Temperatura:
*Fahrenhait(180)- woda krzepnie 32, wrze 212.
*Celsjusz(100) – woda krzepnie 0, wrze 100.
F=(9/5*C)+32
*Kelvin 1848 (0 bezwzględne-temp.w której nie ma ruchu cząst.)
0K=-273,15 C
Funkcja stanu-funkcja zależna wyłącznie od stanu ukł. Zmiana wartości funkcji stanu zależy tylko od stanu pocz. I końcowego ukł. A nie od sposobu jaki ta zmiana została zrealizowana.
Q=Hp Q=Uv W=∆Gp=∆H-T∆S
W=∆F=∆U-T∆S
∆G-entalpia swobodna(f.gibbsa)
∆F-en.swobodna(f.Helmholtza)
Poj.cieplna(ciepło wł.):
C=$\frac{Q}{T}$ przy p=const Cp=$\frac{\text{Qp}}{T}$=$\frac{H}{T}$=$(\frac{\partial H}{\partial T}$)p
Dla v=const Cv=$(\frac{\partial U}{\partial T})$v
Dwie pojemności cieplne w przypadku poj. Gazów.
Praca:
-w wyniku pojedynczego suwu:
WA=-p(v2-V1)
-w wyniku szeregu nieskonczenie małych zmian objętości:
WB=−∫V1V2pdV
W gazie p=$\frac{\text{RT}}{V}$
Praca obj. Nie jest f.stanu, zależy od drogi przemiany, ale zmiana en. Wewnętrznej nie zależy od drogi przemiany, jest f.stanu, bo działa zasada zachowania energii.
QA+WA=QB+WB Lecz
WA≠WB QB≠QA
Ciepło też nie ma różniczki zupełnej.
Uzywamy funkcji które mają różniczkę zupełną, zamiast Q uż. U lub H, a zamiast W uż. F lub G.
Dla V=const U = QV czyli ciepło w tych warunkach też nie zależy od drogi przemiany.
Dla p=const H = Qp
Zmienna ekstensywna - to dowolna wielkość fizyczna, której wartość obliczona dla układu złożonego z rozłącznych podukładów jest sumą wartości obliczonych dla podukładów. Innymi słowy, jeśli układ u możemy podzielić na dwa podukłady, u1 i u2, to wielkość fizyczna S jest ekstensywna wtedy i tylko wtedy, gdy niezależnie od sposobu przeprowadzenia podziału zachodzi równość:
S[U]=S[U1] + S[U2]
Zmienna ekstensywna - dowolna wielkość fizyczna która nie zależy od wielkości układu(rozmiary geometryczne, objętość) jego masy lub ilości cząsteczek.
Energia powstaje z defektu masy, może być też tak ż e nie ma defektu masy, ale to oznacza że już przed procesem była energia. Energia wymienia się z otoczeniem. Każda cząsteczka zawiera energie wewnętrzną i po reakcji cząsteczka też ma energię(zasada zachowania energii, I zasada termodynamiki)
Zmiana energii wewnętrznej układu zamkniętego jest równa energii, która przepływa przez jego granice na sposób ciepła lub pracy:
U = Q + W + hν
U = U2-U1 U2-en. Wewnętrzna prod.
U1-en.wewnętrzna sub.
Różnica energii zawarta w produktach i substratach wymieniana jest z otoczeniem jako ciepło, praca i en. promieniowania
Typy pracy: W=-pV praca.obj
W=qf q-ładunek,
f − roznica potencjaow
W = σ ΔA σ-nap.powierzchniowe,
ΔA- zmiana powierzchnii
Praca objętościowa: W=Fdl(siła*zmiana połóżenia) P=$\frac{F}{A}$ czyli F=Pa (ciśnienie*pow.)
W=pAdl=pdV.
Praca objętościowa jest zawsze na minusie ponieważ sprężanie W>0 lecz Dv<0 czyli pdV<0,
Rozprężanie W<0 lecz dV>0 czyli pdV>0.
