Finanse przedsiębiorstw

– wykład 2

Temat: Rachunek przepływów pieniężnych.

Przykład: Jakie saldo gotówki wykaże przedsiębiorstwo na koniec roku dysponując pewnymi danymi dotyczącymi rachunku zysku i strat bilansu. Będziemy się zastanawiać jakie są różnice pomiędzy podejściem księgowym a pieniężnym? I o te wszystkie różnice będziemy korygować zysk księgowy tak aby otrzymać wielkość gotówki.

Mamy po lewej stronie mamy pozycję rachunku zysków i strat. Po prawej stronie mamy kilka wybranych pozycji bilansowych. I na samym końcu po prawej stronie mamy środki pieniężne. 01.01.XX stan środków wynosił 0. Natomiast na koniec grudnia mamy znak zapytania i naszym zadaniem jest dojść do tego ile tych środków pieniężnych firma na koniec roku powinna wykazać.

Rachunek zysków i strat	Bilans – wybrane fragmenty
Przychody	4 200 000
Koszty działalności operacyjnej bez amortyzacji	3 650 000
Wynik finansowy brutto	100 000
Wynik finansowy brutto	450 000
Wynik finansowy netto	342 000

Co wpłynie na różnice miedzy zyskiem księgowym a rzeczywistą gotówką która została w tym roku wygenerowana w firmie?

Czy środki pieniężne 31.12.XX będą identyczne z wynikiem księgowym czyli z zyskiem w wysokości 342 000? – nie, bo wpłynie na to opóźniony termin zapłaty.

Mamy wynik finansowy netto na poziomie 342 000. Będziemy go korygować tak by finalnie otrzymać środki pieniężne, które na razie są dla nas niewiadomą.

Póki co mamy opóźniony (oznaczony?) termin płatności z tytułu należności. Jak te należności i ich zmiana wpływa na różnice między księgowym zyskiem a przepływem gotówki

WYNIK FINANSOWY NETTO	342.000
Zmiana należności (spadek)	+20 000
Zmiana zobowiązania (spadek)	- 80 000
zmiana zapasów (wzrost)	- 250 000
amortyzacja	+100 000
ŚRODKI PIENIĘŻNE	132.000

Jak zmiana należności wpływa na różnicę pomiędzy księgowym zyskiem a przepływem gotówki? Co się stało z należnościami? - 01.01.XX było ich 400 000 a 31.12.XX był 380 000. Stan należności zmalał o 20 000. Uwolniliśmy należności 20 000. O te 20 000 w tym roku wpłynie do firmy więcej niż wynika to z zaksięgowanych przychodów. Spadek należności to uwolnienie gotówki, tej gotówki będzie więcej niż wskazuje na to zysk, ponieważ należności spadły należy zwiększyć wartość zysku o 20 000 jeśli chcemy dowiedzieć się o przepływie gotówki.

Co może jeszcze wpłynąć na różnice między księgowym wynikiem a realną gotówką? Czy tylko zmiana należności? – zobowiązania operacyjne, np. z tytułu dostaw i usług. 01.01.XX mieliśmy 300 000 a 31.12.XX 220 000. Co oznacza że spłacono 80 000 zobowiązań. Jakie to ma znaczenie między księgowym zyskiem a przepływem gotówki? – więcej spłacaliśmy zobowiązań niż zaciągaliśmy nowych, czyli w stosunku do kosztów zaksięgowanych rachunków zysków i strat nasze wydatki były większe. Musze spadek stanu zobowiązań odjąć od wyniku księgowego, bo ja te 80 000 wydałem więcej niż poniosłem kosztów, bo spłacałem stałe zobowiązania.

Czy jeszcze są inne przyczyny różnicy między wynikiem finansowym netto a środkami pieniężnymi? – zapasy. 01.01.XX mieliśmy 700 000, a 31.12.XX 950 000. Do kosztu uzyskania przychodów zalicza się wyłącznie tą część zapasów która została zużyta i sprzedana. A jak my widzimy że w ciągu roku przybyło 250 000 wartości zapasów to znaczy ze my je kupiliśmy, ale my ich nie sprzedaliśmy czyli one nie weszły w koszty. A jak ich nie było w kosztach tzn. ze nasz wynik księgowy jest zawyżony w stosunku do gotówki. Gotówka wydana na zapasy a nie uwzględniona w kosztach, wynik księgowy zawyżony, przy wzroście stanu zapasów ja tak naprawdę zamrażam w zapasach gotówkę. Zatem muszę odjąć 250 000 – tą różnice bo ja tej gotówki nie mam, jest ona zamrożona w zapasach.

