Wykładowca: Mgr. Inż. Paweł Szalewski Autor: Gosia Gadomska

W1

1. Co to jest inżynier?

2. Definicja inżynierii.

3. Co to jest zarządzanie jakością?

4. Zarządzanie środowiskiem.

Ad1.

Inżynier – wykorzystuje wyobraźnię i doświadczenie, umiejętność oceny i rozumowanie, stosując świadomie własną wiedzę do projektowania, tworzenia, eksploatacji i usprawniania użytecznych maszyn oraz procesów ( np. inżynieria procesów produkcji, inżynieria jakości, inżynieria środowiska, bioinżynieria).

Inżynier – fachowiec mający wyższe wykształcenie w określonej dziedzinie wiedzy technologicznej.

Ad2.

Inżynieria – działalność ludzka polegająca na:

- projektowaniu

- konstrukcji

- modyfikacji

- utrzymaniu systemów nieistniejących w przyrodzie w oparciu o wiedzę naukową oraz techniczną

Działalność ta wymaga rozwiązywania problemów różnej natury oraz skali. Bardziej ogólnie, inżynieria zajmuje się też rozwojem technologii.

- jest to praktyczna dyscyplina stanowiąca dział kwalitologii stosowanej, wykorzystywana do czynnego kształtowania w systemach gospodarczych najkorzystniejszej jakości ekonomicznej uzasadnionej.

- jest to całokształt metod kontroli, badań nad jakością i metrologii.

- według Amerykanów dzieli się na Inżynierię Kontroli Jakości i Inżynierię Kontroli Procesów.

Rodzaje inżynierii:

-chemiczna i procesowa

-wojskowa

-ekologiczna

-kosmiczna

-genetyczna

-społeczna(socjotechnika)

-finansowa

-jakości

-zarządzanie ( ruchoma płaszczyzna, jak człowiek, jeśli skoczy z 2 piętra może mu się nic nie stać a inny może połamać nogi – tak samo jak firma, przedsiębiorstwo).

NAUKA O JAKOŚCI

Aspekty postrzegania jakości

Jakością nazywa się zbór cech:

J = { c1, c2, ……, cn}

Jakością wyrobu nazywa się zbór cech przynależnych temu wyrobowi. Stanem cechy nazywa się każdą z możliwych realizacji (wartości) tej cechy.

Stanem jakości nazywa się zbiór stanów cechy:

Js={s1, s2, ……, sn}

Stanem jakości wyrobu nazywa się zbór stanów cech przysługujących(przynależnych) temu wyrobowi.

Co to jest jakość?

• Jakość jest to pewien stopień doskonałości.

• Jakość jest jedną z 10-ściu kategorii filozoficznych, która „sprawia, że rzecz jest rzeczą, którą jest …”

• Jakość to zespół swoistych cech odróżniających dany przedmiot od innych przedmiotów ( tego samego rodzaju).

• Jakość to zespół cech stanowiących o tym, czy dany wyrób jest tym, a nie innym przedmiotem.

• Jakość to właściwości wyrobu określone przede wszystkim z punktu widzenia własności chemicznych, fizycznych oraz wartości użytkowej.

• Jakość to zgodność z wymaganiami, które muszą być precyzyjne i zrozumiałe dla pracowników.

• Jakość to przewidywany stopień jednorodności i niezawodności przy możliwie jak najniższych kosztach i dostosowaniu do wymagań rynku.

• Jakość to zgodność z wymaganiami użytkownika.

• Jakość jest tym, czego brak oznacza straty dla wszystkich.

• Jakość to zero błędów. (sig-sigma?)

• Jakość to sprawność w użyciu.

• Jakość to sposób myślenia, który powoduje, że stosuje się i bez przerwy poszukuje się najlepszych rozwiązań.

• Jakość to coś, co zadowala, a nawet zachwyca klienta.

• Jakość jest postrzegana, gdy postrzegane są potrzeby klienta.

• Jakość (Quality) stopień w jakim zbiór inherentnych( nieodłączny, przynależny) właściwości spełnia wymagania.

