Wykład I - 11.04.2015r.
A. Sulik-gorecka
Test jednokrotnego wyboru - na ostatnich wykładach
1. Zagadnienia wstępne, organizacja pracy działu rachunkowości, odpowiedzialność księgowego
2. Normy prawne organizacji rachunkowości
3. Organizacja sporządzania, obiegu i kontroli dowodów księgowych
4. Inwentaryzacja i jej organizacja
5. Organizacja prac kontrolno-analitycznych
6. Organizacja sprawozdawczości finansowej
Kiziółkiewicz - organizacja rachunkowości
Sulik_goreck@ue.katowice.pl
Główne zadanie rachunkowości:
Opracowanie i dostarczenie odbiorcom rzetelnych i wiarygodnych informacji ekonomicznych odzwierciedlających sytuacje majątkową i finansową jednostki gospodarczej oraz jej wynik finansowy.
Proces informacyjny rachunkowości:
Dane -----gromadzenie danych ---- obserwacja
---- pomiar i wycena
---- dokumentacja
----przetwarzanie danych-----rejestracja
---- rozliczanie
---- kalkulacja
---- weryfikacja zapisów
Informacje ---- prezentacja informacji---- sprawozdawczość
---- analiza
---- planowanie
Organizacja rachunkowości – zespół sposobów umożliwiających uporządkowane powiązanie rożnych czynności i urządzeń niezbędnych do realizacji procesu informacyjnego w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rachunkowości w jednostce gospodarczej z uwzględnieniem jej specyficznych cech, możliwości technicznych i kadrowych oraz przy racjonalnym zaangażowaniu środków i nakładów pracy.
Obszary organizacyjne rachunkowości
organizacja procesu informacyjnego organizacja działu rachunkowości
ewidencja księgowa -- lokalizacja działu rachunkowości
-dokumentacja księgowa -- wewnętrzna struktura działu rachunkowości
-inwentaryzacja i kontrola wewnętrzna --podział pracy
-sprawozdawczość
Zasada racjonalnego podziału pracy:
-wkomponowanie działu rachunkowości w schemat organizacyjny przedsiębiorstwa
- opracowanie struktury działu rachunkowości (scentralizowana lub zdecentralizowana)
- efektywny podział pracy miedzy komórki działu
- równomierne rozłożenie czynności - koordynacja zadań w czasie i przestrzeni (operogram - koordynacja w przestrzeni, terminarz - koordynacja w czasie, harmonogram - koordynacja w czasie i przestrzeni)
Kierownik jednostki gospodarczej
Zastepca ds. Produkcji glowny ksiegowy zastepca ds. Administracyjno-gospodarczych
dzial ksiegowosci
Komorki ruchu-----------
wydzial A wydzial B wydzial C
Miejsce prowadzenia ewidencji analitycznej:
- każda komórka działu rachunkowości prowadzi zarówno ewidencje analityczna jak i syntetyczna
- komórki rachunkowości (księgowość aktywów trwałych, materiałowa, płac, kosztów) prowadza wyłącznie ewidencje analityczna, a komórka księgowości głównej prowadzi ewidencje syntetyczna
Odpowiedzialność za prowadzenie rachunkowości:
Zgodnie z ustawa o rachunkowości (Art. 4 p.5) za prowadzenie rachunkowości w firmie odpowiada jej kierownik - osoba lub organ wieloosobowy uprawniony na podstawie przepisów do zarządzania jednostka gospodarcza.
- główny księgowy może zgodnie z umowa o prace przejąć obowiązki związane z prowadzeniem rachunkowości. Wg kodeksu pracy (art. 114 i 115) ponosi on materialna odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków ze swojej winy.
Ustawa o rachunkowości - ze strony sejmu
Zadania głównego księgowego:
- prowadzenie całokształtu zagadnień rachunkowości, podatków, wynagrodzeń, ubezpieczeń
- przygotowanie do zatwierdzenia dokumentacji zasad rachunkowości
- opracowywanie i przedstawianie do zatwierdzenia rocznego planu amortyzacji, inwentaryzacji, instrukcji obiegu dokumentów, instrukcji inwentaryzacji, regulaminu wynagrodzeń itp.
