Jak smakują elektrony?
część 3:

   O roli cynku można by napisać cały niezależny artykuł. Jest to
najważniejszy mikroelement w naszym organizmie i dość łatwo rozwija
się jego niedobór. Dość wspomnieć, że podawanie cynku w okresie po
operacji przyspiesza gojenie się ran prawie dwukrotnie.
   Selen - średnie spożycie w populacji polskiej to ok. 70% uznanego
dobowego zapotrzebowania na ten minerał. Jego główna rola w naszym
organizmie to właśnie udział w wymienionym enzymie usuwającym wolne
rodniki. Istnieją silne przesłanki wskazujące na działanie
przeciwnowotworowe i przeciwgrzybicze selenu.
   Mangan - jest mocno niedocenianym minerałem. Odgrywa on bardzo
ważną rolę w mitochondriach, które produkują nam energię. Mitochondria
to takie małe mikroorganizmy z własnym DNA żyjące z nami w ścisłej
symbiozie. Ich DNA jest bardzo wrażliwe na uszkodzenie. A to właśnie w
ścianie mitochondriów powstaje większość wolnych rodników tlenowych.
Jeśli ich DNA ulegnie uszkodzeniu przez wolne rodniki nie będą one
wytwarzać energii, mogą też zacząć produkować jeszcze większe ilości
wolnych rodników tlenowych. Prowadzi to do błędnego koła prowadzącego
do w końcowym etapie do poważnego zaburzenia funkcjonowania całej
komórki.
   Żelazo - wszyscy wiedzą, że niedobór żelaza powoduje
niedokrwistość. Tak. Z tym zastrzeżeniem, że niedokrwistość jest
ostatnim objawem niedoboru żelaza. Najpierw brakuje go w tkankach
m.in. na potrzeby usuwania wolnych rodników przez katalazę, która
rozkłada wodę utlenioną. Na niedobór żelaza narażone są w
szczególności kobiety obficie miesiączkujące. Ocenia się, że problem
ten dotyczy ok. 20% populacji kobiet w okresie rozrodczym.

   Przejdźmy teraz do krótkiego omówienia witamin o działaniu
przeciwutleniającym. Dwie najważniejsze to witamina C i witamina E.
Człowiek jest jednym z nielicznych zwierząt w przyrodzie, który nie
potrafi wyprodukować sobie witaminy C. Istnieją różne informacje na
temat dobowego zapotrzebowania na tę witaminę. Według tabel wynosi ono
ok. 60 mg. Jednak koza produkuje przykładowo w ciągu doby nawet do 10
gramów (10000mg!). Środowiska akademickie straszą, że spożywanie
takich dużych dawek może spowodować kamicę nerkową. Jednak laureat
nagrody Nobla w 1962 r. Linus Pauling zażywał codziennie nawet do 12g
tej witaminy i dożył w dobrym zdrowiu 93 lat. Myślę, że jest to
straszenie zdecydowanie na wyrost. Wielu badaczy wskazuje, że dziennie
powinno się spożyć minimum 500-1000mg tej witaminy i osobiście
przychylam się do tej opinii. Witamina C absorbuje bezpośrednio wolne
rodniki, tak, że nie wymagają one użycia enzymów antyoksydacyjnych.

   Witamina E to bardzo ważny antyoksydant dla ok. 10-15 kilogramów
lipidowych błon komórkowych obecnych w naszym organizmie. Jeden wolny
rodnik tlenowy może tutaj spowodować całą kaskadę reakcji utleniania
nienasyconych kwasów tłuszczowych. Kaskada ta postępuje tak długo, aż
kolejny powstały rodnik kwasu tłuszczowego nie spotka na swojej drodze
witaminy E, która dopiero przerywa łańcuch reakcji. Utlenione
fragmenty kwasów tłuszczowych ulegają przekształceniu m.in. do
dialdehydu malonowego, którego komórka nie potrafi usunąć ze swego
wnętrza. Powstające w dalszym etapie lipofuscyny i ceroidy kumulują
się w komórce do końca życia. Określa się je jako barwniki starości.
Ma to szczególne znaczenie w przypadku komórek nerwowych i
mięśniowych, które są nam dane raz na całe życie. Do regeneracji
witaminy E pływającej w błonach komórkowych wykorzystywana jest m.in.
witamina C.

   Witamina A ma szczególne znaczenie jako ochrona antyoksydacyjna w
siatkówce oka.

   Kolejny antyutleniacz to koenzym Q10 czyli ubichinon. Jest on
składnikiem tzw. łańcucha oddechowego w błonie mitochondrialnej,
procesu, który przenosi elektrony z wodoru na tlen łapiąc energię,
która się w tym procesie wydziela. Jest to związek, który pływając w
samodzielnie w cytoplazmie sam w sobie jest antyutleniaczem. Organizm
ludzki może go zsyntetyzować, jednak proces syntezy słabnie z wiekiem.
Wynika stąd wskazanie do jego uzupełniania u ludzi starszych. Niedobór
koenzymu Q10 prowadzi do osłabienia procesu produkcji energii w
mitochondrium, która jest potrzebna m.in. do regeneracji, czyli
redukcji innych utlenionych antyoksydantów.
   Szczególną grupę antyoksydantów o szerokim spektrum działania,
m.in. wykorzystywanych w procesie utleniania leków i toksyn są tzw.
biotiole czyli związki posiadające grupę -SH. Najważniejsi dwaj
przedstawiciele tej dość dużej grupy to glutation i kwas
alfa-liponowy. Związki z tej grupy potrafią się wzajemnie regenerować,
czyli gdy jeden jest zużywany szybciej, jest on regenerowany kosztem
innych. Na samym końcu łańcucha regeneracji zawsze potrzebna jest
energia. Glutation jest bardzo słabo przyswajalny i jego uzupełnianie
nie specjalnie ma sens. W to miejsce można natomiast podawać kwas
alfa-liponowy, który ma zdolność regeneracji glutationu. W większych
dawkach jest on dostępny jednak jedynie na receptę. Należy zauważyć,
że glutation wykorzystany do wychwytu wolnych rodników może ulec
regeneracji, czyli po utlenieniu przez rodnik może zostać z powrotem
zredukowany do postaci aktywnej. Jeśli jednak jest użyty w procesie
utleniania toksyny bądź leku, jest on bezpowrotnie stracony dla
komórki. Komórka musi wytworzyć całą cząsteczkę glutationu od nowa.
Widać więc, że wszelkie stany związane koniecznością przerobienia
przez wątrobę większych ilości toksyn bądź leków są związane z
potencjalnym deficytem biotioli i większym zagrożeniem wolnymi
rodnikami.

cdn...

dr n. med. Krzysztof Piotr Michalak