Normy ostrożnosciowe w banku komercyjnym.

Normy ostrożnosciowe regulują działalność banku jako firmy i zapobiegają indywidualnym upadkom.
Polegają one na kontroli ryzyka w działalności bankowej, ograniczeniu rozmiarów aktywności banku (limity kredytowe i inwestycyjne), czy też określeniu wymogów kapitałowych.

Regulacje:

Jedną z podstawowych regulacji ostrożnościowych jest wymóg posiadania minimum kapitałowego. Bank musi również posiadać współczynnik wypłacalności, czyli adekwatności kapitałowej na poziomie 8%. Określane są, aby zminimalizować ryzyko kredytowe.

Rodzaje ryzyk:

1)Ryzyko kredytowe poszczególne kwoty pozycji mnożone są przez wagi ryzyka produktu i wagi ryzyka kontrahenta

2)Ryzyko walutowe

3)Ryzyko cen towarów

4Ryzyko cen kapitałowych papierów wartościowych

5)Ryzyko szczególnych instrumentów dłużnych

6)Ryzyko ogólnej stopy procentowej

7)Ryzyko rozliczenia dostawy i ryzyko kontrahenta

8)Przekroczenie limitu koncentracji wierzytelności

9)Ryzyko gwarantowania emisji

10)Inne np. ryzyko operacyjne

Sterowanie ryzykiem kredytowym jest możliwe dzięki takim normom ostrożnościowym, jak:

• Współczynnik wypłacalności

• Normy koncentracji kredytów i innych wierzytelności

• Klasyfikacja należności

• Rezerwy celowe

• Limity pozycji walutowych .

Współczynnik wypłacalności:

Jest to współczynnik wypłacalności ( czyli jeden ze wskaźników adekwatności kapitałowej), zwany również współczynnikiem Cooke’a. Określamy go jako relację między funduszami własnymi banku a jego aktywami bilansowymi oraz pozycjami pozabilansowymi, którym przyporządkowano określone wagi ryzyka. Współczynnik ten musi być większy lub równy 8%.

Rodzaje wag ryzyka:

W zaleceniu prezesa NBP rozróżnia się następujące wagi ryzyka:

0% gotówka w kasie, należności od banku centralnego i budżetu państwa

20% należności od budżetów lokalnych oraz banków OECD, EWG

30% należności od banków mających swoją siedzibę w Polsce

50% należności od pozostałych banków

60% należności zapisane na kontach porządkujących

100% należności od pozostałych klientów działających prawidłowo

140% należności od klientów objętych szczególną obserwacją

300% należności od klientów w sytuacji trudnej, wątpliwej lub spornej

Rezerwy celowe:

Rezerwy celowe umożliwiają kompensatę utraty wartości danego aktywu, jako skutek ryzyka.

Tworzenie rezerw celowych wynika z zasady ostrożnej wyceny i jest rodzajem samoubezpieczenia.

Kontrola koncentracji;

Działalność banków podlega nadzorowi sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Bankowego i regulowana jest przede wszystkim przez ustawę z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe.

Koncentrację oblicza się przez sumowanie:

1)Wierzytelności bilansowych:

- nominał pozostający do spłaty z odsetkami (kredyty, pożyczki);

-skupione wierzytelności wg nominału, gdy wierzytelności nabyte z dyskontem (cena nabycia<wartość nominalna);

2)Udzielone zobowiązania poza bilansowe wg ekwiwalentu bilansowego:

-zobowiązania gwarancyjne i finansowe w pełnej kwocie nominału;

-transakcje terminowe wg kosztu zastąpienia;

- transakcje opcyjne wg ekwiwalentu delta

STRUKTURA RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH DLA BANKÓW (CASH FLOW).

Pojęcie:

Według definicji zawartej w Ustawie o Rachunkowości, przepływy środków pieniężnych to wpływy i wydatki środków pieniężnych w kasie, na rachunkach bankowych, czeków, weksli oraz innych aktywów pieniężnych. Przedstawia sytuację płynności banku ze wskazaniem na źródła zmian stanu środków oraz wykazanie ich na początek i koniec okresu sprawozdawczego, pozostających w dyspozycji banku.