Wiedza o jakości tylko z „Problemów” !!!

- właściwości – cecha wyróżniająca

- wymagania – potrzeby lub oczekiwania, które zostały ustalone, przyjęte zwyczajowo lub jest obowiązujące.

W2.

Problemy środowiskowe

1. Lokalne

- smog

- metale ciężkie w środowisku i łańcuchu pokarmowym

- hałas

- odór

- utrata krajobrazu i gleby

b) Regionalne

- zanieczyszczenie powietrza

- zakwaszenie

- zanieczyszczenia toksyczne

- radioaktywność

c) Globalne

- globalne ocieplenie ( efekt cieplarniany)

- dziura ozonowa

- zatrucie gleby, rzek, mórz ( przez metale ciężkie)

- środki owadobójcze

Rozwój zrównoważony

Środowisko naturalne jako niezastąpiona funkcja w przyrodzie:

1. Funkcja produkcyjno-zaopatrzeniowa – w surowce ( ropa naftowa, gaz, … )

2. Funkcja nośnika ( przyjmuje) – sub. Szkodliwe, odpady, spaliny, ścieki, radioaktywność

3. Funkcja regulacyjna – ochrona przyrody, dbanie o środowisko

Globalne ocieplenie:

- nie mamy pewności co do tego, na ile cywilizacja jest odpowiedzialna za efekt cieplarniany,

- nie możemy powiedzieć dokładnie, na ile ociepli się klimat,

- nie jesteśmy w stanie przewidzieć rozmiarów klęski spowodowanej ociepleniem;

Zapobieganie globalnemu ociepleniu:

- ograniczenie używania paliw kopalnych,

-zwiększenie wydajności energetycznej,

-zwrot w kierunku odnawialnych źródeł energii,

-zrównoważone rolnictwo,

-ograniczenie wycinania lasów,

-zwolnienie wzrostu liczebności populacji;

Podział zasobów środowiskowych
Nieodnawialne
Paliwa kopalniane
Minerały metaliczne np. żelazo, mangan, miedź, cynk
Minerały nie-metaliczne np. siarka

Przykłady odpadów niebezpiecznych:

-baterie

-tonery

-farby

-tusze

-oleje

-emulsje

-akumulatory

-lakiery

Zmiana klimatu prawdopodobne skutki:

1. Brak wody pitnej w pewnych rejonach

2. Zmiany szaty leśnej i zalesienia

3. Ekstremy pogodowe

4. Redukcja bioróżnorodności

5. Zmniejszenie produkcji żywności

6. Podniesienie się poziomu mórz

7. Uchodźcy ekologiczni ( opuszczenie dotychczasowych miejsc zamieszkania)

Rozwój zrównoważony – to długotrwała strategia rozwoju dla społeczeństwa i gospodarki, której celem jest zabezpieczenie dobrobytu i spokoju społecznego przyszłym pokoleniom, przy równoczesnym usuwaniu nierównomiernego podziału dóbr z uwzględnieniem sytuacji środowiskowej i dynamiki wzrostu ludności na świecie.

Problemy: ekologiczne, ekonomiczne, społeczne.

7 złotych zasada rozwoju zrównoważonego:

1. Potencjalne efekty ekologiczne produktów oceniane w skali cyklu życia produktu

2. Efektywność procesów, produktów i usług musi być zwiększona

3. Zużycie materiałów musi być zredukowane 10-krotnie

4. Intensywność zużycia energii musi być zredukowane 10-krotnie

5. Zredukowanie zużycia obszarów ziemi na jednostkę funkcji

6. Wyeliminowanie rozprzestrzeniania zanieczyszczeń toksycznych

7. Maksymalizowanie użycia energii ze źródeł odnawialnych

Rozwój zrównoważony np.

- cała energia czerpana ze słońca

- recykling wszystkich materiałów

- recycling minerałów

- kontrola chemikaliów

- życie zgodne z rytmem ziemi

- oszczędzanie gruntu

- zasoby rozprowadzane równomiernie

- dostosowany ekologicznie znaczy tani

W3.