Pomijając energię promieniowania oraz prace Elek. I powierz. Mam: dU=Q-pdV
Energia wewnętrzna:
a)energia cieplna: -energia translacji cząsteczek
-energia rotacji cząsteczek
-energia drgań wiązań
b)energia konfiguracji elektronowej
Proces można prowadzić pod stałym ciśnieniem lub objętością, proces izobaryczny:
QP-entalpia H=U+pV
dH=dU+pdV+Vdp dU=Q-pdV
dH=Q-pdV+pdV+Vdp czyli dH=Q
Proces izochoryczny:
dU=Q-pdV ale dV=0 czyli dU=Q
Różnica pomiędzy Qp a QV:
-istotna jest w fazie gazowej(w fazie skondensowanej QV≈QV
-występuje wtedy gdy w wyniku reakcji zmienia się liczba moli: 2AxB zmiana liczby reagentów: Δn=x-2
dH=dU+pdV+Vdp dla p=const dH=dU+pdV
lub ΔH=ΔU+pΔV ΔH=QP ΔU=QV a pΔV=(Δn)RT
QP=QV+(Δn)RT przykład:
2O33O2 Δn=1
Zależnośc ciepła właściwego od temp. Opisywana jest wielomianem postaci:
Cp=a+bT+cT-1 lub (-2)
Kalorymetr: Q=CH20ΔT
Do dyspozycji mamy wartości współczynników a,b,c. Opisując zmiany CP w zależności od temp.
CP=aT3 cpc=aC+bCT+cCT-2 cpst=ast+bstT+cstT-2
cpg=aC+bgT+cgT-2 *……2…..wykres……*
Z których z kolei można obliczyć zmianę entropii podczas ogrzewania substancji:
ΔS2=ΔS1+ a ln$\frac{T_{2}}{T_{1}} + b($T2-T1)+$\frac{c}{2}$($\frac{1}{T_{1}^{2}} - \frac{1}{T_{2}^{2}})$
Entropię przemian fazowych obliczamy bezpośrednio z przemiany:
ΔS=$\frac{Q}{T_{w}}$
ΔS=$\int_{0}^{T1}\frac{C_{p}^{1}}{T}\text{dT}$+$\int_{T1}^{\text{Tt}}\frac{C_{p}^{\text{st}}}{T}$dT+$\frac{Q_{T}}{T_{t}}$+$\int_{\text{Tt}}^{\text{Tw}}\frac{C_{p}^{c}}{T}$dT+$\frac{Q_{\text{par}}}{T_{\text{par}}}$+$+ \int_{\text{Tw}}^{T298}\frac{C_{p}^{g}}{T}$dT
Zależnośc ciepła procesu od temperatury:
Cp=($\frac{\text{dH}}{\text{DT}})$P dH=cpdT ∫H1H2dH = ∫T1T2CpdT
Cp=a+bT+cT-2
∫H1H2dH=a$\int_{T1}^{T2}{\text{dT} + b\int_{T1}^{T2}{\text{TdT} + c\int_{T1}^{T2}\frac{\text{dT}}{T^{2}}}}$
ΔH2-ΔH1=a(T2-T1)+b$(\frac{T_{2}^{2}}{2} - \frac{T_{1}^{2}}{2})$+c$(\frac{T_{2}^{- 1}}{- 1} - \frac{T_{1}^{- 1}}{- 1})$
ΔH2=ΔH1+ a(T2-T1)+$\frac{b}{2}$($T_{2}^{2} - T_{1}^{2}) + c(\frac{1}{T1} - \frac{1}{T2})$
S-entropia - miara chaosu: im więcej energii tym więcej ciepła I większy chaos.
S=$\frac{Q}{T}$ dla p=const. lub v=const.
Q-jest miarą całkowitej energii kinetycznej cząsteczek, T-miara średniej energii kinetycznej cząsteczek. Eśr=kT
Zmiana entropii jest zawsze dodatnia i zawsze wzrasta. Chodzi o całkowitą zmianę energii :
dS=dSukł+dSoto.≥0
II zasada termodynamiki - ΔS≥0
Zmianę entropii podzielić można na dwie części:
dS=dcosntS+d↑S dconst-entropia stała, entropia przenoszona która była już przed procesem, jest związana z wymianą ciepła z otoczeniem.
d↑S-entropia która przyrosła w procesie.
Tyle ciepła ile układ pobrał(oddał) tyle otoczenie odda(pobierze). dconstSukład=-dconstSotoczenie czyli
dconstS może być dodatnie lub ujemne.
