1, Wymień i omów podstawowe kryteria klasyfikacji kosztów
rodzaj kosztu
zużycie materiałów i energii,
usługi obce,
podatki i opłaty,
wynagrodzenia,
świadczenia na rzecz pracowników,
amortyzacja,
pozostałe koszty
stopień złożoności (koszty proste i złożone)
rodzaj działalności operacyjnej (koszty działalności podstawowej i pomocniczej, koszty zarządu i sprzedaży)
faza działalności (koszty zakupu, produkcji, zbytu-sprzedaży)
związek z rozmiarami produkcji (koszty zmienne, wprost proporcjonalne, progresywne, degresywne, koszty stałe)
związek z nośnikiem kosztów, czyli produkt - grupa produktów - zlecenie (koszty bezpośrednie i pośrednie)
związek z przychodami ze sprzedaży (koszty produktów i okresu)
możliwość kształtowania (koszty zależne - kontrolowane, koszty niezależne - niekontrolowane)
rola w rozwiązywaniu problemu decyzyjnego (koszty znaczące - istotne, koszty nieistotne)
Wymień i omów sposoby wyceny rozchodu materiałów
Można stosować następujące metody:
F - FIFO (en: FIFO - first in first out) - pierwsze weszło, pierwsze wyszło. Czyli wg cen składników, które zostały najwcześniej nabyte
L - LIFO (en: LIFO - last in first out) - ostatnie weszło, pierwsze wyszło. Czyli wg cen składników, które zostały najpóźniej nabyte
S - Średnia - cena średnia ważona, obliczana przy każdym przychodzie przez podzielenie łącznej wartości przez ilość pozycji magazynowej
E - Ewidencyjna (en: Standard Cost) - stała cena ewidencyjna. Wycena przychodu i rozchodu następuje wg stałej ceny.
Gdy rzeczywista cena przychodu jest inna niż cena E, to automatycznie powstaje dokument odchyleń.
Cenę ewidencyjną można zmienić w jednej karcie lub w wielu kartach. Przy zmianie ceny powstaje dokument przeszacowania ceny ewidencyjnej. Wartość ceny ewidencyjnej można zmienić w MI > Przeszacowanie
Metodę wyceny E można zmienić na -->L/F w MI > Przeszacowanie Cena E w KIM jest ceną wzorcową. Można ją ustalić inaczej w KSOM i w KIM.
D - Depozyt, to towary obce przejściowo składowane w naszym magazynie. Np. opakowania obce, powierzone surowce i materiały. Przychody i rozchody depozytów są tylko ilościowe. Ewidencje depozytów prowadzi się w celu kontroli stanów ilościowych. Depozyty nie zmieniają wartości zapasów, gdyż nie są wyceniane. Wydane na produkcję, nie zwiększają wartości produkcji w toku.
Depozyty:
- Nie mogą być kupowane w ZO ani sprzedawane w NA.
- Mogą być przyjmowane i wydawane w MG i w ZP. Np. mogą być wydawane na produkcję.
- Mogą być w strukturze BOM i w obliczeniach MRP.
- Mogą być zamawiane u dostawcy w ZA, np. do przerobu jako materiały powierzone. Dostawę depozytu trzeba zarejestrować jako przychód w MG.
- Można im nadawać unikalne numery LOT/SER.
- Można im wyznaczać miejsca składowania
W - Wskazana, to metoda szczegółowej identyfikacji. Można używać tylko dla towarów, dla których prowadzi się karty LOT/SER. Ceny oraz terminy ważności zakupionych towarów zapisuje się w kartach LOT/SER. Podczas rozchodu operator wskazuje LOT/SER i tym samym asortyment ze wskazanym terminem ważności oraz ceną zakupu (kosztem) Asortyment przyjmowany wieloma przychodami do jednej karty LOT/SER (jest taka możliwość) musi mieć taką samą cenę przychodu. Dla każdego asortymentu tj. dla każdej karty KIM może być ustalona inna
metoda. Wybrana metoda obowiązuje we wszystkich magazynach, w których jest ten asortyment. Po pierwszej transakcji z daną karta, nie można w niej zmienić metody wyceny.
Wymień i scharakteryzuj strumienie pieniężne
STRUMIENIE PIENIĘŻNE – to przepływy finansowe które krążą w celu zachowania obiegu, składają się na nie tworzenie i wydatkowanie pieniądza.
PODZIAŁ STRUMIENI ZE WZGLĘDU NA UCZESTNIKÓW:
Przedsiębiorstwa, Gospodarstwa domowe, BC, Banki Komercyjne, Ubezpieczyciele.
PODZIAŁ STRUMIENI ZE WZGLĘGU NA PODMIOT:
przepływy ekwiwalentne – tu ruchowi pieniądza towarzyszy ruch wartości materialnej np.: pieniądz za towar, usługę, dobro materialne. Regulowane są rynkowo, czyli zgodnie z prawem popytu i podaży, przepływy te mogą regulować reguły prawne np.: ustawa o minimalnym wynagrodzeniu, ustawy podatkowe,
przepływy redystrybucyjne (transferowe) – ruchowi pieniądza nie towarzyszy jednoczesny ruch wartości materialnych, nie podlegają regulacją rynkowym, charakteryzuje je brak wzajemności świadczenia,
przepływy kredytowe – są kreowane przez działalność banków, w szczególności banków komercyjnych, bo Bank Centralny w tym zakresie działa tylko na rzecz Skarbu Państwa,
przepływy ubezpieczeniowe – wyróżniamy dwie kategorie:
obowiązkowe – ubezpieczenie społeczne, gospodarcze, OC
dobrowolne – większość ubezpieczeń gospodarczych.
zalety i wady finansowania obcego
Finansowanie obce przedsiębiorstwa - jest to finansowanie za pomocą pożyczonego kapitału.
Zalety finansowania obcego:
1.Dawca kapitału nie wpływa na podejmowanie decyzji w przedsiębiorstwie, nie może dokonywać jego kontroli, bowiem nie nabywa prawa własności.
2.System podatkowy traktuje fin. obce korzystnie, bowiem odsetki od pożyczonego kapitału stanowią koszty działalności przedsiębiorstwa i w związku z tym pomniejszony jest zysk do opodatkowania
3.Dzięki obcym środkom istnieje możliwość pozyskania nowych kapitałów bez przyjmowania nowych wspólników lub akcjonariuszy
4.Dzięki finansowaniu obcemu przedsiębiorstwo może utrzymać płynność finansową
5.Finansowanie obce w określonych warunkach może wpływać korzystnie na wsk. ROE
Wady finansowania obcego:
1.Obcy kapitał wymaga poniesienia kosztów w postaci odsetek, które muszą być zapłacone niezależnie od sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
2.Z finansowaniem obcym wiąże się zapewnienie wierzycielowi gwarancji, które są kosztowne (gwarancje, kapitały własne, zabezpieczenia rzeczowe)
Instrumenty rynku kapitałowego
W obrocie na rynku kapitałowym znajdują się następujące instrumenty:
- akcje,
- hipoteki mieszkaniowe (obligacje hipoteczne),
- obligacje rządowe,
- euroobligacje (nominowane w walucie innego kraju, niż kraj emitenta),
- obligacje municypalne (emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego),
- obligacje przedsiębiorstw,
- papiery wartościowe agencji rządowych, czyli obligacje emitowane przez te agencje w celu sfinansowania pożyczek, inwestycji, etc., często gwarantowane przez rząd,
- kredyty konsumpcyjne,
- kredyty handlowe.
System bankowy w Polsce
a) System bankowy obejmuje następujące rodzaje banków:
- banki centralne oparte na bankach emisyjnych – w Polsce funkcje banku centralnego pełni NBP. Jego zadania są określone w konstytucji, ustawie o NBP i ustawie prawo bankowe. Spełnia 3 funkcje: banku emisyjnego, banku banków, banku gospodarki narodowej
- banki operacyjne – depozytowo – kredytowe (uniwersalne)- świadczą określone usługi niezbędne z punktu widzenia społecznego (np. obsługa obrotu gotówkowego i bezgotówkowego), ale również są przedsiębiorstwami nastawionymi na zysk.
- banki specjalne banki, których sfera działania ma specjalny charakter pod względem zakresu i formy działania albo rodzaju klienteli.
Są to:
- banki inwestycyjne (zapewniają takie usługi jak: operacje na rynku papierów wartościowych, na rynku pieniężnym, zarządzanie funduszami, doradztwo finansowe.) i banki hipoteczne (udzielają pożyczek zabezpieczonych na hipotece nieruchomości)
- banki spółdzielcze - instytucje drobnego kredytu zorganizowanego na zasadach spółdzielczych, polegających gł. Na powiązaniu kredytobiorców (członków spółdzielni) m.in. przez ich wkłady członkowskie z solidarną odpowiedzialnością materialną za działalność danej spółdzielni.
- banki oszczędnościowe - samodzielne banki uniwersalne, z jednej strony gromadzą oszczędności i udzielają kredytu zwłaszcza dla drobnych przedsiębiorców i gospodarstw domowych, z drugiej udziela kredytu samorządowi i częściowo przeznacza zysk do kasy gminy.