Co to jest ISO?

To Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, opracowująca i ustanawiająca ogólnoświatowe standardy.

- consensus – uwzględnienie punktu widzenia wszystkich zainteresowanych stron ( producenci, dystrybutorzy, użytkownicy, rząd, laboratoria badawcze-kontrolne)

- szeroki zakres stosowania – rozwiązywania o charakterze globalnym

- dobrowolność – wypracowane rozwiązania powstają w wyniku dobrowolnego zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron.

1. Kontrola. 2. Sterowanie. 3. Zapewnienie jakości.

1.Ocenianie zgodności przez obserwację i orzecznictwo w połączeniu, odpowiednio z:

- pomiarami

- przeprowadzaniem badania

- stosowaniem sprawdzianów

2.Jest to część Zarządzania Jakością ukierunkowana na spełnianie wymagań dotyczących jakości.

3.Jest to część Zarządzania Jakością ukierunkowana na zapewnienie zaufania, że wymagania dotyczące jakości będą spełnione.

Zarządzanie jakością – skoordynowane działania dotyczące kierowania organizacją, jej nadzorowania w odniesieniu do jakości.

3 Etapy Zarządzania przez Jakość

Przekrój działalności – strategia

Organizacja – gr. Ludzi, infrastruktura, z przypisaniem odpowiedzialności, uprawnień i powiązań.

- spółka

-korporacja

-firma

-przedsiębiorstwo

-instytucja

-organizacja charytatywna

-stowarzyszenie

-gospodarstwo domowe

1987r – jakość weszła w życie

Koła jakości – małe zespoły pracowników (3-8) osób, które odbywają regularnie spotkania w celu analizowania metod i organizacji pracy.

Efekty kół jakości

- Nissan, 3000 kół, średnio koło rozwiązuje 3 problemy rocznie

- Toyota 6800 kół, 10 wniosków na pracownika rocznie, 98 % wdrożonych

Wzrost produktywności jest najsilniej skorelowany z:

- liczba wniosków usprawniających na jednego pracownika,

-wartością inwestycji w maszyny, narzędzia na 1 pracownika,

-szkolenie i doskonalenie zawodowe są niezbędne do włączenia się pracowników w system ciągłego doskonalenia, pod warunkiem odpowiedniego zaangażowania się kierownictwa.

Jakość odnoszona do pozostałych uczestników (tzw. Zainteresowanych stron), otoczenia przedsiębiorstwa to kształtowanie pozytywnych relacji wobec:

-pracowników

-dostawców

-kooperantów

-społeczeństwa

-właściciela DLA SPEŁNIENIA ICH POTRZEB I OCZEKIWAŃ

Otoczenie bliższe(bezpośrednie)- obejmuje wszystkie systemy działań, z którymi przedsiębiorstwo kooperuje:

- konkurenci (inne organizacje świadczące podobne usługi)

- dostawcy ( materiały, wyposażenie, usługi, informacje)

- odbiorcy ( wyrobów, usług)

- instytucje finansowe ( banki, kasy)

- lokalny rynek pracy ( ludzie o odpowiednich kwalifikacjach)

- czynniki społeczne ( związki zawodowe, postawy społeczne)

- instytucje samorządowe ( urzędy, agencje)

Otoczenie dalsze ( pośrednie) – przedstawia systemy, na które przedsiębiorstwo w pewnym stopniu nie ma wpływu:

- system prawny ( obowiązuje system prawny dotyczący powstawania i funkcjonowania przedsiębiorstwem)

- system społeczny ( edukacja, system kształcenia, przyrost naturalny)

- polityka ( system polityczny, kto sprawuje władzę, stopień integracji z innymi dziedzinami)

- system ekonomiczny ( tempo wzrostu gospodarczego)

- system kulturowy ( obejmuje tradycje kulturowe i historyczne danego społeczeństwa)

