METODY WYCENY PROJEKTÓW GOSPODARCZYCH

Jolanta Rosłon ZAL – TEST wielokrotnego wyboru + pytania opisowe
KEP, pokój 206 C obecność na 3 listach = +1 pkt na zaliczeniu
konsultacje:
pon. 13:15 – 14:45
wt. 11:30 – 13:00

WYKŁAD 1 (nic nie pisaliśmy)
WYKŁAD 2 23.10.2014
Metody oceny projektów gospodarczych (inwestycyjnych)

1. Ocena efektywności projektów inwestycyjnych obejmuje następujące działania:

- określenie liczby wykorzystywanych mierników

- określenie sposobu pomiaru opłacalności

- wybór konkretnych metod oceny efektywności

- zebranie danych i informacji pierwotnych

- zastosowanie metod oceny efektywności (wykorzystanie algorytmu matematycznego i ustalenie wyniku)

- porównanie wykreowanego wyniku z odpowiednim kryterium decyzyjnym zbudowanym na bazie danej metody oceny

- podjęcie decyzji inwestycyjnej

1. Rodzaje metod oceny efektywności ekonomicznej:

- proste (uproszczone, statyczne, niedyskontowe): PB-okres zwrotu, SRR, ARR

- złożone (rozwinięte, dynamiczne dyskontowe): NPV, NPVR, PI, DPB, IRR, MIRR

1. Istota metod prostych:

- komunikatywne, przystępne

- nie uwzględniają zmian wartości pieniądza w czasie

- polecane we wstępnych fazach procesu przygotowywania projektu (do wstępnej selekcji projektów)

- stosowane w przypadku projektów o stosunkowo krótkim cyklu życia

- zalecane do stosowania w przypadku projektów o niewielkiej skali

- ich wykorzystanie nie wymaga dokładnej informacji i czasochłonnych procesów obliczeniowych

1. Istota metod złożonych:

- uwzględniają fakt zmienności wartości pieniądza w czasie (opierają się na zdyskontowanych przepływach pieniężnych)

- uwzględniają (z wyjątkiem DPB) dane z całego okresu życia projektu

- są bardziej rzetelne i miarodajne niż metody proste

- wymagają bardziej skomplikowanej procedury obliczeniowej niż metody proste

1. Prosty okres zwrotu:

- informuje, po jakim czasie dodatnie przepływy pieniężne generowane przez projekt poryją koszty jego uruchomienia i ewentualne inne ujemne przepływy pieniężne związane z projektem

- stosowanie PB polega na akceptacji do dalszej oceny projektów o okresie zwrotu nie dłuższym niż arbitralnie wyznaczony punkt graniczny i odrzuceniu projektów, których okres zwrotu jest dłuższy niż punkt krytyczny

1. Wady PB:

- nie uwzględnia zmian wartości pieniądza w czasie

- dopuszcza subiektywny sposób wyznaczania punktu krytycznego

- ignoruje przepływy pieniężne po wyznaczonym okresie zwrotu

- nie pozwala na porównanie projektów z różnych klas ryzyka

1. Sposób ustalania granicznego PB (W. Rogowski):

- może być on ustalony na podstawie średnich okresów zwrotu ze zbliżonych inwestycji w danej branży

- determinuje go żywotność ekonomiczna i techniczna inwestycji lub uwarunkowania prawne

- wartość ta jest określana subiektywnie przez inwestora

1. Długi okres zwrotu oznacza, iż:

- zaangażowane w inwestycję kapitały będą zamrożone na długi okres czasu (inwestycja jest względnie mało płynna)

- korzyści netto osiągane w dłuższych okresach są obarczone wyższym ryzykiem niż korzyści netto generowane w krótkim okresie czasu (inwestycje o długim PB charakteryzują się wyższym poziomem ryzyka niż inwestycje o krótkim PB).

1. Kryterium decyzyjne w oparciu o PB

- jeżeli PB < PB gr. to inwestycja jest opłacalna i można ją zaakceptować

- jeżeli PB > PB gr. to inwestycja jest nieopłacalna i można ją odrzucić

- jeżeli PB = PB gr. to o przyjęciu lub odrzuceniu inwestycji zadecydować powinny inne czynniki, nie uwzględnione w tej metodzie.

