Pojęcie kary – Kara kryminalna to osobista dolegliwość ponoszona przez sprawcę jako odpłata za popełnione przestępstwo wyrażająca potępienie popełnionego przez niego czynu i wymierzana w imieniu państwa przez sąd. Karą nie są środki zabezpieczające.
Teorie kary:
Teoria bezwzględna (absolutna)- kara jako odpłata za przestępstwo, sprawiedliwa odpłata. Zwrócone na przeszłość – karzemy bo pop przest.
Teorie względne (utylitarne) – akceptują celowy charakter kary która powinna zmierzać do osiągnięcia pewnych rezultatów głównie zapobieżeniu popełnienia przestępstw. Zwrócone na przyszłość – karzemy żeby przest nie pop.
Teorie mieszane – próbują pogodzić koncepcję kary jako odpłaty i kary celowej. Kara jako sprawiedliwa odpłata w znaczeniu ogólno prewencyjnym (powstrzymanie innych niż sprawca osób od pop przest) i indywidualno prewencyjnym (zapobieganie pop przest przez skazanego – tutaj spór czy ma to sprawcę resocjalizować czy też ma go odstraszać od ponownego pop przest.)
Katalog kar :
Grzywna. Może być jako grzywna samoistna ( zagrożenie tą kara w sankcji ustawowej za dane przestępstwo) bądź może być wymierzona mimo że nie jest przewidziana w sankcji jeśli sąd odstępuje od wymierzenia kpw lub nadzwyczajnie łagodzi karę. Może być wymierzona obok kpw terminowego do 15 lat gdy sprawca dopuścił się przest z korzyścią majątkową. Dodatkowo można orzec grzywnę przy kpw lub kow podczas warunkowego zawieszenia wykonywania kary. – 2 zasadnicze formy :
Grzywna kwotowa – sąd wskazuje w wyroku wysokość kary pieniężnej, którą skazany ma obowiązek uiścić na rzecz Skarbu Państwa
Grzywna w stawkach dziennych. Ustala się ją w oderwaniu od położenia majątkowego skazanego, natomiast wielkość stawki dziennej powinna być dostosowana do zamożności sprawcy. – dwa etapy jej orzekania:
I etap – sąd określa lp stawek dziennych
Sąd określa w jednostkach pieniężnych wysokość stawki dziennej.
Kara ograniczenia wolności –w założeniu miała ograniczyć stosowanie kpw i oddziaływać na skazanego wychowawczo. Orzekana najkrócej na miesiąc nie dłużej niż 12 miesięcy. Obowiązki skazanego podczas kow:
Nie może bez zgody sądu zmienić miejsca stałego pobytu
Obowiązek do nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne (albo od 20 do 40 godzin miesięcznie, albo w stosunku do osób zatrudnionych potrącenie od 10 do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na wskazany przez siebie cel społeczny)
Obowiązek udzielenia wyjaśnieni dotyczących przebiegu odbywania kary.
Kara pozbawienia wolności – w pl występuje w postaci jednolitej, bez podziału na poszczególne jej rodzaje. Trwa najkrócej miesiąc a najdłużej 15 lat.
Kara dożywotniego pozbawienia wolności i 25 lat pozbawienia wolności – obie te kary mają charakter głównie izolacyjny, zabezpieczający społ przed niebezpiecznymi sprawcami przestępstw. Możliwe jest staranie o ułaskawienie bądź przedterminowe warunkowe zwolnienie po odbyciu 25 lat kary w przypadku dożywocia. Kdpw nie stosuje się wobec sprawcy który w czasie pop przest nie ukończył 18 lat.
Można je podzielić na wymierne w czasie i jednorazowe.