Wyjaśnij pojęcie PKB
PKB – Produkt Krajowy Brutto- to suma dóbr i usług wytworzona przez czynniki produkcji znajdujące się na terytorium danego kraju bez względu na to, kto jest właścicielem tych czyników wytwórczych. Produkt krajowy brutto PKB, jest syntetyczną miarą wartości produkcji wytworzonej w gospodarce w ciągu roku. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu roku). W celu lepszego zrozumienia istoty i metod obliczania PKB przyjrzyjmy się modelowi ruchu okrężnego w gospodarce.
Produkt krajowy brutto (PKB) określa sumę wydatków konsumpcyjnych (K), wydatków inwestycyjnych (l), zakupów rządowych (R) oraz salda eksportu nad importem (G). PKB = O + W
O-oszczędności, W – Wydatki konsumpcyjne
Wymień narzędzia polityki pieniężnej
Podstawowym narzędziem o charakterze administracyjnym jest uprawnienie banku centralnego (BC) do nakładania na banki obowiązku tworzenia rezerwy minimalnej, zwanej rezerwą obowiązkową, z reguły nie oprocentowaną i gromadzoną na rachunku w BC. Od strony technicznej odbywa się to w ten sposób, że BC ustala stopę rezerwy obowiązkowej, określającej w procentach, jaka część wkładów powinna być zamrożona w postaci rezerwy. Banki centralne mogą określać, jakiego rodzaju wkłady podlegają obowiązkowi tworzenia rezerwy, mogą także różnicować stopę rezerwy obowiązkowej w zależności od terminu zobowiązań (wkłady a’vista, wkłady terminowe), wielkości depozytów.
Polityka rezerw obowiązkowych ma na celu regulowanie potencjału kredytowego banków komercyjnych. Podwyższanie stopy rezerwy obowiązkowej zmniejsza, a obniżanie – zwiększa zdolność banków do udzielania kredytów.
Drugim rodzajem narzędzi realizacji polityki pieniężnej o charakterze administracyjnym są uprawnienia BC do ograniczania wielkości środków pieniężnych oddawanych przez banki do dyspozycji kredytobiorców i pożyczkobiorców (tzw. pułapy i limity kredytowe ) oraz do nakładania na banki obowiązku utrzymania nie oprocentowanego depozytu w relacji do udzielonych pożyczek czy kredytów (tzw. blokady środków). Może to również dotyczyć zaciągania pożyczek za granicą. Wówczas bank zobowiązany jest do zablokowania dewiz na nie oprocentowanym koncie, w określonej wielkości, np. 50% kwoty kredytu.
Ad.2. Narzędzia ekonomiczno-administracyjne (refinansowanie banków)
Kredyt redyskontowy, zwany również redyskontem, polega na odkupywaniu przez BC od banków komercyjnych weksli, które zostały uprzednio zdyskontowane przez te banki.
W celu zwiększenia płynności finansowej, między innymi po to, aby zwiększać skalę kredytowania, banki komercyjne na ogół przedstawiają zdyskontowane weksle do redyskonta przez bank centralny. Stopa redyskontowa (czyli stosunek wielkości redyskonta do kwoty weksla) jest na ogół niższa od stopy dyskontowej banków komercyjnych, gdyż banki centralne ustalają ją z wyprzedzeniem, a banki komercyjne dostosowują swoje stopy dyskontowe, powiększając stopę redyskontową o określoną marżę. W ten sposób w przypadku redyskonta weksli banki zadawalają się marżą, a kwota redyskontowa powiększa dochód banku centralnego.
Kredyt lombardowy udzielany jest przez bank centralny bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych (bony skarbowe, obligacje rządowe i komunalne, pierwszorzędne weksle przedsiębiorstw i in.), spełniających określone wymagania. Wykaz papierów wartościowych, które mogą być przedmiotem lombardem, ustala bank centralny. Wielkość udzielonego kredytu kształtuje się na poziomie 65 – 80 % wartości zastawionych papierów wartościowych, licząc wg ich wartości rynkowej. Na ogół są to kredyty krótkoterminowe (od kilku dni do maksimum trzech miesięcy).
Stopa oprocentowania kredytu lombardowego, czyli stopa lombardowa z reguły wyznaczana jest przez bank centralny na poziomie wyższym niż inne stopy procentowe banku centralnego, np. stopa redyskontowa. Ma to na celu skłonienie banków komercyjnych do utrzymanie płynności finansowej na należytym poziomie.
Kolejną formą udostępniania środków finansowych bankom komercyjnym przez bank centralny jest refinansowanie za pomocą rachunku kredytowego, otwartego dla danego banku w banku centralnym. Ta forma zwana kredytem refinansowym, stosowana jest na ogół w przypadku realizacji przez bank komercyjny zadań o bardzo ważnym znaczeniu ogólnogospodarczym, wspomaganych przez państwo. Bank centralny, udostępniając środki w ramach kredytu refinansowego na realizację określonych zadań, z reguły na warunkach preferencyjnych (np. wg stopy procentowej niższej od rynkowej), korzysta na ogół ze wsparcia budżetu państwa.
Operacje otwartego rynku polegają na zakupie lub sprzedaży przez bank centralny papierów wartościowych wyemitowanych przez instytucje publiczne (np. bony skarbowe, obligacje rządowe, obligacje komunalne) oraz prywatne (obligacje przedsiębiorstw, inne papiery dłużne), które zostały zakwalifikowane do tych operacji w celu zwiększenia lub zmniejszenia płynności finansowej na rynku. W operacjach otwartego rynku mogą brać udział zarówno banki komercyjne, jak i inne instytucje finansowe oraz przedsiębiorstwa sektora nie finansowego i osoby fizyczne. Zakres podmiotowy operacji ustala bank centralny.
Najczęściej stosowanymi instrumentami w ramach operacji otwartego rynku są operacje zwrotnego zakupu papierów wartościowych, tzw. transakcje repo oraz operacje zwrotnej sprzedaży papierów wartościowych, tzw. transakcje reverse repo.
Transakcje repo polegają na zakupie przez bank centralny od banków komercyjnych papierów wartościowych w czasie t0 z jednoczesną umową odsprzedaży tych samych papierów tym samym bankom w czasie t1, to znaczy w terminie uzgodnionym w umowie.
Transakcje reverse repo mają odwrotny skutek, a mianowicie powodują czasowe zmniejszenie płynności finansowej sektora bankowego.. Polegają one na sprzedaży w czasie t0 bankom komercyjnym papierów wartościowych przez bank centralny z jednoczesną umową ich odkupu w czasie t1. Bank centralny „ściąga” w ten sposób nadmiar płynnego pieniądza.
Oprócz warunkowych transakcji typu repo i reverse repo dokonywane mogą być również tak zwane bezwarunkowe operacje otwartego rynku., w ramach których nie występuje warunek „odsprzedaży” i „odkupu” papierów wartościowych, co oznacza, że skutki tego rodzaju transakcji są bardziej trwałe i rzutują na długofalową strukturę portfela aktywów jednej i drugiej strony, czyli banku centralnego i banków komercyjnych.
Stopa procentowa stanowi najważniejszy i najczęściej stosowany instrument realizacji polityki pieniężnej banku centralnego. W praktyce bankowości centralnej został ukształtowany cały system stóp procentowych obejmujący: stopę redyskontową, stopę lombardową, stopę depozytową i stopę referencyjną. Stopy te określa bank centralny. Stopa redyskontowa oznacza wielkość oprocentowania kredytu redyskontowego udzielanego przez bank centralny. Stopa lombardowa – wielkość oprocentowania kredytu lombardowego.
Stopa depozytowa jest stopą oprocentowania depozytów oferowaną przez bank centralny bankom komercyjnym.
Stopa referencyjna ma charakter indykatywny. Służy do sygnalizowania rynkowi finansowemu kierunku bieżącej polityki pieniężnej BC-go. Stopa referencyjna wykorzystywana jest na ogół do wyznaczania poziomu oprocentowania krótkookresowych operacji otwartego rynku przeprowadzanych przez BC.
Zupełnie odmienną kategoria jest rynkowa stopa procentowa. W odróżnieniu od stóp procentowych BC nie jest przez nikogo ustalana. Kształtuje się spontanicznie na rynku pieniężno-finansowym pod wpływem prawa popytu i podaży. Rynkowa stopa procentowa, a także skala i głębokość jej wahań, ma zasadnicze znaczenie dla gospodarki. W ostatecznym rachunku ta właśnie rynkowa stopa procentowa decyduje o poziomie oprocentowania depozytów i kredytów w bankach komercyjnych.