Zad. 1. Firma rozpatruje trzy projekty. Każdy z nich wymaga nakładu w wysokości 100 000 zł. Poniżej podano przepływy pieniężne dla każdego z nich (tys. zł):

1. 27, 35, 43, 52, 63 B) 40, 40, 40, 40, 40 C) 52, 55, 31, 25, 17
   Oceń projekty w oparciu o kryterium PB.

1. Prosta stopa zwrotu:

- punktem wyjścia w procesie jej obliczania jest wskazanie normalnego, reprezentatywnego roku w okresie trwania projektu

- im wyższy SRR, tym lepsze jest przedsięwzięcie z punktu widzenia kryterium finansowego

Wady miernika:

- oparcie kryterium decyzyjnego na danych z jednego roku obliczeniowego

- trudności w doborze normalnego roku w całym okresie tworzenia i funkcjonowania obiektu

- ignorowanie rozłożenia zysków i kosztów w czasie

1. Formuły obliczeniowe SRR:

$$SRR1 = \ \frac{Zn + odsetki}{naklad\ kapitalowy\ ogolem}$$

$$SRR2 = \ \frac{\text{Zn}}{kapital\ wlasny}$$

Kryterium decyzyjne:

- jeżeli SRR < SRR gr. to inwestycja jest nieopłacalna

- jeżeli SRR > SRR gr. to inwestycja jest opłacalna i należy ją zaakceptować

- w przypadku porównywania kilku wariantów inwestycyjnych należy się kierować zasadą maksymalizacji SRR

1. Księgowa stopa zwrotu ARR:

- wyrażona jest ilorazem średniorocznego zysku netto i średniorocznej inwestycji rozumianej jak średnia arytmetyczna początkowej i końcowej księgowej wartości netto inwestycji (po uwzględnieniu amortyzacji inwestycji)

- podobna do wskaźnika ROA

- nie jest stopą zwrotu w ujęciu ekonomicznym (oparta na wartościach księgowych)

- nie uwzględnia zmian wartości pieniądza w czasie

- wymaga arbitralnego ustalenia minimalnej stopy zwrotu

- nie nadaje się do porównywania projektów z różnych klas ryzyka

- projekt powinien być zrealizowany, jeśli jego RR jest wyższa od granicznej księgowej stopy zwrotu

Wzór stosowany przy liniowej amortyzacji majątku trwałego

$$ARR = \frac{\frac{\sum\ Zn}{N}}{\frac{Wp + Wk}{2}}$$

Wp – wartość początkowa (księgowa) projektu

Wk – wartość końcowa inwestycji po uwzględnieniu odpisów amortyzacyjnych

N – czas życia inwestycji w latach

Zn – zysk netto

1. Ustalenie granicznej ARR na podstawie:

- księgowej stropy zwrotu z aktywów, obliczonej dla całej firmy (ROA f) (zysk netto do aktywów)

- średniej księgowej stropy zwrotu z aktywów dla danej branży (ROA b) (zysk netto branży do aktywów branży)

- przeciętnej księgowej stopy zwrotu z inwestycji w danej branży (ROI b) (zysk netto branży do nakładów inwestycyjnych w branży)

Zadanie 2. Księgowa stopa zwrotu

Dwa wzajemnie wykluczające się projekty inwestycyjne charakteryzują się następującymi nadwyżkami finansowymi (zł):

Projekt A: - 50 000, 10 000, 15 000, 20 000, 25 000, 30 000

Projekt B: - 50 000, 40 000, 30 000, 10 000, 5 000, 5 000

Projekty są finansowane ze środków własnych. Który z projektów należy wybrać, jeżeli w rachunku inwestycyjnym uwzględniamy PB i ARR. Graniczny PB wynosi 3 lata, a graniczna ARR 28%. Firma stosuje liniową metodę amortyzacji. Obiekt inwestycyjny umorzył się całkowicie w analizowanym okresie.