Czy cos jeszcze wpływa na różnice między księgowym zyskiem a gotówką? – amortyzacja – jest kosztem uzyskania przychodów. Mimo, ze jest kosztem uzyskania przychodów nie powoduje wydatku. Amortyzacja nie jest wydatkiem. Amortyzacja jest to naliczenie kosztów tylko w księgach rachunkowych. Zatem jeśli amortyzacja jest kosztem i obniża nam zysk ale nie powoduje wydatków to ja mam w firmie więcej pieniędzy niż wskazuje na to zysk księgowy. Bo amortyzacja mi ten zysk obniżyła a pieniądze są w dyspozycji przedsiębiorstwa.

Sumując mamy 132 000, czyli zamiast znaku zapytania moglibyśmy wstawić 132 000.

KONIEC ZADANIA, A TERAZ TEORIA

Rachunek przepływów pieniężnych jest częścią sprawozdania finansowego i pokazuje nam wszystkie wpływy i wydatki z działalności jednostki jakie wystąpiły w danym okresie.

Rachunek przepływów pieniężnych może być sporządzany w ujęciu prognostycznym, czyli możemy planować przyszłość firmy, planując jej przepływy pieniężne – bardzo ważne.

Ustawodawca podzielił przepływy pieniężne na 3 segmenty. Wyróżnia się w przepływach pieniężnych działalność operacyjną, inwestycyjną i finansową.

DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA – działalność operacyjna to działalność podstawowa jednostki oraz wszystkie te przejawy działalności, których nie można zaliczyć do działalności inwestycyjnej lub finansowej.

KOMENTARZ: Ustawodawca zrobił sprytny manewr po to by żadne zdarzenie gospodarcze, żadna operacja gospodarcza nie uciekła z przepływów pieniężnych stwierdza, że przepływy operacyjne to są przepływy dotyczące działalności podstawowej firmy (czyli tej do której firma została powołana) a także wszystkie te przejawy działalności które nie są działalnością inwestycyjną i finansową. Jeśli mielibyśmy jakąś wątpliwość to mamy włączyć ja do przepływów działalności operacyjnej, jeśli nie podległa ona definicji działalności inwestycyjnej lub finansowej.

Działalność operacyjna są to tysiące operacji przedsiębiorstwa dotyczącej działalności produkcyjnej, handlowej, sprzedaży, zakupów, płatności podatków i ubezpieczeń itp.

DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA – zwana inaczej LOKACYJNĄ, obejmuje wszystkie wpływy i wydatki związane ze sprzedażą lub nabyciem aktywów trwałych oraz krótkoterminowych aktywów finansowych, a także wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.

Wszystko co jest związane z aktywami trwałymi – zakup lub sprzedaż musi być pokazana w przepływach inwestycyjnych. Jest jeden wyjątek – krótkoterminowe aktywa finansowe, ich sprzedaż lub zakup związany jest z działalnością inwestycyjna. W wyniku dokonanych inwestycji przedsiębiorstwo może odnieś pewne korzyści lub koszty najczęściej przy inwestycjach na szczęście są to korzyści i wynik pieniężny tych korzyści też trzeba uwzględniać w przepływach działalności inwestycyjnej, np. taką pieniężną korzyścią inwestycji będą odsetki od zakupionej obligacji skarbu państwa (pożytek wykonanej wcześniej inwestycji)

DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA – w działalności finansowej ujmowane są wszystkie wpływy i wydatki związane z pozyskiwaniem oraz obsługą źródeł finansowania. Generalnie działalność finansowa w przepływach pieniężnych dotyczy pasywów – prawie wszystkich z wyjątkiem zobowiązań operacyjnych które wpływają na przepływy operacyjne. Jeżeli my pozyskujemy kapitał – obcy lub własny – to mamy obowiązek podawać jako wpływ z działalności finansowej. Jeśli my spłacamy kapitał czy własny czy obcy (bo własny też jest czasami spłacany przy umorzeniu akcji) to też mamy to pokazać jako wydatek z działalności finansowej). Do tego będą sytuacje kiedy będziemy wypłacali dawcą kapitału wynagrodzenie, czyli odsetki dla wierzycieli, np. kredytodawców, czy też dywidendy dla naszych właścicieli. To też będzie wydatek z obsługą kapitału własnego i obcego. Wszystkie wydatki związane z obsługą źródeł finansowania są ujmowane w przepływach działalności finansowej. Jedyny wyjątek to wydatki związane ze zobowiązaniami dotyczącymi działalności operacyjnej (np. z tytułu dostaw, usług – bo to działalność codzienna).

MAMY DWIE METODY SPORZĄDZANIA RACHUNKU PRZEPLYWÓW PIENIĘŻNYCH:

1. Metoda pośrednia i

2. Metoda bezpośrednia

Metoda pośrednia może być stosowana wyłącznie w odniesieniu do działalności operacyjnej. Oznacza to jednocześnie, ze przepływy z działalności inwestycyjnej i finansowej zawsze muszą być wykazywane metodą bezpośrednią.

