T: Osiągnięcia starożytności

Cywilizacje które były tworzone w starożytności i wiedza na ich temat były badane szczególnie intensywnie od XIX w. i przełomowym momentem było odczytanie przez francuza Francoise Champolliona 1822r (tzw. Kamienia z Rosetty) przez co doszło do możliwości odczytania hieroglifów.

Po tym odkryciu można było określić politeistyczne system wierzeń Egipcjan a także ich dzieje obejmujące 31 dynastii zakończone w epoce hellenistycznej panowaniem Kleopatry z dynastii Ptolemeuszy.

Do osiągnięć cywilizacyjnych starożytnego Egiptu zaliczamy m.in. umiejętność budowy systemów irygacyjnych, stworzenie kalendarza ok. 3tys lat, kanał łączący Morze Śródziemne z Czerwonym który powstał w okresie Średniego Państwa do 1570 p.n.e, piramidy związane z wierzeniami religijnymi ( najsłynniejsze budowane przez Imhotepa w Sakkarze a później, Cheopsa i Chefrena).

W związku z częstymi przypadkami rabunków w okresie istnienia Nowego Państwa do1085r p.n.e. zaczęto tworzyć grobowce w Dolinie Królów. Tam też pochowano Echnatona (żona Nefertete), którego następcą był Tutenchamon.

Osiągnięcia związane z epoką późną ( 1085-332r p.n.e) wiążą się przede wszystkim z rozwojem techniki wyrobu narzędzi i broni z metali m.in. żelaza ( Egipcjanie po raz pierwszy zetknęli się z żelazem podczas najazdu Hyksosów)

Z osiągnięciami cyw. Egiptu poniekąd wiąze się historia starożytnego Izraelu.

Przypuszcza się iż w XIIIw Mojżesz wyprowadził lud Izraela z Egiptu ( 12 plemion ) przeciwdziałając faraonowi Merenptahowi. Legenda mówi iż Mojżesz jest twórcą Starego Testamentu ( od łac. Testamentum – przymierze)

Biblia (od łac. Książka) była jednak jeśli chodzi o Torę spisywana do Vw.p.n.e i jej redakcja zakończyła się w okresie życia proroka Ezdreasza. Wydaje się iż 46 Ksiąg Tory ( z hebrajskiego Tora - prawo, 5ksiąg Mojżesza) to praca wielu pokoleń a także przeniesienie mitów i wierzeń Sumerów, Egipcjan i innych ludów do owej księgi. Tora to także zapis historii Izraela: od panowania pierwszego króla Saula ok. 1000r.p.n.e władzę przejął Dawid który uczynił stolicą Izraelitów Jerozolimę, rozpoczął budowę pierwszej świątyni Jerozolimskiej i tam umieścił Arkę Przymierza.

Po śmierci Dawida władzę królewską przejął jego syn Salomon i wówczas dokończono budowę pierwszej swiątynią .

Ostatecznie w 586rp.n.e dochodzi do najazdu Babilończyków pod wodzą Nabuchodonozora i dochodzi do zburzenia pierwszej świątyni Jerozolimskiej i „niewoli Babilonskiej”. Podbój Babilonu przez persów pod wodzą Cyrusa Wielkiego w 539r.p.n.e.

Cyrus Wielki konczy „niewolę babilońską” Żydów którzy wracają i budują drugą świątynię .

W Iw.p.n.e. dochodzi do najazdów m.in. Rzymian a także podjęcia reform synagogi i Judaizmu.

W okresie panowania Juliusza Cezara Rzymianie zajmują bliski wschod m.in. Izrael, Judę i Galilee.

Rzymianom zostaje podporządkowany król Herod Wielki : w okresie jego panowania Oktawian ogłasza ziemie Żydów prowincją rzymską. W ramach reformy Judaizmu w okresie panowania Rzymian dochodzi do ukształtowania się sekty chrześcijan ( złożona wyłącznie z Żydów i oparta o zasady Judaizmu ).

Uczynienie z chrześcijaństwa religii uniwersalnej jest dziełem Pawła z Tarsu który w 46r zniósł obowiązek obrzezania i jedzenia mięsa koszernego (wieprzowiny). Od tej pory przestaje być ona domeną Żydów.

W 70r dochodzi do wybuchu powstania przeciw Rzymianom i w bohaterskiej obrony twierdzy Masady: zburzono druga swiatynie po której została ściana płaczu. W 135r powstanie pod wodzą Szymona Bar-Kochby ponosi klęskę i wówczas Rzymianie skazują Żydów na opuszczenie Jerozolimy i innych ziem Żydowskich m.in. Galilei. Od tej pory do 1948 żyją w rozproszeniu.

Osiągnięcia:

W związku z cywilizacją Żydów zostaje stworzony system wartości kultury Żydowskiej który istnieje do dziś, jedna z jego podstaw jest Dekalog obowiązujący w Judaizmie jak i chrześcijaństwie. Związanu jest on z Biblią jako źródłem duchowości całej cywilizacji.

W przypadku cywilizacji starożytnej Mezopotamii niewątpliwie jednym z największych osiągniec jest stworzenie najpierw pisma obrazkowego, ideograficznego a następnie klinowego. W tym piśmie napisano pierwsze utwory literackie m.in. Epos o Gilgameszu z XVIII w.p.n.e W którym opisano też politeistyczny system wierzen m.in. najwyższym bogiem był Enlin.

Pieniądz kruszcowy był stworzony przez Fenicjan ale w Mezopotamii powstał system monetarny: talent ( 30 kg złota). Talenty dzieliły się na miny (1talent – 60 min) a z kolei miny na szekele.

W Babilonii stworzono system miar i objętości m.in. jednostkę długości łokieć (ok.45 cm) i powierzchni –gen (3600 m2). Jednym z najwybitnieszych władców był Hammurabi , który żył na przelomie XVIII-XVIIw.p.n.e ( do 1686r.p.n.e). Na odkrytej w 1902r w Suzie Stelli odczytano słynny kodeks Hammurabiego .

Mezopotamia największą potęgę uzyskała w okresie rządów Nabuchodonozora II który zdobył Jerozolime.

Upadek tej cywilizacji wiąże się z podboje przez Persów pod wodzą Cyrusa Wielkiego.