Historia pieniądza: towar za towar, towary uniwersalny, metale, monety, banknoty i pieniądz elektroniczny. Banknoty zaczęto stosować w IX w. a posługiwać dopiero w XVII w., a pieniądz elektroniczny od XX w. jest stosowany.
Funkcje pieniądza: mierzenie wartości towaru, środek płatniczy, gromadzenie oszczędności.
Gospodarka jest działaniami są : przemysł(produkcja towaru), usługi (handel)i rolnictwo(uprawa roślin).
W Polsce istnieje gospodarka wolnorynkowa jej głównym działaniem jest dążenie do zysku(cena i ilość towaru zależy od zapotrzebowani konsumentów na dany towar). Gospodarka centralnie planowana( rodzaj gospodarki, w której wyprodukowane towary przewozi się do stolicy, gdzie planuje się ich sprzedaż
Popyt-ilość danego produktu, która konsumenci chcą i są w stanie kupić po konkretnej cenie w określonym czasie. Podaż –ilość towaru, która producenci wytwarzają i dostarczają na rynek.
Konkurencja-jeżeli na rynku występuje duża liczba wytwórców podobnego towaru powstaje między nimi konkurencja( wielu dostawców, duży wybór produktów, motywacja do zdobycia klientów). Dominacja na rynku jednego wytwórcy nazywamy monopolem(1 dostawca, brak wyboru produktów i usług).
Gospodarstwo domowe: indywidualne( członkowie połączeni więzami rodzinnymi lub partnerskimi- osoba samotna, małżeństwo) i zbiorowe( koszary wojskowe, klasztor, dom dziecka)
Aby gospodarstwo domowe mogło funkcjonować musi posiadać dochody( z renty, emerytury, z zasiłku, z pracy). Konsument – kupowanie określonego produktu lub korzystanie z danej usługi. Reklamacja- pisemne lub ustne zgłoszenie wad towaru. Wydatki zmienne: zakup odzieży, butów, kino. Stałe: rachunki, jedzenie.
Urząd ochrony Konkurencji i Konsumentów – reprezentuja interesy dużych Grup konsumentów jeśli sprzedawcy nie przestrzegają praw konsumentów.
Podatki- świadczenie pieniężne na rzecz państwa oraz władz lokalnych. Podatek linowy- przedsiębiorstwa płacą podatek 19%. Podatek 18%- płaca obywatele o niższych i średnich zarobkach, a 36%- obywatele o wyższych zarobkach.
Rodzaje podatków: opodatkowanie dochodów(PIT, CIT), obrotu(VAT, cło), czynności(zakup mieszkania), majątku(podatek od nieruchomości). Sposoby pokrywania deficytu budżetowego: kredyt zagraniczny, pożyczki kraju, podatki, dodruk pieniędzy, prywatyzacja.
Emisja- decydowanie o nazwie pieniądza, drukowanie pieniędzy. Pieniądz w państwie pozostaje pod kontrola banku centralnego. W Polsce NBP- zadaniami jego są: emisja złotego, prowadzenie polityki pieniężnej, obsługa bankowa budżetu państwa, utrzymanie stabilnego poziomu cen towarów i usług.
Lokata- daje możliwość bezpiecznego ulokowania oszczędności oraz czerpania zysków.
Giełda- odbywa się tam handel na dużą skalę. Giełdy towarowe, na których handluje się wielkimi ilościami produktów. Giełda papierów wartościowych( akcje) - dokonuje się tam operacji dotyczących towaru(dokumentów) np. akcje. Maklerzy czyli pośrednicy w transakcjach giełdowych. Indeks giełdowy- przedstawi zmiany zachodzące danego dnia w wysokości cen papierów wartościowych.
Hossa- kurs rośnie, gdy kurs spada to będzie bessa.
Koniunktura czyli zbiór czynników wpływających na gospodarkę państwa. Kiedy w kraju panuje koniunktura, przedsiębiorcy chętnie zakładają firmy mówi wtedy o wzroście gospodarczym. Jeżeli równowaga zostanie zachwiana mówimy o Krzysie gospodarczym. Recesja spowolnienie wzrostu gospodarczego.