Sejm wielki sejm 4 letni (1788 –1792) od 1790 530 posłów

Obradował pod węzłem konfederacji. (nie obejmowała go zasada jedności)

Konfederacja był sejmu obradowały związkiem celowym ( potrzeby zawiązania konfederacji --zwiększenie liczby wojska, mają być dokonane ulepszenia wewnętrzne, obie izby obradowały razem)

Ograniczono stosunek senatu do izby poselskiej. W 1789r zwiększono liczbę wojska do 100 tys. Później do 60 tys. Zmniejszono a w 1792r znów zwiększono liczbę armii do 60 tys.

Po raz pierwszy uchwalono powstanie podatku dochodowego (o ofierze wieczystej- ofiara 10 gr. W 1789r.) szlachta 10% duchowieństwo 20%

Powołanie w listopadzie 1789r komisji porządkowych cywilno-wojskowych. (miały przeprowadzać ewidencje ludności, powstały pierwsze dokumenty tożsamości(paszport) stały się organem samorządu terytorialnego jego składzie znalazło się 15 szlachciców wybieranych przez sejmik 3 duchownych i 3 mieszczan) zlikwidowano radę nieustającą sprawy administracji powierzono komisjom państwowym. Znacznie szerszy był zakres kontroli nad tymi komisjami. (nazywało się to sejmowładztwem – wtrącanie się władzy ustawodawczej we władzę wykonawczą.)

Działała deputacja do poprawy rządu w 1789 r. deputacja ta przedstawiła w 1791r założenia reformy państwowej.

W 1790 wybrano 2 komplet posłów bardziej radykalny (2 deputacja)

Konstytucja 3 maja 1791r.

W marcu uchwalono ustawę sejmikową w kwietniu prawo o miastach.

Była ważna z powodu przesłania. Przesłanie zgody narodowej współpracy kraju

1 konstytucja w europie była oparta na ideach oświeceniowych w wersji bardzo umiarkowanej. rzeczą najważniejszą było to że nie znosiła przedziałów stanowych lecz w dużym stopniu ją osłabiła zapewniała możliwość awansu społecznego. Konstytucja jest napisana tekstem archaicznym bardzo nie szczegółowym. Wzorem nowoczesnych konstytucji zawierała normy praw i wolności obywatelskich jak również normy dotyczące ustroju politycznego.

-utrzymano podział stanowy (konstytucja wielokrotnie odwoływała się do pojęcia naród; pod pojęciem narodu (naród obejmujący całość społeczeństwa, naród polityczny –szlachta posesjonaci, mieszczanie posesjonaci miast królewskich.)

Art. 2. Obejmujący szlachtę nakazywali korzystania ze wszystkich przywilejów i praw a w szczególności równość, i nietykalność osobistą.

Posesjonat (właściciel, dzierżawca , dorośli synowie użytkownika)

Miasta nasze królewskie w państwach Rzeczypospolitej.

30. Postanowienia prawa o miastach z 1791

-przyznanie posesjonatom miejskim przywilejów wyłączonych do tej pory tylko szlachcie: nietykalność bez wyroku sądowego, prawo nabywania dóbr ziemskich, piastowanie niższych urzędów administracyjnych i sądowych we wszystkich sądach, dostęp do palestry, osiąganie niższych rang oficerskich w wojsku poza kawalerią narodową, wprowadzało jednolite prawo w miastach królewskich (dotychczas miasta wzorowały się i opierały na prawie magdeburskim)

- postanowienia te dotyczyły także miast prywatnych w razie dobrowolnego i indywidualnego rozciągania na nie przez ich właścicieli mocy obowiązującego prawa

W sprawie chłopów

-zostali wzięci pod opiekę rządu i prawa krajowego (zapowiedz regulacji sytuacji chłopów, zapowiedz regulacji prawnych)

-umowa pana z chłopem miały być zawierane co do prawa użytkowania ziemi.

-wolność osobista mieli otrzymywać przybysze z zagranicy, i po pewnym czasie zbiegom.

USTROJ POLITYCZNY

Art. 5. Rząd czyli oznaczenie władz publicznych

Wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu. Aby więc całość państw , wolność obywatelska i porządek społeczności w równej wadze na zawsze zostawały., trzy władze rząd narody polskiego składać powinny i z woli prawa niniejszego na zawsze składać będą. To jest władza prawodawcza w stanach zgromadzonych, władza najwyższa wykonawcza w królu i straży i władza sądownicza.

Władza wykonawcza król

27. Pozycja króla według konstytucji 3 maja

- zasada dziedziczności tronu-tron dziedziczony przez osoby, elekcyjnie, konstytucja powierzała go dynastii Wettinów

- w miejsce odpowiedzialności króla przed sejmem konstytucja uchwaliła odpowiedzialność ministrów zasiadających w Straży Praw

- utraciła prawo odrębnego stanu sejmującego(nie mógł być członkiem sejmu), przewodnicząc jedynie senatowi, miał inicjatywę ustawodawczą wraz ze Strażą Praw, odebrano mu prawo sankcji ustawodawczej, zachował prawo zwoływania Sejmu, lecz ten w określonych przypadkach mógł zbierać się i obradować bez jego udziału

- wszystkie ustawy ogłaszane były w imieniu władcy, posiadał prawo łaski z wyjątkiem spraw o zbrodnie stanu

- nominował najwyższych urzędników, w tym ministrów, przewodniczył Straży Praw

- każdy dekret królewski musiał posiadać podpis odpowiedniego ministra (kontrasygnata)