- system techniczno-technologiczny ( wiedza i poziom jej rozwoju)

- środowisko naturalne ( zasoby naturalne, klimat, środowisko)

Zarządzanie jakością w cyklu istnienia wyrobu

Przygotowanie wyrobu, Faza produkcji , Faza dystrybucji, Faza eksploatacji

Potrzeby cele i wymagania zainteresowanych stron

Jakość preparacyjna, Jakość produkcyjna, Jakość handlowa, jakość eksploatacji, Jakość likwidacyjna

Faza I Przedprodukcyjna	Faza II Produkcji	Faza III Poprodukcyjna
Projektowanie procesów	Zakupy	Pomoc techniczna
Planowanie produkcji	Produkcja/Usługa	Serwis
Projektowanie wyrobów	Sprawdzanie	Dbałość o wyrób po sprzedaży
Marketing	Weryfikacja	Pozbycie się wyrobu (utylizacja)
Badanie rynku	Pakowanie	Odzysk
	Przechowywanie
	Sprzedaż
	Dystrybucja
	Instalowanie

Wykład 4: Jakość z punktu widzenia normy ISO 9001:2008

1. Geneza powstania norm

2. Rodzaje norm jakościowych, środowiskowych

3. Normy serii 9001:1994 a 9001:2008

4. Koło Deminga w ujęciu jakościowym

5. Podejście procesowe do zarządzania

6. Dlaczego system zarządzania jest potrzebny

Ad.1.

Ok.. 1750 p.n.e – Zapisy dot. Jakości w Kodeksie Hammurabiego

1987 – ustanowienie międzynarodowych norm ISO 9000

1993 – wprowadzenie norm ISO w Polsce

Nazwa	Rok
Amerykańska Norma wojskowa MIL –Q -9858	1959
Podrecznik kontroli jakości BS 5179	1974
Norma brytyjska BS5750	1979
Norma Systemy zarzadzania jakością (systemy jakości) ISO 9001:1987	1987
Norma SZJ – ISO 8402:1994	1994
Norma Systemy zarzadzania jakości (model zapewnienia jakości w projektowaniu, pracach rozwojowych, produkcji, instalowania, serwisie – SO 9001:1992, 9002:1994, 9003:1994	1994
Norma SZJ- wytyczne doskonalenia funkcjonowania 9004-1:1994	1994
Norma SZJ Podstawy i terminologia ISO 9000:2000	2000
Norma SZJ- wymagania ISO 9001:2000	2000
Norma SZJ wytyczne doskonalenia funkcjonowania ISO 9004:2000	2000
Norma SZJ Podstawy i terminologia ISo 9000:2005	2005
Norma SZJ Wymagania ISo 9001:2008	2008

AD2.

Normy z rodziny ISO 9000

ISO 9000

KONCEPCJA + TERMINOLOGIA

ISO 9001

WYMAGANIA

ISO 9004

WYTYCZNE

ISO 19011

AUDITY

ISO 100xx

WYTYCZNE TEMATYCZNE

Normy z rodziny ISO 9000

ISO 9000:2005

Systemy Zarządzania Jakością – Podstawy i terminologia

ISO 9001:2008

Systemy Zarządzania Jakością – Wymagania

ISO 9004:2000

Systemy Zarządzania Jakością – Wytyczne doskonalenia funkcjonowania

ISO 19011-2002

Systemy Zarządzania Jakością – wytyczne dotyczące audytowania systemów zarządzania jakością i/lub zarządzania środowiskowego

Normy ISO 14000

ISO 14001 : 2004 System Zarządzania Środowiskowego – Wymagania i wytyczne stosowania

ISO 14004:2004 – SZŚ ogólne wytyczne dotyczące zasad, systemów i technika wspomagających

ISO 14050:2002 – ZŚ – terminologia

Normy z rodziny ISO 9000 początki

ISO 9001:1994 – System jakości – model zapewnienia jakości w projektowaniu, rozwoju, produkcji, instalowaniu i serwisie

ISO 9002:1994 – system jakości model zapewnienia jakości w produkcji, instalowaniu i serwisie

ISO 9003:1994 Sj – mzj w kontroli i badaniach końcowych

Uwaga: normy zostały wydane z końcem 2003r ( teraz tylko ISO 9000)

ISO 9001:1994 – potrzebowali 20 wymagań dla procesu produkcyjnego, one nadal są w ISO 9000 jednak są inaczej poukładane i pod innymi punktami.

