4. Wyrazowe środki stylistyczne
1. Relację semantyczne między wyrazami
Hiponimie - relacja hiponimi zachodzi między jednostkami A i B, jeżeli zdanie ,, z tego, że coś jest A wynika, że to coś jest B" jest prawdziwe, z tego wynika ,, że coś jest B wynika, że to coś jest A" jest nieprawdą. Nieprawdą, że jeśli coś jest B, to coś jest i A. Słowo A jest hiponimem, a B hiperonimem.
pies zwierzę
A B
gitara instrument
A B
Stosowanie hiperonimów służy stylistycznej poprawności. Używa się go wtedy, kiedy nie charakteryzujemy już przedmiotu, a którym jest mowa. Np.:
,,Chciałbym mieć jamnika. Jamniki są niezwykle mądre i wierne"
(opis jamnika nic nie zmieniamy)
,,Obok mnie siedziała dziewczynka z jamnikiem na kolanach. żeby nawiązać z nią znajomość pogłaskałem jamnika (PSA! koniec opisu)."
Synonimia ( równoznaczność, błyskotliwość) synonimia zachodzi wówczas kiedy jednostka A jest hiponimem jednostki B i jednostka B jest hiponimem jednostki A.
zięć = mąż córki
A = B
Synonimia:
Semantyczna - wyrazy różnią się stopniem natężenia jakiejś cechy i łączliwością leksykalną np. szczupły chudy wychudły
Stylistyczna - synonimy różnią się zasięgiem, nacechowaniem stylistycznym
Synonimy terytorialne np.: kartofel ziemniak lub wyjść na pole wyjść na dwór
Synonimy stylowe - wyrazy należą do różnych stylów np.: pichcić(potoczny) gotować ( neutralny)
Antonimia - (przeciwieństwo znaczeniowe) A i B się wykluczają
A B
Wysoki Niski