Pruski zabór, ziemie polskie włączone do Prus w okresie rozbiorów Polski (1772-1795). W I rozbiorze (1772) przyznano Prusom Warmię oraz województwa: pomorskie, malborskie i chełmińskie (bez Gdańska i Torunia) oraz pas ziem nad Notecią i Gopłem - razem 36 tys. km2.
W II rozbiorze (1793) Prusy zajęły: Gdańsk, Toruń, województwo poznańskie, gnieźnieńskie, kaliskie, sieradzkie, łęczyckie, brzesko-kujawskie, płockie, ziemie dobrzyńską, część województwa rawskiego i skrawek inowrocławskiego - razem 58 tys. km2.
W III rozbiorze (1795) zajęły: skrawek Żmudzi, część województwa podlaskiego, większość inowrocławskiego (z Warszawą), resztę rawskiego i skrawek krakowskiego - razem 55 tys. km2. Ogółem zabór pruski objął 20% obszaru Polski i 23% jej ludności.
Z ziem z I zaboru pruskiego utworzono prowincję Prusy Zachodnie (bez Warmii, włączonej do Prus Wschodnich), z ziem II i częściowo III zaboru pruskiego powstały Prusy Południowe, a z ziem III zaboru pruskiego Prusy Nowowschodnie.
W 1807 na mocy traktatu w Tylży ziemie II i III zaboru (bez Gdańska i przekazanego Rosji obwodu białostockiego) oraz część ziem I zaboru weszły w skład Księstwa Warszawskiego. W 1815 kongres wiedeński przyznał Prusom zachodnią część Księstwa Warszawskiego (województwo poznańskie i bydgoskie).
Większość ziem zaboru pruskiego wróciła do Polski na mocy traktatu wersalskiego w 1919, reszta natomiast po II wojnie światowej.
Galicja, historyczna nazwa ziem Rzeczypospolitej Polskiej, anektowanych przez Austrię w wyniku I i III rozbioru Polski(1772,1795).
Oficjalna nazwa Królestwo Galicji i Lodomerii nawiązywała do jednego z tytułów królów węgierskich: “rex Galiciae et Lodomeriae” tj. “król Halicza i Włodzimierza”, co miało uzasadniać moralne prawo do zaboru tych ziem przez Austrię. W skład Galicji weszły województwa ruskie wraz z Podolem, bełzkie, sandomierskie, lubelskie wraz z częścią Mazowsza i Podlasiem, krakowskie bez Krakowa, z którego wraz z okręgiem utworzono Rzeczpospolitą Krakowską (wolne miasto Kraków). Ponadto w Galicji znalazły się Spisz, Orawa i Sądecczyzna, zajęte przez Habsburgów w latach 1769-1770.
W wyniku wojny polsko-austriackiej (1809) lubelskie, kieleckie i Podlasie włączono do Księstwa Warszawskiego, ziemie te po kongresie wiedeńskim (1815) weszły w skład Królestwa Polskiego. Po powstaniu krakowskim także Wolne Miasto Kraków, pozostające dotychczas pod kontrolą Austrii, Rosji i Prus znalazło się w granicach Galicji. Po tych zmianach terytorialnych obszar Galicji obejmował 78,5 tys. km2, a liczba ludności wynosiła 4,5 mln (1820).
Galicja Wschodnia
Od 1815 tereny położone na wschód od Sanu nazywano Galicją Wschodnią, a na zachód od tej rzeki Galicją Zachodnią. Podział wynikał z przewagi ludności ukraińskiej lub polskiej. Galicja była jednym z krajów Austrii. Siedzibą władz krajowych był Lwów. Galicją zarządzał w imieniu cesarza gubernator do 1848, naczelnik kraju do 1850, namiestnik do 1918. Galicja była centralistycznie zarządzana przez Wiedeń do 1860, obowiązywało wówczas prawodawstwo austriackie. Językiem urzędowym był niemiecki, większość stanowisk administracyjnych obsadzano przez Austriaków, którzy dążyli do germanizacji ludności.
Autonomia galicyjska
Dopiero po 1860 powstały możliwości walki o autonomię Galicji w ramach monarchii austro-węgierskiej (Austro-Węgry), bowiem po dwóch przegranych przez Austrię wojnach, w 1859 z Francją i Piemontem oraz w 1866 z Prusami, ożywiły się znacznie tendencje separatystyczne poszczególnych narodów, a wiedeńskie koła rządzące coraz bardziej zaczęły się skłaniać ku federalizmowi w obawie przed całkowitym rozpadem monarchii. W 1861 wprowadzono dla Galicji statut krajowy, określający kompetencje sejmu krajowego oraz ordynację wyborczą, preferującą bogate ziemiaństwo, które było wówczas warstwą lojalną w stosunku do cesarza.
Dopiero z chwilą mianowania A. Gołuchowskiego na stanowisko namiestnika Galicji (1866) zaczęły powstawać w pełni autonomiczne: sejm Krajowy, Wydział Krajowy, Rada Szkolna Krajowa, które posiadały uprawnienia w zakresie gospodarki, oświaty i kultury. Od 1867 język polski stał się językiem urzędowym, również w języku polskim zaczęto prowadzić wykłady na Uniwersytecie Jagiellońskim i Politechnice Lwowskiej, utworzono Akademię Umiejętności (1872), która stała się ważnym ośrodkiem polskiego życia naukowego.
Galicja była krajem rolniczym, o dużej gęstości zaludnienia. Istniał tu tylko przemysł przetwórstwa rolno-spożywczego (browary, gorzelnie, młyny, tartaki) oraz niewielkie ośrodki wydobycia ropy naftowej: Drohobycz i Borysław, kopalnictwa soli: Bochnia i Wieliczka i węgla w rejonie krakowsko-chrzanowskim. Ludność ratowała się przed głodem czasową lub stałą emigracją. Dopiero pod koniec XIX w. nastąpił znaczny wzrost wydajności w rolnictwie, podwoiło się wydobycie węgla, kilkakrotnie wzrosło wydobycie ropy naftowej. Dla popierania życia gospodarczego powstawały w całej Galicji Kasy Zaliczkowe, na wsi Spółki Oszczędności i Pożyczek, zwane Kasami Stefczyka. W 1896 powstał Komitet Krajowy do Spraw Przemysłu.
Uzyskanie autonomii przez Galicję pozwoliło także na rozwój życia narodowego oraz na w miarę nieskrępowaną działalność polskich organizacji niepodległościowych: Związku Strzeleckiego, Drużyn Bartoszowych, Sokoła, na bazie których powstały Legiony Piłsudskiego (Legiony Polskie). Galicja przestała istnieć po upadku Austro-Węgier. Władzę w Krakowie 30 października 1918, a następnie w całej Galicji Zachodniej przejęła Polska Komisja Likwidacyjna, o Galicję Wschodnią Polacy toczyli walki z Ukraińcami. 23 marca 1923 Rada Ambasadorów przyznała Galicję Polsce.