Zmiana entropii w samorzutnym procesie odwracalnym jest sumą udziałów entropii przenoszonej oraz przyrostu zarówno układu jak i otoczenia. ds=dconstSukład+dconstSotoczenia+d↑Sukład+d↑Sotoczenie≥0
Entropia tego układu może ↑lub ↓, ale układu i otoczenia tylko ↑, czyli całkowita wartośc entropii wzrasta. Entropia roście wraz ze wzrostem temperatury. ΔS®parowania>ΔS®topnienia.
Co jest siłą napędową przemian samorzutnych?:
Siła napędowa= dążność pojedynczego obiektu do obniżenia energii + dążność zbioru elementów do najniższego uporządkowania.
Siła napędowa= dążność pojedynczego obiektu do obniżenia energii – dążność zbioru elementów do najwyższego chaosu.
F=U-TS
Zależność entropii od temperatury:
S=$\frac{Q}{T}$ dS=$\frac{\text{dH}}{T}$ = $\frac{\text{Cp}}{T}$ $\int_{S1}^{S2}{\text{dS} = \int_{T1}^{T2}\frac{C_{p}\text{dT}}{T}}$
ΔS2-ΔS1=a$\int_{T1}^{T2}{\frac{\text{dT}}{T} + b\int_{T1}^{T2}{\text{dT} + c\int_{T1}^{T2}\frac{\text{dT}}{T^{3}}}}$
ΔS2-ΔS1=a ln$\frac{T_{2}}{T_{1}} + b($T2-T1)+$\frac{c}{2}$($\frac{1}{T_{1}^{2}} - \frac{1}{T_{2}^{2}})$
ΔS2=ΔS1+ a ln$\frac{T_{2}}{T_{1}} + b($T2-T1)+$\frac{c}{2}$($\frac{1}{T_{1}^{2}} - \frac{1}{T_{2}^{2}})$
F=U-TS F=dU-TdS-SdT dU=Q-pdV
dU=Q-pdV-TdS-SdT Q=TdS
dV=TdS-pdV-TdS-SdT dV=-pdV-SdT
F=F(T,V)
dF=($\frac{\partial F}{\partial V})$TdV+($\frac{\partial F}{\partial T})$VdT
-p=($\frac{\partial F}{\partial V})$T , -S=($\frac{\partial F}{\partial T})$V
Zależność entalpii swobodnej od temp:
G=H-TS H=U+pV G=U+pV-TS
dG=dU+pdV+Vdp-TdS-SdT
dG=-SdT+Vdp+dU+pdV-TdS
dU=Q-pdV Q=TdS
dG=-SdT+Vdp
G=G(T,p)
dG=($\frac{\partial G}{\partial T})$pdT+$(\frac{\partial G}{\partial p})$p dp
-S=$(\frac{\partial G}{\partial T})$p V=$(\frac{\partial G}{\partial p})$T
Standardy ciepła i entropii substancji:
Jeżeli przyjmiemy jakąś temp. Jako standardową to wystarczy tabelaryzować ciepła tylko w tej temp. ΔH, ciepła w innych temp. Mogą być wyliczone jeżeli znamy współczynniki.
ΔHT=ΔH+wyrażenie przeliczające w war.standardowych.
ΔHT=ΔH+a(T-298K)+$\frac{b}{2}$(T2-2982K2)+c($\frac{1}{298K} - \frac{1}{T}$)
Wartości standardowe ciepeł substancji ΔH oraz ΔU tworzone są według reguł:
-ΔH i ΔU :dotyczą warunków standardowych,
Dla pierwiastków w stanie wolnym równe 0, a dla związków chemicznych równe ciepłu tworzenia z pierwiastków.
III zasada termodynamiki:
Wartości standardowe entropii substancji tworzone są według następujących reguł:
-wartości standardowe dotyczą wartości standardowych.
