• Informacja – każdy czynnik zmniejszający niewiedzę (wiadomość, dane, wiedza – obiekty z których możemy czerpać informację)

• Dane – tworzą informację (wszystko co może być przetworzone umysłowo lub komputerowo)

• Wiedza Informacja Dane

• Informacja Naukowa – jest to informacja opracowana metodami naukowymi, zweryfikowana, jest przetworzona, powstaje w logicznym procesie myślenia

• Informacja potoczna – zwykła informacja – może stać się naukową gdy zabierze się za nią naukowiec lub gdy będzie w naukowym czasopiśmie

• Bit – podstawowa jednostka miary informacji

• Cechy informacji : aktywność, dyskretność, rozproszona, komunikatywna, wiarygodność, rzetelność, zrozumiałość, dostępność, prawdziwość, użyteczność, aktualność

• Uniwersalność informacji : treść, przetwarzalność, trwałość, kumulatywność

• Nośnik – służy do przekazywania, utrwalania, rozprzestrzeniania i odczytu informacji nośnik: papier, taśma, płyta, wspólna cecha nośników –materialność. Kodowanie - pismo

• Kodowanie – sposób utrwalenia informacji

• Wraz ze zniszczeniem nośnika tracimy informację, musimy mieć odbiornik (sposób odbioru dostosowany do nośnika)

• Przekaz informacji pośredni : pendrive-komputer, bezpośrednio : papier-wzrok , raz oderwana informacja nie może zostać uaktualniona- tworzy się wtedy nowa, nadawca nie ma wpływu na informację

• Podział informacji

  • Ze względu na odbiorcę :

    • Masowa

    • Indywidualna

  • Ze względu na twórcę :

    • Prywatna

    • Publiczna

  • Ze względu na treść :

    • Naukowa

    • Potoczna

    • Bezpośrednia

    • Pośrednia

• Archiwistyka – nauka o archiwaliach i archiwach

• Archiwa – przechowują utrwaloną informację w postaci dokumentów

• Informacja Naukowa – nauka o osiągnięciach nauki, dziedzina zajmująca się działalnością informacyjną, zajmuje się wszystkimi zagadnieniami gromadzenia, przechowywania, opracowywania, udostępniania źródeł informacji

• Dziedzina naukowa działalności informacyjnej – zbieranie informacji z różnych dziedzin wiedzy

• Początki informacji naukowej w Polsce to lata ‘70

• Związki archiwistyki i informacji naukowej : obie to nauki społeczne, prowadzą działalność informacyjną, archiwistyka – skomputeryzowana, informacja oddała działkę pracy archiwistyce, nowa terminologia

• Archiwalny zbiór informacyjny – zasób archiwalny

• Kryteria gromadzenia zależą od profilu (typu) biblioteki (np. historyczna) – ogólne, specjalistyczne, naukowe, publiczne

• Kryteria są zależne od zapotrzebowania i pieniędzy

• Organizacja zbiorów archiwalnych : podział na zasób – zespoły- jednostki archiwalne – pojedynczy dokument

• Organizacja księgozbioru w bibliotece : sygnatura, naklejka -> porządkowanie (tematycznie, alfabetycznie, chronologicznie)

• Komunikat – skończony zbiór wyrażeń przekazanych przez nadawcę odbiorcy w jednym procesie komunikacyjnym

• Komunikacja – wymiana informacji między jednostkami za pomocą wspólnego dla nich systemu znaków np. mowa, gest, pismo

• Proces – ciąg wykonywanych po sobie czynności logicznych

• Proces tworzenia informacji – motyw, jaką informację tworzymy, w jaki sposób, budowa

• Proces przekazywania informacji – źródło (motyw, nadawca) [treść] – nadajnik [sygnał] – kanał informacyjny [sygnał] – odbiornik (adresat, użytkownik)

• Kodowanie – zapisywanie informacji za pomocą kodu

• Proces informacyjny – proces gromadzenia, opracowywania, przetwarzania informacji, ciąg działań dotyczący życia informacji

• Obieg informacji w społeczeństwie – media, praca, szkoła ( życie codzienne)

• Obieg informacji naukowej – biblioteki i archiwa

• Proces informacyjny informacja = treść, wiadomość proces wytwarzania, generowania, badania

