PORADNICTWO PRZYPARAFIALNE

26.02.2013

1. Poradnictwo przyparafialne.

• Inne niż inne organizacje

• Działania duszpasterskie Kościoła

• Nie może wykraczać poza ramy nauczania Kościoła odnośnie małżeństwa i rodziny

• Osoby, które chcą prowadzić poradnictwo muszą otrzymać misję kanoniczą – zgoda Kościoła od biskupa (posiadanie aktualnej misji kanoniczej, bo mają działać w imieniu Kościoła)

• Działania profilaktyczne

1. Kształtowanie się poradnictwa w Polsce.

• Lata międzywojenne

• Próby pracy z młodzieżą żeńską do podjęcia zadań małżeńskich i rodzicielskich

• Rozwój ma miejsce po encyklice Humane Vitae:

• Rozwój duszpasterstwa rodzin

• Kraków: Karol Wojtyła inicjuje duszpasterstwo rodzin (nauka metod naturalnych i życia małżeńsko-rodzinnego)

• Koniec 60 lat początek 70 lat – powstanie i rozwój poradni

• Działania w kontekście naturalnych metod planowania rodziny

• Działania jednostronne uczenie metod naturalnego planowania rodziny

• Dziś:

• Nie tylko dla narzeczonych, również dla małżeństw, rodzin

• Porady powinny być małżeńsko-rodzinne

• Potrzeba więcej poradni przy większych parafiach

• Najwięcej poradni istnieje w Krakowie (poradnie specjalistyczne, psycholodzy, prawnicy. itp.)

• Problem są to poradnie głównie dla narzeczonych

• Praktyczna uwaga, która wynika z wsparcia poradnictwa przyparafialnego:

• Kolejki na wizyty, bo wizyty są obowiązkowe przed małżeństwem

• Osoba pracująca w poradni:

• Nie głosi swoich poglądów, tylko to, co naucza Kościół

• Musi mieć wiedzę teologiczno-moralną

• Musi być trochę psychologiem, pedagogiem, lekarzem

• Musi wzbudzać zaufanie

• Musi być swego rodzaju autorytetem

• Nie nawraca tylko szanuje poglądy, ale musi pokazać jasno jak w danej kwestii naucza Kościół

• Uczy tego, co Kościół

• Pomaga w rozwiązaniu problemu, a nie pogaduszki

• Musi umieć zainteresować pretendentów do nauki

• Musi uzupełniać swoją wiedzę

1. Dwie drogi.

1. Teoria dobre przygotowanie:

• Naukowe precyzowanie zadań Kościoła wobec narzeczonych, rodziny

• Powinna być fundamentem praktyki

• Powinna być bazą praktyki

1. Praktyka

• Towarzyszenie narzeczonym, małżonkom i rodzinom

• Krok w krok z potrzebującymi

• Konfrontacja z teorią na ile potrafimy przełożyć wiedzę na rozwiązanie konkretnego problemu

• Dwie drogi są komplementarne

• Powinny zachowywać swoją tożsamość (charakterystyczna dla danej rzeczy, człowieka, bytu) w odniesieniu do poradnictwa specyfika:

• Działanie z ramienia i w imieniu Kościoła na temat małżeństwa i rodziny

• Potwierdzenie autentycznej wiary i postawy doradczej (wiara w Boga, uznanie zasad)

1. Błędy w pracy przyparafialnej.

1. Zastąpienie całości częścią:

• Powinno ogarniać całą problematykę małżeńsko-rodzinną

• Zastąpienie gdy skupia się na jednej części, np. NMPR dla narzeczonych

1. Zdominowanie całościowego oglądu przez jeden punkt widzenia:

• Np. wszystkie problemy rozpatrywane z punktu widzenia psychologii

1. Zatracenie własnej tożsamości bez uwzględniania nowych wyzwań, problemów:

• Zamkniecie się w poziomie wiedzy ze studiów

• Działania schematyczne, doraźne w odniesieniu do konkretnej sytuacji

• Brak profilaktyki

1. Zasady funkcjonowania poradnictwa.

1. Doktrynarna – co robić?

• Podstawą jest baza teoretyczna

• Trzy kwestie:

1. Zasada teologicznej motywacji:

• Głoszenie dobrej nowiny o małżeństwie i rodzinie

• Głoszenie nowiny o Objawieniu

• Bazą jest teologiczna wizja

1. Zasada pierwszeństwa środków nadprzyrodzonych:

• Działalność oparta na wiedzy teologicznej i osobistej wierze w Boga

• Korzystanie z Sakramentów

1. Zasada podmiotowości:

• Petenci – konkretne osoby, nie przypadek

• Szacunek do osoby

• Zrozumienie

1. Realizacyjna – jak robić?

1. Zasada aktualizacji:

• Uzupełnianie swojej wiedzy

• Dostrzeganie przemiany

1. Zasada progresji:

• Na każdym etapie pracy w poradni – inny wymiar, inne wymagania

• Analiza nowych doświadczeń

• Wyciąganie wniosków

1. Zasada integracji i współpracy:

• Umiejętność korzystania z pomocy fachowców

• Umiem powiedzieć „Nie znam się na tym, proponuję udać się do…”

• Współpraca ze specjalistami

05.03.2013.