WYKŁAD 3 6.11.2014
Metody dyskontowe oceny efektywności projektów inwestycyjnych

1. Wartość zaktualizowana netto (NPV):

- nazywana również wartością bieżącą netto, wartością teraźniejszą netto, wartością obecną netto

- polega na porównaniu nakładów inwestycyjnych z sumą spodziewanych nadwyżek pieniężnych możliwych do osiągnięcia z projektowanego przedsięwzięcia w kolejnych okresach jego eksploatacji, po uprzednim sprowadzeniu ich przyszłej wartości do aktualnego poziomu, z uwzględnieniem kosztu zaangażowanego kapitału

- poziom stopy dyskonta jest związany z wysokością stopy zwrotu reprezentującej minimalną oczekiwaną stopę zyskowności kapitału, który ma być zaangażowany przy realizacji projektu (zwykle jest to WACC)

1. Algorytm obliczeniowy NPV

$$NPV = \ \sum_{t = 0}^{n}\frac{\text{CF}_{t}}{{(1 + r)}^{t}}$$	gdzie: NPV – wartość zaktualizowana netto CF – przepływy pieniężne w okresie t r – stopa dyskonta t – kolejne okresy (najczęściej lata) eksploatacji inwestycji

• Interpretacje NPV:
  NPV > 0 – projekt należy zaakceptować do realizacji, ponieważ:
  - generuje on sumę wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych wyższą od początkowego nakładu kapitałowego
  - przynosi on wyższą od oczekiwanej stopę zwrotu z inwestycji
  - wypracowuje taką wartość dochodów, które umożliwiają pokrycie kosztu kapitału zaangażowanego w finansowanie projektu
  - tworzy nadwyżkę finansową
  - zwiększa zasoby przedsiębiorstwa
  - zwiększa wartość przedsiębiorstwa

NPV < 0 – inwestycję (lub jej wariant) należy odrzucić, gdyż:
- w ustalonym okresie jego eksploatacji nie przynosi oczekiwanej przez inwestora stopy zwrotu od zainwestowanych kapitałów
- nie zapewnia porycia kosztów kapitału finansującego projekt
- nie generuje nadwyżki finansowej
- nie zwiększa zasobów podmiotu
- niszczy wartość przedsiębiorstwa
- jest nierentowna

NPV = 0 – inwestycja neutralna dla przedsiębiorstwa (projekt można zaakceptować)

• Wady NPV:

- zasadnicza wada to trudność związana z wyborem odpowiedniej stopy zwrotu (dyskonta)
- metoda zakłada płaską krzywą rentowności w całym okresie życia inwestycji, co nie zawsze jest uzasadnione ekonomicznie (wartość pieniądza w poszczególnych okresach zmienia się o taką samą wartość – przepływy pieniężne dyskontowane stałą stopą procentową)
- zazwyczaj nie uwzględnia możliwości dostosowania przedsięwzięcia inwestycyjnego do zmian otoczenia

• Zalety NPV:

- uwzględnia fakt zmienności wartości pieniądza w czasie

- może być wykorzystywana do oceny opłacalności inwestycji konwencjonalnych i niekonwencjonalnych

- uwzględnia dane z całego okresu życia inwestycji

- pozwala na prowadzenie analiz związanych z ryzykiem przedsięwzięcia inwestycyjnego i umożliwia prostą interpretację wyników

- spełnia zasadę addytywności (NPVA + PNVB = NPV (A+B))

- wiąże przedsięwzięcie z długofalowym celem funkcjonowania przedsiębiorstwa

1. Metoda wewnętrznej stopy zwrotu (IRR)

Metoda IRR opiera się na następujących założeniach:

- zakłada płaską krzywą rentowności

- przedsięwzięcie inwestycyjne jest przedsięwzięciem konwencjonalnym

- dodatnie przepływy pieniężne netto są reinwestowane do zakończenia ekonomicznego cyklu życia przedsięwzięcia według stopy reinwestycji równej wewnętrznej stopie zwrotu (r_rei = IRR)

Istota metody IRR
- IRR obrazuje graniczną stopę zwrotu możliwą do osiągnięcia z przedsięwzięcia inwestycyjnego

- IRR jest stopą %, przy której zaktualizowana wartość wydatków pieniężnych jest równa zaktualizowanej wartości strumienia wpływów pieniężnych (NPV = 0)

- pojedyncza inwestycja jest opłacalna wówczas, gdy jej IRR jest wyższa od stopy granicznej, będącej najniższą możliwą do zaakceptowania przez inwestora stopą rentowności

- wyboru najbardziej opłacalnego wariantu inwestycyjnego dokonuje się poprzez maksymalizację IRR alternatywnych projektów

Algorytm obliczeniowy IRR

$$IRR = \ r_{1} + \ \frac{PV*(r_{2} - \ r_{1)}}{PV + |NV|}$$	gdzie: IRR – wewnętrzna stopa zwrotu PV – NPV obliczona na podstawie r1 NV – NPV obliczona na podstawie r2 r1, r2 – stopy dyskontowe