Celem sporządzania rachunku przepływów pieniężnych jest zbadanie, czy przedsiębiorstwo posiada środki pieniężne na uregulowanie swoich zobowiązań. W bankach można przeprowadzać taką analizę, ale zagadnienie oceny płynności i ryzyka z nim związanego ma charakter kompleksowy i zdecydowanie wykracza poza zakres i nośność informacyjną tego rachunku.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości rachunek przepływów pieniężnych może być sporządzany przy zastosowaniu jednej z dwóch wybranych metod: bezpośredniej lub pośredniej. Różnica pomiędzy metodami sprowadza się do różnego ujęcia przepływów z działalności operacyjnej, podczas gdy przepływy z działalności inwestycyjnej i finansowej mają ten sam układ.

Działalność operacyjna:

Przez tą działalność rozumie się podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, nie zaliczone do działalności inwestycyjnej (lokacyjnej) lub finansowej.

Działalność inwestycyjna:

Przez taką działalność rozumie się nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.

Działalność finansowa:

Przez tą działalność rozumie się pozyskanie lub utratę źródeł finansowania, zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału (funduszu) własnego i obcego w jednostce oraz wszystkie z nimi związane korzyści i koszty.

Rachunek przepływów pieniężnych dla banków (metoda bezpośrednia).

W metodzie bezpośredniej wykazuje się odrębnie poszczególne źródła wpływów i kierunki wydatków środków pieniężnych. Przepływy pieniężne określa się oddzielnie dla działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.

Rachunek przepływów pieniężnych dla banków (metoda pośrednia).

W metodzie pośredniej za punkt wyjścia do określenia przepływów przyjmuje się wynik finansowy banku (zysk lub stratę). W dalszej kolejności przeprowadza się korekty wyniku finansowego o wielkości pieniężne lub niepieniężne powodujące zmiany stanu środków banku.

Do tak sporządzonego sprawozdania z przepływów należy dołączyć dodatkowe informacje i objaśnienia obejmujące następujący zakres informacji:

• objaśnienie struktury środków pieniężnych przyjętych do rachunku przepływów pieniężnych, jeżeli różni się on od struktury przyjętej przy sporządzaniu bilansu.

• Jeżeli rachunek sporządzany jest metodą bezpośrednią, należy przedstawić kwoty przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej wyliczone metodą pośrednią.

• Należy wyjaśnić przyczyny, jeżeli istnieją różnice pomiędzy zmianami stanu niektórych pozycji bilansu oraz zmianami tych samych pozycji w rachunku przepływów pieniężnych

PASYWA BANKU

Pasywa banku wskazują na źródła pochodzenia majątku banku, określają czyją własnością są aktywa banku i w jakiej wysokości. Pasywa wskazują, jaka wartość aktywów jest finansowana funduszami własnymi, a jaka pochodzi z funduszy obcych. Pasywa dzielimy na fundusze własne, przedstawiające równowartość pieniężną tej części majątku, która została sfinansowana kapitałami własnymi (podstawowymi i uzupełniającymi). Fundusze obce wskazują na równowartość tej części aktywów, która znajduje pokrycie w zobowiązaniach i kredytach zaciągniętych przez bank. Pasywa w bilansie banku pogrupowane są według tzw. wymagalności, to znaczy kolejności zwrotu ich właścicielom w przypadku likwidacji lub upadłości banku. Pierwszą grupę stanowią zatem zobowiązania wobec banku centralnego, jako pasywa wymagane w pierwszej kolejności, a ostatnie to kapitały podstawowe i wynik finansowy.

Chociaż głównym czynnikiem produkcji są dla banku środki obce, to jednak kapitał własny odgrywa ogromną rolą w działalności przedsiębiorstwa bankowego.

