SPOŁECZNA GOSPODARTKA RYNKOWA: (Niemcy)

• Ukształtowała się w RFN

2 zasady:

• Dynamika gospodarki kształtuje się na rynku który musi mieć możliwie największą swobodę w kształtowaniu cen i płac

• Rynek i jego prawo nie mogą być jednym wyznacznikiem życia społecznego, konieczne jest znalezienie form korygowania nierówności, gwarantem wyrównania nierówności jest państwo rozumne jako socjalne

• Cechy:

1. Kontrola konkurencji

2. Ograniczenie bankructwa i nadmiernej kartelizacji gospodarki

3. Podejmując decyzje ekonomiczne i finansowe, rząd brał pod uwagę wymagania globalnej równowagi gospodarczej

4. Ubezpieczenia

5. Znaczenia pracodawców i związków zawodowych za instytucje autonomiczne i kompetentne w zakresie regulacji warunków płacy i pracy

6. Współdecydowanie pracowników w sprawach przedsiębiorstwa

PAŃSTWO DOBROBYTU:

• Standaryzacja ubezpieczeń do ryzyka

• Standaryzacja unormowań warunków pracy

• Standaryzacja rynku pracy

• Rozszerzenie społeczno- politycznej i budżetowej działalności państwa

• Zapewnia prawo indywidualnych członków społeczeństwa

• Ograniczenie swobód umów o pracę oraz wolności wyboru przedsiębiorstw

STRUKTURA GOSPODARKI –pewien obraz podziału na elementy składowe

Struktura:

• Włąsnościowa

• Funkcjonowania (organizacji) gospodarki

• Produkcyjna gospodarki ( działowa gałęziowa, branżowa,asortymentów, jakościowa i inne)

• Konsumpcji

• Zatrudnienia i kwalifikacji

• Stosowanych rtechnologi

GOSPODARKA NATURALNA:

• Nadwyżki są wymieniane na inne dobra potrzebne, ale nie sa planowane

• Produkcja na własne potrzeby

GOSPODARKA WOLNORYNKOWA:

• Produkcja jest dla wymiany

• Rynek kontroluje a nie państwo

• Wzrost roli pieniądza

• Brak ograniczeń ze strony państwa

GOSPODARKA CENTRALNIE PLANOWANA:

• Państwo kontroluje

• Wszystkie zasoby sa państwa

• Planowanie wszystkich działań

GOSPODARKA MIESZANA:

• Rynkowa alokacja zasobów

• Korygowanie rynku –gdy nie będzie zaspokajał potrzeb

PODMIOTY GOSPODARUJĄCE I ICH FUNKCJONOWANIE:

• Gospodarstwo domowe

• Przedsiębiorstwo

• Państwo

OBIEG OKRĘŻNYRYS)

SPÓŁKA-grupa właścicieli

PRZEDSIEBIORSTWA- majątek jest własnością indywidualna lub należy do grupy właścicieli

Wyodrębnienie organizacyjno prawne- przedsiębiorstwo staje się firmą po wpisaniu do rejestru narodowego

Przedsiebiorstwo musi być stworzone przez ludzi

REPRODUKCJA SPOŁECZNA-proces odtwarzania produkcji i stosunków społecznych

REPRODUKCJA PROSTA-w pełni odnawia się środki produkcji (trwałe i obrotowe) w którym ilość i kwalifikacje siły roboczej sa stałe a ponadto nie ma zmian w poziomie techniki i strukturze produkcji

REPRODUKCJA ROZSZERZONA-środki produkcji są w pełni odnawialne a ponadto ilość ich z okresu na okres się zwiększa, a także wzrasta ilość siły roboczej w stopniu wystarczającym aby uruchomić dodatkowe środki produkcji

REPRODUKCJA ZWĘŻONA- proces produkcji w którym nie sa w pełni odnawione środki produkcji oraz zwiększanie ilości zatrudnionej siły roboczej w gospodarce

WARTOŚC GLOBALNA-suma wartości ogółu dóbr i usług materialnych i niematerialnych wytworzonych w gospodarce narodowej w ciągu roku.

Obliczana :

• W jednostkach pienieżnych

• Pieniądza krajowego bądź światowego

• Jednostka czasowa

• Jednostka rzeczowa

PRODUKT GLOBALNY-suma wartości wszystkich dóbr i usług materialnych wytworzonych w ciągu roku w danej gospodarce.