• Interpretacja IRR:
  IRR jest zwykle porównywana ze stopą średnioważonego kosztu kapitału (WACC), a decyzja inwestycyjna zapada wg schematu:
  IRR > WACC – inwestycję należy realizować, powiększy ona wartość przedsiębiorstwa

IRR < WACC – należy zaniechać realizacji inwestycji, projekt jest nieopłacalny: zmniejszy wartość przedsiębiorstwa

IRR = WACC – inwestycja może być podęta, jednakże badane przedsięwzięcie jest ryzykowne i wrażliwe na zmienność czynników wpływających na poziom WACC (np. wielkość stopy procentowej), badany projekt jest neutralny w kształtowaniu wartości przedsiębiorstwa

• Wady IRR:

- zakłada, że stopa reinwestycji dodatnich przepływów pieniężnych netto równa się obliczanej wewnętrznej stopie zwrotu

- możliwość wyboru przedsięwzięcia, które tworzy największą stopę zwrotu, ale przynosi relatywnie mniejszą wartość obecną netto niż inne projekty inwestycyjne

- możliwość wystąpienia wielu IRR lub niewystąpienia żadnej stopy zwrotu

- trudności w liczeniu, jeśli nie wykorzystuje się w tym celu kalkulatora finansowego lub odpowiedniego oprogramowania komputerowego

- nie spełnia zasady addytywności

- zakłada płaską krzywą rentowności

• Zalety IRR:

- prostota interpretacyjna

- korzyść netto wyrażana przez przepływ pieniężny netto

- zawiera cenne informacje na temat marginesu bezpieczeństwa inwestycji (IRR – graniczna stopa zwrotu)

- może być stosowana w ocenie opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych nawet w sytuacji, gdy nie jest jeszcze znany poziom stopy dyskontowej

Przykład – projekty inwestycyjne wykluczające się wzajemnie (NPV, IRR)

Analizie poddano dwa projekty (przepływy pieniężne w tys. zł). Rozpatrywane są dwie sytuacje: wymagana stopa zwrotu wynosi 10% i 15%. Ustalić NPV i IRR. Który z projektów należy zaakceptować do realizacji?

Inwestycja A – 100, 50, 40, 4, 30

Inwestycja B – 100, 20, 40, 50, 60

Stopa dyskontowa (%)	NPV A	NPV B
0	60,00	70,00
5	43,13	47,88
10	29,06	29,79
15	17,18	14,82
20	7,06	2,31
25	-1,63	-8,22

IRR A = 24% IRR B = 21% IRR A > IRR B

Jeżeli wymagana stopa % wynosi 10%, wtedy projekt B posiada wyższą NPV (niższą IRR).
Jeżeli wymagamy 15% stopy zwrotu, wówczas nie ma żadnego konfliktu: projekt A ma wyższą IRR i NPV.

WYKŁAD 4 20.11.2014

Wskaźnik wartości zaktualizowanej netto (NPV R)

- wykorzystywany przy ocenie projektów wykluczających się charakteryzujących się różnymi poziomami nakładów inwestycyjnych i różnym okresem ich ponoszenia

- użyteczny przy ocenie i porównywaniu różnych wariantów finansowania wybranego projektu inwestycyjnego (gospodarczego)

- przy wyborze projektu (wariantu inwestycyjnego) inwestor kieruje się zasadą maksymalizacji NPUR

- powinien być wyższy od 0, aby projekt uznać za opłacalny

- przedstawia wartość bieżącą zysku, jaką przyniesie jednostka zainwestowanego w dane przedsięwzięcie kapitału (nakładu)

Algorytm obliczeniowy $NPV\ R = \frac{\text{NPV}}{I_{0}}$
I₀ – zdyskontowane na rok 0 nakłady inwestycyjne

Wskaźnik zyskowności (PI)

PI = NPV R + 1 ∖ n

Zdyskontowany okres zwrotu (DPB lub DPBP)

- okres, który jest niezbędny aby zdyskontowane przepływy pieniężne zrównały się z początkowymi nakładami inwestycyjnymi

- metoda prosta metodologiczna

- uwzględnia zróżnicowanie wartości pieniądza w czasie

- odrzuca projekty z ujemną NPV

- wymaga ustalenia granicznego okresu zwrotu

- może odrzucać projekty z dodatnią NPV

- ignoruje przepływy pieniężne następujące po momencie zwrotu

- nie sprzyja realizacji projektów długookresowych

WYKŁAD 5 11.12.2014

Koncepcje ustalania stopy dyskontowej

STOPA DYSKONTOWA – główny element współczynnika dyskonta wyraża ona oczekiwaną przez inwestorów graniczną stopę zwrotu zaangażowanego kapitału (oprocentowanie alternatywnych inwestycji o ryzyku porównywalnym z danym przedsięwzięciem inwestycyjnym).