Pozbawienie praw publicznych – moralne potępienie sprawcy. Sąd może skazać na ten środek karny w razie skazania na kpw od 3 lat za przest pop w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie. 2 grupy traconych przez skazanego uprawnień :
I grupa – uprawnienia związane z działalnością w sferze publicznej – czynne i bierne prawo wyborcze; prawo do udziału w wymiarze sprawiedliwości (utrata możliwości pełnienia f-kcji sędziego, prokuratora); prawo do pełnienia f-kcji w organach i instytucjach państwowych. Skazany traci też posiadany stopień wojskowy i powraca do stopnia szeregowego – degradacja
II grupa – utrata orderów, odznaczeń i tytułów honorowych; utrata zdolności do ich odzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.
Zakaz zajmowania stanowisk, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej.- sąd może orzec jeżeli sprawca przy pop przest nadużył stanowiska lub zawodu albo okazał że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom prawnym
Zakaz prowadzenia określonej działalności w stosunku do małoletnich – sąd na zawsze w razie skazania na kpw za przest przeciwko wolności seksualnej na szkodę małoletniego.
Obowiązek powstrzymania się od określonych działań. –zakaz zbliżania i kontaktowania się z określonymi osobami, przebywania w określonych miejscach lub nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym. Może być połączony z obowiązkiem stawiania się do Policji w określonych odstępach czasu.
Zakaz wstępu na imprezę masową – orzeka się jeśli przy pop przest zachowanie sprawcy wskazuje że jego udział w imprezach masowych zagraża istotnym dobrom chronionym prawnie. Może być połączony z obowiązkiem stawiania się na Policji podczas imprez masowych
Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych
Zakaz prowadzenia pojazdów. – orzeczony w razie skazania za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeśli okoliczności pop przest wynika że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Obligatoryjnie orzeka się w przypadku gdy sprawca był w stanie nietrzeźwości, naćpał się lub spierdolił z miejsca wypadku.
Przepadek przedmiotów lub korzyści majątkowych – dotyczy :
Przedmiotów które służyły lub były przeznaczone do pop przest – znaczenie porządkowo-symboliczne
Przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przest
Przedmiotów których wytwarzanie posiadanie obrót przesyłanie jest zakazane
Przepadek korzyści majątkowych pochodzących chociażby pośrednio z pop przest.
Podanie wyroku do publicznej wiadomości – sąd ze względu na publiczne oddziaływanie wyroku, jeśli uzna to za słuszne. Obligatoryjnie gdy wnosi o to pokrzywdzony przest zniesławienia.
Nawiązka i świadczenie pieniężne :
Nawiązka – obowiązek uiszczenia na rzecz pokrzywdzonego kwoty (do 100 000 zł) podwójnej wysokości w stosunku do wyrządzonej szkody. Orzeczona w razie skazania za umyślne przest przeciwko zdrowiu lub życiu którego skutkiem jest śmierć bądź ciężki uszczerbek na zdrowiu, jeśli sprawca był pod wpływem nietrzeźwości i uciekł z miejsca zdarzenia sąd może orzec nawiązkę na rzecz Funduszu pomocy pokrzywdzonym oraz pomocy postpenitencjarnej. Za przestępstwo przeciwko środowisku nawiązka na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej. Nawiązka ma charakter odszkodowawczy, w mniejszym stopniu represyjny
Świadczenie pieniężne – wpłacenie określonej kwoty (do 60 000zł) na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Sąd orzeka gdy odstępuje od wymierzenia kary albo przy np. warunkowym umorzeniu postępowania
Obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Zwrot Korzyści
Obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia – sąd traktuje naprawienie szkody, starania o jej naprawienie lub zapobieżenie albo uzgodnienie z pokrzywdzonym sposobu naprawienia szkody jako istotną przesłankę nadzwyczajnego złagodzenia kary. Obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przest jako odrębny środek karny orzekany w wyroku skazującym.
Zwrot korzyści – w razie skazania za przest przynoszące korzyść majątkową do jej zwrotu w całości lub w części na rzecz Skarbu Państwa chyba ze korzyść ta uległa zwrotowi innemu podmiotowi. Środek ten dotyczy innych niż sprawca przestępstwa (niekoniecznie osoby fizyczne)
Niepodleganie Karze – przewidziana w sytuacjach takich jak czynny żal, ukrywanie sprawcy przestępstwa będącego osobą najbliższą. Niepodleganie karze ma zachęcić sprawcę do określonego zachowania (czynny żal) albo stanowi konsekwencje uznania że czyn sprawcy stanowi przypadek złamania prawa w mniejszym niż zwykle stopniu nagannym. W razie stwierdzenia niepodlegania karze nie wszczyna się postępowania a wszczęte umarza.
