1. W jakich zjawiskach możemy wyobrazić sobie filozofie bez nauki?

- filozofia może być dostepna dla każdego

- na myślenie filozoficzne może zdobyć się tylko człowiek

2. Czym jest filozofia rozumiana jako zjawisko powszechne?

szukanie, a nie posiadanie prawdy stanowi istotę filozofii, istotę jakże często zdradzaną na rzecz dogmatyzmu, czyli wiedzy wypowiedzianej w twierdzeniach, ostatecznej i zupełnej, mogącej być przedmiotem nauczania

3.W czym możemy dostrzec sens filozofii mówiąc o współczesnym języku?

Myślące obcowanie z samym sobą, w działaniu wewnętrznym; otwierać się na bezkres. Podejmować ryzyko komunikacji człowieka z człowiekiem poprzez każdy sens prawdy, w miłującej walce; cierpliwie i niestrudzenie przeciwstawiać czujny rozum nawet temu, co skrajnie obce i zawodne.

4. Za co potępiła samodzielną filozofie autorytarna myśl kościelna?

za to, że oddala jakoby człowieka od Boga, nakłania go, by zajmował się światem, psuje jego duszę marnością. Zarówno siła przyciągająca tamtego świata, który rozświetla dla nas Bóg objawienia, jak i zawłaszcza­jąca wszystko siła bezbożnej doczesności — obie chciałyby zgasić świat­ło filozofii.

5. W czym Kartezjusz szukał tego co pewne?

Kartezjusz pewny był swego myślę, więc jestem ponad wszelką wątpli­wość, chociaż wątpił o wszystkim innym. Nawet jeśli moje poznanie jest dos­konałym złudzeniem, którego być może nie potrafię przejrzeć, to przecież nie może być złudzeniem to, że jestem, skoro to ja myśląc ulegam złudzeniu. -> chyba

6. Jak Jaspers rozumie początek filozofii a jak źródło i jej wielorakośc?

Początek, wynika z niego stale rosnąca liczba uwarunkowań, jakie stwarza dokonana już praca myślowa. Ze źródła natomiast stale od nowa wypływa impuls pobudzający do filozofowania. Dopiero dzięki niemu współczesna filozofia staje się istotna, dawniejsza zaś — zrozu­miała.

Źródłowość ta jest wieloraka.

7. Jak Jaspers rozumiał sytuację graniczne ludzkiego życia, oraz co w tych sytuacjach ukazuje?

sytuacjami granicznymi. To znaczy: nie możemy wyjść poza te sytuacje, nie możemy ich zmienić. Uświadomienie sobie tych sytuacji jest, po zdumieniu i wątpieniu, kolejnym, głębszym źródłem filozofii. Nasza reakcja na sytuacje graniczne w codziennym życiu sprowadza się bądź do ich maskowania, bądź też, jeśli pojęliśmy je naprawdę, do rozpaczy i odro­dzenia: stajemy się sobą dzięki przemianie naszej świadomości bytu.

8. jakie stanowisko w historii możemy wyróżnić jeżeli chodzi o podejście do pytania co tak faktycznie istnieje i od czego pochodzi.?(np. Talesa) Jakie w związku z tymi teoriami powstały światopoglądy?

Talesa: wszy­stko jest wodą, wszystko powstało z wody. Z kolei wodę zastąpił ogień, powietrze, nieokreślone, materia i atomy. Głoszono, że pierwszym bytem jest życie, a istnienie nieożywione — jego odpadem; albo że jest tym bytem duch, zaś wszystkie rzeczy to przejawy, wyobrażenia ducha, który jakby śni świat. Z powstałych światopoglądów wyróżniamy materializm (wszystko jest materią i funkcjonowaniem mechaniki przyrody), spirytualizm (wszystko jest duchem) i hylozoizm (wszechświat to żywa materia obdarzona duszą).

