Świat starożytnych Arabów i religia islamska

Arabowie wywodzą się od ludów pochodzenia semickiego, które pierwotnie zamieszkiwały Półwysep Arabski. Ludność ta zakładała osady przede wszystkim na terenach nadmorskich na linii tam przebiegających szlaków handlowych. Zresztą wybrzeża półwyspu były, prócz oaz, jedynym obszarem Arabii, na których można było uprawiać ziemie. Pozostałe tereny zajmowała pustynia. Prócz trudniących się rolnictwem, rzemiosłem i handlem mieszkańców oaz i wybrzeży, na Półwyspie Arabskim licznie występowali tzw. Beduini - plemiona Arabskie prowadzące w głębi lądu koczowniczy tryb życia i zajmujących się przede wszystkim hodowlą wielbłądów, kóz oraz koni. Zmuszeni byli do ciągłych migracji w poszukiwaniu pastwisk. Pierwotnie plemiona te czciły wielu bogów, głównie uosabiających siły przyrody. Elementem, który nie jako łączył wierzenia plemion Arabskich był znajdujący się w świątyni Kaaby w Mekce Czarny Kamień. Wierzono, że został on zesłany z nieba, być może jest to jakiś rodzaj meteorytu. Swoistą rewolucją religijną dla Arabów była działalność urodzonego w 570 r. p.n.e. Mahometa. Młodość spędził na pustyni, biorąc udział w wielu karawanach kupieckich. Zetknął się dzięki temu ze starosemickimi wierzeniami, judaizmem oraz nade wszystko chrześcijaństwem, co odcisnęło na poglądach Mahometa trwałe piętno. Jedna z legend głosi, iż podczas jednej z takich podróży Mahomet spotkał chrześcijańskiego mnicha. Eremita, gdy tylko go ujrzał, powiedział mu, że jest wysłannikiem Boga, prorokiem zapowiadanym w Biblii. Odtąd Mahomet sam podjął się życia eremity, spędzając całe dnie na modlitwie i medytacji w grocie, nieopodal Mekki, gdzie miał mu się podobno objawić archanioł Gabriel i przekazać zasady nowej wiary. Mahomet zaczął ją propagować, a nazwana została islamem, co oznacza pełne poddanie się woli Bożej. Islam jest religią monoteistyczną, wyrosłą na fundamencie judaizmu i chrześcijaństwa. Jedyny Bóg muzułmanów ma na imię Allach. Mahomet jest uznawany za proroka, podobnie jak w chrześcijaństwie Noe, Mojżesz i Jezus Chrystus. Świętą Księgą islamu jest Koran - spisany po śmierci Mahometa i zredagowany ostatecznie w 650 r. n.e. Innym istotnym zbiorem pism islamskich jest Sunna - opis życia i zbiór myśli Mahometa. Muzułmanie dzielą się na dwa podstawowe odłamy, szyitów - uznających wyłącznie Koran oraz sunnitów, prócz Koranu uwzględniających także Sunnę. W islamie nie ma wyszczególnionej hierarchii kapłańskiej. Następcą proroka Mahometa jest Kalif, w którego rękach spoczywa władza duchowa i świecka. Muzułmanie są zobowiązani do wypełniania tzw. Pięciu Filarów Islamu: wyznania wiary, modlitwy, zachowania postu i abstynencji. Każdy muzułmanin powinien, chociaż raz w życiu odbyć pielgrzymkę do Mekki. Islamską gminą wiernych kieruje Imam, a świątynią muzułmańską nazywa się meczet, czyli dom modlitwy. Islam wyznaje teorię świętej wojny, czyli dzieli świat na muzułmanów i niewiernych, nakazuje też prowadzenia dżihadu (świętej wojny) dopóty, dopóki niewierni nie przyjmą Allacha. W Mekce Mahomet nie znalazł poparcia dla swoich nauk. Istniały uzasadnione obawy, iż religia monoteistyczna przyniesie kres pielgrzymką do Czarnego Kamienia, z którego miasto czerpało niemałe zyski. W 622 roku wraz z garstką swoich uczniów prorok uciekł do Medyny. Ucieczka ta nazwana przez muzułmanów hidżrą, zapoczątkowała erę muzułmańską. W Medynie nauki Mahometa znalazły rzeszę zwolenników. Przez kilka lat teorie proroka krzepły w tym mieście, by w roku 630 na czele wiernych sobie zwolenników Mahomet mógł zaatakować i zdobyć Mekkę, która odtąd stała się świętym miastem islamu. W bardzo krótkim czasie religia ta opanowała cały półwysep Arabski. Islam stał się spoiwem, które połączyło dotąd rozproszone plemiona arabskie i stworzyło z nich jedno państwo wyznaniowe. Po śmierci Mahometa w 632 r. jego następcy zaczęli ekspansję terytorialno

- wyznaniową na sąsiednie kraje. Nowi wyznawcy brali ochoczo udział w walkach, gdyż śmierć na polu świętej wojny miała gwarantować muzułmaninowi raj - miejsce realizacji wszystkich ziemskich pragnień. Muzułmanie kolejno zajmowali Mezopotamię, Persję, a w 60-tych latach VII w. dotarli nawet do Indii i Chin. Ekspansja w kierunku zachodnim postępowała przez Syrię, Egipt, całe północne wybrzeże Afryki, zaś, na początku wieku VIII wojownicy Allacha przeszli Gibraltar i zajęli niemal całą Hiszpanię, po czym przekroczyli linię Pirenejów, wkraczając tym samym na tereny państwa Franków. Dopiero w 732 roku ich ekspansja w Europie została zatrzymana przez wojska frankońskie, pod dowództwem Karola Młota. Z Hiszpanii jednak wyparto Arabów ostatecznie dopiero w 1492 roku, kiedy to wojska Ferdynanda Aragońskiego zdobyły Arabską twierdze Grenadę.