Abolicja – ustawodawcze darowanie pewnych przestępstw określonych przez wskazanie ich typów lub zagrożeń karnych oraz daty przed którą zostały popełnione. Abolicja pełna – przestępstwa te się przebacza i puszcza w niepamięć – wszczęte postępowania się umarza, nie wszczyna nowych a skazania ulegają zatarciu. Przy zwykłej abolicji jeśli ustawodawca używa zwrotu „nie wszczyna się postępowania a wszczęte umarza” to nie dotyczy to zatarcia skazania.
Odstąpienie od wymierzenia kary – w wypadkach wskazanych w ustawie sąd może odstąpić od wymierzenia kary. Odmiennie do niepodlegania karze sprawca nie jest automatycznie na mocy ustawy zwolniony z poniesienia kary tylko może to nastąpić na mocy decyzji sądu.
Przesłanki:
Sprawca współdziałał z innymi osobami w pop przest, ujawnił on wobec organu ścigania informacje dotyczące współuczestników oraz istotne okoliczności jego popełnienia (zwłaszcza gdy rola sprawcy była podrzędna)
Dotyczy tylko przestępstw zagrożonych kpw do lat 3 albo kara łagodniejszego rodzaju. przy czym społ szkod czynu nie jest znaczna
Przepisu tego nie stosuje się do sprawcy występku o charakterze chuligańskim.
Warunkowe umorzenie postępowania karnego – stosuje sąd, na okres próby od roku do 2 lat. Sens instytucji – uniknie wymierzenia sprawcy kary i wyroku skazującego i znacznej części samego postępowania karnego. Umarzając w-kowo post można nałożyć na sprawcę pewne obowiązki : informowanie sądu lub kuratora o przebiegu próby; obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego; obowiązek alimentacyjny; nienadużywanie alkoholu; niekontaktowanie się z pokrzywdzony; opuszczenie lokalu zajmowanego z pokrzywdzonym. Jeśli sprawca w okresie próby pop przest umyślne, za które został skazany, rażąco narusza porządek prawny pop inne przest albo uchyla się od dozoru, uchylasię od środka karnego albo nie przeprasza pokrzywdzonego sąd podejmuje postępowanie karne.
Przesłanki :
Przest jest zagrożone karą do 3 lat kpw, albo do kpw do 5 lat gdy sprawca pojednał się z pokrzywdzonym, naprawił szkodę
Sprawca niekarany dotychczas za przest
Okoliczności pop czynu nie budzą wątpliwości
Wina i społ szkod czynu nie są znaczne
Istnieje pozytywna prognoza (ocena postawy sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia) co do tego że sprawca pomimo umorzenia będzie przestrzegać porządku prawnego i nie pop nowego przest
Przez sądowy wymiar kary rozumie się orzeczenie kary przez sąd konkretnemu sprawcy w konkretnej sprawie karnej.
Zasady sądowego wymiaru kary i środków karnych
Zasada swobodnego uznania sędziowskiego w ramach ustawy
Zasada indywidualizacji winy
Zasada oznaczalności kary co do rodzaju i wysokości. (wyroki nieoznaczone – kpw od 2 do 4 lat a w trakcie wykonywania kary określa się ile dokładnie pod wpływem zachowania się sprawcy – tak nie ma w Polsce)
Dyrektywy sądowego wymiaru kary
Dyrektywy ogólne (nie są równej wagi):
Stopień winy sprawcy – dolegliwość kary nie może przekraczać stopnia winy, stopień winy wyznacza górny pułap kary.
