chiny
Od dłuższego czasu wszyscy możemy być świadkami niezwykłych przemian zachodzących na naszych oczach. Chiny, które jeszcze trzydzieści lat temu nie miały wielkiego znaczenia w światowej gospodarce, szybko obecnie zyskują na znaczeniu. Gwałtowna modernizacja i szybki rozwój Państwa Środka trwa już dwie dekady i nic nie wskazuje na to, że proces ten zostanie zastopowany. Długofalowe prognozy gospodarcze dla Chin są bardzo korzystne, a problemem tego kraju może paradoksalnie okazać się zbyt szybki wzrost (przynajmniej w krótkim okresie). Niemniej przy utrzymaniu obecnych wskaźników makroekonomicznych Chiny w ciągu dwudziestu pięciu lat staną się drugą gospodarką świata, dystansując Japonię, a w dłuższej perspektywie mogą zagrozić nawet pozycji USA.
Niekwestionowany sukces gospodarczy Chin niesie za sobą szereg następstw i wywiera wpływ na bardzo wiele krajów regionu i świata. Jednak prawdziwe zmiany nastąpią w XXI wieku. Perspektywy Chin i wpływy gospodarcze muszą przełożyć się na wzrost znaczenia tego kraju także na arenie międzynarodowej. Choćby z tego powodu warto przyjrzeć się Chinom bliżej.
Na pierwszy rzut oka możemy zauważyć, iż nawet w nieodległej przeszłości zachodziły już podobne zjawiska. Szybki rozwój Japonii, zapoczątkowany w latach pięćdziesiątych i kontynuowany nieprzerwanie w trzech kolejnych dekadach, może nam dziś dać pewne wyobrażenie na to, co mogą przynieść Chinom nadchodzące lata. Już dziś są piątą gospodarką świata i cały czas zmniejsza dystans do czołówki. Sprzyja temu wejście Chin do Światowej Organizacji Handlu (WTO), które nastąpiło w listopadzie 2001 roku i pociągnęło wzrost wymiany handlowej z zagranicą. W samym 2003 roku wartość wymiany wzrosła o 37% do 851 miliardów dolarów, przy nadwyżce eksportu nad importem wynoszącym przeszło 25 miliardów dolarów. Nadwyżka handlowa Chin ze Stanami Zjednoczonymi i Europą od lat systematycznie rośnie, przy czym niski kurs chińskiej waluty nie wyczerpuje problemu, choć z pewnością jest jedną z przyczyn wyższej konkurencyjności Chińskich eksporterów. Cenowo chińskie produkty wygrywają dziś na światowych rynkach, a w ostatnich latach jakością przestały odbiegać od produktów z innych krajów. Dziś Chiny zwane są "fabryką świata", dla przykładu warto wiedzieć, że niemal 80% zabawek produkowanych jest właśnie w Chinach, lecz także w innych dziedzinach plasują się w czołówce. Są dziś trzecim co do wielkości producentem komputerów osobistych i dziś nie tylko konkurują cenowo, ale także jakościowo. Chińscy pracownicy są wydajni i tani, a podaż siły roboczej jest niemal nieograniczona. Co więcej, zagraniczne inwestycje największych światowych firm i koncernów dają wzorce, z których mogą czerpać rodzimi przedsiębiorcy. Kto wie, czy nie ważniejszy od kapitału płynącego dziś do Chin szerokim strumieniem nie jest ważniejszy "know how"- wiedza jak wydajnie produkować produkty wysokiej jakości. Na naszych oczach Chiny przestają być jedynie podwykonawcą dla koncernów o zasięgu globalnym. Kształtują się nowe chińskie marki które samodzielnie są w stanie konkurować na światowych rynkach.
Podobne procesy zachodziły w Korei Południowej i Japonii, jednak znaczenie gospodarki Chin będzie wielokrotnie większe. Rezerwy tego kraju są olbrzymie, nawet jeśli bierzemy pod uwagę tylko zasoby ludzkie. Chiny to rynek 1,4 miliarda konsumentów. Trudno to sobie wyobrazić, a w 2010 roku mają dodatkowo zniknąć cła między Chinami a strefą ASEAN. Powstanie wtedy największa strefa wolnego handlu na świecie, obejmująca swym zasięgiem ponad 2 miliardy ludzi{m. in. Chiny, Malezja , Indonezja, Wietnam, czy Singapur).Tak ogromny rynek będzie w jeszcze większym stopniu przejmował zagraniczne inwestycje. Strefa wolnego handlu zwiększy także wymianę między krajami Azji Południowo- Wschodniej, a to jest jednym z motorów wzrostu gospodarczego.
Chiny mogą z optymizmem patrzeć w przyszłość. Gospodarka Chin, w przeciwieństwie do gospodarek swoich sąsiadów, oparła się kryzysowi azjatyckiemu. Także epidemia SARS nie spowodowała tak wielkich strat, jakich początkowo się spodziewano. Korzystna jest także struktura wymiany handlowej. Coraz większą rolę w eksporcie odgrywają produkty wysoko przetworzone, zaś import do Chin to głównie surowce.
Istnieje niemniej wiele problemów które stoją przed chińskim kierownictwem. Popyt chiński związany m.in. z przygotowaniami do olimpiady w Pekinie spowodował wysoki wzrost cen surowców na całym świecie (to pokazuje, że Chiny w gospodarce już są globalnym graczem). Istnieją też obawy, dotyczące możliwości przegrzania gospodarki. Niepokoić mogą nierówności społeczne występujące zarówno między wsią i miastem, a także między wybrzeżem i nie doinwestowanym centrum kraju. Niesprawiedliwy podział środków może sprawiać kłopoty w przyszłości, lecz dziś chiński rząd niewiele robi, by rozwiązać ten problem.
Pomimo tego przyszłość Chin, nie tylko ta najbliższa, jawi się optymistycznie. Wraz z rozwojem gospodarczym będzie wzrastać dyplomatyczna siła Pekinu, już dziś mającego wielki wpływ na region. Wszystko wskazuje na to, iż w niedalekiej przyszłości Chiny zyskają status supermocarstwa. Czy będzie to wiązać się ze zmniejszeniem roli USA i Europy? Jaka będzie polityka silnych Chin wobec Tajwanu? Wydaje się, że XXI wiek może być bardzo ciekawy