Podstawowe pojęcia
z kartografii
geologicznej
Jadwiga Kuzera
Gr III
Elementy warstw geologicznych:
Warstwa skalna
w geologii to jedna z podstawowych części ośrodka skalnego skał
osadowych (osadów). Cechą charakterystyczną warstwy jest stosunkowo niewielka,
w przybliżeniu jednakowa miąższość i duża rozciągłość. Warstwa jest ograniczona od dołu i od góry mniej więcej równoległymi płaszczyznami (stropem i spągiem
warstwy), które stanowią wyraźne granice. Granice te mogą być ostre lub stopniowe i wynikają ze zmiany cech skały, np. tekstury, struktury lub są powierzchniami
nieciągłości.
Spąg
dolna powierzchnia warstwy skalnej
Strop
górna granica warstwy skalnej
Miąższość warstwy skalnej:
Miąższość warstwy skalnej
grubość warstwy (np. skalnej), kompleksu warstw lub
innych struktur geologicznych, mierzona pomiędzy stropem a spągiem. Rozróżnia się miąższość rzeczywistą i miąższość pozorną.
Miąższość rzeczywista
mierzona w kierunku prostopadłym, najkrótsza odległość
między stropem i spągiem warstwy.
Miąższość pozorna
każda odległość między stropem i spągiem warstwy nie
mierzona w kierunku prostopadłym(warstwy są ułożone skośnie względem siebie).
Miąższość pozorna jest zawsze większa od miąższości rzeczywistej.
Mrz= Mp*cosα
Mrz- miąższość rzeczywista
Mp- miąższość pozorna
α- kąt między powierzchniami warstwy a powierzchnią, na której zmierzyliśmy
miąższość pozorną
Bieg i upad warstwy skalnej
Bieg i upad
podstawowe parametry stosowane do opisu położenia warstw skalnych
oraz pokładów kopalin. W celu jednoznacznego określenia położenia warstw
skalnych w przestrzeni podaje się również kierunek zapadania określony względem
stron świata.
Bieg warstwy skalnej
krawędź przecięcia się stropowej lub spągowej powierzchni
warstwy z płaszczyzną poziomą lub też jest to prosta linia pozioma leżąca na
powierzchni warstwy.
Bieg wyraża się liczbowo, podając jego azymut od 0 do 180°.
Upad warstwy skalnej
jest to kąt dwusieczny między płaszczyzną poziomą a
płaszczyzną warstwy. Linia upadu jest to linia największego spadku powierzchni
warstwy, prostopadła do linii biegu.
Upad wyraża się liczbowo, podając kąt między nim a poziomem od 0 do 90°.
Kąt upadu warstwy
kąt dwuścienny pomiędzy płaszczyzną poziomą, a stropem lub spągiem danej warstwy skalnej.
Symbol biegu i upadu
Na mapach i planach geologicznych bieg i upad warstwy przedstawia się za pomocą
umownego znaku – symbolu biegu i upadu. Dłuższy odcinek symbolu podaje
kierunek biegu zaś krótszy odcinek, prostopadły do dłuższego, kierunek upadu
warstwy. Kąt upadu wyraża liczba wpisana przy symbolu. Symbolem warstwy
poziomej jest krzyż równoramienny. Warstwę pionową oznacza się zazwyczaj
odcinkiem przeciętym krótszą prostopadłą kreseczką
Linia intersekcyjna
linia będąca wynikiem przecięcia powierzchni stropu lub spągu
warstwy z powierzchnią terenu.
Wychodnia warstwy
Wychodnia warstwy- obszar na powierzchni terenu ograniczony liniami
intersekcyjnymi ( widziany fizycznie).