Humanitaryzm kary – najważniejsza dyrektywa,
Stopień szkodliwości społecznej czynu – ma przeciwdziałać wymierzeniu kary zbyt łagodnej, ustalenie społ szkod w oparciu o przedmiotowe i podmiotowe kryteria
Cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do skazanego (prewencja indywidualna)- oddziaływanie na jednostkę której kare wymierzono
Potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (prewencja ogólna) – odstraszanie od pop przest osób których nie powstrzymują od tego zasady moralne poprzez surowość kary.
Dyrektywa pierwszeństwa kar wolnościowych - wchodzi w grę tylko gdy sankcja przepisu przewiduje możliwość wyboru. KPW tylko wtedy kiedy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary (prewencji indywidualnej –cele wychowawcze i poprawcze).
Wymiar kary nieletni i młodocianym – pierwszeństwo ma tutaj dyrektywa prewencji indywidualnej mająca cel wychowania.
Wymiar grzywny – konieczność wzięcia przez sąd pod uwagę przy ustalaniu wysokości stawki dziennej dochodów sprawcy jego w-ków osobistych, rodzinnych stosunków majątkowych i możliwości zarobkowych.
Dyrektywy szczegółowe – są rozwinięciem i uszczegółowieniem dyrektyw ogólnych
Zaostrzenie ustawowego wymiaru kary – możliwość orzeczenia kary w granicach szerszych niż przewidziane w sankcji przepisu określającego dane przestępstwo. Stosuje się w przypadku :
Ciągu przestępstw – górna granica ustawowego zagrożenia zwiększona o połowę
Recydywa specjalna zwykła – górna granica ust zagr zwiększona o połowę jeżeli sprawca pop umyślne przest podobne do umyślnego przest za które już był uprzednio skazany. Przy czym za uprzednie przestępstwo sprawca odbył co najmniej 6 miesięcy kpw a nowe przest było popełnione przed upływem 5 lat od odbycia tej kary.
Recydywa specjalna wielokrotna – kpw powyżej dolnej granicy do górnej granicy zwiększonej o połowę – gdy sprawca :
był uprzednio skazany w warunkach recydywy specjalnej zwykłej
odbył łącznie co najmniej rok kpw
w ciągu 5 lat po odbyciu całości lub części kary popełnił ponownie umyśle rzest przeciwko życiu lub zdrowiu , zgwałcenie, rozbój kradzież lub inne przest przeciwko ieniu pop z użyciem przemocy lub groźby jej użycia.
Przest o charakterze terrorystycznym – czyn zabroniony kpw którego górna granica jest od 5 lat. Popełniony w celu zastraszenia dużej ilości osób; zmuszenia organu władzy publicznej RP do podjęcia lub zaniechania określonych okoliczności; wywołania poważnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce RP a także groźna pop takiego czynu. Nie niżej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Występek o charakterze chuligańskim – nie mniej niż dolne zagrożenie ustawowe zwiększone o połowę. Do 2 lat kow, 810 stawek dziennych, 15 lat kpw
Nadzwyczajne złagodzenie kary – wymierzenie kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo wymierzenie kary łagodniejszego rodzaju. Gdy nawet najniższa kara przewidziana w sankcji byłaby za surowa. Szczegółowe zasady wymierzenia kary złagodzonej:
Jeśli czyn stanowi zbrodnię zagrożoną co najmniej 25 lat kpw sąd może wymierzyć kpw nie niżej niż 8 lat
Jeśli czyn stanowi inną zbrodnię, sąd wymierza kpw nie niższą od jednej trzeciej dolnej granicy ustawowego zagrożenia
Jeśli czyn stanowi występek przy czym dolna granica ustawowego zagrożenia to kpw nie niższa od roku sąd wymierza grzywnę, kow lub kpw
Jeśli czyn stanowi występek przy czym dolna granica ust zagr jest kpw niższa od roku sąd wymierza grzywnę albo kow.