• Proces komunikacyjny komunikat = treść + wyrażenie proces wymiany informacji między użytkownikami

• Proces dokumentacyjny dokument = komunikat + nośnik

• Proces dokumentacyjny – proces utrwalania informacji na nośniku

• Źródło piśmiennicze publikowane : książka, artykuł

• Źródło piśmiennicze niepublikowane : mała liczba egzemplarzy, luźna forma, rękopisy

• Podział źródeł ze względu na pierwszeństwo przekazu

  • Pierwotne – powstały w takiej formie jak chciał twórca

  • Pochodne – informują o źródle pierwotnym (co zawiera, jak wygląda)

  • Wtórne – odnosi się do treści albo do treści i formy (kopiuje)

• Książka -> recenzja, streszczenie, tłumaczenie, opis bibliograficzny (źródła pochodne)

• Narzędzia informacji ( wydawnictwa informacyjne)

  • Bezpośrednie – o informacji (słownik, leksykon)

  • Pośrednie – o źródle informacji ( opis bibliograficzny, karta katalogowa, informatory)

• Narzędzia informacji - źródła informacji o informacji lub informacje o źródle informacji

• Podział źródeł informacji :

  • Opracowania informacyjne – podanie w formie dokumentu informacji o formie i treści źródła pierwotnego, cel : wyszukiwanie i rozprzestrzenianie informacji o źródłach pierwotnych i ich treści

  • Wydawnictwa informacyjne – publikacja wydana przez wydawcę, przekazuje nam informacje o informacji lub informacje o źródle informacji, cel: informowanie

• Wyszukiwanie informacji odbywa się w zbiorach informacyjnych

• Zbiór informacyjny archiwalny składa się z jednostek archiwalnych (źródło informacji)

• Zbiór informacyjny biblioteczny składa się z książek (książka – źródło informacji)

• Zbiór informacyjny składa się ze źródeł informacyjnych

Zasób pomoce archiwalne:

Zespół arch. -inwentarze

Jednostka arch. -przewodniki

Dokument -katalogi

zbiór informacyjny źródeł informacji pierwotnych P zbiór inf. Źródeł pochodnych A

• Aktywny zbiór – zbiór który można przeszukiwać (A)

• Pasywny zbiór – zbiór którego nie można przeszukiwać (P)

• Podział opracowań informacyjnych

  • Opis prosty źródła pierwotnego (książka opis bibliograficzny)

  • Abstrakt źródła pierwotnego ( każde opracowanie poza opisem)

    • Analizy (opisy analityczne)

    • Adnotacje ( opisy adnotacyjne)

    • Syntezy ( opisy syntetyczne) – dotyczy wielu źródeł

• Funkcje :

  • Opisowa

  • Adresowa – można zidentyfikować i odnaleźć twórcę

  • Sygnalna – zawiadamia, że jest takie źródło

• Cechy źródła:

  • Adresowe (lokalizacja) : sygnatura

  • Treściowe

  • Formalne – opis zewnętrzny, format, język, czcionka

  • Identyfikacyjne – twórca, daty, wydawnictwo, tytuł

• Analiza – rodzaj abstraktu

• Cechy opisu analitycznego : treściowe, identyfikacyjne, formalne, treściowe funkcje: sygnalna, opisowa, adresowa

• System – zbiór elementów powiązany relacjami

• System informacyjny – logiczny, uporządkowany, współpracujący, oddziałujący na siebie zbiór elementów służących do operowania informacją

• Procesy informacyjne- obiektem tych procesów jest informacja

• Proces gromadzenia – informacja zgromadzona (cel: gromadzenie)

• Proces przechowywania – informacja przechowana (cel: przechowanie)

• Proces opracowania – informacja opracowana (cel: opracowanie)

• Proces udostępniania – informacja udostępniona ( cel: udostępnianie)

System informacyjny:

Udostępnianie informacji archiwalnej:

• Aktywny zbiór informacyjny

• Użytkownik

• Pracownicy informacyjni

• Język informacyjny

• Pasywny zbiór informacyjny

• Prawo

• Archiwum, pracownia naukowa

• System informacyjno-wyszukiwawczy – służy wyszukiwaniu informacji

• 1 cel : informowanie

• 2 cel: wyszukiwanie

• Informuje o tym co gdzie jest i wyszukuje to

• System pomocy

• Pracownicy

• Strony WWW o Archiwach

• Bazy danych

• Użytkownik informacji- osoba fizyczna lub prawna , wykorzystująca informację w pracy naukowej lub w praktyce.