9.Wyjaśnij istotę inflacji oraz przedstaw jej źródła
|
|---|
Istnieje wiele rodzajów inflacji, do najważniejszych jednak należą:
inflacja z punktu widzenia przyczyn
popytowa - jest ona wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu. Nazywa się ją także inflacją pieniężną. Występuje wówczas, gdy globalny popyt wzrasta szybciej niż wielkość produkcji.
kosztowa - związana jest ze wzrostem kosztów produkcji. Pojawia się wtedy gdy są ograniczenia w podaży jednego lub kilku zasobów oraz występuje wzrost cen na te zasoby np. odcięcie dostaw ropy naftowej z importu z powodu wojen, czy ograniczenie dostaw surowców rolnych z powodu nieurodzaju powodują, że fizycznie jest mniejsza ilość zasobów do produkcji oraz wzrastają ich ceny. Następną przyczyną mogą być podwyżki płac niepokryte wzrostem wydajności pracy, ponieważ na wzrost kosztów robocizny na jednostkę wyrobu powodują w konsekwencji wzrost cen
strukturalna - pojawiająca się wówczas, gdy producenci nie mogą sprawnie zmienić struktury produkcji w związku ze zmianami struktury gospodarki w kraju, a braku określonych towarów na rynku nie można szybko pokryć niezbędnym importem. Zmiana struktury gospodarczej pociąga za sobą koszty finansowe, przykładowo zakup nowych technologii czy zatrudnienia wysoko wykwalifikowanej kadry. Koszty te znajdują swoje odbicie w podniesieniu cen przynajmniej w pewnym okresie czasu.
Przyczyny inflacji są różne. Mogą one tkwić w polityce pieniężnej, kredytowej, budżetowej i inwestycyjnej w dysproporcjach gospodarczych, w spadku wartości waluty krajowej w stosunku do walut zagranicznych, we wzroście cen surowców czy paliwa i energii na rynku światowym. Do najważniejszych możemy zaliczyć:
niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)
przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)
ingerencję państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.
wadliwą strukturę gospodarki
wzrost cen podstawowych surowców energetycznych (powoduje to wzrost kosztów produkcji i wzrostu cen)
import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji , a co za tym idzie wzrost cen)
długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)
recesją gospodarczą (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji)
monopolizację gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)
10.Wyjaśnij pojęcie cenowej elastyczności popytu i sposób jej mierzenia
Elastyczność cenowa popytu – jest miarą procentowej zmiany popytu do procentowej zmiany ceny
E>1 – popyt elastyczny – mniejsza zmiana cen powoduje większe zmiany w popycie (dobra wyższego rzędu – luksusowe)
E=1 – popyt proporcjonalny – te same zmiany popytu wywołują te same zmiany cen
0<E<1 – popyt nieelastyczny – towary podstawowe
E=0 – popyt sztywny – art. podst. jak chleb, mleko ale także tytoń i alkohole
Cenowa elastyczność popytu jest to stosunek względnej zmiany wielkości zapotrzebowania na dane dobro do względnej zmiany jego ceny, przyjmuje wartości w przedziale [-?, 0]. Cenowa elastyczność popytu - miara wpływu zmian cen określonego dobra na zmianę popytu na dane dobro. Jest wyrażana w procentach, informuje, o ile procent zmienił się popyt wskutek zmiany cen, np. o 10 procent. Jeżeli duże zmiany cen nie wywołują zmian popytu, to mówimy, że popyt na dane dobro jest nieelastyczny (sztywny), np. mimo dużych zmian cen soli, popyt na nią ulegałby niewielkim zmianom. Jeżeli wraz ze zmianą ceny określonego dobra zmienia się w podobnym zakresie (proporcjonalnie) popyt na to dobro, to mówimy, że jest on proporcjonalny względem ceny. Jeżeli natomiast zmiany popytu są większe niż zmiany cen, to mówimy, że popyt na to dobro jest elastyczny względem ceny. Cenowa elastyczność popytu - mówi o wpływie zmian ceny na ilość nabywaną danego dobra Gdy elastyczność popytu osiąga duże wartości ujemne, wówczas mówimy o wysokiej elastyczności. Popyt jest wtedy bardzo czuły na zmianę ceny. Gdy zaś elastyczność wyraża się małą liczbą ujemną, popyt jest relatywnie mało wrażliwy na zmiany ceny. Mówimy wówczas, że elastyczność popytu jest niska. , gdzie
- współczynnik cenowej elastyczności popytu
- względna zmiana popytu
- względna zmiana ceny
Zmiany cen i popytu są różnokierunkowe.
Stosuje się dwa zapisy tego wzoru:
- według Veblena (ze znakiem -)
- według Marschalla (tak jak jest )
Elastyczność cenową popytu wykorzystujemy m.in. do obliczenia, o ile należy podnieść cenę, aby zlikwidować nadwyżkę popytu, bądź o ile ją obniżyć, aby zlikwidować nadwyżkę podaży. Determinanty elastyczności cenowej:
* stopień substytucyjności dobra - im więcej substytutów danego dobra tym większa elastyczność jego popytu;
* rodzaj dóbr - popyt na dobra podstawowe jest mniej elastyczny niż na dobra luksusowe;
* znaczenie dobra dla konsumenta - popyt na dobro o dużym udziale w budżecie jest stosunkowo elastyczny;
* poziom ceny towaru - im wyższy poziom ceny, tym elastyczność jest większa;
* czas trwania ceny - im dłużej utrzymuje się zmiana ceny, tym elastyczność cenowa dobra będzie ceteris paribus większa. b) Mieszana cenowa elastyczność popytu (krzyżowa) na dobro i względem zmian ceny dobra j to relacja między względną zmianą zapotrzebowania na dobro i a względną zmianą ceny dobra j i przyjmuje wartości w przedziale [-?, ?]. Mieszana elastyczność popytu mierzy reakcję wielkości popytu na jedno dobro za zmianę ceny dobra pokrewnego. Dodatnia elastyczność mieszana oznacza na ogół, że rozpatrywane dobra są substytutami. Ujemna elastyczność mieszana oznacza zwykle, że dane dobra są wzajemnie komplementarne. Mieszana elastyczność popytu - mówi o wpływie zmiany ceny dóbr zależnych na ilość nabywaną danego dobra.
- współczynnik mieszanej cenowej elastyczności popytu
- względna zmiana popytu na dobro A
- względna zmiana ceny dobra B
Znak ujemny współczynnika oznacza, że dobra są komplementarne, dodatni - że substytucyjne.
11. Omówić znaczenie narzędzi informatycznych (sprzęt i oprogramowanie) w zarządzaniu logistycznym przedsiębiorstwa
W skład infrastruktury informatycznej logistyki wchodzą systemy informatyczne oraz sprzęt informatyczny (m.in. komputery, sieci komputerowe, skanery do odczytywania kodów kreskowych, odbiorniki GPS). System informatyczny to system informacyjny, w którym do przesyłania i przetwarzania oraz gromadzenia informacji wykorzystuje się technologię teleinformatyczną. W przedsiębiorstwach coraz bardziej popularne stają się zintegrowane systemy informatyczne. W logistyce są to najczęściej systemy typu SCM- do zarządzania łańcuchami dostaw, WMS- do zarządzania procesami magazynowania, a także ERP- systemy wspomagające planowanie. Bardzo ważne jest także wykorzystanie Internetu oraz Intranetu (wewnętrznej, lokalnej sieci komputerowej przedsiębiorstwa) do realizacji procesów przepływu i dostępu do informacji. Prowadzenie działalności gospodarczej przy wykorzystaniu technologii i zasobów sieci Internet określa się mianem e-biznesu.
W obecnych czasach koniecznym warunkiem funkcjonowania systemów logistycznych w przedsiębiorstwie i pomiędzy przedsiębiorstwami jest zastosowanie w tych systemach informatyki. Jej umiejętne wdrożenie i wykorzystanie:
Usprawnia organizowanie informacji- dzięki używaniu komputerów, informacje można w łatwy sposób przetworzyć oraz uporządkować tak, aby ich odnalezienie, wtedy gdy są potrzebne, było łatwe.
Umożliwia przepływ informacji w czasie rzeczywistym- wszelkie informacje praktycznie już w momencie wysłania są udostępnione odbiorcy, czas dostarczania informacji zostaje skrócony do minimum.
Ułatwia harmonogramowanie produkcji i planowanie potrzeb materiałowych.
Upraszcza i automatyzuje proces obsługi zamówień- dzięki wykorzystaniu przeglądarki internetowej, jako narzędzia umożliwiającego składanie zamówień w wirtualnych sklepach, czas poświęcony na wyszukiwanie odpowiednich ofert i sam proces zamawiania zostaje skrócony.
Usprawnia zarządzanie łańcuchem dostaw- tradycyjny łańcuch dostaw, który polega na kontaktowaniu się za pomocą telefonu czy faksu, ma liczne mankamenty, poczynając od nieoczekiwanych dostaw, a kończąc na niekompletnej dokumentacji papierowej. Firmy stosujące technologie e-biznesowe mogą wdrożyć logistykę przepływów, która pozwala dostawcom na bieżące informowanie firmy o statusie zamówień i terminie dostaw, przyspieszając jednocześnie przepływ produktów na rynku.
Zmniejsza zaangażowanie kapitałowe w zapasy we wszystkich ogniwach- staje się to możliwe dzięki skróceniu cykli dostaw.