W banku występują zupełnie inne relacje między kapitałem własnym a kapitałem obcym. W przedsiębiorstwie produkcyjnym stosunek kapitału własnego do kapitału obcego wynosi 1:1. W sferze usługowej 1:2 lub 1:3.W banku relacja kapitału własnego do obcego wynosi 1:15, a nawet 1:18, ponieważ bank jest firmą, która operuje głównie kapitałem obcym.

Funkcje kapitału własnego

1 funkcja założycielska – dla uzyskania zgody na założenie banku należy dysponować kapitałem własnym (min. 5 mln ECU).

2 funkcja finansująca – finansuje sferę techniczno – organizacyjną. Funkcja ta jest szczególnie ważna na etapie tworzenia banku, gdy z kapitału własnego nabywa się budynki i wyposażenie niezbędne do rozpoczęcie działalności.

3 funkcja gwarancyjna – gwarantuje wywiązanie się przez bank z jego zobowiązań. Część funduszu własnego jest zaangażowana w środki trwałe, a część stanowi fundusz rezerwowy (Fundusz rezerwowy są to środki pieniężne ulokowane w papierach wartościowych lub innych inwestycjach zapewniających określoną płynność. Jeżeli straty są większe niż rezerwy to ogłasza się upadłość banku. Sprzedaje się majątek banku i zaspokaja wierzycieli. Im większy fundusz własny, tym większe bezpieczeństwo banku).

4 funkcja czynnika ograniczającego rozmiary działalności bankowej. Przepisy prawa bankowego wprowadzają szereg norm, w których konstrukcji znajdują się fundusze własne. Współczynnik wypłacalności jest to relacja funduszy własnych banku do aktywów i pozycji pozabilansowych. Sam fakt udzielenia poręczeń lub gwarancji nie powoduje zaangażowania środków bankowych. Współczynnik wypłacalności nie może być niższy niż 8%. Przy danych funduszach własnych bank jest ograniczony kwoto do jakiej granicy może udzielać kredytów, poręczeń, pożyczek i gwarancji.

5 funkcja podstawy oceny i podziału zysku i strat. Przedsiębiorstwo bankowe może być własnością różnych podmiotów. Powstaje wówczas problem w jaki sposób podzielić zysk wypracowany przez bank. W przypadku straty, kapitał własny jest miernikiem podziału straty między bankami.

6 funkcja reprezentacyjna – udziela informacji o banku. Informuje jaki jest kapitał własny, jak się zmieniał w ostatnich latach.

Treść ekonomiczna poszczególnych pasywów bilansu:

I Zobowiązania wobec Banku Centralnego

W tej grupie zobowiązań występują zobowiązania wobec BC powstałe z następujących tytułów:

1) Operacji terminowych- są to depozyty NBP w danym banku, a także kredyty otrzymane za pośrednictwem NBP z zagranicznych linii kredytowych

2)kredytów refinansowych (w celu uzupełnienia zasobów pieniężnych banku, pod zastaw papierów wartościowych- tzw. kredyt lombardowy lub kredyt w innej formie. Kredyt ten w przypadku zagrożenia płynności może być kredytem ostatniej szansy)

a) redyskontowego (udzielany pod przyjmowane do redyskonta weksla)

b) lombardowego (Kredyt udzielany pod zastaw ruchomości, w tym głównie papierów wartościowych, towarów, metali szlachetnych. Kredyt lombardowy banku centralnego - kredyt pod zastaw papierów wartościowych, udzielany bankom komercyjnym przez bank centralny. Kredyt lombardowy banku komercyjnego - udzielany osobom fizycznym lub prawnym. Na czas trwania umowy kredytowej bank przejmuje zastawioną ruchomość, a w przypadku niewywiązania się klienta ze spłaty nabywa możliwość sprzedaży zastawu.)