Wybór metody jest tylko w odniesieniu do przepływów operacyjnych. W ramach przepływów operacyjnych firma może wybrać czy będzie sporządzać metodą bezpośrednia czy pośrednia.

99 % firm sporządza przepływy z działalności operacyjnej metodą pośrednią – jest szybsza i tańsza. My też skoncentrujemy jeśli chodzi o przepływy operacyjne na metodzie pośredniej.

METODA BEZPOŚREDNIA – może być inaczej nazwana METODA KASOWĄ, bo w bardzo przejrzysty dla odbiorcy sposób w tej metodzie bezpośredniej oddzielnie są wykazywane strumienie wpływów w określonych kategoriach, oddzielnie strumienie wydatków też w określonych kategoriach i na końcu ustala się saldo między sumą wpływów i sumą wydatków. A więc metoda bezpośrednia to czysto kasowe, pieniężne ujęcie, przejrzyste dla odbiorcy.

METODA POŚREDNIA – nieświadomie zastosowana na początku wykładów, polega na skorygowaniu wyniku finansowego netto. Ten wynik ma być tak skorygowany, żeby finalnie określić jaki jest przepływ gotówki z działalności operacyjnej. Czyli w tej korekcie musimy zwrócić uwagę na wszystkie różnice jakie mają miejsce w stosunku do zasad księgowości – jak różnice między podejściem kasowym a rachunkowym. I od zysku księgowego musimy przejść do ostatecznie określenia przepływu gotówki z działalności operacyjnej.

Będziemy mieć dwie operacje gospodarcze i zakwalifikujemy je najpierw do rachunku zysków i strat, a potem do rachunku przepływów pieniężnych (oznaczonych CF – z ang. CASH FLOW).

Operacja gospodarcza	Rachunek zysków i strat	Rachunek CF – CASH FLOW (przepływów pieniężnych)
1. Otrzymane odsetki od obligacji Skarbu Państwa	Przychody finansowe	Wpływ z działalności inwestycyjnej
2. Sprzedaż środka trwałego	Pozostałe przychody operacyjne	Wpływ z działalności inwestycyjnej

1. Otrzymane odsetki od obligacji Skarbu Państwa

W jakiej części rachunku zysków i strat, w jakiej konkretnie pozycji wykazywane są odsetki jakie firma uzyskuje od obcych obligacji, w tym przypadku od obligacji skarbu państwa? – w przychodach finansowych.

A w świetle przedstawionych definicji, odnośnie przepływów pieniężnych, gdzie zobaczymy te odsetki uzyskane w przepływach? – jako wpływ działalności inwestycyjnej, bo jest to pożytek z wykonanej wcześniej inwestycji.

2. Sprzedaż środka trwałego

Np. wyzbywamy się starej nie potrzebnej maszyny i sprzedajemy środek trwały.

Gdzie zobaczymy przychód z tytuły sprzedaży środka trwałego w rachunku zysków i strat – w jakiej konkretnie pozycji? – pozostałe przychody operacyjne.

Natomiast w przepływach pieniężnych w rachunku przepływów pieniężnych, będzie to wpływ z jakiej działalności? – też inwestycyjnej – jest to pożytek, sprzedaż, środka trwałego, aktywów trwałych.

Inna klasyfikacja w rachunku zysków i strat, a inna w przepływach. Tak być musi bo w rachunku zysków i strat nie ma czegoś takiego jak przychody inwestycyjne lub koszty inwestycyjne.

Dokładne omówienie rachunku przepływów pieniężnych w wersji metody bezpośredniej !!!

Omówienie w całości także z działalnością operacyjną.

Część A.

Jeśli chodzi o przepływy w działalności operacyjnej w metodzie bezpośredniej mamy tylko 2 kategorie wpływów(I), dalej mamy 5 kategorii wydatków (II). Istotą metody bezpośredniej jest podejście kasowe, w związku z tym z punkcie III obliczamy saldo – saldo jest różnicą pomiędzy wpływami a wydatkami. Saldo jest bardzo istotne dla oceny sytuacji finansowej firmy, bo jest to saldo gotówki wygenerowane na działalności podstawowej czyli tej na której działalność powstała. Trudno mówić o rozwoju firmy, o budowaniu wartości jeśli saldo jest w dłuższym okresie ujemne – saldo musi generować dodatnie przepływy operacyjne, bo one decydują o wartości firmy.

Część B.

Przepływy z działalności inwestycyjnej. Zaczynamy od wpływów i mamy 3 kategorie. Dalej mamy wydatki, które są lustrzanym odbiciem wpływów, tylko teraz wydajemy pieniądze bo nabywamy. No i mamy saldo między wpływami i wydatkami, kto nam daje przepływ z działalności inwestycyjnej.

