Pedagog – organizuje w szkołach i placówkach pomoc psychologiczną i pedagogiczną dla dzieci i młodzieży, której celem jest wspomaganie rozwoju psychicznego i efektywności uczenia się poprzez pomoc wychowankom i współdziałanie z nauczycielami, rodzicami, organami szkoły oraz instytucjami pozaszkolnymi zwracającymi uwagę na przestrzeganie postanowień konwencji o prawach dziecka

Polska oświata na przełomie ostatnich dziesięcioleci ulegała ciągłym reformom i udoskonaleniom. Jednym z takich udoskonaleń było powołanie do życia etatów szkolnych pedagogów w 1973 roku. W obecnej chwili już chyba każda szkoła ma swojego pedagoga jednak nie wszyscy do końca mają świadomość zadań i funkcji tej osoby w szkole. Nie dość dokładnie zorientowani są rodzice, nauczyciele i uczniowie jaka jest rola pedagoga w szkole i środowisku oraz jaki zasięg mogą mieć działania tej osoby.

Najogólniej można powiedzieć, że celem pracy pedagoga szkolnego jest uzupełnianie, rozszerzanie i pogłębianie działalności dydaktyczno-wychowawczej i opiekuńczej nauczycieli. Zadania szczegółowe wynikały będą ze specyfiki szkoły oraz środowiska z jakiego wywodzą się uczniowie. Można jednak stwierdzić, że dziś podobne problemy nękają większość społeczeństwa, dlatego funkcja pedagoga oraz jego zadania będą odnosiły się przede wszystkim do specyficznych zmian rozwojowych, zagrożeń, potrzeb oraz zjawisk niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży w określonym wieku szkolnym.

Do zadań pedagoga szkolnego należy współpraca z nauczycielami w ich pracy wychowawczej. Zadaniem pedagoga jest pomoc w rozwiązywaniu problemów uczniów zarówno tych szkolnych, osobistych jak i rodzinnych. Aby je poznać musi nawiązać kontakt z uczniami, ale przede wszystkim obserwować ich zachowanie i wychwytywać wszelkie nieprawidłowości, które mogą świadczyć o problemach. W tym celu może także analizować oceny ucznia, prowadzić specjalistyczne testy i badania, rozmawiać z jego wychowawcą i nauczycielami, czy też rodziną. Pedagog szkolny powinien także współpracować z policją w sprawach przestępstw i wykroczeń popełnianych przez uczniów.

Najważniejszym dokumentem określającym zakres działań pedagoga szkolnego jest Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, które mówi, że do zadań pedagoga należy:
1. rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowanie przyczyn niepowodzeń szkolnych,
2. określanie form i sposobów udzielania uczniom , w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno- pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb,
3. organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli,
4. podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli,
5. wspieranie działań opiekuńczo-wychowawczych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki,
6. planowanie i koordynowanie zadań realizowanych przez szkołę na rzecz uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie wyboru przez uczniów kierunku kształcenia i zawodu, w przypadku gdy w szkole nie jest zatrudniony doradca zawodowy,
7. działanie na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.

Zadania pedagoga szkolnego:

• Współpraca z dyrekcją szkoły w zakresie planowania i realizowania programu wychowawczego szkoły oraz innych planów i programów związanych z wychowaniem, profilaktyką społeczną, rozwojem osobowym uczniów, poprawianiem jakości pracy szkoły,

• Współpraca z wychowawcami w dziedzinie wychowania,

• Pomoc i interwencja w nagłych przypadkach,

• Planowanie tematyki godzin wychowawczych,

• Rozeznanie potrzeb i zapewnienie pomocy materialnej uczniom, którzy tego potrzebują,

• Planowanie i organizowanie akcji profilaktycznych,

• Organizacja zajęć integracyjnych dla klas pierwszych oraz integrację uczniów klas specjalnych,

• Opieka indywidualna nad uczniami wymagającymi takiego wsparcia,

• Współpraca z placówkami specjalistycznymi prowadzącymi działalność w zakresie pomocy społecznej, pomocy psychologicznej czy terapeutycznej,

• Stworzenie odpowiednich warunków oraz zaoferowanie czasu i własnego zainteresowania dla każdego ucznia i jago rodzica, którzy potrzebują kontaktu z pedagogiem szkolnym

FORMY POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ

• Zajęcia integracyjne (realizowane na obozach integracyjnych oraz w ramach zajęć w szkole),

• Zajęcia profilaktyczne (dotyczące nikotynizmu, alkoholizmu, narkomanii, HIV i AIDS),

• Zajęcia wychowawczo-edukacyjne (m.in. zajęcia z zakresu komunikacji interpersonalnej, rozpoznawania i wyrażania uczuć, tolerancji, agresji, przemocy, konfliktów w grupie i sposobów ich rozwiązywania, radzenia sobie ze stresem, empatii, czyli wyzbywania się zachowań egoistycznych, konformizmu i nonkonformizmu, pogłębiania samoświadomości, rozwoju osobistego i poczucia własnej wartości oraz zajęcia związane z wyborem dalszego kształcenia),

• Specjalistyczne zajęcia (grupowe lub indywidualne) o charakterze terapeutycznym,

• Porady dla uczniów, rodziców oraz nauczycieli

ORIENTACJA  ZAWODOWA- ZAKRES DZIAŁAŃ PEDAGOGA

  Orientacja zawodowa jest ściśle związana z orientacją szkolną. Pedagog pomaga uczniom w dokonaniu wyboru szkoły, dalszego kierunku uczenia się, prowadzącego do zdobycia preferowanego przez nich zawodu. 