c) celowego (udzielany przez bank centralny bankom komercyjnym dla umożliwienia im zachowania płynności. Ten kredyt nie ma specjalnego zabezpieczenia w postaci jakichś walorów, jak np. weksle handlowe w przypadku-kredytu redyskontowego. Banki centralne udzielają, takich kredytów w roli „pożyczkodawcy w ostatniej instancji” bankom komercyjnym w przypadkach trudności płatniczych (braku środków na zaspokojenie klientów żądających wypłat depozytów))

d) na inwestycje centralne

e) innych

3) operacji otwartego rynku (kredyty aukcyjne) – u dealerów rynku pieniężnego

4) kredytów niespłaconych w terminie

5) odsetek od wyżej wskazanych pozycji

II Zobowiązania wobec sektora finansowego

W bilansie banku kwota zobowiązań odzwierciedla w szczególności wartość depozytów terminowych i płatnych na każde żądanie pozyskanych od podmiotów finansowych:

1) W rachunku bieżącym

2) Terminowe

Są to w szczególności zobowiązania wobec:

- innych banków (z wyjątkiem NBP)

- oddziałów zagranicznych banków, biur maklerskich

- międzynarodowych organizacji finansowych

- instytucji ubezpieczeniowych

- funduszy inwestycyjnych i powierniczych

- pozostałych jednostek finansowych

Zobowiązania wyrażone w tej pozycji bilansu obejmują :

- rachunki bieżące loro

- rachunki zagraniczne wolne

- rachunki zastrzeżone

- depozyty terminowe

- kredyty i pożyczki otrzymane

- czeki podróżnicze własnej emisji

- czeki bankierskie

- inne zobowiązania

III Zobowiązania wobec sektora niefinansowego

W tej pozycji pasywów wykazuje się wartość środków pieniężnych zgromadzonych na:

1) rachunkach oszczędnościowych, w tym:

a) bieżących

b) terminowych

2) pozostałych, w tym:

a) bieżących

b) terminowych

Są to zobowiązania banku z tytułu pozyskanych środków pieniężnych w odniesieniu do:

1) Przedsiębiorstw i spółek państwowych

2) Przedsiębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni

3) Przedsiębiorstw indywidualnych

4) Osób prywatnych

5) Rachunków indywidualnych

6) funduszy i fundacji

7) innych podmiotów niefinansowych

Zobowiązania te obejmują zobowiązania wobec sektora budżetowego, nie mające charakteru fiskalnego, jest to zatem suma zobowiązań obejmująca:

1) Rachunki bieżące

2) Rachunki zastrzeżone

3) Depozyty terminowe

4) Operacje o charakterze nadzwyczajnym

5) Środki na finansowanie programów rozwojowych

6) rachunki inwestycyjne

7) inne zobowiązania

IV Zobowiązania wobec sektora budżetowego

Ta grupa pasywów przedstawia wartość środków pieniężnych pozyskanych od jednostek rządowych i samorządowych zarówno bieżących, jak i terminowych. Zobowiązania te dotyczą:

1) Budżetu państwa

2) budżetów terenowych

3) Funduszy celowych

4) Pozostałych zobowiązań

V Zobowiązania z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu.

Wykazuje się tu kwoty zobowiązań z tytułu papierów wartościowych wyemitowanych przez bank celem pozyskania środków pieniężnych z udzielonym umownym terminem odkupu:

1) Własnych obligacji

2) Pozostałych

VI Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych.

Dłużnymi papierami wartościowymi własnej emisji są papiery wartościowe wyemitowane przez bank na podstawie prawa bankowego, którymi obrót może być dokonywany na rynku wtórnym. Zobowiązania wykazane w tej pozycji dotyczą sprzedanych obligacji, certyfikatów, innych bankowych papierów wartościowych wyemitowanych przez bank, celem pozyskania środków w zachowaniem określonych zasad pozwalających zarówno emitentowi, jak i nabywcy zaliczyć je do portfela papierów wartościowych. Dokumenty wystawione jako dowody imienne lub na okaziciela oraz ważne wkłady oszczędnościowe niezależne od nazwy (bony oszczędnościowe, certyfikaty depozytowe, bony komercyjne) nie stanowią papierów wartościowych.

VII Inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych.