Zapewnia bardziej efektywną realizacje funkcji przewozowych- przede wszystkim lepsze wykorzystanie taboru i jego ładowności oraz bardziej efektywne- czasowo i kosztowo- planowanie przewozów.
Redukuje zapasy- gdy systemy zamówień są elektronicznie podłączone do systemów utrzymywania zapasów w trybie J-i-T (Just-in-Time) następuje redukcja zapasów, a co za tym idzie redukcja powierzchni magazynowej i mniej liczny personelu nadzoru.
Efektywnie wspomaga procesy planistyczne sprzedaży.
Ułatwia prognozowanie sprzedaży.
Umożliwia satelitarne śledzenie przesyłek- funkcjonowanie systemu śledzenia przesyłek polega na przydzieleniu każdemu ładunkowi indywidualnego numeru. Numer ten może być odczytywany za pomocą skanera podłączonego to telefonu komórkowego GSM i przesyłany do jednostki kierującej. Po załadowaniu towaru na środek transportu trasa przewozu jest śledzona za pomocą systemu GPS, który jest systemem nawigacji satelitarnej. Po dostawie towaru, fakt ten jest rejestrowany przy użyciu skanera. Nadawca i odbiorca przesyłki korzystając z przeglądarki stron WWW, poczty elektronicznej lub telefonu komórkowego mogą obserwować co dzieje się z towarem oraz na tej podstawie oszacować czas dostawy. Numer przesyłki zawsze znany jest nadawcy, natomiast odbiorca chcąc go poznać musi się skontaktować z nadawcą.
Redukuje koszty funkcjonowania- już tradycyjne rozwiązanie EDI- elektroniczna wymiany danych pozwala na obniżkę kosztów w granicach 5-10% (szczególnie w zakresie przygotowywania ofert i ich obsługi, tworzenia i dostarczania zamówień, śledzenia i potwierdzania dostaw).
Eliminuje błędy podczas wprowadzania danych- zastosowanie komputerów eliminuje błędy popełniane przez ludzi.
Eliminuje bariery językowe- systemy informatyczne są standardowe na całym świecie, przesyłanie ujednoliconych dokumentów eliminuje różnice.
Ogranicza liczbę pośredników- dostawca z odbiorcą mogą kontaktować się ze sobą i przeprowadzać transakcje bez zbędnych pośredników.
Pozwala na uzyskanie bezpłatnych informacji- przedsiębiorstwo włączone do światowej sieci informatycznej ma dostęp do niezliczonej liczby banków danych i serwisów informacyjnych. Może pobierać z nich rozmaite dane, np. aktualne taryfy przewozowe i celne, informacje o kształtowaniu się popytu, kursy walut czy nawet aktualności związane z utrudnieniami w ruchu komunikacyjnym.
Ułatwia wgląd zarządu firmy np. w aktualny stan zapasów czy stopień realizacji zamówień wychodzących i przychodzących.
Obniża koszty znalezienia nowych dostawców i odbiorców- giełdy internetowe, które są platformą do nawiązywania kontaktów handlowych pomiędzy przedsiębiorstwami umożliwiają negocjowanie z tysiącami dostawców oferujących swoje towary i odbiorców potrzebujących przeróżnych produktów, redukują tym samym koszty transakcyjne.
Pozwala na powszechne stosowanie automatycznej identyfikacji.
Ułatwia bilansowanie dostępnych zasobów (wytwórczych, transportowych i magazynowych).
Podwyższa elastyczność działania przedsiębiorstwa.
Poprawia konkurencyjność firmy.
Umożliwia, dzięki uzyskaniu przewagi konkurencyjnej, maksymalizowanie zysków zarówno w firmie, w ogniwie łańcucha logistycznego, jak i w całym łańcuchu.
Podwyższa poziom obsługi i zadowolenie klientów.
12. Omówić systemy informatyczne SCM, CRM, APS
System informatyczny jest to zbiór powiązanych ze sobą elementów, którego funkcją jest przetwarzanie danych przy użyciu techniki komputerowej.
Zarządzanie łańcuchem dostaw (ang. Supply Chain Management (SCM)) - rozwiązania informatyczne, które służą przedsiębiorstwu do zarządzania sieciowym łańcuchem dostaw. Dzięki nim możliwa jest synchronizacja przepływu materiałów pomiędzy poszczególnymi kooperantami, co wyraźnie ułatwia firmie dostosowanie się do określonego popytu rynkowego. Zajmują się przepływem informacji, produktów i usług. Wewnętrzne SCM obejmuje zagadnienia związane z zaopatrzeniem, produkcją i dystrybucją. Zewnętrzne SCM integruje przedsiębiorstwo z jego dostawcami i klientami.
Rozwiązania SCM wykorzystuje się przede wszystkim w fazie projektowania produktu, wyboru źródeł zaopatrzenia, przewidywania popytu na wyroby, oraz sterowania ich dystrybucją. Zawierają bowiem specjalistyczne narzędzia, które umożliwiają nadzór nad poszczególnymi działaniami logistycznymi firmy.
Do korzyści, które przynoszą systemy SCM, z całą pewnością można zaliczyć:
integrację wewnętrznych i zewnętrznych procesów biznesowych firmy przy użyciu Internetu,
integrację z rynkami elektronicznymi,
ułatwienie globalnego planowania poziomu popytu na określone wyroby,
możliwość dokonywania bieżących symulacji rynkowych, umożliwiających błyskawiczną reakcję na pojawiające się zapotrzebowania ze strony klientów,
możliwość optymalizacji źródeł dostaw,
jednoczesne planowanie specjalistycznych potrzeb materiałowych i określanie zdolności produkcyjnych,
zapewnienie przejrzystości wzajemnych współzależności pomiędzy poszczególnymi ogniwami łańcucha dostaw,
tworzenie zbiorczych planów związanych z zaopatrzeniem, magazynowaniem, produkcją oraz transportem wytwarzanych dóbr,
definiowanie wszystkich ograniczeń istniejących sieci dostaw.
CRM “Customer Relationship Management jest strategią biznesową polegającą na selekcjonowaniu i zarządzaniu klientami w celu optymalizacji długoterminowych korzyści. CRM wymaga wprowadzenia filozofii i kultury biznesu skierowanej “na klienta”, zapewniającej efektywne procesy marketingu, sprzedaży i serwisu. Aplikacje CRM powinny
dać możliwość efektywnego Zarządzania Kontaktami z Klientami prowadząc do “nadrzędności” tego podejścia nad ogólną strategią i kulturą w firmie” Systemy klasy CRM są stosunkowo nowymi systemami wspomagającymi zarządzanie i nie posiadają jeszcze formalnych standardów (tak jak ma to miejsce w przypadku ERP).
Zarządzanie relacjami z klientem jest skoncentrowaną na kliencie filozofią prowadzenia biznesu przenikającą kulturę całej organizacji obejmując dziedziny marketingu, sprzedaży i serwisu. Podstawowa koncepcja koncentruje się wokół dwóch celów5:
• dostęp do informacji o kliencie dla wszystkich pracowników firmy, w celu umożliwienia udzielenia zupełnej odpowiedzi na każde pytanie klienta, w każdym miejscu, i w każdym czasie, nawet gdy rotacja wśród pracowników jest duża.
• zgromadzenie możliwie najpełniejszej wiedzy o kliencie, jego potrzebach i oczekiwaniach (co kupił, co sprzedał, co robi itp.) oraz natychmiastowy dostęp do zgromadzonych informacji. Dostęp musi być zagwarantowany w każdym miejscu i o każdym czasie, dlatego istotne jest zarówno organizacja informacji jak i zastosowana technologia.
Skupienie się na produkcie i rozwoju produktów jest obecnie zastępowane przez koncentrację na kliencie, jego potrzebach i relacjach między klientem a przedsiębiorstwem. Wyznacza to nowy kierunek działań firmy. W wyniku takiego podejścia znaczenia nabiera marketing
partnerski polegający na:
• koncentracji i utrzymaniu klienta,
• długim okresie współpracy, przywiązaniu klienta do firmy lub marki,
• stałej indywidualnej komunikacji z klientem
System CRM, w odróżnieniu od standardowych rozwiązań wspomagających zarządzanie firmą, koncentruje się na kliencie i gromadzi informacje, które nie dają się zapisać w postaci liczb. W takim systemie gromadzimy informację nie tylko o już istniejących klientach, ale także tych potencjalnych. Dane o kliencie i jego kontaktach z firmą muszą być starannie gromadzone i analizowane. Stają się one motorem procesów decyzyjnych i znacząco wpływają na jakość zarządzania oraz wspomagają decyzje na każdym poziomie współpracy. Aby utrzymać klienta trzeba go poznawać. Podstawą marketingu więzi z klientem jest koncentracja na działaniach po dokonaniu zakupu8. Odpowiednie planowanie i skuteczne wdrożenie strategii postępowania z klientami prowadzi do uzyskania przewagi
konkurencyjnej. W systemie CRM można wyróżnić trzy obszary funkcjonalne traktowane
komplementarnie10:
• operacyjny - obejmuje rozwiązania umożliwiające rejestrowanie zamówień, prowadzenie baz danych, zarządzanie procesem sprzedaży,
• analityczny - obejmuję strefę hurtowni danych i aplikacji analizujących dane pochodzące z systemów ERP,
• komunikacyjny - obejmuje rozwiązania umożliwiające kontaktowanie się z klientem w ramach połączeń głosowych, faksowych, osobistych oraz poczty elektronicznej.