- nadzór nad dokumentami księgowymi
- nadzór przebiegu inwentaryzacji (odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki)
- kontrola płynności finansowej
- nadzór nad dokumentacją księgową, podatkową i ubezpieczeniową
- dbałość nad terminowa zaplata zobowiązań, w tym wynagrodzeń
- monitorowanie kosztów i wyników
- sporządzanie operatywnych sprawozdań na potrzeby zarządzania firma
- wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego
- sporządzanie obligatoryjnych sprawozdań (w tym rocznego sprawozdania do 3 miesięcy od dnia bilansowego) i ich analiza
Prowadzenie ksiąg poza siedzibą jednostki
W przypadku zlecenia prowadzenia ksiąg na zewnątrz, kierownik jednostki jest zobowiązany:
- powiadomić właściwy urząd skarbowy o miejscu prowadzenia ksiąg w terminie 15 dni od dnia wydania ksiąg poza siedzibę firmy
- zapewnić w siedzibie jednostki dostępność ksiąg rachunkowych do badania przez uprawniony organy kontroli zewnętrznej
Czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych może (po wejściu w życie ustawy z 9 maja 2014) wykonywać każda osoba, która posiada pełna zdolność do czynności prawnych i niekaralność za ściśle określony katalog przestępstw, tj. Za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi....
10000 euro księgowość
15000 + doradztwo podatkowe
Normy organizacji rachunkowości
Podstawowe uregulowania prawne dot. Prowadzenia ewidencji
Podmioty gospodarcze
zobligowane do prowadzenia ewidencji niezobligowane do prowadzenia ewidencji
pełne księgi rachunkowe uproszczona ewidencja podatkowa
Uproszczona ewidencja:
- cel podatkowy
Ewidencja ta dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych i spółek partnerskich, prowadzących działalność gospodarcza na małą skale.
- ewidencja przychodów, będącej podstawa naliczenia zryczałtowanego podatku dochodowego (ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osianych przez osoby fizyczne z dnia 20 listopada 1998)
- ewidencja przychodów i wydatków, będącej podstawa naliczenia podatku dochodowego (od rzeczywistego dochodu)
- ewidencji zakupu i sprzedaży do celów rozliczenia podatku od towarów i usług oraz innych ewidencji wymaganych przez przepisy podatkowe
Pełna księgowość:
Przepisy ustawy o rachunkowości stosuje sie do mających siedzibę lub miejsc sprawowania zarządu na terytorium RP
1. spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również organizacji) oraz spółek cywilnych z zastrzeżeniem punktu 2, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu państwa
2. Osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej
1. 200 000 euro(...)
2.
3. jednostek organizacyjnych działających na podstawie prawa bankowego...
4. Gmin, powiatów, województw....
5...
Zakres przedmiotowy rachunkowości obejmuje (art.4)
1. Przyjęte zasady (politykę) rachunkowości - dokumentacji rachunkowości
- prowadzenie ksiąg rachunkowych, na podstawie dowodów księgowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym
3. Okresowe ustalanie i sprawdzanie stanów aktywów i pasywów w drodze inwentaryzacji
4. Wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego
5. Sporządzanie sprawozdań finansowych i innych na podstawie informacji wynikających z ksiąg rachunkowych, a jednostkach dominujących również skonsolidowanych sprawozdań finansowych
6. Gromadzeni i przechowywanie opisu przyjętych zasad rachunkowości, ksiąg rachunkowych, dokumentów inwentaryzacyjnych...
Ad.1 dokumentacja zasad rachunkowości
Każda jednostka gospodarcza ma obowiązek posiadania aktualnej dokumentacji zasad rachunkowości. Dokumentacje ustala i wprowadza do stosowania kierownik jednostki (j. Polski, forma pisemna, okres wieloletni)
Na dokumentacje zasad rachunkowości składają sie przyjęte przez jednostkę rozwiązania, a w szczególności dotyczące:
A) określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych
B) metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru
C) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych (zakładowy plan kont, wykaz ksiąg rachunkowych, opis systemu przetwarzania danych)
Określenie sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych powinno obejmowac:
Zakładowy plan kont
uwzględnia: umożliwia sporządzenie:
- obowiązki informacyjne wg prawa bilansowego -obligatoryjne sprawozdania finansowe wg prawa bilansowego
- potrzeby informacyjne otoczenia sprawozdania obowiązujące wg przepisów GUS
- potrzeby informacyjne zarządzania jednostką / Inne sprawozdania, deklaracje podatkowe, raporty i rozliczenia finansowe
W tzw. Wzorcowym planie kont dla podmiotów gospodarczych, które prowadza działalność gospodarcza polegając na produkcji wyrobów, świadczeniu usług oraz sprzedaży towarów, znajduje sie 9 zespołów....
Wykaz ksiąg rachunkowych
1. Dziennik - przeznaczony jest do chronologicznego ujmowania zdarzeń gospodarczych, które wystąpiły w okresie sprawozdawczym, na podstawie dowodu księgowego. Zapisy w dzienniku sumowane w sposób ciągły z podziałem na okresy sprawozdawcze (miesiące). W jednostkach prowadzi sie zwykle dzienniki częściowe dla poszczególnych rodzajów zdarzeń.