-wartości standardowe ΔS dla wszystkich substancji dążą do 0, gdy temp dąży do 0.
dS = 0
ΔF=ΔU-TΔS ΔG=ΔH-TΔS
W=QV-Qpodatek W=QP-Qpodatek
Zastanówmy się nad konwencjami III zas.term.
dS = 0 dS=$\frac{\text{Cp}}{T}$dT ogólnie było by więc tak:
Dla T0 $\frac{C_{p}}{T} \rightarrow \infty$ dlatego musi być zachowany warunek: Cp = 0 Ciepło właściwe w temp. Zerowej też wynosi 0.
Temperatury zerowej nie można osiągnąć więc pojemność cieplną w pobliżu zera wyznaczyć można ekstrapolacyjnie opierając się na postulacie(ekstrapolacja Debbay’a)*……1……Wykres CH(T)………………*
Zależność cieśnienia od V:
pV=nRT $p = \frac{\text{nRT}}{V}$
$(\frac{\partial p}{\partial V})$T=$\frac{\partial}{\partial V}$($\frac{\text{nRT}}{V}$)T=nRT$\frac{\partial}{\partial V}$($\frac{1}{V})T = nRT$($\frac{1}{V^{2}}$)T
$(\frac{\partial p}{\partial V})$T=-$\frac{\text{nRT}}{V^{2}}$ pv=nRT $(\frac{\partial p}{\partial V})$T=-$\frac{\text{pV}}{V^{2}}$
$(\frac{\partial p}{\partial V})$T=-$\frac{p}{V}$
Zależność ciśnienia od temperatury:
pV=nRT $p = \frac{\text{nRT}}{V}$ dla 1 mola: $(\frac{\partial p}{\partial T})$V=n$\frac{R}{V}\frac{\partial}{\partial T}(T)$V
$(\frac{\partial p}{\partial T})$V= n$\frac{R}{V}$
Zależność energii wewnętrznej od entalpii i V:
dU=Q-pdV Q=TdS dU=TdS-pdV
U=U(S,V) dU=($\frac{\partial U}{\partial S}$)VdS+($\frac{\partial U}{\partial V})$SdV
($\frac{\partial U}{\partial S}$)V=T ( $\frac{\partial U}{\partial V})$S=-p
Zależność entalpii od entropii i ciśnienia:
dU=Q-pdV H=U+pV dH=dU+pdV+Vdp
dH=Q-pdV+pdV+Vdp Q=TdS dH=TdS+Vdp
H=H(S,p) dH=($\frac{\partial H}{\partial S})$pdS+($\frac{\partial H}{\partial p})$Sdp
($\frac{\partial H}{\partial S})$p=T ( $\frac{\partial H}{\partial p})$S=V
Stałą równowagi i potencjał termodynamiczny (izoterma van’t Hoff’a):
A↔B to K=$\frac{p_{a}}{p_{b}}$
Rozpatrzmy termodynamikę tej reakcji:
($\frac{\partial G}{\partial p}$)T=V dG=Vdp V=$\frac{\text{RT}}{p}$ dG=RT$\int_{p1}^{p2}\frac{\text{dp}}{p}$
G2-G1=RT ln$\frac{p2}{p1}$ oznaczjąc p1=p2 oraz przyjmując p2=p=1atm otrzymujemy ΔG=ΔG+RT ln$\frac{p}{p^{}}$
Zmiana entalpii swobodnej reakcji wyniesie:
ΔGreakcji=ΔGprodukty-ΔGsubstraty
ΔGreakcji=GB-${G}_{A}^{} + RT\ ln\frac{p_{B}}{p_{A}}$
Greakcji = −RT lnK
Zależność stałej równowagi od temperatury(izobara van’t Hoff’a):
Greakcji = −RT lnK
$\frac{\partial{G}^{}}{\partial T}$=-RT lnK-RT$\frac{\partial lnK}{\partial T}$ $\frac{\partial lnK}{\partial T}$=-$\frac{\text{lnK}}{T}$-$\frac{1}{\text{RT}}\frac{\partial G^{}}{\partial T}$
$\frac{{G}^{}}{RT^{2}}$=-$\frac{\text{lnK}}{T}$ $\frac{\partial G}{\partial T}$=-ΔS
$\frac{\partial lnK}{\partial T}$=$\frac{{G}^{}}{RT^{2}}$+$\frac{S^{}}{\text{RT}}$=$\frac{{G}^{} + TS^{}}{RT^{2}}$
ΔG + tS=ΔH ($\frac{\partial lnK}{\partial T})$p=$\frac{H^{}}{RT^{2}}$
Zależność stałej równowagi od temperatury(izohora van’t Hoff’a):
($\frac{\partial lnK}{\partial T})$V=$\frac{U^{}}{RT^{2}}$
Zależność stałej równowagi od ciśnienia, Izoterma van Laara:
Na przykładzie syntezy amoniaku:
3H2+N2↔2NH3
Kp=$\frac{p_{NH3}^{2}}{p_{H2}^{3}p_{N2}}$ $\frac{p_{i}}{p} = x_{1}$ Kp=$\frac{x_{NH3}^{2}}{X_{H2}^{3}x_{N2}}\frac{1}{p^{2}}$
Kx=Kpp2 Stała X rosnie z kwadratem cisnienia
Im wyższe ciśnienie tym ilość powstającego amoniaku jest większa.