APS – akronim Advanced Planning System, klasa zaawansowanych systemów informatycznych, stanowiących rozwinięcie systemów MRP II i ERP, a pozwalających wykonywać złożone operacje planistyczne i symulacyjne. Przykładem jest system SAP APO. Oryginalny koncept APS powstał w USA w latach 90-tych XX wieku i jest wciąż rozwijany.
APS jest to:
system i metodologia, w której podejmowanie decyzji (jak np. planowanie, kolejkowanie) w przedsiębiorstwach, zsynchronizowanie różnych sekcji, prowadzi do pełnej optymalizacji.
technologia używana do planowania „łańcucha zapotrzebowań” oraz pomagająca przy podejmowaniu decyzji w jednostce produkcyjnej.
system planujący produkcję w oparciu jednocześnie na dostępnych materiałach i zapotrzebowaniu
system optymalizujący sterowanie procesami wytwarzania
Optymalizacja algorytmów obsługujących i zajmujących się ograniczeniami wraz z uwzględnieniem celów bussinesowych.
Położenie nacisku na działanie w pamięci jako programy rezydentne oraz bazy danych w celu możliwości tworzenia planów i rozkładów w trybie rzeczywistym.
Podejmowanie decyzji w czasie rzeczywistym
Przewidywanie zapotrzebowań klientów
Ulepszenie możliwości dostawczych
Usuwanie niepotrzebnych nadwyżek magazynowych
Wady:
Duży koszt wykupienia licencji i wdrożenia APS (od kilkaset $ do nawet ok. 500.000$).
Długi czas instalowania aplikacji APS (od 2 do 6 miesięcy).
Zalety:
Łatwość integracji z innymi systemami.
Użyteczność w środowiskach, w których gorzej radzą sobie prostsze algorytmy, ze względu na inne rozłożenie priorytetów.
Zwrot kosztów zakupu APS dzięki podejmowaniu lepszych decyzji w procesie inwestycyjnym.
13. Wymień i scharakteryzuj fazy cyklu życia produktu
1.Faza wprowadzenia
Faza wprowadzenia produktu rozpoczyna się wraz z wejściem nowego produktu na rynek.
Sprzedaż w fazie wprowadzenia produktu na rynek jest raczej niewielka, gdyż cena produktu jest w tej fazie wysoka (brak efektów skali, duże nakłady na wytworzenie i promocję) a ewentualnych klientów (innowatorów) jest raczej niewielu. Niewielka konkurencja, lub jej brak. Produkt występuje wyłącznie w wersji podstawowej.
2.Faza wzrostu
Fazę wzrostu cechuje szybka ekspansja sprzedaży (powodowana intensywną reklamą i szeroką promocją zachęcającą do wypróbowania produktu). Produkt zyskuje uznanie odbiorców i zaczyna być kupowany przez większa ilość nabywców średnio-zamożnych. Duże nakłady na promocję wywołują wzrost sprzedaży, spada cena produktu, gdyż koszty rozkładają się na większą ilość jednostek wytworzonego produktu. Rośnie ilość konkurentów.
Produkty wyposaża się w nowe cechy oraz doskonali się sytlistykę.
3.Faza dojrzałości
W fazie dojrzałości następuje zwolnienie tempa wzrostu sprzedaży. Zwolnienie tempa wzrostu sprzedaży wywołuje nadwyżkę w gałęzi, co prowadzi do zaostrzonej konkurencji. Konkurenci walczą ze sobą, aby znaleźć i opanować nowe nisze. Często obniżają marżę i stosują ceny niższe niż podane w cenniku. Intensyfikują reklamę i oferują dodatkowe upusty dla pośredników i konsumentów. Zwiększają wydatki na badania i rozwój, wprowadzają uzupełniający asortyment. Działania te powodują pewien spadek zysku. Zaczyna się kryzys i słabsi konkurenci wycofują się. Ostatecznie, w gałęzi pozostają dobrze „usadowione” firmy, których głównym dążeniem jest osiągnięcie przewagi konkurencyjnej.
4.Faza spadku - spadek sprzedaży, spadek zysków ze sprzedaży, wycofywanie się z przedsięwzięcia.
14. Omów składowe promocji-mix
Jako ostatni element w klasycznym ujęciu marketingu-mix czyli tzw. 4P wymieniana jest promocja zwana też promocją mix. Ma ona na celu komunikacje z otoczeniem przedsiębiorstwa, a w szczególności z potencjalnymi odbiorcami usług. W tym celu wykorzystuje tradycyjne oraz interaktywne, jak również mobilne przekazy. Powinna nie tylko dostarczać informacji usługobiorcom, ale także zachęcać ich do korzystania z oferty przedsiębiorstwa. W skład promocji mix wchodzą takie elementy jak: reklama, sprzedaż osobista, PR, szeptana propaganda, promocja uzupełniająca, marketing bezpośredni.
Reklama jako jeden z rodzajów promocji w sposób pośredni komunikuje potencjalnym odbiorcom podstawowe informacje dotyczące konkretnych usług. Informacje w niej zawarte przekazywane usługobiorcom za pośrednictwem różnych środków przekazu, które można podzielić na media drukowane, transmisyjne, bezpośrednie np. poczta a także miejsce sprzedaży, reklama zewnętrzna lub inne np. w książkach telefonicznych czy rozkładach jazdy. Przy wyborze kanału komunikacyjnego przedsiębiorstwo powinno wziąć pod uwagę ich zasięg, częstotliwość z jaką będą się ukazywały kolejne komunikaty oraz koszt zastosowania wybranego środka przekazu.
Sprzedaż osobista umożliwia usługobiorcom bezpośredni kontakt ze sprzedawcą. Dzięki niej klienci mają szybki uzyskują dostęp do dokładnych informacji dotyczących oferty przedsiębiorstwa. Sprzedający zyskuje przy tym większy wpływ na decyzje konsumenta, bowiem ma możliwość wyjaśnienia wszelkich niejasności i dodatkowej argumentacji w celu dodatkowego zachęcenia nabywcy do skorzystania z usług. Ta forma promocji umożliwia też zbieranie przedsiębiorstwu informacji z rynku odnośnie wymagań stawianych usługom danego typu, czyli opinii o przedsiębiorstwie i świadczonych przez nie usługach.
Public Relations określany w skrócie jako PR jest obecnie coraz częściej stosowany przez wszystkie przedsiębiorstwa. Polega on na komunikacji z opinia publiczną, która nie koncentruje się na promowaniu określonych usług, ale na zdobyciu i utrzymaniu dobrego wizerunku przedsiębiorstwa. Do podstawowych środków wykorzystywanych przez PR zaliczyć można różnego rodzaju konferencje i seminaria, środki masowego przekazu, filmy oraz publikacje, działalność prospołeczną czy też oferowanie usług dla wybranych grup społecznych.
Szeptana propaganda zwana także marketingiem szeptanym to typ promocji, na który przedsiębiorstwo nie zawsze ma wpływ. Polega on na przekazywaniu przez różne osoby informacji dotyczących danej usługi lub całego przedsiębiorstwa. Osoby, które skorzystały z usług danego przedsiębiorstwa przekazują swoją opinię na ich temat znajomym. Minusem tej formy promocji jest to, że nie zawsze przekazywane informacje są pozytywne, bowiem wynikają z subiektywnych opinii.
Promocja uzupełniająca polega na poszerzeniu oferty o szereg dodatkowych „zachęt o charakterze materialnym”. Wykorzystywane są w niej m.in. manipulacje ceną (np. rabaty przy systematycznym zakupie usługi), kupony upoważniające do zniżki przy zakupie określonej usługi, nagrody dla osób korzystających z określonych usług, przejazdy próbne, konkursy i loterie, itp. Promocja uzupełniająca często jest stosowana w celu zdobycia nowych klientów, poprawy wizerunku przedsiębiorstwa, wyróżnienia określonej usługi spośród innych dostępnych na rynku a także w sytuacji gdy na rynek przedsiębiorstwo wprowadza nowy rodzaj usługi transportowej.
Marketing bezpośredni polega na bezpośrednim kierowaniu informacji do konkretnych osób. Umożliwia on sprzężenie zwrotne w komunikacji pomiędzy przedsiębiorstwem a nabywcą w postaci odpowiedzi na przedstawioną ofertę. W prowadzeniu marketingu bezpośredniego wykorzystywane są takie instrumenty jak telefon, fax, poczta czy internet. Przedsiębiorstwo w trakcie prowadzenia swojej działalności musi komunikować się z odbiorcami a także wpływać na podejmowane przez nich decyzje.
15. Scharakteryzuj etapy tworzenia kampanii reklamowej
Kampania reklamowa składa się z tych wszystkich zadań, które dotyczą przekształcenia wybranego tematu (motywu) w skoordynowany program reklamowy z zamiarem osiągnięcia określonych celów w odniesieniu do produktu lub marki.
