Mimo wielowiekowej, niekorzystnej dla przyrody działalności człowieka świat roślin w województwie śląskim reprezentuje ponad 1500 gatunków roślin wyższych (naczyniowych), co stanowi prawie połowę gatunków tworzących florę Polski. Najcenniejszymi spośród nich są: endemiczna warzucha polska, przytulia olszyńska czy cieszynianka wiosenna.

Fauna województwa reprezentowana jest przez ponad 63 gatunki ssaków, 362 gatunki ptaków lęgowych, 6 przedstawicieli gadów, 17 płazów, kilka gatunków ryb i liczne gatunki bezkręgowe. Spośród ssaków wymienić należy żubra, który hodowany jest w rezerwacie "Żubrowisko" koło Pszczyny.

Na terenie województwa śląskiego istnieje 60 rezerwatów przyrody, obejmujących łącznie 3443 ha powierzchni, chroniących m.in. ekosystemy leśne, wodne, przyrodę nieożywioną, torowiska. Najwięcej, bo 42, jest rezerwatów leśnych, które chronią różnorakie typy lasów: łęgowe, bukowe, grądowe oraz bory sosnowe i świerkowe. Oprócz rezerwatów i parków krajobrazowych istnieje w województwie 1098 pomników przyrody i 67 tzw. użytków ekologicznych. Spośród pomników przyrody na szczególną uwagę zasługują monumentalne drzewa: 720 - letni dąb szypułkowy (690cm) w rezerwacie "Łężczok", ponad 500 - letnie cisy pospolite w Bystrej.