1994

Terminologia Koncepcja

8402

9000

ISO 9001

ISO 9002 wymagania

ISO 9003

9004 – 1,2,3,4

Wytyczne

Normy 10002,10005,10006

ISO 10002:2004 Zarządzanie jakością – zadowolenie klienta-wytyczne dotyczące postępowania z reklamacjami w organizacjach

ISO 10005:2005 zarządzanie jakością – wytyczne dotyczące planów jakości

Podaje wytyczne dla przygotowania, przeglądu, akceptacji i nowelizacji planów jakością.

ISO 10006 zarządzanie jakością i wytyczne dotyczące zarządzania przedsięwzięciem

ISO 10007:2003 zarządzanie jakością – wytyczne dotyczące zarządzania konfiguracją

Podaje wytyczne, które pozwolą zapewnić organizacji, że wyrób złożony ciągle funkcjonuje prawidłowo, podczas gdy zmienia się indywidualne jego elementy.

10012:2003 systemy zarządzania pomiarami – wymagania dotyczące procesów pomiarowych i wyposażenia pomiarowego

Podaje wytyczne dotyczące właściwości systemu wzorcowania w celu zapewnienia że pomiary są wykonane zgodnie z zamierzoną dokładnością

ISo/TR 10013:2001 Wytyczne dotyczące dokumentacji systemów zarządzania jakością

ISO 10015:1999 zarządzanie jakością wytyczne dotyczące szkolenia.

ISO/TR 10017:2003 Wytyczne dotyczące metod statystycznych w ISO 9001:2000

ISO/DIS 10019:2005 Wytyczne dotyczące konsultantów systemów zarządzania jakością i korzystania ze świadczonych przez nich usług.

KORZYŚCI WDROŻENIA SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

- usprawnia obieg informacji w firmie

- zapobiega powstawania błędom

-obniżanie kosztów poprzez ujawnianie źródeł złej jakością

-jasny podział kompetencji i odpowiedzialności

-wzrost poczucia pewności, morale i motywacji

- lepsze wyszkolenie

- wzrost rentowności

- wzrost wiarygodności firmy w oczach klienta

- spełnienie wymagań klienta ( osiągnięcie pewniejszej pozycji na rynku)

-wzrost sprzedaży

- międzynarodowe uznanie

- zaufanie kontrahentów – zmniejszenie auditów kontrahentów

Wykład 5 Dokumentacja SZJ

Wymagania dotyczące dokumentacji systemów zarządzania

Piramida jakości

Polityka jakością a strategia firmy ( poziomy budowania strategii)

Poziomy celów, zasady określania celów jakości

Wymagania normy ISO 9001:2008

1.

4. Systemy zarządzania jakością

4.1 Wymagania ogólne

4.2 Wymagania dotyczące dokumentacji

4.2.1 Postanowienia ogólne

4.2.2 Księga jakości

4.2.3 Nadzór nad dokumentami

4.2.4 Nadzór nad zapisami ( jeśli sprawdzimy obecność powstanie zapis)

Wprowadzenie do dokumentu SZJ

Każdy system opiera się na 4 fazach :

Faza 1 – podjęcie decyzji o wprowadzeniu SZJ

Faza2 – opracowaniu (projektowaniu) SZJ

Faza 3 – wdrożeniu ( wprowadzeniu)SZJ

Faza 4- funkcjonowaniu (sprawdzenie)SZJ = dobrze funkcjonujący SZJ

Dokumentacja wymagana jest prze normę i nie można bez niej posiadać Systemu zarządzania jakością.

Pkt. 4.2.