Przed zaprojektowaniem kampanii reklamowej kierownictwo firmy musi ustalić:
kto jest adresatem działań promocyjnych,
ogólne cele promocji,
całkowity budżet promocji,
ogólny temat promocji.
Po wykonaniu tych zadań firma może przystąpić do formułowania kampanii reklamowej. Kolejne fazy kampanii obejmują:
określenie celów,
ustalenie budżetu,
wybór strategii reklamowych oraz tworzenie przekazu informacyjnego.
Głównym celem reklamy jest sprzedanie czegoś. Ten cel główny jest osiągany przez realizację określonych, specyficznych celów szczegółowych, które mogą dotyczyć poszczególnych reklam, wchodzących w skład całej kampanii. Wyznaczone cele reklamy wynikają z ogólnej strategii marketingowej i dotyczą:
wsparcia akwizycji
polepszenia stosunków z dealerami, którzy są pozytywnie nastawieni do działań reklamowych podejmowanych przez producenta, gdyż wspomagają sprzedaż jego produktów,
wprowadzenia nowego produktu,
rozszerzenia zakresu użytkowania produktu
wydłużenie sezonu dla produktu
zwiększenie częstotliwości wymiany
zwiększenie zakresu zastosowań produktu,
przeciwdziałania substytucji.
Sformułowanie celów reklamy określa poziom natężenia marketingowych przedsięwzięć firmy w procesie oddziaływania na grupy docelowe rynku. Cele te jednocześnie powinny pomóc w określeniu strategii oraz kwoty przeznaczonej na działalność reklamową. Cele reklamy dają również podstawę do oceny rezultatów kampanii reklamowej.
Metody wyznaczania budżetu reklamy:
procent przyszłej lub przewidywanej sprzedaży
analiza i odniesienie wielkości wyznaczonych funduszy do wielkości budżetu konkurencji
metoda cel- zadanie – pozwala na określenie celów reklamy, wyznacza zadania dotyczące realizacji tych celów oraz określa wydatki związane z wykonaniem zadań.
Firmy mogą również rozpatrywać kwestie w jaki sposób pozyskać środki finansowe i rozszerzyć budżet reklamy. Jedną z metod jest reklama wspólna. Występuje ona w dwóch postaciach pionowej reklamy wspólnej i poziomej reklamy wspólnej. W przypadku reklamy pionowej wspólnej współpraca dotyczy przedsiębiorstw działających na różnym szczeblu obrotu towarowego np. producent i detalista. W przypadku reklamy poziomej reklamę prowadzą firmy będące na tym samym szczeblu obrotu towarowego np. wszystkie sklepy w centrum handlowym.
W przedsiębiorstwie w odniesieniu do kampanii reklamowej można brać pod uwagę 4 główne strategie kampanii reklamowych:
strategię utrzymania nastawioną na informację
strategię utrzymania zorientowaną na obraz/ wizerunek
strategię zmiany zorientowaną na informację
strategię zmiany nastawioną na obraz/wizerunek
Tworzony przekaz informacyjny powinien spełniać 2 warunki:
przyciągnąć i utrzymać uwagę potencjalnych nabywców
w określony sposób oddziaływać na nich.
Informację tworzą dwa składniki przesłanie oraz wykonanie (realizacja). Przesłanie to korzyści które otrzyma odbiorca jako rezultat akceptacji informacji. Wykonanie to natomiast przyciągnięcie uwagi odbiorcy reklamy.
16. Role menadżera w organizacji
Naczelne kierownictwo składające się ze stosunkowo niewielkiej grupy ludzi, ponosi odpowiedzialność za całokształt zarządzania organizacja. Ludzi tych nazywamy menedżerami. Ustalają oni politykę operacyjną, sterują wzajemnym oddziaływaniem organizacji i jej otoczenia. Menedżerowie odgrywają dużą rolę w systemie podejmowania organizacyjnych decyzji. Do ich zadań należy także inicjowanie i przeprowadzanie zmian w uruchamianiu nowych projektów, poszukiwaniu i badaniu nowych rynków. Ponieważ stałą cechą współczesnych organizacji jest ich zmienność wiążą się z tym niepewność i konieczność reagowania na to wszystko czego nie da się przewidzieć. Menedżer musi być tym który kieruje zdarzeniami. Podejmuje też decyzje dotyczące podziału zasobów finansowych, przeznaczenia środków materialno-technicznych, rozmieszczenia zasobów ludzkich. Menedżer jest negocjatorem. Spotyka się z różnymi jednostkami i grupami po to, by mimo istniejących różnic interesów osiągnąć porozumienie. Menedżer musi kontaktować się z wieloma reprezentantami otoczenia: dyrektorami, kooperantami, klientami, akcjonariuszami, urzędnikami rządowymi itp.. Musi także pełnić rolę łącznika wewnątrz organizacji i kierownictwem firmy. Rola informacyjna wiąże się z koniecznością tworzenia i wykorzystywania sieci wzajemnych kontaktów wewnątrz i na zewnątrz firmy. Konieczność dbania przez organizację o swoje otoczenie, o rynek i odpowiednią na nim pozycję deklarowana jest przez większość menedżerów.
17. Etapy projektowania organizacji i rodzaje struktur organizacyjnych
Cykl projektowania organizacji
Podstawą metodyki projektowania organizacji jest ujęcie całości postępowania składającego się w pewien cykl działań, w którym kolejne etapy obrazują rodzaj i kolejność prac. Wg Szybińskiego cykl ten składa się z następujących etapów:
-Etap badań i studiów – polega na określeniu rodzaju organizacji przedsiębiorstwa oraz podstawowych więzi organizacyjnych łączących przedsiębiorstwo z otoczeniem oraz sposobu przetwarzania informacji i kosztów wyposażenia;
- Etap projektowania składający się z projektowania wstępnego (tutaj tworzy się koncepcję organizacji przedsiębiorstwa w ujęciu wielowariantowym, opracowuje zasady funkcjonowania systemu informacji i systemu zarządzania, określa się
wielkość niezbędnych zasobów ludzkich i rzeczowych a także określa koszty wyposażenia w sprzęt i środki) oraz projektowania szczegółowego (tutaj opracowuje się wybrany z założeń wariant organizacji przedsiębiorstwa).
- Etap wdrażania i eksploatacji – polega na zastosowaniu projektu organizacji w praktyce przez użytkownika; zespół projektujący sprawuje nadzór autorski, korygując i wyjaśniając wątpliwości. Typy struktur organizacyjnych
Wyróżnia się wiele typów struktur organizacyjnych ze względu na przyjmowane kryteria. Graficznym odzwierciedleniem danego typu struktury jest schemat organizacyjny, który ukazuje hierarchię zależności miedzy poszczególnymi elementami danej struktury.
Ze względu na liczbę szczebli oraz rozpiętość kierowania w strukturze wyróżnia się:
struktury smukłe – istnieje stosunkowo duża liczba szczebli kierowania przy niewielkiej rozpiętości kierowania na poszczególnych szczeblach, (zalety: możliwość bieżącej i dokładnej kontroli pracy podwładnych, awans pionowy, bezpośrednie oddziaływanie kierownika na podwładnych; wady: długi przepływ informacji, co może prowadzić do powstawania błędów w procesach decyzyjnych);
struktury płaskie – niewiele szczebli kierowania o dużej rozpiętości kierowania (zalety: krótsza droga przepływu informacji; wady: ograniczenie bieżącej i bezpośredniej kontroli pracy podwładnego).
Ze względu na stopień centralizacji władzy:
struktury scentralizowane – istnieje wtedy, gdy większość uprawnień decyzyjnych znajduje się w rękach kierowników najwyższego szczebla,
struktury zdecentralizowane – wiele uprawnień decyzyjnych przekazanych jest w gestię kierowników niższych szczebli a czasami pracowników znajdujących się na stanowiskach wykonawczych.
Ze względu na stopień sformalizowania powiązań między poszczególnymi elementami:
struktury sformalizowane – wszystkie działania opierają się na pisemnych regulacjach,
struktury niesformalizowane – działania wykonywane są bez potrzeby wydawania pisemny poleceń.
Ze względu na stopień zróżnicowania części struktury:
struktury proste – zawierają niewiele zróżnicowane elementy (są najczęściej scentralizowane, składają się z małych komórek organizacyjnych i wykorzystują bezpośredni nadzór kierowniczy),
struktury złożone – zawierają stosunkowo dużo zróżnicowanych elementów (komórki mają zróżnicowane cele, wartości co prowadzi do problemów z koordynacją ich działań).
