13. Reformacja a emancypacja języków narodowych w Europie XVI wieku. Wskaż związki.

Reformacja-ruch religijny w Europie w XVI wieku o podłożu społeczno-politycznym zapoczątkowany przez Marcina Lutra, dążący do wprowadzenia reform w Kościele katolickim w zakresie doktryny, kultu, organizacji i obyczajów, doprowadził do ponownego rozłamu chrześcijaństwie i utworzenie nowych wyznań zwanych protestantami.

Emancypacja- uwolnienie się od zależności, podwładności, ucisku, przesądów itp.

Zasługi reformacji dla rozwoju języka polskiego i w ogóle języków narodowych są niewątpliwe. Dokonany przez Lutra przekład Pisma Świętego na język niemiecki właściwie rozstrzygną, który z dialektów niemieckich stanie się podstawą dla języka ogólno niemieckiego. O tym, że języki narodowe stały się przedmiotem troski ruchów reformacyjnych, zdecydowały zarówno anty rzymskie założenia tych ruchów, odpowiadające suwerennym dążeniom poszczególnych narodowości, jak i względy taktyczno programowe: z nowym słowem z nową nauką trzeba było dotrzeć do jak najszerszych mas. Wystąpienie Lutra obudziło żywy oddźwięk w całej Europie. Odpowiadało dążeniom wielu państw i narodów do niezależności od Stolicy Apostolskiej i budziło nadzieje mas chłopskich.

17 Literatura arkadyjska-scharakteryzuj.

Arkadia kraina na Półwyspie Peloponeskim w pd. Grecji, w której znajdowały się rozległe pastwiska i piękne lasy; kraina wszelkiej szczęśliwości.

W XVI wieku pojawia się powieść arkadyjska i dramat arkadyjski. Literatura arkadyjska trwała do schyłku XVIII wieku. Arkadyjaska poezja-jedna z odmian pastoralnej literatury, poezja przedstawiająca Arkadię jako wyidealizowaną krainę spokoju, ładu i wiecznej wiosny, zamieszkałą przez prostych pasterzy żyjących w pełnej harmonii z naturą. Poetycki obraz tej krainy pojawił się po raz pierwszy w IV eklodze Wergiliusza, wzorowanej na bukolicznych utworach Teokryta. Świat Arkadii jest jednym z przejawów manifestującej się różnorodnie w literaturze europejskiej ucieczki od konfliktów, jakie stwarzają rozwój cywilizacji, jest wyrazem tęsknoty za ładem i harmonią opartą na prawach natury. Arkadia staje się krainą świeckiego raju. Arkadia jest miejscem, w którym człowiek jest wolny. Jest tam śmierć, ale nie ma cierpienia, jest miłość, ale bez jej konsekwencji. Pieśń pasterska była manifestacją stanów emocjonalnych i sposobem opanowania dolegliwości dręczących człowieka. Poetycka kraina była więc także Arkadią sztuki, której przypisana została ogromna rola w osiąganiu ideału ludzkiej egzystencji. Wergiliuszowski mit arkadyjski zrobił wielką karierę w sztuce europejskiej i stanowił osnowę wielu utworów lit. Zarówno w okresie antyku jak i renesansu. Idealną krainę i szczęśliwych pasterzy przedstawiali zwłaszcza liczni autorzy sielanek; znalazła ona także odzwierciedlenie w wielu romansach pasterskich, z których najsłynniejsze mają w tytule nazwę Arkadia(np. J. Sannazzaro, Arkadia 1504). Motywy arkadyjskie występują także w dramatach pasterskich, np. Tassa Aminta (1573).

Literatura arkadyjska była tworzona dla arystokracji i przez arystokrację. Jej styczność ze wsią była niewielka.

Powieść pastoralna (arkadyjska)-czołowe dzieło portugalska Diana J. de Montemayora 1559,

Dramat arkadyjski Pastor Fido, G.B. Guariniego, Tasso Aminta

13

---