Część C.

Przepływy z działalności finansowej.

I Wpływy – jak pozyskujemy kapitał, źródła finansowania. I1 – to jak możemy pozyskać kapitał własny – emitując akcje .. itd. I2 pozyskiwanie kredytów i pożyczek, kapitału obcego. I4 inne wpływy finansowe np. dodatnie różnice kursowe wynikające z zaciągania kredytów czy pożyczek w obcej walucie

II wydatki – pierwsze trzy pozycje dotyczą obsługi kapitału obcego, wydatków związanych z kapitałem własnym - np. nabycie udziałów akcji własnych w celu ich umorzenia. Inny wydatek związany z kapitałem własnym to wyplata dywidend, za udostępniony kapitał, wiec jako koszt tego kapitału musi być pokazywana w działalności finansowej, bo bezpośrednio jest związana z obsługą kapitału własnego. II3 inne niż wypłaty na rzecz właścicieli wydatki z tytułu podziału zysku.

Zysk jest elementem kapitału własnego, cokolwiek byśmy z nim nie robili to w przepływach pieniężnych te wydatki z zysku pokrywane już muszą podlegać pod działalność finansową, bo jest to podział kapitału własnego. II8 inne wydatki finansowe – np. ujemne różnice kursowe wynikające z zaciągania kredytów i pożyczek w obcej walucie.

Saldo działalności finansowej, które pokazuje czy w pewnym okresie firma więcej pozyskała kapitału, czy też więcej spłaciła.

Żeby pokazać całość sytuacji firmy to trzeba zamieścić w sprawozdaniu 3 pozycje:

Punkt D to suma wszystkich sald, które do tej pory ustaliliśmy, czyli operacyjnych inwestycyjnych i finansowych. Dodając je dowiadujemy się ile w danym okresie wygenerowano gotówki, czyli jaka była zmiana stanu środków pieniężnych, ona może być zarówno dodatnia jak i ujemna.

Punkt E pokazuje jaki był stan środków 01.01.XX

Punkt F pokazuje jaki będzie, jest stan środków pieniężnych na koniec okresu.

Dokładne omówienie istoty metody pośredniej !!!

Będziemy omawiać działalność operacyjną.

A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

I. Wynik finansowy netto (czyli przenosimy ten wynik księgowy ustalony w rachunku zysków i strat)

II Korekty (tych korekt jest 11) - poznaj, zrozum i zapamiętaj

1. Amortyzacja – ona jest kosztem ale nie powoduje wydatków, więc jeśli chcemy się dowiedzieć jaki jest stan gotówki w działalności operacyjnej musimy tą amortyzację dodać	+
2. Zmiana stanu zapasów – do kosztów uzyskania przychodów danego roku możemy zaliczyć tylko tą część zapasów, która została sprzedana.	Wzrost stanu zapasów – (bo pieniędzy jest mniej niż wskazuje na to zysk) Spadek stanu zapasów +
3. Zmiana stanu należności -	Wzrost stanu należności – Spadek stanu należności +
4. Zmiana stanu zobowiązań operacyjnych (krótkoterminowych bez kredytów i pożyczek)-	Wzrost zobowiązań + Spadek zobowiązań –
5. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych kosztów czynnych	Wzrost RMcz – Spadek RMcz +
6. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych kosztów biernych (pasywnych) -	Wzrost RMb + Spadek RMb –
7. Zapłacone odsetki od kredytu -	+
8. Otrzymane odsetki, dywidendy -	–
9. Wynik na działalności inwestycyjnej (powstaje wyłącznie wtedy gdy firma sprzedaje jakieś składniki aktywów trwałych lub krótkoterminowych aktywów finansowych)	zysk – strata +
10. Podatek dochodowy	naliczony + zapłacony ­–
11. Inne -

RMcz – powstają wtedy gdy firma rozlicza koszty w czasie, tzn nie może w calości wydatków zaliczyć do kosztów w okresie w którym ten wydatek poniosłem – np. 28.02.2011 zawarliśmy umowe ubezpieczeniowa, okres ubezpieczenia zaczyna się od 1.03.2011 a kończyć się będzie 28.02.2012. Np. wpłata z góry 12000 nie może być wrzucona w całości w roku 2011, część jest na 2012. 1/6 dotyczy roku 2012, czyli 2 000.Pieniądze dawno wydane a te 2 000 nie zostały uwzględnione w kosztach uzyskania przychodów. Czyli jak RMcz rosną to zysk jest za wysoki w stosunku do posiadanych pieniędzy.

ZADANIE Z KONSPEKTU WYKLADU !!!