1. Miejsce pracy – poradnia, czas.

• Zapewnia intymność

• Zapewnia ciszę

• Zapewnia odizolowanie od poczekalni

• Dyskretne

• Schludne

• To jak wygląda poradnia zależy od osób, które tam pracują

• W poczekalni: broszurki, plakaty dają okazję do zapoznania się z problemami małżeńskimi

• Biblioteczka (książki do wypożyczenia odnośnie małżeństwa, rodziny)

• Wszystkie dane odnośnie poradni (kto, gdzie, od której do której)

• Informacje zachęcające do skorzystania z poradni

• Strony internetowe

• Czas pracy poradni:

1. Stały dzień i godzina (również w czasie urlopu informacja o urlopie, zamknięciu oraz adres i godziny otwarcia innej poradni)

2. Porada trwa plus minus pół godziny

3. Umawianie się na konkretną godzinę

4. Telefon zaufania – dobrze by było gdyby taki był

1. Zadania poradnictwa.

1. Nauka metod naturalnego planowania rodziny – narzeczeni

Nauczanie konkretnej metody wybranej przez narzeczonych

1. Pomoc rodzinie w zachowaniu i rozwoju więzi emocjonalnych indywidualnych lub rodzinnych

2. Pomoc w wypełnianiu funkcji rodzinnych

3. Profilaktyka informacja, zachęta

4. Pomoc małżonkom w podejmowaniu zadań odpowiedzialnego rodzicielstwa

5. Pomoc w sytuacjach kryzysu rodzinnego i małżeńskiego

6. Problemy wychowawcze – pomoc w rozwiązywaniu

7. Problemy osobiste, niekoniecznie związane z małżeństwem, wychowaniem, rodziną

ŁATWIEJ JEST ZAPOBIEC PROBLEMOWI NIŻ PÓŹNIEJ GO ROZWIĄZAĆ!!!

1. Postawa doradcy E. Sujak.

• To nie to samo, co kompetencje (kwalifikacje, wiedza)

• Postawa:

• Zdolność kontaktu

• Komunikacja

• Indywidualizacja kontaktu

• To coś więcej niż wiedza

• Kluczowa rola w pracy

• Wychwytywanie szczegółów rozmowy „czytanie między wierszami”

• Właściwe odczytanie problemu

1. Postawa oceniająca:

• Od razu pokazuje, że potrafi ocenić dany problem na podstawie wypowiedzi petenta

• Sugeruje petentowi rozwiązanie

• Czasem zmierza do narzucania petentowi rozwiązania

• Może czasem działać subiektywnie

1. Postawa interpretująca:

• Dążenie do otrzymania całości odpowiedzi petenta

• Podpowiadanie rozwiązania

• Często sugerowanie, że doradca wie lepiej narzuca rozwiązanie

1. Postawa podtrzymująca:

• Reakcja, jako dobry samarytanin

• Nazbyt uspokaja petenta

• Niebezpieczna prowadzi do zminimalizowania problemu

• Trzeba spojrzeć z punktu widzenia petenta w każdej postawie

1. Postawa sądująca:

• Doradca chce dowiedzieć się więcej:

• Czy to, co powiedział petent jest wszystko istotne

• Pytania pomocnicze poznanie okoliczności zaistniałej sytuacji

• Niebezpieczeństwo stworzenia sytuacji, w której doradca ingeruje w sumienie petenta

• Wielka roztropność

• Podejście otwartości i respektu

1. Postawa rozumiejąca:

• Czy petent zrozumiał doradcę

• Czy przekonuję go

• Obiektywne podejście do problemu

• Wzajemne zrozumienie

• Rozeznanie reakcji petenta

• Każda z postaw powinna być użyta w doradztwie.

• Umiejętność zachowania tajemnicy DYSKRECJA:

• Doradca zobowiązany do dyskrecji

1. Przedmiot koncentracji doradcy.

1. Na problemie:

• Przedmiot problem petenta

• Często narzuca petent

• Często pomija się człowieka

1. Na osobie:

• Centrum to osoba petenta

• Może pominąć istotę problemu, bo zasugeruje się emocjami, reakcjami petenta

• Musi być 1 i 2 wymiar koncentracji

• Konkretna osoba z konkretnym problemem patrzenie, jako całość

• W kontekście osoby osądzanie czynu

1. Cechy postaw doradcy.

1. Wczuwająca się:

Wsłuchanie się w petenta (reakcje, co mówi)

Odejście od własnego osądu (może być subiektywny)

Doradca nie może przypisywać do problemu własnej miary

1. Umiejętność słuchania:

   • Aktywne słuchanie podstawą rozmowy, lepsze zrozumienie petenta

   • „czytanie między wierszami”

   • Zasady:

1. Słuchać to nie znaczy jeszcze zrozumieć

2. Zrozumienie nie oznacza jeszcze porozumienia

1. Wypowiedź zwrotna:

• To, co sam zrozumiał – doradca

• Odnieść to do problemu petenta

• By petent odczuł, że go rozumiemy

1. Szczerość:

• Dialog to nie tylko technika, ale autentyczne uczucie i szukanie drogi pomocy

• Czasem trzeba powiedzieć przykrą prawdę

• Domaga się prawdy

• Ma pomóc w rozwiązaniu problemu

• Zasady:

1. Nie wszystko, co stanowi prawdę musi być wypowiedziane, ale to, co zostanie wypowiedziane musi być prawdziwe

2. Szczerość bez uznania za wartość i bez szacunku (osoby) jest destrukcyjna

12.03.2013

1. Porada.

• To nie tylko szukanie rady

• W poradnictwie to rzeczywistość tu i teraz

• Po poradę przychodzą konkretne osoby z konkretnymi problemami

• Pomoc, jaką oczekuje petent, a doradca okazuje

• Pomoc w rozwiązaniu problemu

• Spotkanie interpersonalne (relacja interpersonalna)

• To, jaką udzieli się poradę wymaga wielu zmian w życiu małżonków

• By odniosła skutek wymaga zmiany myślenia

• Istotna jest rola doradcy:

Rolą doradcy jest skupienie się na osobach, a później na problemach – wnikać w istotę ich problemów

Najważniejsze jest pierwsze wrażenie

• Szukanie porady może być próbą ucieczki od odpowiedzialności (petent – zrzuca ciężar na barki doradcy; ktoś za mnie problem rozwiąże, bo ja nie potrafię; petent w pozycji małego dziecka)

• Trzeba pamiętać, że doradca tylko radzi, petenci muszą podjąć trudy rozwiązania problemu.

• Konkretne rady mają wyprowadzić z nieświadomości, a nie utwierdzać ją w petencie

• Petenci – najczęściej oskarżają drugą stronę (agresywne oskarżenie)

• Doradca:

• Musi wysłuchać agresywnego oskarżenia

• Musi wysłuchać obie strony, by nabrać obiektywnego oglądu na zaistniałą sytuację

• Powinien tonować negatywne emocje „Czy naprawdę nie ma nic dobrego?”/”Czy miała coś dobrego?”/”Czemu wzieliście ślub?”

• Pomoc w wyszukaniu pozytywnych stron w drugiej osobie

• Nie oskarża

• Jest jak bufor napięciowy – skłania do wzajemnego słuchania się stron

Proces:

• Wymiar czasowy

• Winien dokonywać się w świadomości człowieka (myślenie, postępowanie)

• Pierwsza porada winna być zmianą świadomości – początek procesu doradczego

• Petent musi poznać doradcę , zaakceptować go, zaufać mu, ale to domaga się wzajemności, doradca musi pokazać, że akceptuje petenta z jego problemami – domaga się wzajemnej akceptacji

Etapy porady:

1. Spotkanie

2. Powierzenie doradcy własnego ciężaru:

• Sam fakt wypowiedzenia się jest już pomocą

• Umiejętne słuchanie doradcy

• Nie okazywanie zniecierpliwienia

• Pewne catarsis petenta

• Wsłuchanie się doradcy

• Czasem okazywanie współczucia

• Przeformułowywanie słów petenta przez doradcę

• Obiektywne spojrzenie

• Rozeznanie sytuacji petenta (szersze aspekty – ułatwia rozwiązanie)

1. Podjęcie próby rozszyfrowania konfliktu – diagnoza:

• Moment diagnozy po wysłuchaniu petenta

• Tak jak u lekarza

• Próbuje petentowi powiedzieć na czym polega problem

• Od diagnozy zaczyna się skuteczne rozwiązywanie problemu

• Nie działać na zasadzie prób i błędów

1. Rozważanie możliwości:

• Wybór środków i możliwości postępowania

• Podsuwa możliwości

• Wyznaczenie konkretnych sposobów działania (okres, czas)

• Wykluczyć błędy

• Doradca podpowiada jaką drogą powinien iść petent

• Wskazanie sposobów realizacji

• Czasem nauczenie radzenia sobie w danej sytuacji

• Zalecane środki muszą być realne dla możliwości petenta

1. Relacja z przebiegu wydarzeń z podjętych zmian:

• Działania podejmowane przez doradcę i petenta

• Pod kontrolą doradcy

• Wzajemna wymiana doświadczeń

• Gdy działanie nieskuteczne, wspólne zastanowienie się nad innymi możliwościami

• Przyznanie się doradcy do złego rozwiązania

• Pokora doradcy

• Otwartość na nowe możliwości działania

1. Możliwości poradnictwa.

Cele porady:

1. Doprowadzenie do szukania drogi rozwiązania przez małżonków (wspólnie), by zaczeli rozmawiać

Pomoc w wyzbywaniu się negatywnych uczuć, ze stereotypowych reakcji, zachowań

1. Zachowanie postronności przez doradcę – nie angażowanie się; obiektywizm)

2. Nie narzucać gotowych rozwiązań; nie osądzać

3. Stopniowe niwelowanie elementów ucieczki i unikania rozmów (przybliżanie petentów do siebie by wspólnie działali)