ΔG=-RT lnK $\frac{\partial G^{}}{\partial p}$=-RT$\frac{\partial lnK}{\partial p}$ $\frac{\partial lnK}{\partial p} = - \frac{1}{\text{RT}}\frac{\partial G^{}}{\partial p}$
$\frac{\partial G^{}}{\partial p} = V$ ($\frac{\partial lnK}{\partial p})$T=-$\frac{V^{}}{\text{RT}}$
Związek między Cp a Cv:
Dla 1 mola gazu doskonałego pv=RT czyli p=$\frac{\text{RT}}{V}$
ΔH1=ΔH2+ΔH3 ΔH1-izochoryczna zmiana temp.
Od T1 do T2. ΔH1=dH1=d(U+pV)=dU+d(pV)
dU=cvdT bo ($\frac{\text{dU}}{\text{dT}})$V=cV ΔH1=cVdT+d(pV)
ΔH3-izotermiczna zmiana p i V.
ΔH3=dH=dH$\frac{\text{dp}}{p}$=($\frac{\text{dH}}{\text{dp}})$Tdp
dH(T,p)=($\frac{\partial H}{\partial T})$pdT+($\frac{\partial H}{\partial p})$Tdp
ΔH2-izobaryczne ogrzewanie od T1 do T2
ΔH2=cpdT bo cp=($\frac{\text{dH}}{\text{dT}})$p
ΔH1=ΔH2+ΔH3 cVdT+d(pV)=cpdT+($\frac{\text{dH}}{\text{dP}})$Tdp
(cv-cp)dT=-d(pV) pV=RT d(pV)=RdT
(cv-cp)dT=-RdT czyli cV-cp=-R cp-cV=R
Równanie gazu doskonałego(Clapeyron’a):
Ze wzrostem temperatury rośnie prężność pary,
Zależność prężności pary od temp:
Warunek równowagi: GC-GG
dGc=dGG dG=($\frac{\partial G}{\partial p}$)Tdp+($\frac{\partial G}{\partial T})$pdT
dG=Vdp-SdT VCdp-SCdT=VGdp-SGdT
(VG-VC)dp=(SG-SC)dT $\frac{\text{dp}}{\text{dT}} = \frac{{(S}^{G} - S^{C})}{(V^{G} - V^{C)}}$
SG-SC=ΔSpar=$\frac{H_{\text{par}}}{T}$ VG-VC≈VG
$$\frac{\text{dp}}{\text{dT}} = \frac{H_{\text{parownia}}}{TV^{G}}$$
Dla 1 mola gazu VG=$\frac{\text{RT}}{p}$
$\frac{1}{p}\frac{\text{dp}}{\text{dT}} = \frac{H_{\text{par}}}{RT^{2}}$ $\frac{\text{d\ lnp}}{\text{dT}} = \frac{H_{\text{par}}}{RT^{2}}$
Opis gazów rzeczywistych, równanie wirialne, współczynnik wirialny:
W przypadku gazu rzeczywistego zmianie ulega objętość molowa. Objętość molową można więc użyc jako zmienną charakterystyczną dla danego gazu. P=RT$\frac{1}{V_{\text{mol}}}$+BRT($\frac{1}{V_{\text{mol}}})$2+CRT($\frac{1}{V_{\text{mol}}})$3+….