• Użytkownik informacji archiwalnej- osoba fizyczna lub prawna , wykorzystująca informację w pracy naukowej lub w działalności praktycznej, informacje, które mogą być jej przekazane w sposób bezpośredni lub pośredni przez system informacji archiwalnej

• Charakterystyka wyszukiwawcza – tekst, opis, który odtwarza wszystkie cechy źródła informacji

• Źródła informacji – materiały z których czerpiemy informacje

• Źródła piśmiennicze :

  • Pierwotne (czasopismo, oryginał)

  • Pochodne (opis bibliograficzny)

  • Wtórne (kopia)

• Cechy charakterystyki wyszukiwawczej :

  • Formalne (cechy zewnętrzne, wygląd, treść)

  • Identyfikacyjne (Co? Kto? Kiedy? Gdzie?)

  • Adresowe (lokalizacyjne)

  • Treściowe ( zawartość, treść)

• Klasyfikowanie – metoda tworzenia charakterystyki wyszukiwawczej, polega na przydzieleniu danego źródła informacji do jakiejś kategorii, potrzeba jest do tego tablica klasyfikacyjna (znaki, symbole, cyfry) stąd nazwa języki klasyfikacyjne

• Indeksowanie – metoda tworzenia charakterystyki wyszukiwawczej, polega na wybieraniu słów kluczowych które wiernie oddają formę i treść źródła (języka naturalnego) powstają języki słów kluczowych : deskryptorowe, wolnych słów kluczowych

• Deskryptor – słowo kluczowe, które musi być użyte zgodnie z tezaurusem

• Tezaurus – zbiór terminów języka deskryptorowego składający się z haseł i relacji skojarzeniowych (hasło = deskryptor) jest ułożony alfabetycznie

• Język deskryptorowy – słowo kluczowe czerpiemy z tekstu i sprawdzamy w tezaurusie czy możemy go użyć (nie sprawdza się w tworzeniu charakterystyki wyszukiwawczej archiwaliów)

• Wolne słowo kluczowe – słowo nieograniczone niczym, użycie go nie jest narzucone

• Klasyfikacja użytkowników informacji-

1. Według świadomości w zakresie potrzeb informacyjnych. Może być rozumiane dwojako : jako świadomość potrzeby korzystania z archiwaliów oraz świadomości w zakresie form i metod w obsłudze informacyjnej

2. Według doświadczenia użytkowników w zakresie korzystania z informacji archiwalnej

3. Według celu korzystania z informacji archiwalnej

4. Według przynależności użytkownika do organizacji.

• Pytania zadawane przez użytkowników można podzielić na

Tematyczne- to takie które wymagają poszukiwań wieloaspektowych. Zazwyczaj wieloaspektowości jest wielostopniowa. Pytania tematyczne można podzielić jeszcze na badawcze czyli takie które mają być wykorzystane w celach badawczych i na poznawcze czyli takie, które użytkownik zadaję dla ogólnego zapoznania się z jakąś problematyką głównie w celach kulturowo-oświatowych propagandowych.

Faktograficzne- to pytania o pojedyncze konkretne fakty. Trzeba pamiętać że na jedno pytanie można uzyskać informację o wielu faktach. Faktograficzne można tak samo podzielić i jeszcze dodając grupę pytań o charakterze osobistym.

• Informacja archiwalna- jest to informacja o charakterze historycznym, czyli informacją o przeszłości znajdująca się w archiwach.

