Jak smakują elektrony?
część 2:

   Wolne rodniki

   Aby przejść do dalszych rozważań na temat równowagi redoks w
naszym organizmie niezbędne jest wyjaśnienie pojęcia często używanego
w różnorakiej literaturze, jakim jest WOLNY RODNIK.

   Generalnie jest to cząsteczka, która ma na zewnętrznej powłoce
elektronowej jeden bardzo aktywny chemicznie elektron. Taka cząsteczka
zachowuje się w organizmie jak słoń w składzie porcelany - gdzie się
nie ruszy czyni szkody. Wolny rodnik z łatwością utlenia białka, kwasy
nukleinowe i lipidy błon komórkowych. Unieczynnienie wolnego rodnika
jest więc priorytetowym zadaniem komórki i może zajść na dwa sposoby.
Elektron wolnego rodnika chce mieć parę, więc trzeba mu albo dodać
brakujący elektron (zredukować go) albo zabrać nadaktywny elektron
gdzie indziej, czyli go utlenić.

   Wolne rodniki powstają w organizmie w wielu naturalnych reakcjach
chemicznych. Można powiedzieć więc, że są integralną częścią Życia.
Jednym z miejsc, gdzie one powstają celowo w organizmie jest ognisko
zapalne, w którym są wytwarzane w dużych ilościach przez leukocyty w
celu niszczenia drobnoustrojów. Nie można więc powiedzieć, że są one
tylko i wyłącznie złe.

   Najważniejszym stałym źródłem wolnych rodników w organizmie jest
spalanie wodoru z tlenem. Z każdego litra tlenu, który zużywamy do
spalania, 2% ulega niepełnemu spaleniu do wolnego rodnika tlenowego.
Jest to związane z tym, że tlen jako gaz występuje w formie
dwuatomowej O2, podczas gdy w cząsteczce wody mamy tylko jeden atom
tlenu. Spalanie wodoru w praktyce wygląda więc tak, że najpierw
powstaje woda utleniona H2O2, która następnie jest na różne sposoby
szybko rozkładana. Dziennie powstaje w ten sposób ok.PÓŁ KILOGRAMA
wody utlenionej. Niewielka część, która nie zdąży być rozłożona przez
odpowiednie enzymy przekształca się w różne inne rodniki tlenowe,
które muszą być dezaktywowane.
   Drugim ważnym źródłem wolnych rodników są różne procesy
detoksykacji zachodzące głównie w wątrobie, w szczególności
rozkładanie leków i toksyn. Widzimy więc że proces tworzenia wolnych
rodników w organizmie jest stały i dość intensywny i wymaga on
ciągłego ich usuwania.

   Antyoksydanty

   Do ochrony przed tym strumieniem wolnych rodników organizm
wykorzystuje cały szereg mechanizmów stanowiących ochronę
antyoksydacyjną organizmu. Można w niej wyróżnić kilka elementów:

1. Enzymy antyoksydacyjne: Są to specjalne enzymy wykorzystywane do
usuwania wolnych rodników tlenowych. Najważniejsze z nich to:
dysmutaza nadtlenkowa, katalaza oraz peroksydaza glutationowa.

2. Minerały niezbędne do pracy powyższych enzymów: dysmutaza
nadtlenkowa występuje w dwóch formach. Forma cytoplazmatyczna wymaga
cynku i miedzi a forma mitochondrialna wymaga manganu, katalaza wymaga
żelaza, a peroksydaza glutationowa wymaga selenu.

3. Naturalne substancje antyoksydacyjne. Można wśród nich wyróżnić:

a) witaminy, które są niezbędne dla człowieka: A, C i E;

b) inne substancje występujące w naszym ciele i pożywieniu: np.
koenzym Q10, glutation, kwas alfa-liponowy i inne tzw. pochodne
tiolowe;

c) najróżnorodniejsze flawonoidy roślinne.

   Minerały, które są wymienione w punkcie 2, mógłbym wymienić
łącznie z enzymami, gdyż są ich integralną częścią. Umieściłem je
jednak osobno, by podkreślić ich rolę w naszym organizmie.
Wyszczególniłem je osobno, ponieważ wszystkie one, oprócz miedzi, są
bardzo często niedoborowe w naszej diecie.

cdn...

dr n. med. Krzysztof Piotr Michalak