Znaczenie dokumentacji

Dokumentacja umożliwia komunikowanie zamiarów i spójności działań a jej stosowanie przyczynia się do:

- osiągnięcia zgodności z wymaganiami klienta

- doskonalenie jakości

- zapewnia odpowiednie szkolenia

- zapewnia powtarzalność i identyfikowalności

- dostarczanie dowodu obiektywnego

- oceny skuteczności ZSJ

- ciągła przydatność systemu zarządzania jakością

Uwaga: zaleca się aby tworzenia dokumentacji nie było celem samym sobie, ale było działaniem zwiększającym wartość.

PROJEKTOWANIE SZJ
Przepływ informacji
Zasoby
Dokumentacja
Ocena SZJ

Rodzaje dokumentów

Dokumenty, które dostarczają spójnej informacji zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz o systemie zarządzania jakością firmy. (w zewnętrznej nie ujawnia się wszystkiego, tylko to co się przekazać dla ogółu).

TAKIE DOKUMENTY NAZYWA SIĘ KSIEGAMI JAKOŚCI

Księga jakości

- specyficzna dla każdej organizacji

- 1księga jakości dla całego SZJ ( mała firma)

- kilka ksiąg jakości dla dużej organizacji ( dla szczebla globalnego, krajowego lub regionalnego).

Powiązania pomiędzy dokumentami SZJ
Księga jakości Wszystkie towary odbierane przez firmę ABC, muszą być kontrolowane przed przyjęciem ich na magazyn zgodnie z procedura P1.

Punkt normy 5.3 (polityka jakości)

Najwyższe kierownictwo powinno zapewnić, że polityka jakości:

1. Jest odpowiednia do celu istnienia firmy

2. Zawiera zobowiązania do spełnienia wymagań i ciągłego doskonalenia skuteczności systemu zarządzania jakością

3. Tworzy ramy do ustawienia i przeglądu celów dotyczących jakości ( zakładamy, że chcemy ukończyć studia inżynierskie w jaki najszybszym czasie czyli 3 lata. To najpierw musimy postawić sobie niższe cele-mierzalne, że zdajemy wszystkie kolokwia po kolei).

4. Jest zakomunikowana i zrozumiała w organizacji

5. Jest przeglądana pod względem jej ciągłej przydatności

Punkt normy 5.4.1 (cele dotyczące jakości)

Najwyższe kierownictwo powinno zapewnić ustanowienie celów dotyczących jakości dla odpowiednich funkcji i szczebli w organizacji, łącznie z celami potrzebnymi do spełnienia wymagań dotyczących wyrobu. Cele dotyczące jakości powinny być mierzalne i spójne z polityką jakości.

CELE PRZEDSIEBIORSTWA : jest podstawą do istnienia i funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa. Może być określony przedmiotowo lub podmiotowo za pomocą, którego chcemy osiągnąć w odpowiednim terminie czasu określony stan lub rezultat.

Jeżeli CELE zdefiniujemy prawidłowo pozwolą one nam na:

- określenie odpowiednich kierunków zmian

- zwiększenie zaangażowania pracowników

- pobudzenie motywacji pracowników

- łatwości podejmowania decyzji

Przykłady celów długo terminowych

- maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa

- maksymalizacja sprzedaży

- rentowność zaangażowanego kapitału (przychód – koszty)

- produktywność zasobów

- zaspokajanie potrzeb klientów pod względem jakości i terminowości

- maksymalizacja zysku

- przetrwanie przedsiębiorstwa

- rozwój przedsiębiorstwa

- racjonalne zatrudnienie

- stabilizacja przychodów przedsiębiorstwa

Jakie powinny być cele ?

- skonkretyzowane

-mierzalne ( np. osiągnąć 3% tempo wzrostu w stosunku do roku poprzedniego)

-akceptowalne

-realistyczne

- terminowe

Wymagania normy ISO 9001:2008 ( wydawany przez Polski Komitet Normalizacyjny) (EN , a Polska ma PN-EN)