Gorączka Q

Gorączka Q (pneumorikettsiosis) jest chorobą zakaźną i zaraźliwą. Zwykle przebiega w formie bezobjawowej choć u owiec i kóz może dochodzić do poronień.

Czynnikiem etiologicznym choroby jest Coxiella burnetti, zaliczana do rodziny Coxiellaceae, rząd - Legionellales. Ten wewnątrzkomórkowy patogen - Gram-ujemna pałeczka - jest oporny na warunki środowiska zewnętrznego((wysychanie, wilgoć oraz wahania temperatury), w którym może przeżywać miesiącami.

Obecność tego drobnoustroju stwierdzano u wielu gatunków z królestwa zwierząt, lecz jeśli chodzi o zwierzęta domowe to głownie podatne na infekcje przeżuwacze i zwierzęta mięsożerne.

Zarazek szerzy się wieloma drogami: alimentarną, aerogenną, przez kontakt bezpośredni oraz przez wektory – kleszcze Dermacentor andersoni lub Ixodes ricinus. U zwierząt, podobnie jak u ludzi, oprócz podanych sposobów zakażenia zarazka może mieć miejsce transmisja pionowa, matka – zarodek lub płód.

Źródłami zakażenia są: Zanieczyszczona wełna, mleko, wydzieliny i wydaliny zwierząt.

Znaczącym rezerwuarem zarazka są gryzonie, oprócz tego krowy, owce, kozy oraz zwierzęta towarzyszące człowiekowi psy i koty. Notowano są przypadki zakażeń ludzi od chorych psów i kotów.

Po dostaniu się do organizmu bakterie są fagocytowane przez komórki żerne gospodarza, głównie makrofagi. Następnie namnażają się w fagolizosomach, po czym przepełnione komórki pękają, rozsiewając patogeny po całym organizmie. Gorączka przypada na okres występowania bakteriemii, dlatego charakterystycznym jest, że znika i pojawia się znowu po jakimś czasie.

Drobnoustrój najczęściej umiejscawia się w płucach, gruczole mlekowym, jądrach, węzłach chłonnych oraz w macicy, wodach płodowych, łożysku i płodzie.

Infekcja u zwierząt trwa zazwyczaj przez cały okres ich życia i w większości przypadków przebiega w formie utajonej.

Okres wzmożonej inwazji, a tym samym nasilenia objawów choroby, następuje podczas ciąży lub spadku odporności organizmu.

Objawy kliniczne są mało charakterystyczne. Naszą uwagę może zwrócić nawracająca gorączka, stan zapalny gałek ocznych, wyciek śluzowo- surowiczy z nosa, przedwczesne porody i poronienia, rodzenie słabych cieląt, odoskrzelowe zapalenie płuc, zapalenie i obrzęk stawów oraz jąder, powiększenie wątroby i śledziony, zapalenie wsierdzia, wysypka. Fakt licznych zachorowań ludzi z objawami ostrej grypy może wskazywać na zarażenia u zwierząt.

U bydła zazwyczaj występuje podostra forma, a u małych przeżuwaczy raczej ostry przebieg choroby.

Osoby szczególnie zagrożone to pracownicy mający bezpośredni kontakt ze zwierzętami w rzeźniach, zakładach futrzarskich oraz lekarze weterynarii, zootechnicy oraz personel laboratoriów diagnostycznych.

U ludzi występują dwie formy choroby: ostra i przewlekła. Z czego ostra ma następujące postacie: uogólniona, duropodobna, płucna, grypopodobna, nerwowa (meningealna). Niska śmiertelność.

Do badań wykorzystujemy poroniony płód, łożysko, wyciek z dróg rodnych oraz surowice, siarę, mleko, kał i nasienie.

Metody wykorzystywane przy rozpoznaniu to: mikroaglutynacja surowicy krwi, OWD, IIF, IHA, ELISA (wykrywanie swoistych przeciwciał klasy IgG, IgM oraz miano przeciwciał i PCR.

Gorączkę Q różnicujemy z brucelozą, kampylobakteriozą, chlamydiozą i bronchopneumonią.