• Do form oddziaływania na świadomy wybór zawodu ( bądź dalszego kształcenia) można zaliczyć:

      współpracę z rodzicami,

      dyskusje z młodzieżą,

      spotkania z przedstawicielami różnych zawodów,

      spotkania z absolwentami szkoły,

      wyświetlanie  filmów, oglądnie audycji telewizyjnych,

      wywiady prowadzone przez uczniów w zakładach pracy,

      wycieczki do zakładów pracy,

      omawianie literatury dotyczącej pracy zawodowej,

      praktyczne zetknięcie uczniów z pracą w niektórych zawodach (w miarę możliwości),

Pedagogizacja rodziców, jest to działalność zmierzająca do stałego wzbogacania posiadanej przez rodziców potocznej wiedzy pedagogicznej o elementy naukowej wiedzy o wychowaniu dzieci i młodzieży.

Tak pojmowana pedagogizacja powinna dotyczyć przede wszystkim problematyki wychowawczej, ale także innych aspektów funkcjonowania rodziny, jak np. zagadnień prawnych, zdrowotnych czy społecznych. Dzięki szeroko zakrojonej pedagogizacji wiedza rodziców może się także wzbogacić o wiadomości dotyczące higieny, genetyki, psychologii rozwojowej i wychowawczej, socjologii, ekonomii oraz medycyny.

Stanisław Kawula uważa, że celem pedagogizacji jest bezpośrednia i pośrednia pomoc rodzicom w ich oddziaływaniach wychowawczych dzięki podniesieniu stopnia ich refleksyjności, wzbogaceniu świadomości pedagogicznej i przez to poprawnie funkcjonowania rodziny. Ważnym zadaniem pedagogizacji jest też kształcenie kultury pedagogicznej rodziców i innych osób zaangażowanych w proces wychowania.

Irena Jundziłł, analizując model kultury pedagogicznej rodziców, dostrzega w niej wyraźną przewagę elementów emocjonalnych nad intelektualnymi i behawioralnymi. Taka sytuacja sprzyja popełnianiu przez rodziców wielu typowych błędów wychowawczych wynikających z nieznajomości potrzeb dziecka, praw rządzących jego rozwojem psychofizycznym i braku świadomości własnej roli w procesie wychowawczym. Autorka podkreśla, że podstawy wiedzy psychopedagogicznej są niezbędnym elementem intelektualnym kultury pedagogicznej rodziców i przyczyniają się zasadniczo do budowania właściwej atmosfery wychowawczej w rodzinie.

Źródłem wiedzy dla rodziców w tym zakresie są: literatura popularnonaukowa, specjalistyczne czasopisma, poradniki, programy telewizyjne i audycje radiowe. Fachowych porad udzielają poradnie psychologiczno-pedagogiczne, pedagodzy szkolni i wychowawcy klasowi. To właśnie szkoła na skutek bezpośredniej formy kontaktów z rodzicami może wpływać na podniesienie jakości wychowania w rodzinie i poprawę sytuacji dziecka zarówno w domu, jak i w szkole.

Jak pisze L. Krzętowska, szkoła powinna uczyć nie tylko, jak żyć, ale i jak zmieniać życie. To ambitne zadanie szkoła może realizować jedynie we właściwej współpracy z rodzicami uczniów. Główne formy tej współpracy można ogólnie podzielić na:

·         zinstytucjonalizowane: komitet rodzicielski i rady klasowe,

·         doraźne, takie jak: zebrania ogólnoszkolne, zebrania klasowe, rozmowy indywidualne nauczycieli z rodzicami, wywiadówki, dni otwarte szkoły, kontakty korespondencyjne i telefoniczne, uroczystości i imprezy szkolne, wizyty domowe.

 

Pedagogizacja rodziców jest specyficzną formą współpracy szkoły z domem rodzinnym ucznia. Szkoła w ramach pedagogizacji może organizować odczyty, prelekcje, pokazy filmów, spotkania z zaproszonymi gośćmi i propagować fachową literaturę przedmiotu. Pedagogizacja rodziców powinna się odbywać także podczas spotkań rodziców z wychowawcą klasowym, który ma służyć kompetentną radą dotyczącą rozwiązywania problemów dydaktyczno-wychowawczych konkretnego ucznia. Jednak praktyka szkolna nie zawsze się pokrywa z założeniami teoretycznymi. Nie zawsze też szkoła stwarza odpowiednie warunki do prowadzenia prawidłowej pedagogizacji rodziców.

Literatura:

1.M. Sałasiński, B. Badziukiewicz, Vademecum pedagoga szkolnego, Warszawa 2003,

2.Jundziłł I.: Rola zawodowa pedagoga szkolnego, Warszawa  1980, s. 146,

3. S. Kawula, "Pedagogizacja rodziców" [w:] Encyklopedia pedagogiczna pod red. W. Pomykało, Fundacja Innowacja, Warszawa 1993,

4. Rola i zadania pedagoga szkolnego / Bożena Gwizdek, Elżbieta Sołtys // Remedium. - 2003, nr 9, s.8-9,

5. Rola i zadania pedagoga szkolnego. Cz. II / Bożena Gwizdek, Elżbieta Sołtys // Remedium. - 2003,nr 10, s. 10-11,