Sąd stosuje nzk w przypadku:
Przewidzianym w ustawie (przekroczenie granic obrony koniecznej)
W stosunku do młodocianego, jeśli przemawiają za tym względy wychowawcze oddziaływania kary
W szczególnie uzasadnionych wypadkach gdy nawet najniższa kara za przest byłaby niewspółmiernie surowa :
Jeśli pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, szkoda została naprawiona albo sprawa i pokrzywdzony uzgodnili sposób jej naprawienia
Ze względu na postawę sprawcy – gdy czynił starania o naprawienie szkody lub jej zapobieżenie.
Jeśli sprawca przest nieumyślnego lub jego najbliższy poniósł poważny uszczerbek w związku z pop przest.
Szczególne podstawy i spobó łagodzenia kary:
Sąd stosuje nzk albo może w-kowo zawiesić jej wykonywanie w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w pop przest jeżeli ujawni on wobec organu ścigania informacje dot osób uczestniczących w pop przest oraz istotne okoliczności jego pop
Na wniosek prokuratora w stos do sprawcy który niezależnie od wyjaśnień złożonych w sprawie ujawnił przed organem ścigania i przedstawił istotne okoliczności nieznane dotąd temu organowi przestępstwa zagrożonego kpw powyżej 5 lat.
Sąd może wymierzając kpw do lat 5 warunkowo zawiesić jej wykonywanie na czas próby wynoszący do 10 lat.
Zbieg podstaw NZK – jeśli zachodzi kilka podstaw do nzk albo do obostrzenia kary sąd może tylko jeden raz karę nadzwyczajnie złagodzić albo zaostrzyć biorąc pod uwagę zbiegające się podstawy.
Zmiana rodzaju kary na łagodniejszy – umożliwienie zmniejszenia liczby spraw w których stosuje się kpw zgodnie z zasadą że kara ta powinna stanowić ultima ratio przy orzekaniu w sprawach. Gdy przest zagrożone kpw do 5 lat sąd może orzec zamiast kpw grzywnę albo kow do 2 lat w szczególności jeśli orzeka równocześnie środek karny. Przepisu nie stosuje się do sprawcy występku o charakterze chuligańskim.
Warunkowe zawieszenie wykonywania kary – jedna z odmian warunkowego skazania. Polega na stwierdzeniu winy sprawcy w wyroku skazującym z jednoczesnym poddaniem sprawcy próbie od której wyniku zależy jaką definitywnie dolegliwość poniesie za przest. WZWK należy do środków probacyjnych (związanych z poddaniem sprawcy próbie/ w węższym znaczeniu poddanie sprawcy próbie z jednoczesnym nałożeniem na niego obowiązków i dozoru kuratora). Istota wzwk – instytucja oparta na indywidualno-prewencyjnym rozumieniu celu kary oraz poglądzie że kpw w wielu sytuacjach nie jest konieczna dla zapobieżenia pop przez sprawcę nowego przest.
Przesłanki :
Orzeczono kpw do 2 lat, kow albo grzywnę samoistną
Wymierzenie kary z wzwk jest wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary- warunkiem jest pozytywna prognoza do sprawcy.
Okres próby – oznacza sąd w granicach od 2 do 5 lat w przypadku zawieszenia kpw oraz od roku do 3 lat w przypadku grzywny albo kow. Pomyślny przebieg próby – po 6 miesiącach od zakończenia skazanie ulega z mocy prawa zatarciu, jeśli wzwk połączone było z orzeczeniem grzywy lub środka karnego zatarcie nie może nastąpić przed ich wykonaniem. Katalog obowiązków podczas wzwk nie ma charakteru zamkniętego. Niepomyślny przebieg próby = zarządzenie wykonania kary uprzednio warunkowo zawieszonej. Obligatoryjnie jeśli skazany w czasie próby pop podobne przest umyślne, jeśli przest z użyciem przemocy, rażąco narusza porządek prawny. Fakultatywnie – rażąco narusza porządek prawny, uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, obowiązków.
Warunkowe przedterminowe zwolnienie – poddanie sprawcy próbie, Sens instytucji – skrócenie okresy pobytu skazanego w zakładzie karnym gdy taki dalszy pobyt nie jest już konieczny.