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO-wartość rynkowa towarów i usług finalnych wytworzonych i gospodarce narodowej w ciągu roku do PKB wchodzą tylko wydatki państwa na dobra i usługi

PRODUKT NARODOWY BRUTTO - WARTOŚĆ AMORTYZACJI =WARTOSCI PRODUKTU

NARODOWEGO

NETTO W CENACH

RYNKOWYCH

PRODUKT NARODOWY NETTO-PODATKI POŚREDNIE=DOCHÓD NARODOWY(D)

PNB=PKB +SALDO DOCHODÓW NETTO Z WŁASNOŚCI ZAGRANICZNYCH

PKB=PNB-SALDO DOCHODÓW NETTO Z WŁASNOŚCI ZAGRANICZNYCH

PNN=PNB-AMORTYZACJA

D=PNN – PODATKI POŚREDNIE

PRODUKCJA GLOBALNA-zużycie pośrednie=wartości dodana brutto+podatki od produktów-dotacje do produktów

Dochód narodowy(D)- suma dóbr i suług nowo wytworzonych w danym roku w gospodarce narodowej

METODA LICZENIA DOCHODU NARODOWEGO-

SYSTEM SNA-polega na traktowaniu obu sfer gospodarczych, a więc zarówno materialnej jak i niematerialnej jako tworzących dochód narodowy

System SNA ta metoda określa co jest wliczane do PKB: Analiza w trzech przekrojach :

• Z punktu widzenia jego tworzenia

• Z punktu widzenia jego podziału dochodu narodowego

• Z punktu widzenia ostatecznego wykorzystania dochodu narodowego

SYSTEM MPS-w gospodarce centralnie planowanej oparty na kwalifikacji gospodarki narodowej na dwie strefy

• Produkcyjna- wytwarzany jest dochód narodowy

• Nieprodukcyjna- która wpływa na sfere produkcyjna oraz uczestniczy w zużywaniu dochodu narodowego

CENY BIEŻĄCE-służa do charakterystyki powiązań procesu wytwarzania i podziału dochodu narodowego w danym roku obliczeniowym z systemem finansowym państwa, jego bieżącą polityką ekonomiczna i społeczna, zobowiązaniami zewnętrznymi państwa, inwestycjami oraz spożyciem

CENY STAŁE- przyjęte dla dłuższego czasu ceny takie same tj: porównywalne, niezmienne lub umowne, wybrane z jakiegoś konkretnego okresu czasu lub momentu.

Służą do analizy dynamiki i struktury, a także do szacowania rozmiarów wartości globalnej produktu krajowego brutto i dochodu narodowego w dłuższych przedziałach czasu

BILANS STRUKTURALNY- proces tworzenia i podziłału PkB i dochodu narodowego przedstawia się za pomocą nakładów i wyników produkcji

ROZWÓJ SPOŁECZNO GOSPODARCZY- to proces wyrażający reprodukcję rozszerzona w skali gospodarki narodowej, a więc zmiany w zdolności wytwórczych produkcji i spożyciu, stosunkach społecznych, środowisko naturalne i systemu funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa

ROZWÓJ GOSPODARCZY-

• obejmuje sferę działalności ludzkiej, i która wiąże się z gospodarowaniem, a więc produkcja i podziałem dóbr i usług

• oznacza zmiany zdolności wytwórczych, stosunków ekonomicznych, produkcji struktury i mechanizmu funkcjonowania gospodarki konsumpcji i środowiska naturalnego

• rezultatem jest doskonalenie wszystkich jego czynników oraz wzrost ilości ja jakości dóbr i usług zaspokajających określone potrzeby

• najważniejszymi składnikami są majatek, struktura gospodarki narodowej, mechanizm jej funkcjonowania, ilości jakości i dystrybucja dóbr i usług oraz stan środowiska naturalnego.

WZROST GOSPODARCZY:

• zmiana strumieni dóbr i usług oraz zasobów gospodarczych, poprawa relacji ilościowych produkcji i podziału dóbr oraz świadczonych usług, co prowadzi do poprawy ich jakości i zwiększenia ich ilości przypadających przeciętnie na każdego członka społeczeństwa

• wyraża takie zmiany, które mogą być odwzorowane przez zależności między liczbami jednoznacznie wyrażającymi określone rodzaje strumieni dóbr i usług oraz zasobów w procesie produkcji i podziału

• najważniejszymi elementami sa czynniki sprawcze powodujące zwiększenie strumieni dóbr i usług, stopa wzrostu gospodarczego, która jest podstawową wielkością strategiczna określającą tempo zmian oraz suma dóbr i usług, a także ich jakośc przypadająca na jednego mieszkańca w danej gospodarce

ROZWÓJ SPOŁECZNY:

• zmiana układów stosunków społecznych, struktury społeczeństwa jego preferencji, społecznych kryteriów i zasad działalności wzorców zachowań, postaw i świadomośc służących doskonaleniu współżycia i współpracy ludzi i odpowiedniemu ich udziałowi w efektech rozwoju gospodarczego

• rezultatem jest powiększenie dorobku naukowego i kulturowego, poprawa warunków bytu ludności, wzrostu świadczeń społecznych, usprawnienie form współpracy i współistnienia społecznego

• najważniejszymi elementami sa różnorodność dorobku naukowego i kulturowego jego jakość i tempo pomnażania, dostępność efektów rozwoju gospodarczego, zmiany we wzorcach, postawach oraz świadomości jednostek i grup społecznych.

