Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Cechy przedsiębiorstwa:
• określony cel działalności,
• wyodrębniony majątek,
• osobowość prawna,
• wyodrębnienie organizacyjne i terytorialne
Każde przedsiębiorstwo musi mieć swoją nazwę – zawsze występuje pod nazwą firmy, która informuje o formie organizacyjnej oraz określać zakres działalności Znak firmy i jej nazwa powinny być zastrzeżone.
Formy organizacyjne prowadzenia działalności gospodarczej:
sektor publiczny
własność państwa
• skarbu państwa
• - organy władzy
• - administracja rządowa
• - fundusze celowe
• - spółki Skarbu Państwa
• - inne
• państwowych osób prawnych
• przedsiębiorstwa państwowe,
• fundusze celowe,
• spółki państwowych osób prawnych,
• inne
komunalna
• jednostki samorządu terytorialnego,
• ich fundusze celowe,
• spółki komunalne
sektor prywatny
Osób fizycznych
• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (przedsiębiorstwa osób fizycznych, oraz gospodarstwa indywidualne w rolnictwie,
• Spółki prywatne nie mające osobowości prawnej
Osób prawnych
• spółdzielnie i ich związki,
• organizacje społeczne, stowarzyszenia,
• spółki prywatne mające osobowość prawną,
• fundacje i zakłady fundacji,
• jednostki samorządu gospodarczego i związkowego,
• jednostki organizacji wyznaniowych
Cechy spółek
Spółka cywilna
W spółce cywilnej za przedsiębiorców uważa się wspólników, a nie spółkę. Oznacza to, że pod szyldem spółki cywilnej jest tyle rodzajów działalności, ilu jest wspólników, przy czym mogą oni występować razem – jako spółka. Podlegają oni wpisowi do rejestru przedsiębiorców na analogicznych zasadach jak osoby prowadzące działalność gospodarczą samodzielnie. Jednak założona spółka cywilna będzie mogła być chociażby podatnikiem podatku VAT, czy pracodawcą, a pod jej szyldem wspólnicy mogą wspólnie kupować i sprzedawać towary i usługi. Nigdzie nie ma zapisu o obowiązku zawierania pisemnej umowy spółki cywilnej, ale niemożliwe jest np. otrzymanie numeru identyfikacji podatkowej bez okazania umowy spółki.
Spółka jawna
Spółkę jawną można zawrzeć bez względu na rozmiar przedsiębiorstwa, ale przepisy nakazują przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną, gdy prowadzi ona działalność w większym zakresie, czyli jeśli przychody netto w każdym z dwóch kolejnych lat obrotowych osiągnęły równowartość 400 tys. euro.
Spółka partnerska
W spółce partnerskiej umowę zawiera się w formie aktu notarialnego, w którym określa się, jaki wkład wspólnicy wnoszą do spółki i jak rozkłada się ich odpowiedzialność (wspólnicy odpowiadają tylko za własne „grzechy”) Ten rodzaj spółki jest przeznaczony dla osób wykonujących tzw. wolne zawody:
• adwokatów,
• biegłych rewidentów,
• aptekarzy,
• architektów,
• brokerów ubezpieczeniowych,
• doradców podatkowych,
• księgowych
• lekarzy,
• stomatologów,
• weterynarzy,
• pielęgniarek i położnych,
• radców prawnych,
• rzeczników patentowych,
• rzeczoznawców majątkowych,
• tłumaczy przysięgłych.
Spółkę mogą zawiązywać osoby o różnych zawodach. Spółka partnerska jest to spółka osobowa, tworzą ja wspólnicy, by pod wspólnym szyldem wykonywać wolny zawód.
Spółka komandytowa – jest spółką osobową, w której jeden z wspólników – komplementariusz, odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. W tej spółce jest też co najmniej jeden wspólnik - komandytariusz, którego odpowiedzialność ogranicza się do określonej w umowie sumy komandytowej – czyli kwoty, która stanowi górną granicę jego odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Jego nazwisko nie może być umieszczone w firmie spółki.
Spółka komandytowo - akcyjna: występuje również komplementariusz, a wspólnikiem, który ogranicza swoja odpowiedzialność jest akcjonariusz lub grupa akcjonariuszy. Taka spółka powstaje w celu zgromadzenia kapitału przez wspólników – akcjonariuszy, którzy dając kapitał, nie chcą za jej zobowiązania odpowiadać swoim majątkiem.
Umowa jest zawierana w formie aktu notarialnego
Spółki kapitałowe
Istotą spółek kapitałowych jest zgromadzenie kapitału wspólników. Do ich utworzenia konieczny jest szereg formalności: spisanie umowy w formie aktu notarialnego i zarejestrowanie spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym. W momencie rejestracji rodzi się „osoba prawna” jaką staje się spółka. Przepisy określają także minimalny kapitał założycielski tych spółek W spółkach kapitałowych wolno prowadzić tylko tzw. pełną księgowość.
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - wspólnicy za zobowiązania spółki odpowiadaj tylko wniesionym do spółki wkładem. Minimalny kapitał założycielski dla takiej spółki zgromadzony przez wszystkich wspólników to 50 tys. zł. Każdy wspólnik posiada tzw. udziały i decyduje o spółce proporcjonalnie do wniesionego kapitału.
Spółkę akcyjną może zawiązać jedna lub więcej osób, ale nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z o.o. Statut i umowa spółki mają formę aktu notarialnego. Kapitał zakładowy wynosi co najmniej 500 tys. zł.