KONCEPCJE USTALANIA STOPY DYSKONTOWEJ

1. Przychodowa,

2. Kosztowa (oparta na WACC),

3. Oparta na oprocentowaniu kapitałów dłużnych,

4. Wykorzystująca model wyceny aktywów kapitałowych (CAPM).

KONCEPCJA PRZYCHODOWA

Stopę dyskontową tworzą następujące elementy:

- stopa wolna od ryzyka (rentowność instrumentu pozbawionego ryzyka z okresu bezpośrednio poprzedzającego przeprowadzoną ocenę efektywności inwestycji)

- premia za ryzyko

- stopa inflacji

Ustalenie stopy procentowej wolnej od ryzyka wymaga:

- wyboru instrumentu finansowego (dłużne skarbowe papiery wartościowe)

- określenia okresu zapadalności danego instrumentu finansowego (okres zapadalności zbliżony do długości cyklu życia przedsięwzięcia inwestycyjnego)

Metody szacowania premii za ryzyko (Rogowski W.):

- subiektywna (ekspercka)

- klasyfikacji (klas ryzyka)

- obiektywna (współczynnik zmienności)

- oparta na modelu wyceny aktywów kapitałowych

Metoda subiektywna szacowania premii za ryzyko:

- najczęściej wykorzystywana w polskiej praktyce gospodarczej

- decydent dodaje do stopy bazowej punkty procentowe wyrażające premię za ryzyko, opierając się na swoim doświadczeniu, wiedzy intuicji

- wysokość premii całkowicie uzależniona od opinii eksperta

- jej wadą jest brak sprecyzowanych zasad wartościowania wpływu różnych czynników na poziom premii za ryzyko

- wymaga od inwestora (eksperta) znajomości specyfiki realizowanej inwestycji, jak również porównania analizowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego z innymi przedsięwzięciami o zbliżonym profilu ryzyka

Metoda klas ryzyka:

- bardziej obiektywny wariant metody subiektywnej

- polega na zakwalifikowaniu przedsięwzięcia inwestycyjnego do określonej klasy ryzyka, której jest przypisana dana premia za ryzyko, najczęściej wyrażona procentowo

- klasy ryzyka tworzone są według różnych kryteriów (rodzaj inwestycji, branża, cykl życia inwestycji itp.)

Kryteria budowania klas ryzyka:

- długość cyklu życia inwestycji – zakłada się, że poziom ryzyka jest tym wyższy, im dłuższy jest ekonomiczny cykl życia przedsięwzięcia inwestycyjnego. Często popełnianym błędem jest zbyt radykalna korekta wartości NPV i odrzucenie opłacalnych przedsięwzięć inwestycyjnych

- rodzaj przedsięwzięcia inwestycyjnego (np. odtworzeniowe, modernizacyjne, nowe)

- charakter produktu (nowy, stary), który ma być wytwarzany, oraz charakter rynku (obecny, nowy), na którym produkt ma być sprzedawany (Perridon L., Steiner M.)

Premia za ryzyko w zależności od rodzaju inwestycji

Inwestycje	Premia za ryzyko (%)
Odtworzeniowe	0
Modernizacyjne	1 – 3
Rozwojowe: w obecnej branży	3,2 – 5
w innej branży	powyżej 8

Metoda obiektywna szacowania premii za ryzyko:

- opiera się na wykorzystaniu współczynnika zmienności

- współczynnik zmienności to statystyczna miara ryzyka, której poziom jest proporcjonalny do poziomu ryzyka (im wyższy współczynnik zmienności, tym wyższe ryzyko towarzyszące realizacji inwestycji)

- w polskiej literaturze przedmiotu najczęściej przyjmuje się propozycję klas ryzyka przedstawioną przez R. P. Neveu w 1985 r.