Ze względu na relacje pomiędzy poszczególnymi elementami (szczeblami) struktury:
struktury liniowe - charakteryzuje się tym, że na czele każdej komórki stoi tylko jeden przełożony. Jest to odzwierciedleniem zasady jednoosobowego kierownictwa. Wydaje on polecenia i ponosi odpowiedzialność za pracę całej komórki. Ponieważ zarządza samodzielnie danym odcinkiem pracy, musi znać bardzo dobrze wszelkie zagadnienia, które mogą tam wystąpić. Tak duże obciążenie jednej osoby sprawia w praktyce problemy i dlatego stanowi wadę tej struktury. Słabą stroną jest też fakt, że wydawane polecenia muszą przejść przez wszystkie ogniwa pośrednie zanim dotrą do właściwego pracownika. Z tego względu omawiana struktura jest przydatna tylko w małych firmach. Plusem natomiast jest dokładny podział zadań oraz wyraźnie określony zakres odpowiedzialności.
Graficzną interpretację struktury liniowej przedstawia schemat.
struktury funkcjonalne - komórka niższego szczebla ma więcej niż jednego przełożonego i od każdego z nich może otrzymać polecenia. Oprócz stanowisk kierowniczych istnieją tu stanowiska funkcyjne (np.: technolog, doradca prawny, finansowy, materiałoznawca, itd.). Powoduje to trudności w ustaleniu zakresu kompetencji kadry kierowniczej. W praktyce może nawet dojść do sytuacji, że pracownicy w tym samym czasie otrzymają od różnych specjalistów sprzeczne zadania. Rzeczywistość pokazała, że stosowanie tej struktury nie tylko nie sprzyja sprawności działania, ale i zmniejsza poczucie odpowiedzialności za powierzoną pracę. Spowodowało to, że struktura funkcjonalna nie znalazła szerszego zastosowania.
Rys. 3 Schemat struktury funkcjonalnej
struktury sztabowo – liniowe - stanowią połączenie dwóch poprzednich (starano się wykorzystać zalety obu struktur). Na czele każdej komórki stoi jeden kierownik liniowy. Do jego dyspozycji pozostawione są utworzone stanowiska i komórki sztabowe. Kierownik liniowy zachowuje uprawnienia i odpowiedzialność za funkcjonowanie podległej mu komórki. Sztaby doradców wspomagają jego działania poprzez zebranie i przygotowanie niezbędnych informacji, opiniowanie, prognozowanie, pomoc w dokonaniu właściwego wyboru, itd. Wśród tych struktur można wyróżnić jeszcze: struktury sztabowo – liniowe ze sztabem centralnym(pomagają nie tylko kierownictwu ale także i niższym szczeblom), struktury sztabowo – liniowe ze sztabami na różnych szczeblach hierarchicznych, struktury sztabowo – liniowe ze sztabami wewnątrz części organizacyjnych (podlegają kierownikowi działów, pionu, zakładu).
S – komórki sztabowe
Rys. 4 Schemat struktury sztabowo – liniowej (mieszanej)
Motywowanie jako funkcja zarządzania
Siatka zarządzania przedsiębiorstwem
Motywowanie w organizacji to:
Funkcja zarządzania organizacją, zmierzająca do realizacji ustalonych celów organizacji, polegająca na powodowaniu, aby członkowie organizacji postępowali w sposób, który przyczyni się
do osiągnięcia tych celów.
System działań organizacji wywołujących, ukierunkowujących i podtrzymujących pożądane zachowania ludzi.
PRZYKŁADOWE ZMIENNE WPŁYWAJĄCE NA MOTYWACJĘ W WARUNKACH ORGANIZACJI
| CECHY INDYWIDUALNE | CECHY STANOWISKA PRACY | CECHY SYTUACJI ROBOCZEJ | CECHY MAKROSPOŁECZNE |
|---|---|---|---|
Zainteresowania Postawy, np. względem:
sytuacji roboczej. Potrzeby, np.
|
Przykłady:
wynikającego z istoty pracy,
informacji o efektywności
zadań. |
Środowisko pracy:
Działanie organizacji:
w całym systemie
|
Przykłady
|
Warunkiem prawidłowego wykorzystywania systemu motywacyjnego jest uznanie stosowanych w nim środków za celowe i słuszne przez większość pracowników.
Muszą być one:
Poprawne od strony formalno-prawnej.
Umiejętnie stosowane.
Ich zastosowanie powinno być oceniane jako:
Zasłużone.
Sprawiedliwe.
Zgodne z normami prawnymi, moralnymi, obyczajowymi.
OBOWIĄZKI KIEROWNIKÓW W ZAKRESIE MOTYWOWANIA PODWŁADNYCH:
Motywować podwładnych czynnie i świadomie.
Znać własne silne i słabe strony przed podjęciem prób modyfikowania ich u innych.
Dostrzegać, że pracownicy mają różne motywacje i uzdolnienia.
Wiązać nagrody z efektywnością lub innymi czynnikami ważnymi dla urzędu.
Projektować zadania tak, aby stwarzały wyzwania i umożliwiały różnorodność oraz były zrozumiałe dla pracowników.
Pielęgnować kulturę organizacji urzędu.
Być blisko podwładnych i rozwiązywać problemy w miarę ich powstawania.
Dążyć do czynnego współudziału pracowników w realizacji celów urzędu.
Dawać komunikaty zwrotne, adekwatne do sytuacji.
Scharakteryzuj logistykę zaopatrzenia
LZ - system zarządzania przepływem materiałów od dostawców do obszaru produkcji za właściwą cenę, we właściwej ilości, we właściwym czasie, jakości i miejscu. Ideą „logistyki zaopatrzenia” jest koncepcja sprawnej i racjonalnej gospodarki materiałowej. Z logistyką zaopatrzeniową wiąże się koncepcja Just In Time, postrzegająca zapasy jako marnotrawstwo nakładów finansowych.
Na działania logistyki materiałowej składa się:
Określenie typu zakupu,
Określenie niezbędnego poziomu nakładów,
Realizacja procesu zakupu,
Ocena efektywności procesu zakupu.
20. Scharakteryzuj logistykę produkcji
LP - stanowi ogniwo łączące logistykę zaopatrzenia z logistyką dystrybucji w jednostkach, których działalność obejmuje wytwarzanie lub montaż oferowanych produktów. Zajmuje się organizacją całego systemu produkcyjnego wraz z jego najbliższym otoczeniem magazynowo-transportowym. Jej zadaniem jest planowanie, organizowanie i kontrola przepływu surowców, materiałów, części i elementów kooperacyjnych podczas procesu produkcyjnego, począwszy od składów zaopatrzeniowych, poprzez pośrednie magazyny wydziałowe i stanowiskowe, aż do końcowych magazynów wyrobów gotowych i zbytu. Zadanie logistyki produkcji polega na zapewnieniu optymalnego przepływu materiałów i informacji w procesie produkcji.
21.Scharakteryzuj logistykę dystrybucji
LD - Misją logistyki dystrybucji jest konieczność dostosowania podaży oferowanych towarów do rynkowego popytu na te towary. Wymaga to gromadzenia i dostarczania takich asortymentów towarowych i w takich ilościach, które są najbardziej zbliżone do potrzeb rynku. Zasadniczymi przesłankami tworzenia rozsądnego i efektywnego programu logistyki dystrybucji są cztery logistyczne elementy obsługi klienta: czas, niezawodność, komunikacja, wygoda
Logistyka dystrybucji może być ujmowana zarówno w wąski ujęciu jak i szerokim. Wąskie ujęcie logistyki dystrybucji dotyczy zagadnień związanych z dystrybucją fizyczną. Składa się ona z następujących podsystemów: transportu, składowania i zarządzania zapasami.
W ujęciu szerokim obejmuje ona:
Organizację i zarządzanie kanałami dystrybucji (system dystrybucji),
Dystrybucję fizyczną,
Metody i techniki sprzedaży oraz obsługę klienta.
Wyjaśnij pojęcie systemu logistycznego
Wg E. Gołembskiej system logistyczny zdefiniować można ze względu na:
relacje pomiędzy elementami systemu:
System logistyczny to zbiór takich podsystemów, jak: zaopatrzenie, produkcja, transport i magazynowanie, zbyt, wraz z relacjami pomiędzy podsystemami i między ich własnościami, ze stałą dążnością do wzrostu stopnia zorganizowania systemu.
dynamikę systemu logistycznego oraz przepływy w nim:
System logistyczny to celowo zorganizowany i połączony w obrębie określonego układu gospodarczego fizyczny przepływ strumieni towarów, któremu towarzyszy przepływ środków fizycznych i informacji
System logistyczny można rozpatrywać wyróżniając w nim trzy płaszczyzny (trzy struktury):
przestrzenną –poprzez połączenie elementów systemu i przepływ strumieni towarów,
organizacyjną – definicja mówi o zorganizowaniu elementów systemu,
informacyjną –przejawia się w postaci przepływu strumieni finansowych i informacji.
Dwie najważniejsze z cech systemu logistycznego to wysoki stopień spójności i elastyczność.
23. Podstawowe metody zarządzania zapasami
Metoda ABC, polegająca na podziale zapasów na trzy grupy. Podział ten oparty jest na założeniu, że w przedsiębiorstwie są zapasy, które ilościowo stanowią duży udział w zapasach ogółem, lecz mały pod względem wartościowym. I odwrotnie: są też takie zapasy, których udział wartościowy jest duży, a mały ilościowo. Analiza XYZ jest uzupełnieniem metody ABC, w której zapasy rozpatruje się z punktu widzenia regularności zapotrzebowania i dokładności prognozowania.