Przesłanki :
Odbycie pewnej części kary (co najmniej połowa kary, recydywiści specjalni po 2/3 kary; recydywa specjalna wielokrotna po ¾ kary, kpw 25lat po 15 latach kary; dożywotnie kpw po 25 latach kary) – przesłanki formalne
Pozytywna prognoza kryminologiczna (sąd może zdecydować o wpz jeśli właściwości i warunki osobiste skazanego jego postawa i sposób życia przed pop przest uzasadniają przekonanie że sprawca po zwolnieniu będzie przestrzegać porządku prawnego.
Okres próby- równy jest części kary pozostałej do odbycia, nie krócej niż 2 lata i nie dłużej niż 5lat. Recydywa – nie krócej niż 3 lata, dożywocie 10 lat. Takie same obowiązki jak przy wzwk. Karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia jeśli prognoza okazała się trafna.
Odwołanie wpz - nie zalicza się na poczet kary okresy spędzonego na wolności, nie można ponownie zwolnić skazanego warunkowo przed upływem roku od osadzenia skazanego w zakładzie karnym, przy dożywociu przed upływem 5 lat. Jeśli zwolniony pop przest umyślne, za które orzeczono karę bądź jeśli w okresie próby rażąco narusza porządek prawny.
Warunkowe zwolnienie przy zbiegu kar – po odbyciu 15 lat pozbawienia wolności.
Kary zastępcze i zmiana kar w toku ich wykonywania –
nieuiszczenie grzywny od 30 dni po wezwaniu – ścignie w drodze egzekucji. W razie bezskuteczności egzekucji sąd może zmienić grzywnę nieprzekraczającą 120 stawek dziennych po wyrażeniu zgody przez skazanego na prace społecznie użyteczną. Jeśli skazany mimo możliwości spłaty nie spłaci i nie podejmie pracy społecznie użytecznej i zostanie stwierdzone że nie może jej ściągnąć w drodze egzekucji – sąd orzeknie wykonanie zastępczej kpw (może być warunkowo zawieszone od roku do 2 lat)
Przy kow uchylanie się przez skazanego od jej wykonania – zastępcza kara grzywny albo zastępcze kpw.
Przy kow gdzie skazany odbył połowę kary, przy czym przestrzegał porządku prawnego i sumiennie wykonywał prace wskazane przez sąd spełnił obowiązki i środki karne sąd może zwolnić z reszty kary uznając ją za wykonaną
Ułaskawienie – prawo łaski prezydenta RP. Nie może zmienić decyzji sądowych o charakterze cywilnoprawnym. W ramach prawa łaski można zmniejszyć orzeczoną karę, darować ją w całości a także uchylić wszystkie skutki skazania o charakterze publicznym. Ułaskawienie nie może dotyczyć środków zabezpieczających (umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym). Ułaskawienie może polegać na abolicji indywidualnej (ułaskawienie pop przest nawet jeśli nie zostanie jeszcze orzeczona kara za to przest co uniemożliwia wszczęcie lub nakazuje umorzenie postępowania karnego. Ułaskawienie w przeciwieństwie do amnestii i abolicji aktem o charakterze indywidualnym dotyczącym konkretnej oznaczonej co do tożsamości osoby.
Amnestia – akt generalny, złagodzenie lub darowanie kar za pop przest w określonych kategoriach spraw wyodrębnionych w oparciu o kryteria typów przestępstw, kategorii sprawców, rodzaju i wysokości kar. Amnestia wymaga formy ustawowej (sejm). Od abolicji różni ją to że polega na darowaniu lub łagodzeniu a nie na darowaniu i puszczeniu w niepamięć. Od ułaskawienia różni się tym że jest aktem generalnym.