2. Księga główna - tworzą ja konta syntetyczne ujęte w
3. Księgi pomocnicze
4. Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych - sporządza sie nie rzadziej niż na koniec każdego miesiąca na podstawie zapisów w księdze głównej.
5. Inwentarz - wykaz aktywów i pasywów zgodnych z wynikami inwentaryzacji. Inwentarz jest odpowiednikiem bilansu otwarcia. W momencie przejścia na pełną księgowość.
Etapy prowadzenia ksiąg rachunkowych:
1. Otwarcie ksiąg rachunkowych (m.in. Na dzień rozpoczęcia działalności, nowego roku obrotowego, zmiany formy prawnej)
2. Bieżąca ewidencja (trwale bieżące chronologiczne zapisy w języku polskim i walucie polskiej zgodnie z zakładowym planem kont na podstawie dowodów księgowych)
3. Zamkniecie ksiąg rachunkowych (m.in. Na ostatni dzień roku obrotowego, dzień zakończenia działalności, dzień poprzedzający zmianę formy prawnej)
Cechy prawidłowych ksiąg rachunkowych:
- rzetelność
- sprawdzalność
- bieżące prowadzenie
- kompletność
- bezbłędność
Opis systemu przetwarzania danych:
- wykaz stosowanych programów z podaniem charakterystyki algorytmów i parametrów
-zasady ochrony danych
- określenie wersji oprogramowania i daty od której jest stosowana
Organizacja dokumentacji księgowej:
Zasada udokumentowania
Zapis w księgach rachunkowych może być dokonany wyłącznie na podstawie dowodów księgowych
Dokumenty księgowe musza spełnić wymagania związane:
- z treścią
- z poprawności sporządzania
Wymagania dot. Treści dokumentu
A) treść dokumentu musi być zgodna z rzeczywistością, kompletna i zrozumiała bez błędów księgowych
B) dokument powinien być sporządzony w języku polskim (wyjątek - kontrahenci zagraniczni)
C) kwoty w dokumencie powinny być podane złotych polskich (wyj. - kontrahenci zagraniczni)
D) symbol (nr identyfikacyjny) dokumentu (faktura Vat, PZ,PW)
- nazwy i adresy stron uczestniczące w operacji (NIP, REGON, PESEL)
- data wystawienia dowodu
- data dokonania operacji
- przedmiot operacji
- wartościowe rozmiary operacji (ilość, cena)
- podpis wystawcy dowodu (wyj. Faktura Vat)
- dekret - zapis kwalifikujący dowód jako podstawę księgowania na kontach
Wymagania dot. Poprawności sporządzania dokumentu:
- nakaz wystawienia dowodu czytelnie i trwale
- możliwość stwierdzenia źródła pochodzenia
- nakaz zachowania zasad dokonywania poprawek:
A) dowody wewnętrzne -poprzez skreślenie
B) dowody gotówkowe i czeki - unieważnienie
C) zakaz noszenia poprawek obejmuje dowody obce i własne wysłane na zewnątrz
Kontrola dowodu:
- merytoryczna
-formalna
- rachunkowa
- celowości
- efektywności
Dekretacja
1. Etap wstępny:
- segregacja dokumentów w komórce księgowości
- kontrola prawidłowości dokumentów
2. Właściwa dekretacja - dyspozycja zawierająca:
- konta i strony kont
- data księgowania dowodu
- kwota operacji gospodarczej
- sposób ujęcia w ewidencji analitycznej
- data dekretacji
- podpis osoby uprawnionej
Archiwizacja:
- bieżąca - do momentu zamknięcia ksiąg rachunkowych i zatwierdzenia sprawozdania finansowego
- stała - po zamknięciu roku obrotowego:
A) dokumenty kategorii A - przekazywanie do archiwów państwowych (roczne sprawozdania)
B) dokumenty kategorii B - przechowywany przez wymagany przepisami okres
Optymalizacja obiegu dokumentów:
1. Eliminacja dokumentów zbędnych lub dublujących sie
2. Ustalenie niezbędnej liczby kopii dokumentu
3. Minimum druków ścisłego zarachowania
4. Odpowiedni system symboli i kodów
5. Określenie kompetencji poszczególnych jednostek w zakresie obieg dokumentów
6. Skrócenie drogi i czasu obiegu dokumentów
7. Kontrola terminowości przepływu dokumentów
8. Sporządzenie INSTRUKCJI OBIEGU DOKUMENTOW
Szczegolne zasady