• Zbiór informacyjny

- zbiór opisów dokumentów, zapisów indeksowych oraz wyrażeń odzwierciedlających strukturę języka informacyjno-wyszukiwawczego

-katalog, kartoteka, spis bibliograficzny, indeks

- zestawy wiadomości o charakterze ekonomicznym generowane przez nadawców

• Kto organizuje zbiory informacyjne- zbiory organizują instytucje takie jak : biblioteki, muzea, ośrodki informacji

• Kryteria gromadzenia zbiorów- kryterium treściowe ( zbiór książek, patentów, normatywów) kryterium treściowe (np. piśmiennictwa z zakresu nauk historycznych, księgozbiór z zakresu geologii)

• Jak gromadzi się zbiory informacyjne- wynika to z procesu gromadzenia a także z przyjętych procedur wyszukiwawczych. Większość instytucji gromadzi swoje zbiory na podstawie przyjętych kryteriów.

• Cechy organizacji zbiorów archiwalnych-

1. związek ich organizacji z ich wykorzystaniem

2. możliwość wyrażania organizacji zbiorów wyłącznie przez organizację aktywnego zbioru wyszukiwawczego

3. zgodność teoretyczna między organizacją naturalną a organizacją rzeczywistą zbiorów

4. hierarchiczna struktura polegająca na tym że podstawowe elementy jakimi są jednostki archiwalne są jednoznacznie przyporządkowane podzbiorom wyższego szczebla.

5. zdeterminowana czynnikami obiektywnymi

• Potrzeba informacyjna- ujawnione lub nie nieujawnione potrzeby użytkownika informacji. Potrzeby użytkownika mogą dotyczyć kilku zagadnień 1.zakres tematyczny informacji 2. Stopień szczegółowości i kompletności informacji 3. Tempo informowania 4. Dostosowanie informacji z punktu widzenia możliwości użytkownika

• Jak powstają potrzeby informacyjne. Potrzeby informacyjne powstają pod wpływem czynników: czynniki determinujące (dziedzina nauki lub dziedzina życia społecznego użytkownika, funkcje instytucji którą reprezentuje użytkownik, miejsce użytkownika w systemie społecznego podziału pracy), czynniki kształtujące (wykształcenie użytkownika, przygotowanie do korzystania z informacji, przezwyciężenie barier informacyjnych, cechy psychiczne

• Informacja w procesie decyzyjnym- informacja już wcześniej otrzymana przez decydenta

• Rodzaje procesów informacyjnych- proces informacyjny realizowany jest przez

- proces informacyjny rozumiany jako gromadzenie, przechowywanie, przetwarzanie, opracowywanie i rozpowszechnianie informacji

- proces komunikacyjny rozumiany jako proces zachodzący w trakcie wymiany informacji między jednostkami

- proces dokumentacyjny rozumiany jako gromadzenie, przechowywanie, opracowywanie, udostępnianie dokumentacji tzn. informacji utrwalonej na nośniku materialnym, a więc realizowanie procesów komunikacji w warunkach utrwalonej informacji

• Komunikacja w nauce- wymiana informacji naukowej w ośrodkach naukowych, bibliotekach, muzeach, archiwach

• Badanie potrzeb użytkowników informacji

- analiza dok. Oficjalnych i urzędowych

- bezpośredni kontakt z użytkownikiem

- badanie ankietowe

• formy występowania informacji

- zwracamy uwagę na kształt ,objętość , format, układ, postać fizyczna informacji. Informacja może występować w formie dokumentu piśmienniczego pierwotnego, pochodnego, wtórnego,( np. dokumentacja źródłowa, streszczenia, zestawienia tematyczne, karty informacyjne,) opracowania analityczno-syntetyczne ( mikrofilmy, mikrofisze) dokumenty audiowizualne ( fotografie, filmy, taśmy magnetyczne)

• Działalności informacyjna ( służba informacyjna)

- gromadzenie informacji trzeba ją przetworzyć

- przechowywanie

- uporządkowanie

- musi być przyswajalna

- udzielanie informacji

• Wiedza- ogół wiadomości zdobytych dzięki badaniom

• Źródła potrzeb użytkowników informacji

- z niewiedzy

- z ciekawości

- z konieczności

- z obowiązków

• Wymagania użytkowników informacji archiwalnej

- dostęp do informacji ma być szybki i łatwy

- informacja ma być kompletna

- ma być zrozumiała

- ma być na temat

• Wydawnictwa informacyjne- służą szybkiemu wyszukiwaniu informacji