POSTEP SPOŁECZNY

• pożądane z punktu widzenia celów rozwoju społeczno gospodarczego zmiany w postawach jednostek i grup społecznych oraz funkcjonowania urządzeń i instytucji społecznych

• rezultatem jest wzrost aktywności społeczeństwa w różnych dziedzinach, w tym także sweże gospodarczej i polepszenie poziomu życia rozumianego nei tylko w sensie materialnym.

JAKOŚĆ ŻYCIA

• dostępność do dóbr i usług, ich zdolnośic zaspokajania potrzeb, sposób użytkowania dóbr, stopień aktywności uczestnictwa i współpracy jednostek oraz społeczeństwa w zachowaniu i przyswajaniu dotychczasowego oraz tworzeniu nowego dorobku materialnego i kulturowo naukowego, stopień wolności ludzi, a także wielorakość ich form życia i aktów twórczych oraz stan zdrowia psychicznego i fizycznego, uzależniony od wykozystania nauki i pracy w kształtowaniu stosunków społecznych i stosunków z przyroda

SPOSOBY MIERZENIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO

• mierniki syntetyczne:

1. ogólna charakterystyka

2. PKB

3. Dochód narodowy

4. Wskaźniki ich dynamiki i struktury wytwarzania

5. Podział w układzie działowym w przekroju regionalnym i w skali całej gospodarki narodowej

• Mierniki szczegółowe:

• Mierniki symptomatyczne- charakteryzują jedynie wybrane dziedziny działalności, pozwalają wnioskować o ogólnym poziomie i dynamice rozwoju społeczno gospodarczego

CZYNNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO:

• Ujęcie czynników wzrostu :

1. Historyczne- kapitał, ziemia, praca

2. Modelowe- bezpośrednie:zatrudnienie i wydajność pracy

Pośrednie: majątek produkcyjny i jego efektywność oraz inwestycje i ich efektywność

1. Systemowe-czynniki wzrostu gospodarczego ekonomiczne –tradycyjne nowoczesne postep w kierowaniu gosp. Społęczne, rynkowe, specjalne

• Czynniki bezpośrednie i pośrednie

1. Bezpośrednie-zatrudnienie i wydajnośc pracy

2. Pośrednie –majatek produkcyjny i efektywność wykorzystania majątku produkcyjnego

• Czynniki ekstensywne i intensywne

1. Ekstensywne- zmiany ilościowe :przyrost zatrudnienia, trwałych i obrotowych srodków produkcji i związanych z nimi inwestycji

2. Intensywne-istotne zmiany jakościowe w czynnikach produkcji

• Czynniki demograficzne

• Czynnik społeczny-model rodziny

• Czynnik ekonomiczny

WYDAJNOŚC PRACY-stosunek efektów do podniesionych na nie nakładów pracy w określonej jednostce czasu

• Mierniki naturalne:

1. Jednorodna produkcja

2. Jednorodne kwalifikacje siły roboczej

• Wartościowo naturalne- stosunek wartości produkcji i usług w określonym czasie do sumy czasu pracy zużytego na ich wytworzenia wyrażonego w roboczogodzinach

• Wartościowe- służy do określenia zarówno poziomu jak i dynamiki wydajności

WYDAJNOŚĆ PRACY

• Indywidualne- ilość produkcji wytworzona przez jednego konkretnego pracownika w ciągu godziny

• Społeczna- ilość produkcji przypadająca średnio na jednego zatrudnionego wciągu roku w określonej gałęzi, dziale, sektorze, gospodarce narodowej, ugrupowaniu gospodarek bądź gospodarce światowej

INTENSYWNOŚC PRACY- stopień natężenia pracy w procesie jej wykonywania czynniki: siła fizyczna, sprawność intelektualna, doświadczenie zawodowe, wola pracy

EFEKTYWNOŚĆ MAJĄTKU- decyduje o skali zwiększenia dochodu narodowego i umożliwia zmniejszenie nakładów inwestycyjnych bądź odroczenia ich w czasie

E=D/ Mp D-dochód narodowy Mp-majątek publiczny

KAPITAŁOCHŁONNOŚC CAŁKOWITA-

Kc=Mp/D ile przeciętnie majątku uczestniczy w wytworzeniu jednostki dochodu narodowego

STRUKTURA INWESTYCJI-rozdział działy, gałęzie i regiony zależne powiązań i skali przepływów-dóbr usług i środków finansowych- między nimi. Siła i kierunek tych zależności wynikają ze stopnia integracji gospodarki