Jednostka 3, „Wiedza w świecie społecznym”
UKRYTA TEORIA OSOBOWOŚCI (UTO)- schematy, które ludzie stosują by pogrupować różne rodzaje cech osobowości, np. wielu ludzi jest przekonanych, że jeśli ktoś jest uprzejmy to również jest hojny
teorie te składają się z naszych własnych przekonań o zasadach współwystępowania cech osobowości
zawierają komponent kulturowy- w danej społeczności większość jej członków podziela UTO
język, którym ludzie mówią, wpływa na sposób, w jaki myślą o świecie kultura, język kształtują nasze wyobrażenie o innych
UTO mogą być indiosynkratyczne czyli ty, np. uważasz że kobieta, która jest piękna jest również miła, natomiast twój przyjaciel ma inne doświadczenie
występuje tendencja do wypełniania luk, czyli przekonanie, że informacja, która pasuje do schematu została odebrana, mimo iż w rzeczywistości jej nie było
TEORIA ATRYBUCJI- ( F. Heider)
określenie sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają przyczyny swego zachowania oraz zachowania innych ludzi
Atrybucja Wewnętrzna- wnioskowanie, że jakaś osoba zachowała
się w określony sposób ze względu na swe właściwości postawy,
charakter, osobowość
Atrybucja Zewnętrzna- wnioskowanie, ze jakaś osoba zachowała
się w określony sposób ze względu na właściwości sytuacji, w
której się znalazła. Zakłada się, że w tej sytuacji większość ludzi
reagowałaby w ten sam sposób.
TEORIA WNIOSKOWANIA Z CZYNNIKÓW TOWARZYSZĄCYCH (Jones i Davis)
Dokonujemy wewnętrznych atrybucji dotyczących osoby, gdy:
istnieje niewiele nietożsamych konsekwencji jej zachowania
zachowanie jest nieoczekiwane
Podstawowy błąd atrybucji: (Ross)
Tendencja do przeceniania czynników wewnętrznych przynależnych do dyspozycji, a niedoceniania roli sytuacji.
Jesteśmy mocno nastawieni na dostrzeganie związku między działaniem ludzi, a tym, co naprawdę myślą lub czują nawet gdy zachowanie zostało zdeterminowane przez sytuację (reklamy, filmy).
Obserwator- człowiek wyjaśniający czyjeś zachowania jako wywodzące się z cech i postaw obserwowanej osoby
Aktor- wyjaśnia swoje zachowanie poprzez wpływy czynników zewnętrznych, sytuacyjnych
Gdy zagrożona jest samoocena ludzie dokują atrybucji w służbie ego:
sukcesy przypisujemy czynnikom wewnętrznym
porażki przypisujemy czynnikom zewnętrznym
Rola rezultatów nietożsamych:
Dokonujemy porównania rezultatu, który uzyskaliśmy, zachowując się tak jak postąpiliśmy, z tym, co moglibyśmy zyskać działaniem alternatywnym (porównujemy skutki odmiennych rozwiązań)
Oczekiwanie oparte na teorii:
Odnoszą się do oczekiwań wobec ludzi, formułowanych na podstawie ich przynależności do danej grupy.
Oczekiwanie oparte na obiekcie:
Odnoszą się do zachowań, jakich spodziewasz się po danej osobie, znając jej działania w przeszłości.
MODEL WSPÓŁZMIENNOŚCI KELLEYA: (sześcian atrybucyjny)
Zgodność informacji- w jakim stopniu inni ludzie zachowują się wobec tych samych bodźców tak samo jak „aktor'
Wybiórczość informacji- do jakiego stopnia dany aktor zachowuje się w ten sam sposób wobec różnych bodźców
Spójność informacji- do jakiego stopnia dane zachowanie aktora wobec określonego bodźca jest takie samo mimo upływu czasu
Atrybucje Obronne- wyjaśnienie zachowania, które pozwalają tłumić
świadomość tego, że jesteśmy śmiertelni i podatni na zranienia
Nierealistyczny Optymizm- forma obronnej atrybucji; przeświadczenie,
że:
rzeczy dobre przydarzają się raczej nam
złe spotykają raczej innych niż nas
Wiara w sprawiedliwy świat
- forma obronnej atrybucji
zło dotyka złych ludzi
dobro spotyka dobrych