Model optymalnej wielkości zamówienia – EOQ (economic order quantity) jest najbardziej rozpowszechnioną koncepcją wykorzystywaną w zarządzaniu zapasami materiałów i towarów. Wraz ze wzrostem wielkości zamówienia wzrasta poziom przeciętnych zapasów, a to z kolei powoduje spadek kosztów tworzenia i wzrost kosztów utrzymania zapasów. Jeżeli natomiast częstotliwość zamówień się zwiększy, to wielkość przeciętnych zapasów spadnie, zmniejszą się także koszty utrzymania, a wzrosną koszty tworzenia zapasów. Metoda „dokładnie na czas” (just- in- time JIT) polega na tym że, system gospodarki zapasami, w którym niezbędne materiały wpływają dokładnie wtedy, kiedy są potrzebne, bez zakłóceń procesu produkcji, co pomaga organizacji kontrolować zapasy surowców, ograniczając zapotrzebowanie na powierzchnię magazynową. System ten zmniejsza zakres niezbędnych nakładów organizacji na przestrzeń magazynową potrzebna do przechowywania materiałów i na same materiały. Polega ona na również na zamawianiu materiałów i części, w mniejszych partiach, zmniejszając tym samym nakłady na przestrzeń magazynową oraz nakłady zamrożone w samych zapasach.
24. Podział infrastruktury w procesach logistycznych
a) magazynowa: budynki i budowle, place składowe, urządzenia magazynowe
b) manipulacyjna: transport wewnętrzny, urządzenia pomocnicze
c) transportowa: środki transportu lotniczego, wodnego, drogowego, rurociągi
d) opakowaniowa: znakowanych kodem, nie znakowanych kodem,
e) informatyczna: sprzęt (hardware), oprogramowanie (software), środki orgatechniczne, środki komunikacji.
25. Scharakteryzuj podstawowe ogniwa łańcucha dostaw
dostawcy > producenci > hurtownicy > detaliści > klienci
Elementem łączącym ogniwa i jednocześnie umożliwiającym przepływ towarów w łańcuchu dostaw jest transport. Tworzy on, pomost miedzy nabywcą i sprzedawcą.
26. Wymień i wskaż różnice między systemem logistycznym a łańcuchem dostaw.
| czynnik | SYSTEM LOGISTYCZNY | ŁAŃCUCH DOSTAW |
|---|---|---|
| 1. Zarządzanie zapasami | w pojedynczej firmie | koordynacja działań w rurociągu |
| 2. Przepływ zapasów | przerywane | ciągłe/przerywane |
| 3. Koszt | min w firmie | cena produktu z kosztami wyładunku |
| 4. Informacja | kontrolowane przez firmę | wspólna/dzielona |
| 5. Ryzyko | skoncentrowane na firmie | wspólne/dzielone |
| 6. Planowanie | zorientowane na firmie | zespoły łańcucha dostaw |
| 7. Związki między organizacjami | firma zorientowana na niskie koszty | partnerstwo zorientowane na cenę produktu wraz z kosztami wyładunku |
27. Omów istotę efektywności łańcucha dostaw
Efektywność łańcucha dostaw wymaga przede wszystkim:
- Koordynacji działań realizowanych w łańcuchu i ciągłości przepływu zapasów,
- Uwzględnienia kosztów wyładunku w cenie produktów,
- Wymiany informacji i podziału ryzyka,
- Planowania działań z perspektywy całego łańcucha dostaw oraz stworzenia silnych więzi partnerskich i sojuszy ze współuczestnikami kanału.
(efektywność łańcuchu dostaw opiera się na integracji i zarządzaniu trzema rodzajami przepływów: produktów, informacji i pieniędzy).
28. Scharakteryzuj metody DCP i DPP w zarządzaniu łańcuchami dostaw
W celu określenia opłacalności kontaktów z danym klientem można przeprowadzić analizą
bezpośredniej rentowności klienta (ang. DCP - Direct Customer Profitability)
Macierz rentowności klienta określa, jak w średniej i dłuższej perspektywie czasu
osiągnąć rentowność w przypadku prezentowanych grup klientów. M Christopher24 definiuje
założenia strategii wobec klientów znajdujących się w poszczególnych ćwiartkach macierzy:
Budowanie
Klienci z tej kategorii nie generują dużych kosztów, ale też ich wartość sprzedaży netto nie
jest zbyt wysoka. Czy można ją zwiększyć nie narażając się na znaczący wzrost kosztów? Czy
personel może wpłynąć na klientów tak, by asortyment kupowanych przez nich towarów był
bardziej opłacalny?
Strefa zagrożenia
Klientom z tej kategorii należy się uważnie przyjrzeć. Czy istnieją jakiekolwiek szansę na
rozwój w dalszej perspektywie (albo w sferze wartości sprzedaży netto, albo obniżenia
kosztów obsługi)? Czy istnieje jakiś strategicznie ważny powód podtrzymania z nimi
związków? Może duża ilość dokonywanych przez nich zakupów jest dla nas korzystna,
nawet, jeśli ich wkład w zyski jest niski?
Redukcja kosztów
Klienci z tej grupy mogliby być bardziej opłacalni, gdyby obniżono koszty ich obsługi. Czy
istnieją jakieś szansę na zwiększenie wielkości dostaw? Czy można skonsolidować dostawy?
Czy gdyby pojawił się nowy klient na tym samym obszarze, dostawa dla niego nie byłaby
bardziej opłacalna? Czy nie ma innych prostszych sposobów zbierania zamówień, np. przez
telefon lub inne media?
Dbaj i chroń
Klienci o wysokiej sprzedaży netto a relatywnie niskich kosztach obsługi są na wagę złota.
W odniesieniu do tej grupy odbiorców strategia powinna obejmować wszystkie działania,
które zmniejszą prawdopodobieństwo, że zaczną oni szukać innych dostawców. Jednocześnie
należy dążyć do poszerzenia zakresu prowadzonych wspólnie interesów, utrzymując ścisłą
kontrolę kosztów.
DPP - Direct Product Profit (z ang. jednostkowy zysk bezpośredni) jest to zysk przyniesiony przez jedną jednostkę produktu, czyli przypadający na sztukę, kilogram, litr. Jednostkowy zysk bezpośredni jest zyskiem, który powstaje, gdy od ceny netto produktu odejmiemy wszystkie koszt zmienne (inaczej bezpośrednie), które jego dotyczą, czyli w pierwszej kolejności koszt zakupu tego produktu, a jeżeli to możliwe, także pozostałe pozycje kosztów zmiennych, jak część energii elektrycznej, część płac personelu uzależnioną od obrotów sklepu, koszty zaopatrzenia przypadające na jeden produkt itd. DPP jest zatem miernikiem zysku, jaki osiąga handlowiec ze
sprzedaży jednej jednostki danego produktu.
29. Scharakteryzuj koncepcję ekologistyki na tle logistyki tradycyjnej
Ekologistyka:
opiera się na koncepcji zarządzania recyrkulacyjnymi przepływami materiałów odpadowych (stałych, ciekłych i gazowych) oraz sprzężonych nimi informacjami ,
zapewnia gotowość i zdolność organizacyjną unieszkodliwiania oraz recykling tego typu materiałów według przyjętych zasad technicznych i procesowych, spełniających wymogi normalizacyjne i prawne ochrony środowiska
umożliwia podejmowanie technicznych i menedżerskich decyzji w kierunku minimalizacji negatywnych skutków oddziaływań na środowisko, które towarzyszą łańcuchom dostaw zaopatrzeniowych, produkcyjnych, dystrybucyjnych i serwisowych w gospodarce, (koncentruje się na zarządzaniu transportem materiałów powstających w trakcie przetwarzania towarów i ich produkcji).
30. Jakie są główne cele i zadania ekologistyki?
Celem ekologistyki jest poszukiwanie i realizowanie optymalnych rozwiązań technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych usuwania i utylizacji odpadów z wykorzystaniem nowoczesnych metod ich zagospodarowywania jako surowców wtórnych, źródła energii lub w innej formie, a także minimalizacja szkód powstających w wyniku ciągłego nagromadzania się szkodliwych substancji zatruwających środowisko człowieka.
Niezwykle ważnym zadaniem ekologistyki jest rozwiązywanie problemów organizacyjnych, technicznych i ekonomicznych dotyczących pozostałości poutylizacyjnych oraz problemów, jakie stwarzają odpady nie nadające się do utylizacji, lecz wymagające nieuciążliwej i nie zagrażającej środowisku naturalnemu likwidacji.
Ekologistyka obejmuje zakresem:
edukację społeczeństwa w sprawach ekorozwoju,
organizowanie segregowanej zbiórki odpadów,
regularne usuwanie zebranych odpadów,
dostarczenie wywożonych odpadów do zakładów utylizacyjnych,
lokowanie na wysypiskach odpadów nie nadających się do utylizacji,
specjalne traktowanie odpadów niebezpiecznych.