ich możliwościami albo ograniczeniami | -stosuje wzmocnienia pozytywne i negatywne –jest dyktatorem, narzuca swój tok myślenia, podaje metody i sposoby rozwiązywania problemów –uczniowie są traktowani jako bierni słuchacze –jest autorytetem i chce nim być, centralna postać –brak kontaktu emocjonalnego z uczniami | -psycholog będący w partnerskich stosunkach z pacjentem –relacje między nauczycielem a uczniem | jest psychologiem, terapeutą –nawiązuje kontakt emocjonalny z wychowankiem –wskazuje drogę jak zmieniać osobowość –empatyczny, akceptujący, autentyczny |
Środowisko | wychowanek ma ciągły kontakt ze światem zewnętrznym – szkoła jako środowisko dba o ukształtowanie tej osobowości | Zbiór bodźców, które sterują zachowaniami człowieka | jest drugim, gigantycznym źródłem informacji (pierwsze-struktury poznawcze) –jednostka przyswaja i przetwarza informacje- metabolizm informacyjny | -wpływa na psychikę człowieka –przyczynia się do powstawania wewnętrznych konfliktów –dzieciństwo odgrywa największą rolę w procesie socjalizacji |
Metody wychowania | -samoopis, samoocena, -terapia skoncentrowana na pacjencie, -grupy spotkaniowe | -wprowadzenie wzmocnień pozytywnych i negatywnych –inżynieria behawiorystyczna –technologia zachowania: desynsybilacja, technologia awersyjna | -świadome i celowe wychowanie, czyli kształcenie jednostki na podstawie osiągnięć współczesnej pedagogiki –autokreacja-samorozwój, -opracowano techniki innowacyjnego myślenia i psychoterapię poznawczą Becka, której gł celem jest rozwiązywanie osobistych problemów | psychoterapia (leczenie zaburzeń emocjonalnych, wskazanie konfliktów i pomoc w rozwiązywaniu ich, droga do świadomości) *TECHNIKA SWOBODNYCH SKOJARZEŃ- (kozetka, terapeuta tyłem, stworzenie atmosfery ‘animowości”, może nastąpić zjawisko „przeniesienia emocji” na terapeutę (pozytywne lub negatywne), zjawisko oporu- gdy kiedy pacjent nie mówi wszystkiego, prowadzi pewną grę z terapeutą CEL-zrozumienie zewnętrznych konfliktów, uświadomienie *INTERPRETACJA SNÓW/ANALIZA SNÓW- terapeuta wyjaśnia znaczenie snów, uświadomienie pacjentowi wewnętrznej dynamiki- trudności, konfliktów |
Sposoby poznawania człowieka | -samoocena –samoopis – technika Q-sort | -obserwacja (np. w laboratoriach) –eksperyment pedagogiczny | -rozmowa –obserwacja | -obserwacja –rozmowa |
Portret człowieka | -jedność składająca się z 2podsystemów: ja + organizm, -unikatowa całość, -wyznacznikiem jego działania są: uczucia i przeżycia, które mają miejsce tu i teraz, -z natury dobry, -określa własne potrzeby, -samorealizujący się, -odpowiedzialny za kierowanie własnym życiem, zdolny do decydowania o nim | jednowymiarowy –zewnątrzsterowny –kierowany przez środowisko zewnętrzne –sterowany wzmocnieniami –uległy – marionetka | samodzielny –twórczy –kontemplacyjny-przetwarzający informacje, -sterowany przez informacje płynące ze środowiska zewnętrznego –istota społeczna, poznawcza –zdolny do rozumienia świata | -istota niedoskonała, nieświadoma konfliktów, -ale nie bezradna, może stosować mechanizmy obronne, -pozbawiony podmiotowości, niedojrzały, -na jego zachowanie mają wpływ wewnętrzne popędy, pragnienia, potrzeby |