G. Simmel rozwinął zapoczątkowaną przez Ferdinanda Tönnies'a socjologię formalną.
Za właściwy przedmiot zainteresowań socjologii Simmel uznawał trwałe formy stosunków międzyludzkich.
Społeczeństwa -jako realnie istniejąca ponadjednostkowa całość. Przeciwstawiał je procesowi uspołecznienia. Socjologowie wg niego mieli skupić się na badaniu interakcji i ich form, bowiem społeczeństwo jest rezultatem procesów interakcji.
Społeczeństwo jest tworem oddziaływających na siebie jednostek. Simmel był jednym z twórców mikrosocjologii.
GŁÓWNE TWIERDZENIA SIMMLA:
Socjologia nie może zajmować się wszystkim, co w minimalnym stopniu związane jest ze społeczeństwem, gdyż w ten sposób przejmuje kompetencje innych dyscyplin naukowych.
Socjologia powinna DOKONAĆ WYODRĘBNIENIA z całości życia historycznego pewnego szczególnego jej wymiaru, który nazywa społeczeństwo bytem ludzkości, wynika z tego, że socjologia nie jest nauką o społeczeństwie w kontekście tak szerokim jak u Spencera, Durkheima. Dyscyplinę tą traktował, jako naukę o formach uspołecznienia jednostki.
Zaś w grupach społecznych spotykamy zasady odnoszenia się jednostek względem siebie takie jak:
stosunki nadrzędności i podrzędności,
rywalizacji i naśladownictwa,
konfliktu i styczności.
Simmel usiłował oddzielić formę stosunków społecznych od treści tych stosunków twierdząc, iż zadaniem socjologii powinna być analiza formy zaś innych nauk analiza treści. Konsekwencją było powstanie socjologii formalnej. W myśl jej założeń rzeczywistość społeczną należy ujmować w kategoriach tzw. czystych form.
Badacz wyróżnił socjologię: ogólną, filozoficzną i formalną (czystą).
Postulował prowadzenie badań nad wzorami stosunków społecznych, formami ludzkiego zachowania, strukturami społecznymi oraz nad społecznymi cechami jednostek, które są uwarunkowane przez te stosunki i struktury grupowe.
Ujęcie procesów konfliktowych przez Georga Simmla”
Gwałtowność konfliktu wzrasta w sytuacji, gdy strony konfliktu są solidarne w działaniach konfliktowych wobec swoich przeciwników oraz ich członkowie postrzegają jako konflikt wartości, a więc konflikt dotyczący całej zbiorowości, a nie tylko własnych interesów.
Konflikt wywołuje następujące skutki dla stron w nim uczestniczących:
Ujednoznaczniają się granice grup
Następuje zwiększenie stopnia centralizacji władzy
Zmniejsza się tolerancja wobec dewiacji wewnątrz zbiorowości.
„Organicystyczna” koncepcja konfliktu G. Simmla. Dla Simmla konflikt to coś więcej niż odbicie sprzeczności interesów, to wcielenie instynktów wrogości. Sprzeczności interesów mogą zaostrzać te instynkty, ale stosunki harmonii i miłości mogą je łagodzić. Konflikty zdaniem Simmla niekoniecznie prowadzą do załamania i zmiany systemu, czasami jest wręcz przeciwnie: konflikt staje się jednym z głównych procesów działających w kierunku utrzymania całości społecznej i integracji, jest czymś w rodzaju choroby, która ujawnia słabości organizmu, ale także w swoisty sposób go wzmacnia.