UBEZPIECZENIA 03.11.2012

Stosunek Ubezpieczenia

• Stosunek prawny wiążący ubezpieczyciela z ubezpieczającym lub ubezpieczonym, na podstawie którego ubezpieczyciel jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania lub innego świadczenia w razie nastąpienia określonego zdarzenia losowego, a ubezpieczający zobowiązany jest do przestrzegania ustalonych warunków ubezpieczenia oraz opłacania określonej składki ubezpieczeniowej.

• stosunek ex contractu lub stosunek ex lege,

• ma zawsze charakter cywilnoprawny,

• podmioty (strony ubezpieczenia):

- w stosunku ex contractu - ubezpieczyciel i ubezpieczający

- w stosunku ex lege - ubezpieczyciel i ubezpieczony,

• ubezpieczający i ubezpieczony ( 1 lub 2 osoby), ponadto może też być określony uprawniony (uposażony)

Umowa ubezpieczenia

• umowa zawierana między ubezpieczycielem a ubezpieczającym, w której ubezpieczyciel zobowiązuje się do wypłaty określonego odszkodowania lub świadczenia w razie wystąpienia zdarzenia losowego

• cecha szczególna - losowość,

• umowa ubezpieczenia określa: ubezpieczyciela, ubezpieczającego, ubezpieczonego i uposażonego,

• główne elementy umowy ubezpieczenia - przedmiot ubezpieczenia, niebezpieczeństwa objęte ochroną ubezpieczeniową, ogólne i dodatkowe warunki ubezpieczenia, obowiązki ubezpieczającego, czas trwania ubezpieczenia.

Przedmiot ubezpieczenia

• w ubezpieczeniach majątkowych - każda wartość majątkowa - rzeczy i inne dobra majątkowe,

• w ubezpieczeniach osobowych - życie, zdrowie i zdolność do pracy osoby ubezpieczonej,

• ubezpieczenia majątkowe - indywidualne i zbiorowe,

• ubezpieczenia osobowe - indywidualne i grupowe

Niebezpieczeństwa objęte ochroną ubezpieczeniową

• umowa ubezpieczenia wymienia konkretne niebezpieczeństwa (rodzaje ryzyka) objęte ochroną ubezpieczeniową,

• ponadto umowa określa też najczęściej niebezpieczeństwa wyłączone z zakresu ochrony ubezpieczeniowej,

• ryzyko ubezpieczeniowe - zespół obiektów lub osób objętych ubezpieczeniem, które wskutek jednego wypadku mogą ulec zniszczeniu lub uszkodzeniu,

• wypadek ubezpieczeniowy - wypadek losowy objęty ochroną ubezpieczeniową, który jeśli nastąpi, to ubezpieczyciel zobowiązany jest wypłacić odszkodowanie lub świadczenie.

Ogólne warunki ubezpieczenia (OWU) określają:

• przedmiot ubezpieczenia,

• zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń,

• występowanie i rodzaje ograniczeń odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń,

• sposób zawarcia umowy ubezpieczenia,

• rozpoczęcie i zakończenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń,

• rodzaje świadczeń i sposób ustalania sumy ubezpieczenia,

• sposób ustalania składki ubezpieczeniowej i termin jej zapłaty,

• obowiązki ubezpieczającego w czasie trwania umowy oraz w razie wystąpienia wypadku ubezpieczeniowego,

• termin wypłaty ustalonego odszkodowania lub świadczenia,

• okoliczności i termin ewentualnej odmowy uznania roszczenia ubezpieczającego.

Obowiązki ubezpieczającego:

• najważniejszy ! - terminowe opłacanie składki ubezpieczeniowej,

• obowiązki istniejące przed zawarciem umowy ubezpieczenia - udzielenie dokładnych i prawdziwych informacji pozwalających na wszechstronną ocenę ryzyka ubezpieczeniowego,

• obowiązki istniejące w okresie trwania umowy ubezpieczenia, a przed nastąpieniem wypadku ubezpieczeniowego,

• obowiązki powstające z chwilą nastąpienia wypadku ubezpieczeniowego.

Czas trwania ubezpieczenia:

• ubezpieczenia krótkoterminowe, roczne, długoterminowe i bezterminowe,

• okres karencji - od momentu powstania stosunku ubezpieczenia do chwili rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń,

• wygaśnięcie umowy ubezpieczenia,

• klauzula prolongacyjna

Ustalanie odszkodowań i świadczeń - podstawowe pojęcia

Wartość ubezpieczenia - pojęcie stosowane w ubezpieczeniach osobowych, zwłaszcza w ubezpieczeniach na życie; wartość zdyskontowanego świadczenia płatnego w przyszłości obliczona na początku okresu ubezpieczenia.

Wartość ubezpieczeniowa - pojęcie stosowane w ubezpieczeniach majątkowych; wartość ubezpieczonego majątku określona na podstawie cen nabycia w danym momencie z uwzględnieniem aktualnego zużycia.

Suma ubezpieczenia - kwota pieniężna określona w umowie ubezpieczenia oznaczająca górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela.

Roszczenie ubezpieczeniowe - zgłoszenie przez ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uposażonego żądania w sprawie wypłaty odszkodowania lub świadczenia w wyniku powstałego wypadku ubezpieczeniowego.

Świadczenie ubezpieczeniowe - suma pieniężna, którą ubezpieczyciel jest zobowiązany wypłacić ubezpieczonemu lub uposażonemu z tytułu ubezpieczenia osobowego.

Odszkodowanie ubezpieczeniowe - suma pieniężna, którą ubezpieczyciel jest zobowiązany wypłacić ubezpieczającemu, ubezpieczonemu lub w niektórych przypadkach uposażonemu w razie powstania określonej szkody losowej w ubezpieczonym majątku.

U - suma ubezpieczenia,

W - wartość ubezpieczeniowa,

Z - wysokość szkody,

Q - odszkodowanie.

• Jeżeli U ÷ W < 1, suma ubezpieczenia jest mniejsza od wartości ubezpieczeniowej w momencie powstania szkody, to mamy niedoubezpieczenie.

Q ÷ Z = U ÷ W, czyli Q = U ÷ W x Z

Przykład:

Samochód o wartości 50 000 PLN został ubezpieczony na sumę 30 000 PLN. Wysokość szkody oszacowano na 10 000 PLN. Oblicz wysokość odszkodowania.

Q = U ÷ W x Z

Q = 30 000 ÷ 50 000 x 10 000 = 6 000

• Jeżeli U = W, to jest to ubezpieczenie w pełnej wartości,

• Jeżeli U > W, to mamy do czynienia z tzw. nadubezpieczeniem.

W obu sytuacjach odszkodowanie jest równe wysokości szkody:

Q = Z

Inne zmniejszenia wysokości odszkodowania:

• Udział własny ubezpieczającego - polegający na tym, że ubezpieczyciel zobowiązuje się do pokrycia tylko części rzeczywistej szkody obliczonej zgodnie z warunkami ubezpieczenia, reszta stanowi udział własny ubezpieczającego - wyrażony procentowo lub kwotowo.

Składki od udziału własnego ubezpieczający nie płaci, czyli składkę oblicza się od skorygowanej sumy ubezpieczenia pomniejszonej o udział własny.

• Franszyza integralna - polega na tym, że ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody, których wysokość nie osiąga z góry określonej kwoty lub określonego procentu sumy ubezpieczenia,

• Franszyza redukcyjna - odszkodowanie zawsze ulega zmniejszeniu o określoną kwotę lub procent.

Składka, jak również suma ubezpieczenia nie ulegają zmniejszeniu z powodu zastosowania franszyzy.

---