Rejestracja firmy w 10 krokach
W kolumnie po prawej stronie umieściliśmy wykaz czynności których wymaga rejestracja firmy. To 10 kroków które oddzielają nie przedsiębiorcę od przedsiębiorcy. Cała procedura w zależności od sprawności urzędników, udogodnień formalno-prawnych obowiązujących w danym miejscu i własnej organizacji trwa do 14 dni.
Proces otwierania działalności.
1. Pomysł na firmę (Jaką firmę otworzyć najlepiej? Jakie mam szanse na sukces?)
2. Wybór formy działalności (Jaka forma prawna działalności dla firmy? Porównanie samozatrudnienia, spółek cywilnych oraz osobowych i kapitałowych spółek handlowych.)
3. Rejestracja firmy w Urzędzie Miasta/Gminy (Potrzebne dokumenty, koszty i czas rejestracji.)
4. Rejestracja firmy w Urzędzie Statystycznym (Co zrobić aby otrzymać numer REGON.)
5. Przygotowanie pieczątki firmowej (Co powinno znajdować się na pieczątce firmowej? Ile kosztuje pieczątka?)
6. Firmowe konto (Ile kosztuje firmowe konto? Z oferty którego banku najlepiej skorzystać? - ranking kont firmowych.
7. Rejestracja firmy w Urzędzie Skarbowym (Składanie druku NIP-1, zgłoszenia rejestracyjne VAT.)
8. Rejestracja w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (Zgłoszenie przedsiębiorcy i pracowników do ubezpieczenia.)
9. Pozostałe urzędy związane z rejestracją firmy (Sanepid, inspekcja pracy itp.)
10.Firmowe logo i strona internetowa (Co wyróżnia dobre logo? Po co firmie strona internetowa?)
Składniki majątku przedsiębiorstwa
Majątek trwały
wartości niematerialne i prawne,
środki trwałe,
środki trwałe w budowie,
należności długoterminowe,
inwestycje długoterminowe.
Majątek obrotowy
zapasy,
należności krótkoterminowe,
inwestycje krótkoterminowe.
Jednoosobowa działalność gospodarcza, czy spółka?
Osoba, która chce mieć własna firmę, musi wybrać jej formę prawną. Ta decyzja ma spory ciężar gatunkowy - nie ogranicza się tylko do określenia, czy działalność ma być prowadzona samodzielne, czy we współpracy z innymi. Przyszły przedsiębiorca musi pamiętać, że zakładanie własnej firmy zawsze wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów i ryzykiem poniesienia straty z powodu nietrafionego biznesu. Sama procedura założenia spółki - zwłaszcza spółki prawa handlowego - kosztuje dużo więcej niż podjęcie jednoosobowej działalności gospodarczej.
Najpierw zatem trzeba odpowiedzieć sobie między innymi na następujące pytania:
● jakim kapitałem początkowym się dysponuje?
● jaka będzie skala działalności?
● czy jest się gotowym, aby zaryzykować całym majątkiem osobistym, czy lepiej oddzielić go od spraw związanych z prowadzeniem działalności?
● czy decyzje związane z prowadzeniem działalności, jej kontrolą chce się podejmować samodzielnie czy we współpracy z innymi?
Niestety, nie ma jednej, idealnej, uniwersalnej formy prawnej prowadzenia działalności. Każda ma zalety i wady.
Największą zaletą takiego wyboru jest fakt, że jest najłatwiejsza w założeniu. By ją rozpocząć, od 31 marca 2009 r. obowiązuje uproszczona procedura tzw. "jednego okienka". Wystarczy we właściwym urzędzie gminy złożyć wniosek rejestracyjny, a resztę formalności, poza założeniem firmowego konta bankowego, wykonają urzędnicy (wpis w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej - REGON, zgłoszenie identyfikacyjne albo aktualizacja NIP oraz zgłoszenie płatnika składek do ZUS).
Poza tym prowadzenie jednoosobowej działalności pozwala w największym stopniu na samodzielne podejmowanie decyzji związanych z jej prowadzeniem, w tym ustalanie podziału obowiązków, czy dokonywanie zmian związanych z profilem działalności lub kapitałem. W związku z faktem, że jednoosobowa działalność gospodarcza nie ma rozbudowanych struktur, można nią elastycznie zarządzać i bardzo szybko wprowadzać w życie nowe pomysły.
Najistotniejszą wadą jednoosobowej działalności jest pełna odpowiedzialność przedsiębiorcy za zobowiązania powstałe w związku i w trakcie jej funkcjonowania.
W praktyce taka forma prawna sprawdza się najczęściej przy prowadzeniu małych i średnich przedsięwzięć gospodarczych.
Największą zaletą spółki cywilnej jest łatwa procedura powołania jej do życia, wymagająca jedynie wpisu poszczególnych wspólników do ewidencji działalności gospodarczej i zawarcia miedzy nimi umowy w formie pisemnej. Nadto w spółce cywilnej obowiązują proste procedury jej prowadzenia. Można wnieść do spółki wkład rzeczowy czy własną pracę. Poza tym w spółce cywilnej najłatwiej jest połączyć kilka osób-wspólników i ich pomysły.
Najistotniejszą wadą jest z kolei ponoszenie solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, co oznacza, że wierzyciel może dochodzić całości lub części długu od wszystkich wspólników łącznie, od jednego z nich albo od każdego z osobna. Zaspokojenie wierzyciela przez jednego lub niektórych wspólników spółki cywilnej zwalnia z odpowiedzialności pozostałych. Dodatkowo, istnieje ustawowy obowiązek prowadzenia spraw spółki, co czasami nie jest korzystne. Zdarza się bowiem, że niektórzy wspólnicy najlepiej sprawdzają się w roli biernego wspólnika, którego aktywność ogranicza się do wniesienia wkładu finansowego lub rzeczowego.