Funkcja – zabezpieczenie społeczeństwa przed niebezpieczeństwem ze strony osób naruszających prawo karne. Dwa rodzaje:
O charakterze izolacyjno leczniczym – mogą być orzeczone tylko wtedy gdy jest to niezbędne aby zapobiec ponownemu pop przez sprawcę czynu zabronionego. (upośledzenie umysłowe, uzależnienie od alkoholu) Przed orzeczeniem sąd wysłuchuje psychologa lub seksuologa. Umieszczenie sprawcy w zakładzie psychiatrycznym. Stosuje się jeśli sprawca w stanie niepoczytalności pop przest o znacznym stopniu społ szkodliwości i zachodzi wysokie prawdopodobieństwo ponownego pop. Czasu pobytu w zakładzie nie określa się z góry. Sad orzeka zwolnienie sprawcy jeśli jego dalszy pobyt jest niekonieczny.
Środki zabezpieczające o charakterze administracyjnym – np. zakaz zajmowania stanowiska, wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności gosp. (i inne środki karne) Tyle że bez terminu się je orzeka i sąd może je uchylić jeśli ustały przyczyny jego orzeczenia. W przeciwieństwie do środków karnych te nadaje się gdy sprawca nie jest skazywany.
Przedawnienie – po upływie określonego czasu nie można zrealizować odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo. Po upływie pewnego czasu czyn zaciera się w pamięci innych ludzi, ukaranie nie jest konieczne dla zaspokojenia poczucia sprawiedliwości.
Rodzaje przedawnienia:
Przedawnienie ścigania – Okres przedawnienia biegnie od momentu pop przest chyba że chodzi o przest skutkowe. W przestępstwach ściganych z oskarżenia prywatnego – ogólny termin 3 letni przedawnienia bądź po upływie roku od czasu dowiedzenia się przez pokrzywdzonego o osobie sprawcy przest. W przypadku małoletniego pokrzywdzonego przedawnienie po 5 latach od uzyskania 18 lat. Karalność przest ustaje jeżeli od czasu jego pop upłynęło lat:
30 – zbrodnia zabójstwa
20 – inna zbrodnia
15 – występek zagrożony kpw od 5 lat
10 – występek kpw od 3 lat
5 – pozostałe występki
Przedawnienie wyrokowania – Jeśli wszczęto postępowanie przeciwko osobie w terminach mieszczących się w przedawnieniu ścigania to karalność przestępstwa ustaje z upływem 10 lat od upływu tego okresu w przypadku zbrodni i występki (od a. do d.) i 5 lat do pozostałych występków (e.)
Przedawnienie kary – jeśli dojdzie do wydania prawomocnego wyroku skazującego w podanych terminach, terminy przedawnienia wykonania kary liczy się od uprawomocnienia wyroku skazującego (30 lat w razie kpw od 5 lat) (15 w razie kpw do 5 lat) (10 w razie innej kary)
Spoczywanie biegu przedawnienia – jeśli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania. Przeszkoda we wszczęciu postępowania musi mieć charakter prawny (immunitet poselski) a nie faktyczny (ukrywanie się sprawcy)
Wyłączenie przedawnienia – nie stosuje się przedawnienia do zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i przestęptw wojennych. Nie ma zastosowania również do umyślnego przestępstwa zabójstwa itp.
Zatarcie skazania – Wyroki skazujące rejestrowane są w Krajowym Rejestrze Karnym. – przyjęcie pewnej fikcji prawnej polegającej na tym że po spełnieniu określonych przesłanek uważa się osobę skazaną za niekaraną zaś wpis o skazaniu usuwa się z rejestru. W niektórych sytuacjach zatarcie z mocy prawa (automatycznie bez potrzeby starań ze strony zainteresowanego i decyzji określonego organu) – gdy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, gdy upłynęło 6 miesięcy od pomyślnego upływu okresu próby przy warunkowym zawieszeniu wykonywania kary. Na wniosek skazanego – sąd może zarządzić zatarcie skazania przy kpw po upływie 5 lat jeśli w tym czasie przestrzegał porządku prawnego a kara nie przekraczała 3 lat. W przypadku grzywny albo kow 5 lat po wykonaniu kary albo 3 lata po złożeniu wniosku. Przy wydaniu wyroku ale odstąpieniu od wymierzenia kary z mocy prawa po upływie roku od orzeczenia