ZUŻYCIE ŚRODKÓW TRWAŁYCH
Środki trwałe , ( wyjąwszy grunty ) z upływem czasu zużywają się , a równowartość „ usług świadczonych przez nie „ stanowi koszt działalności operacyjnej .Stopniowe zużywanie się środków trwałych wymaga uwzględnienia w ewidencji ich zużycia ( umorzenia ) , jako korekty utraconej wartości początkowej .
W tym celu dokonywane są odpisy amortyzacyjne ( odpisy umorzeniowe ) , korygujące wartość nabycia ( początkową ) środków trwałych .
Amortyzacja to wyrażone w pieniądzu fizyczne zużycie środków trwałych na skutek ich użytkowania ( eksploatacji ) i stanowi koszt działalności podmiotu gospodarczego.
Umorzenie to okresowe zmniejszenie / korygowanie / wartości początkowej środków trwałych na skutek ich zużycia przez cały czas ich posiadania .
Amortyzację i umorzenie środków trwałych oblicza się w planie amortyzacji , który określa stawki i kwoty rocznych odpisów amortyzacyjnych poszczególnych środków trwałych
Wysokość zużycia środka trwałego w wyrażeniu pieniężnym , zależy przede wszystkim od dwóch podstawowych czynników :
a/ wartości środka trwałego , przyjętej za punkt wyjścia obliczeń zużycia ,
b/ przewidywanego okresu użytkowania środka trwałego i rozłożenia zużycia w czasie .
Metody obliczania zużycia , z punktu widzenia rozkładania w czasie odpisów od wartości środków trwałych , dzielimy na :
I / metody amortyzacji równomiernej ; metoda liniowa
II / metody amortyzacji nierównomiernej ; degresywna , progresywna , naturalna
Przy stosowaniu metody amortyzacji równomiernej / liniowej / przyjmuje się umowne założenie , że środki trwałe zużywają się jednakowo w każdej jednostce czasu , bez względu na to , czy i w jaki stopniu są one wykorzystywane w procesie produkcji lub wymiany , czy też są nieczynne .
W metodzie degresywnej odpisów amortyzacyjnych przyjmuje się założenie , że w miarę upływu czasu wydajność środków trwałych stopniowa się zmniejsza , a jednocześnie rosną koszty ich eksploatacji . W celu zapewnienia równomiernego rozkładu kosztów całym okresie użytkowania , zwiększające się koszty eksploatacji neutralizuje się niższą kwotą odpisów amortyzacyjnych .
Metoda progresywnych odpisów amortyzacyjnych opiera się na założeniu , że starzenie się środków trwałych wymaga przeprowadzenia większej liczby remontów . W związku z tym występuje potrzeba stosowania coraz wyższych odpisów amortyzacyjnych , stanowiących odpowiednik zużycia środków trwałych oraz wykonywanych remontów .
W metodzie naturalnej odpisów amortyzacyjnych przyjmuje się założenie , że zużycie środków trwałych jest jednakowe na jednostkę pracy , np. na godzinę pracy maszyny , na 1 t/km przebiegu samochodu , na 1 tonę wydobytej kopaliny , na 1 sztukę wyrobu .Dla ustalenia stawki amortyzacyjnej środka trwałego dzieli się przez przewidywaną liczbę jednostek pracy , jaką ma wykonać środek trwały w całym okresie jego eksploatacji .
Planowe odpisy amortyzacyjne , a więc związane z normalną eksploatacją , zalicza się zawsze w koszty zwykłej działalności operacyjnej .
Odpisy aktualizujące wartość środka trwałego są dokonywane w przypadku nieplanowanego trwałego zmniejszenia gospodarczej przydatności środka trwałego , a także w przypadku przeznaczenia go do wycofywania (sprzedaży , likwidacji) , w ich wyniku wartość księgowa netto obiektu ulega zmniejszeniu .