9. W jaki sposób w dziejach zakorzeniona jest zachodnia idea obrazu Boga?

Idea Boga zakorzeniona jest przez Biblię i przez filozofię grecką. Według Biblii to, że Bóg jest, wystarcza. Człowiek przestaje się liczyć. Bóg stworzył wszystko z nicości i wszystko jest w jego ręku. Podobnie brzmią wypowiedzi filozofów. Ksenofanes głosił, że istnieje jedyny Bóg, który nie przypomina śmiertelnych. Dla Platona boskość to źródło wszelkiego poznania (Dobro). Filozofowie greccy głosili, że obyczaj chce wielobóstwa, jednak istnieje tylko jeden Bóg. Bóg filozofów jest pomyślany, a Bóg w Biblii jest żywy.

10. Jaki istnieje najstarszy dowód kosmopolityczny na istnienie Boga?

Jest ono u źródła różne, zależnie od tego, czy jako intelekt zwracam się ku przedmiotowi poznania, czy jako istnienie żywe zwracam się ku otaczającemu mnie światu, czy jako egzystencja zwracam się ku Bogu. Musimy poprzestać na stwierdzeniu, że Ogarniające pomyślane jako sam byt nosi miano transcendencji (Boga) i świata, zaś jako to, czym my sami jesteśmy, zwie się istnieniem, świadomością w ogóle, duchem i egzystencją.

11. Jakie działania Jaspers określa jako „działania bezwarunkowe” i co je wyróżnia?

Działania bezwarunkowe zdarzają się w miłości, w walce, przy spełnianiu wzniosłych zadań. Wyróżnia je to, że wynikają z podłoża, wobec którego całość życia jest czymś uwarunkowanym i nieostatecznym.

12.Na ilu i jakich poziomach Jaspers wyróznai dobro i zło?

1. zło to bezpośrednie i nieograniczone oddawanie się skłonnościom i popędom zmysłowym, rozkoszy i szczęściu, czyli życie człowieka jest złe, jeśli pozostaje w kręgu istnienia uwarunkowanego. Dobrze żyje ten, kto nie odrzuca szczęścia, ale zważa na jego moralną wartość.

2. zło to opaczna motywacja, czyli postępuje dobrze tylko wtedy, gdy nie przynosi mi to szkody ani nie kosztuje zbyt wiele. Pragnę Bezwarunkowego, ale tylko dopóki nie przeszkadza ono w zaspokojeniu własnych potrzeb (Pragnę być dobry, tylko pod warunkiem). Dobre jest natomiast podporządkowanie Bezwarunkowego warunkom ziemskiego szczęścia, by odzyskać bezwarunkowość autentyczną.

3. Zło najgorsze to wola czynienia zła, wola destrukcji, skłonność do dręczenia. Dobro jest natomiast Bezwarunkowe, jest miłością, czyli wolą rzeczywistości. Pierwszy poziom dotyczy moralności (poskromienie popędów), drugi przedstawia relację etyczną (ważna jest prawdziwość motywacji), trzeci to relacja metafizyczna (istota motywów; miłość przeciwstawia się nienawiści).

13. Czym według Jaspera jest człowiek?

W istocie, człowiek jest sobie dostępny podwójnie: jako przedmiot badań i jako egzystencja wolności, która wymyka się badaczom. W pierwszym wypadku mówimy o człowieku jako przedmiocie, w drugim — o czymś nieprzedmiotowym, czym człowiek jest i co sobie uprzytamnia w autentycznym uświadomieniu. Czym jest człowiek, nigdy się do końca nie dowiemy, możemy tego co najwyżej doświadczyć u źródła naszych myśli i czynów. Człowiek zasadniczo wykracza poza wszystko, co może o sobie wiedzieć.

14. Jeżeli prawda kierujących nami wyroków jest przejawem tylko naszego wewnętrznego to jaką postać ona (prawda przybiera) wg Jaspera?

Według Jaspersa prawda przybiera wtedy dwojaką postać: powszechnie wiążącego nakazu i wymogu dziejowego. Powszechnie wiążące nakazy przekonują nas rozumowo. Są one znakiem obecności Boga (np. Dekalog). Z ogólnych zakazów i nakazów nie można znaleźć sposobu, jak postąpić w danej sytuacji. Wtedy sytuacja dziejowa podsuwa nakaz, co trzeba zrobić.