Przy wyższych ciśnieniach zmienia się obj.molowa. pV=RT{1+$\frac{B}{V_{\text{mol}}} + \frac{C}{V_{\text{mol}}^{2}} + \ldots\}$
pVmol=RT+B’p+C’p2+…(zmienną jest ciśnienie)
Tempeartura Boyle’a- drugi wsp. wirialny:
Drugi współczynnik wirialny:
pVmol=RT+RT$\frac{B}{V_{\text{mol}}} + \text{RT}\frac{C}{V_{\text{mol}}^{2}}$+….
pVmol=RT+B’p+C’p2+….
Po odrzuceniu wyższych członów
pVmol=RT+RT$\frac{B}{V_{\text{mol}}}$ pVmol=RT+B’p
po odjęciu równań stronami mamy
0=0+RT$\frac{B}{V_{\text{mol}}} - B^{'}p$ p=RT$\frac{1}{V_{\text{mol}}}$
RT$\frac{B}{V_{\text{mol}}}$=B’p B=B’
Drugi współczynnik wirialny- temperatura Boyle’a: w tej temp. Gaz jest gazem doskonałym.
Wyznaczanie drugiego współczynnika wirialnego: pVmol=RT+Bp
Vmol=$\frac{M}{d}$ p$\frac{M}{d} = RT + Bp$
$$\frac{p}{d} = \frac{\text{RT}}{M} + \frac{\text{Bp}}{M}$$
Równanie Van Der Valsa:
W gazie występują oddziaływania między cząsteczkowe. W gazie doskonałym odległość jest tak daleka że energia oddziaływań jest prawie równa zero.
Gaz doskonały:
$\frac{pV_{\text{mo}l}}{T}$=const czyli pVmol=RT
Gaz rzeczywisty: (p+korekta)(Vmol+korekta’)=RT
P=RT$\frac{1}{V_{\text{mol}}}$ czyli dla ustalonej temp. p=$\frac{a}{V_{\text{mol}}}$
Jest to korekta na ciśnienie wewnętrzne spowodowana przyciąganiem cząsteczek.
-b jest to korekta na zmianę objętości molowej spowodowana nie zerową objętością cząsteczek.
(p+$\frac{a}{V_{\text{mol}}^{2}}$)(Vmol-b)=RT
Skraplanie gazów, parametry krytyczne, izoterma krytyczna:
…..3…..Wykres………
Temperatura krytyczna- najwyższa temp. w której gaz można skroplić. W punkcie przegięcia pochodne wynoszą 0 (p+$\frac{a}{V_{\text{mol}}^{2}}$)(Vmol-b)=RT
$\frac{\text{dp}}{dV_{\text{mol}}} = 0$ $\frac{d^{2}p}{dV_{\text{mol}}^{2}}$=0
0 (p+$\frac{a}{V_{\text{mol}}^{2}}$)(Vmol-b)=RT p=$\frac{\text{RT}}{(V_{\text{mol}} - b)}$-$\frac{a}{V_{\text{mol}}^{2}}$
$\frac{\text{dp}}{dV_{\text{mol}}} = - \frac{\text{RT}}{{{(V}_{\text{mol}} - b)}^{2}}$+$\frac{2a}{V_{\text{mol}}^{3}}$=0
$\frac{d^{2}p}{dV_{\text{mol}}^{2}}$=$\frac{2RT}{{(V_{\text{mol}} - b)}^{3}} - \frac{6a}{V_{\text{mol}}^{4}}$=0
W punkcie krytycznym: $\frac{RT_{K}}{{(V_{\text{mol},K} - b)}^{2}}$=$\frac{2a}{V_{mol,K}^{3}}$
$\frac{2RT_{K}}{{(V_{\text{mol},K} - b)}^{3}}$=$\frac{6a}{V_{mol,K}^{4}}$ przekształcając równanie stronami mamy Vmol,K-b=$\frac{2}{3}$Vmol,K
Vmol,K=3b $\frac{RT_{K}}{{(3b - b)}^{2}}$=$\frac{2a}{27b^{3}}$ czyli TK=$\frac{8a}{27b}$R
pK=$\frac{8a}{27b(3b - b)}$-$\frac{a}{9b^{2}}$ = $\frac{a}{27b^{2}}$