- w proporcji Blocka S. B. i Hirta G. A. określa się współczynnik zmienności dla standardowego poziomu ryzyka obecnych aktywów firmy, któremu odpowiada stopa dyskonta wyrażona przez WACC, a następnie ustala się wartości współczynnika zmienności dla ryzyka podwyższonego i ekstremalnego

Kształtowanie się premii za ryzyko w zależności od współczynnika zmienności (Sierpińska M.)

Poziom współczynnika zmienności	Premia za ryzyko (punkty procentowe)
0,0 – 0,1	0
0,1 – 0,3	1
0,3 – 0,5	3
0,5 – 0,7	6
0,7 – 0,9	10
0,9 – 1,1	15
1,1 – 1,4	22

Metoda szacowania premii za ryzyko oparta na wycenie aktywów kapitałowych:

- najwłaściwsza z teoretycznego punktu widzenia

- model CAPM opisuje relację między stopą zwrotu a ryzykiem na zrównoważonym rynku kapitałowym i zakłada, że inwestycje o bardzo zbliżonym poziomie ryzyka zapewniają bardzo zbliżoną stopę zwrotu, a różnice w poziomie ryzyka wypływają na poziom wymaganej stopy zwrotu

2. Metoda kosztowa

Kosztowa koncepcja ustalania stopy dyskonta

- za stopę dyskontowa przyjmuje się średni ważony koszt kapitału (WACC) firmy

- poziom średnio ważonego kosztu kapitału jest zdeterminowany przez koszty poszczególnych kapitałów pozyskanych z różnych źródeł oraz przez istniejącą lub docelową strukturę funduszy finansujących aktywność przedsiębiorstwa

- możliwa do zastosowania wtedy, gdy struktura finansowania przedsięwzięcia będzie identyczna ze strukturą finansowania firmy, a samo przedsięwzięcie równie ryzykowne, co dotychczasowe aktywa przedsiębiorstwa

Formuła obliczeniowa WACC:

WACC = u_o * r_o(1−T) + u_w * k_w

Gdzie:

u_o - udział kapitału obcego w kapitale całkowitym

u_w - udział kapitału własnego w kapitale całkowitym

r_o - stopa oprocentowania kapitału obcego

k_w – stopa kosztu kapitału własnego

T - …………..

Metoda szacowania stopy dyskontowej opartej na oprocentowaniu kapitałów dłużnych

- stopa dyskontowa ustalana jest na poziomie oprocentowania kredytów bankowych finansujących przedsięwzięcie inwestycyjne

- możliwa do zastosowania, gdy całość nakładów inwestycyjnych jest finansowana kapitałem obcym

Koncepcja szacowania stopy dyskonta oparta na modelu CAPM (Capital assets pricing model)

- stosowana, gdy nakłady są w całości finansowane kapitałem własnym (stopa dyskontowa wyraża zatem koszt kapitału własnego)

- równanie opisujące model CAPM (Szczepankowski P.):

r_E=Rf + β * (Rm − Rf)

gdzie:

r_E – koszt kapitału własnego

Rf – możliwa do osiągnięcia stopa zwrotu wolna od ryzyka (z inwestycji w długoterminowe skarbowe instrumenty finansowe)

Rm – oczekiwana rynkowa stopa zwrotu z inwestycji w aktywa kapitałowe (np. przewidywana stopa zwrotu z inwestycji w akcje spółek na giełdzie lub średnia stopa zwrotu osiągana w gospodarce)

(Rm − Rf) – premia za inwestycyjne ryzyko rynkowe

β – współczynnik beta, który może być definiowany jako miara zalezności między stopą zwrotu realizowaną na kapitale własnym konkretnej spółki, a przeciętną stopą zwrotu osiąganą z inwestycji na rynku kapitałowym

WYKŁAD 6 18.12.2014
Finansowanie projektów inwestycyjnych

1. Źródła finansowania:

- w węższym ujęciu: utożsamiane często z wykazanymi w pasywach bilansu środkami, z jakich finansowane są aktywa przedsiębiorstwa (tożsame ze źródłami kapitału)

- w szerszym ujęciu: termin ten odnosi się do wszystkich sposobów generowania przez podmiot środków na prowadzenie działalności (np. factoring, forfaiting, emisja akcji, obligacji, sprzedaż części aktywów itp.) – informacje o źródłach finansowania można odczytać ze sprawozdania o przepływach pieniężnych

Źródła finansowania inwestycji z przedsiębiorstwach:

- własne: dopłaty wspólników, zysk zatrzymany, sprzedaż zbędnego majątku, amortyzacja, Venture Capital (fundusze wysokiego ryzyka), Business Angles (Aniołowie Biznesu)

- obce komercyjne (twarde): kredyt bankowy, kredyt kupiecki, pożyczki (fundusze pożyczkowe), leasing, franchising, emisja papierów dłużnych, factoring

- obce miękkie (inicjatywy państwa): poręczenia kredytowe, kredyty preferencyjne, dotacje i subwencje

Klasyfikacje źródeł finansowania projektów inwestycyjnych:

a) ze względu na kryterium własności:

- własne (np. zysk netto, amortyzacja, emisja akcji, sprzedaż części aktywów)

- obce (np. kredyty bankowe, pożyczki, emisja obligacji)

- hybrydowe (np. obligacje zamienne)

b) ze względu na kryterium powstawania źródeł finansowania:

- wewnętrzne (np. zysk zatrzymany, amortyzacja, przychody ze sprzedaży zbędnych aktywów)

- zewnętrzne (np. emisja akcji, emisja obligacji, kredyt bankowy)

Kapitał własny a obcy – porównanie (Duliniec A.)

Kryterium	Kapitał własny	Kapitał obcy
Okres zwrotu	Powierzony firmie przez właścicieli, bez terminu zwrotu	Powierzony przez wierzycieli na określony czas
Płatności	Dywidendy są wypłacane akcjonariuszom w zależności od możliwości finansowych firmy	Bieżące odsetki oraz spłaty kapitału są wypłacane wierzycielom zgodnie z umową (sztywne płatności)
Opodatkowanie	Wypłacone dywidendy nie stanowią dla firmy kosztu zmniejszającego podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym	Odsetki są dla firmy kosztami finansowymi
Kontrola zarządu	Akcjonariusze mają prawo głosu w najważniejszych sprawach firmy	Wierzyciele kontrolują firmę tylko w zakresie wynikającym z umowy
Ryzyko bankructwa	Niewypłacanie dywidend nie może być przyczyną postawienia firmy w stan upadłości	Niewypłacanie oprocentowania lub niespłacenie kapitału może być podstawą ogłoszenia upadłości firmy

Techniki finansowania nieruchomości (Kucharska-Stasiak E.):

- ekonomiści wyróżniają około 60 indywidualnych technik finansowania

- techniki finansowania dzieli się na: tradycyjne oraz współczesne (alternatywne, asekuracyjne)

- wybór źródła finansowania zależy od profilu działalności inwestora, od jego pozycji na rynku, od rodzaju oprocentowania, poziomu stopy procentowej, okresu zwrotu kredytu, wymaganej przez kredytodawcę formy zabezpieczenia kredytu, systemu podatkowego itp.

- do technik asekuracyjnych należą: swap, cap, floor, collar itp.

- do tradycyjnych technik finansowania należy:

- finansowanie poprzez kapitał własny (wygenerowany zysk)

- finansowanie poprzez kredyt

- finansowanie poprzez emisję i sprzedaż akcji i obligacji

- finansowanie ze środków rządowych i gminnych

Asekuracyjne techniki finansowania:

- SWAP (ang. wymiana) – transakcje spawowe pozwalają na wymianę długów ze stałą stopą % na dług ze zmienną stopą %, lub odwrotnie; są realizowane za pośrednictwem banku, otrzymującego prowizję od przeprowadzonej transakcji; obszarem ich stosowania jest rynek kredytów hipotecznych

- CAP – popularny instrument zabezpieczający; przyjmuje formę kontraktu, w którym zostaje nałożony limit na maksymalny wzrost stopy %, należnej w ciągu okresu trwania kredytu. Cap nabywany jest od banku. Jest płatny na początku kredytu. Jego koszt zmienia się w zależności od stopnia zabezpieczenia. Jeśli stopa % przekracza poziom ustalony w kontrakcie, np. wynosi 10% wobec ustalonej 8,5%, bank zapłaci spółce różnicę stóp (1,5%), a cały koszt kredytu wyniesie 10%+1% (premia) – 1,5% = 9,5%

- FLOOR (ang. Parkiet) – kontrakt, w którym bank daje gwarancję minimalnej stopy % lokaty dla nabywcy

- COLLAR – połączenie cap i floor, czyli maksymalnej i minimalnej stopy oprocentowania; polega na ustaleniu zakresu wahań stopy %