15. Co nazywamy realnością i co składa się na realność świata wg Jaspera?

Realnością nazywamy to, co uobecnia nam się w praktyce, co w naszym obcowaniu z rzeczami, istotami żywymi i ludźmi stawia opór lub służy jako tworzywo. Realność poznajemy w codzienności (np. wykonując różne czynności czy spotykając się z ludźmi). Na realność świata składa się interpretacja, która jest wszelkim poznaniem, jest wzorem pojmowania bytu. Charakter realności świata można określić jako zjawiskowość istnienia (wszystkie przedmioty to zjawiska). Realność w świecie istnieje znikając między Bogiem a egzystencją (człowiek musi mieć coś, co uznaje za absolut).

16. Czym są dzieje oraz co ma znaczyć stwierdzenie Jaspera że „ w dotychczasowym sensie dzieje dobiegły końca” ?

„Dzieje” mogą wydawać się chaosem przypadkowych zdarzeń. Według Jaspersa, który odwołuje się do metafory Webera, dzieje są drogą, którą diabeł brukuje upadłymi wartościami. Dzieje dobiegły końca, ponieważ nie mają ani sensu ani struktury. Istnieje mnogość powiązań przyczynowych oraz tworów morfologicznych. Tymczasem filozofia dziejów to nic innego jak poszukiwanie sensu, jedności i struktury w dziejach powszechnych (które muszą obejmować całą ludzkość).

17.Dlaczego według Jaspera absolutna niezależność nie istnieje?

Absolutna niezależność nie jest możliwa. W myśleniu zdani jesteśmy na naoczność, która musi być dana z zewnątrz, w istnieniu — na in­nych ludzi, na pomoc wzajemną, która umożliwia nasze życie. Będąc sobą, zdani jesteśmy na inne bycie sobą, gdyż tylko w komunikacji obaj partnerzy „dochodzą do siebie". Nie ma wolności izolowanej. Gdziekol­wiek się pojawia, walczy ze zniewoleniem. Po całkowitej likwidacji zniewolenia, wobec braku jakiegokolwiek oporu, musiałaby zniknąć i sama wolność.

18. Dlaczego wg Jaspera kontemplacja uczy potęgi myśli?

ponieważ myślenie jest początkiem bycia człowiekiem. Filozofowanie dąży do granic poznania racjonalnego, by tam dojść do potęgi myśli. Filozofując, człowiek zatrzymuje się na granicy możliwej wiedzy i otwiera się na nowości. Na tej granicy ustaje poznanie, ale nie myślenie. Niewiedza umożliwia wewnętrzne działanie, dzięki któremu człowiek się zmienia. Myśl nie odrywa się od człowieka, ale jest procesem, w którym myślenie utożsamia się z bytem. Myślenie autentycznie rozjaśnia wszystko, sprawia, że w nim stajemy się istotni. Intelekt sprawia, że to, co dla niego nieuchwytne, ujawnia się z jasnością i potęgą. Myślenie łączy się z aktywnością.

19. Czym różni się filozofia od religii?

Kościoły są dla wszystkich, filozofia dla jednostek. Filozofia jest rzeczą ducha, wiąże wszystkie ludy i epoki bez ziemskiej instancji, która by z niej wykluczała lub do niej przyjmowała. Dopóki kościoły związane są z tym, co wieczne, ich zewnętrzna potęga czerpie z głębi duszy. Gdy jednak to, co wieczne, ma służyć ich władzy w świecie, wtedy potęga kościołów zaczyna być groźna, by w końcu, jak każda władza, stać się złem.

20. Jakie 4 nastepujące po sobie formacje intelektualne, możemy wyróżnić w ujęciu historycznym filozofii Zachoda? (wybierz 1 przykład).

1. Filozofia grecka – powstawała od mitu do logosu. Filozofia grecka stworzyła podstawowe pojęcia myśli zachodniej, jej dziełem są kategorie i podstawowe sposoby myślenia o bycie, świecie i człowieku. Należy do najprostszych typów, który rozjaśnia rzeczywistość, dzięki przyswojeniu.

2. Filozofia chrześcijańskiego średniowiecza.

3. Nowożytna filozofia europejska.

4. Filozofia niemieckiego idealizmu.