Wykład 2 – 13.10.2015

BANK CENTRALNY W DWUSZCZEBLOWYM SYSTEMIE BANKOWYM

NBP – Narodowy Bank Polski – jest centralnym bankiem państwa
Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej.
Odpowiada za wartość polskiego pieniądza.
Podstawowym celem jego działalności jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

Zadania NBP
- organizowanie rozliczeń pieniężnych
- prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi
- prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami
- prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa
- regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie
- kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego
- działania na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego
- opracowanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.

Funkcje NBP
- emisyjna
- kształtowania i realizacji polityki pieniężnej
- organizowania rozliczeń pieniężnych
- prowadzenie działalności dewizowej
- zapewnienie warunków dla rozwoju sektora bankowego i stabilności krajowego systemu finansowego
- usługowa na rzecz rządu i jego instytucji

Rola Banku Centralnego

Niezależność Banku Centralnego
• Niezależność instytucjonalna
określona przede wszystkim przez usytuowanie banku centralnego w systemie organów państwa oraz sposób
powoływania i odwoływania władz banku (kadencyjność, nieusuwalność w czasie kadencji)
• Niezależność funkcjonalna
uprawnienia banku centralnego do samodzielnego kształtowania polityki pieniężnej i jej realizacji.
Oznacza to niepodleganie w tej dziedzinie przez bank centralny instrukcjom, wytycznym ze strony parlamentu,
prezydenta i rządu.
• Niezależność finansowa
trwałe określenie zasad tworzenia podziału funduszy banku centralnego, co uniemożliwiłoby wywieranie
nacisku finansowego przez rząd lub parlament na decyzje banku.

Organizacja NBP

Rynek pieniężny
• miejsce transmisji impulsów polityki pieniężnej NBP
• miejsce alokacji kapitału krótkoterminowego
• miejsce kształtowania struktury czasowej stóp procentowych
• pełni funkcję informacyjną dla banków, co do kosztów pozyskiwania kapitału
• pozwala na aktywne zarządzanie ryzykiem stopy procentowej
• umożliwia dokonywanie transmisji terminów


Polityka Pieniężna

Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada w szczególności:
• ustala wysokość stóp procentowych NBP
• ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków oraz SKOKów i wysokość jej opodatkowania
• określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągnięcia przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych
instytucjach bankowych i finansowych
• zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP
• przyjmuje roczne sprawozdania finansowe NBP
• ustala zasady operacji otwartego rynku

Instrumenty polityki pieniężnej w 2015r. (w 2016r. również)

• Rezerwa obowiązkowa • Operacje depozytowo-kredytowe: ﺣ depozyt na koniec dnia ﺣ kredyt lombardowy • Inwestycje walutowe • Swapy walutowe	• Stopa procentowa: ﺣ referencyjna ﺣ lombardowa ﺣdepozytowa • Operacje otwartego rynku: ﺣ podstawowe ﺣ dostrajające ﺣ strukturalne

Rezerwa obowiązkowa
ﺣ tworzona od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych
ﺣ odprowadzana na rachunek NBP
ﺣ oprocentowana
ﺣ stopa rezerwy obowiązkowej może być zróżnicowana
ﺣ zasady i tryb naliczania oraz utrzymywania rezerwy obowiązkowej ustala zarząd NBP

Stopy procentowe NBP (stosowane w polityce pieniężnej)

Operacje otwartego rynku
• Operacje podstawowe
ﺣ emisja 7-dniowych bonów pieniężnych NBP
ﺣ przetargi na bony odbywają się raz w tygodniu
ﺣ minimalna rentowność określona jest wysokością stopy referencyjnej

• Operacje dostrajające
ﺣ absorbujące
- emisja bonów pieniężnych NBP
- transakcje reverse repo
ﺣ zasilające
- przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP
- transakcje repo

• Operacje strukturalne
ﺣ mają na celu długoterminową zmianę struktury płynności w sektorze bankowym
ﺣ operacje te mogą obejmować:
- emisje obligacji
- zakup oraz sprzedaż papierów wartościowych na rynku wtórnym

Operacje depozytowo-kredytowe
Mają na celu stabilizowanie wahań poziomu płynności na rynku międzybankowym i skali wahań stóp overnight.
Przeprowadzane są z inicjatywy banków komercyjnych.
Wyróżnia się:
▫ depozyt na koniec dnia
umożliwia bankom lokowanie nadwyżek środków w banku centralnym na termin overnight
▫ kredyt lombardowy
umożliwia bankom zaciąganie kredytu na termin overnight zabezpieczonego papierami wartościowymi
akceptowanymi przez Bank Centralny.