W tej pozycji należy wykazać wartość godziwą instrumentów pochodnych, stanowiącą zobowiązania.

VIII Fundusze specjalne i inne zobowiązania.

Fundusze specjalne to fundusze tworzone na podstawie odrębnych przepisów, np.: fundusz świadczeń socjalnych. W poszczególnych pozycjach należy wykazać: stan zobowiązań z tytułu rozrachunków międzybankowych, stan zobowiązań z tytułu rozrachunków międzyoddziałowych, wynikających z nierozliczonych zleceń pomiędzy oddziałem banku, po uwzględnieniu kompensacji sald, stan zobowiązań z tytułu operacji papierami wartościowymi- wynikających z :

a) rozliczeń z bankami pośredniczącymi w obrocie

b) rozliczeń z biurami maklerskimi w okresie między ewidencją na koncie zleceniodawcy a ewidencją odpowiedniego przelewu środków (zobowiązania z tytułu nabycia papierów wartościowych banku i klientów, w tym odsetki i dywidendy otrzymane do rozliczenia na dobro rachunków klientów lub na przychody banku)

c) rozliczeń z emitentami papierów wartościowych- należy wskazać stan zobowiązań banku wobec emitentów z tytułu przejętej do rozprowadzenia emisji papierów wartościowych

d) rozliczeń z tytułu sprzedaży papierów wartościowych

Stan zobowiązań do uregulowania z tytułu operacji instrumentami pochodnymi, w tym rozliczenia z tytułu sprzedaży opcji:

a) rozliczeń z tytułu operacji terminowymi instrumentami pochodnymi

b) rozliczeń z tytułu sprzedaży opcji

Zobowiązania wobec wierzycieli różnych- są to zobowiązania banku nie związane bezpośrednio z działalnością operacyjną banku, zobowiązania wynikające z rozliczeń z tytułu obsługi zastępczej z Pocztą Polską, stan zobowiązań z tytułu rozliczeń publicznoprawnych, stan zobowiązań z tytułu kart płatniczych, oraz zobowiązania pozostałe- fundusze specjalne, w tym fundusz świadczeń socjalnych oraz inne fundusze nie zaliczane do funduszy własnych banku, zobowiązania wobec funduszy powołanych w ramach struktury banku sprawozdającego.

IX Koszty i przychody rozliczane w czasie

Pozycja ta obejmuje:

1) Przychody pobrane z góry, a odnoszące się do późniejszych okresów sprawozdawczych

2) Koszty do zapłacenia- zobowiązania z tytułu kosztów odniesionych do wyników bieżącego okresu, do rozliczenia (zapłaty) w następnych okresach

3) Przychody do rozliczenia z wyłączeniem rezerwy na odroczony podatek dochodowy. Przychody do rozliczenia obejmują np.: różnice w przypadku gdy wartość sprzedanych przez bank składników majątkowych jest niższa od kwoty przypisanej do zapłaty (z tytułu najmu, dzierżawy lub innych o podobnym charakterze)

4) Różnice z tytułu transakcji swap- należy wykazać stan narosłych różnic z tytułu transakcji terminowych (nierozliczone różnice ujemne)

X Rezerwy

Rezerwy to wartości tworzone w celu skorygowania wyniku finansowego lub pokrycia strat z tytułu ryzyka prowadzonej działalności. W bankach tworzy się rezerwę na przejściową różnicę z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych, spowodowaną odmiennością momentu uznania przychodu za osiągnięty lub kosztu za poniesiony w myśl ustawy o rachunkowości i przepisów podatkowych. Dodatnią różnicę zalicza się do obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego netto jako rezerwę na podatek dochodowy.

1) Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

2) Pozostałe rezerwy:

a) rezerwa na ryzyko ogólne

b) rezerwy na przyszłe zobowiązania, np.: odprawy pracownicze, nagrody jubileuszowe

XI Zobowiązania podporządkowane

Wykazuje się tu zobowiązania banku, których okres wymagalności nie jest krótszy niż 5 lat, a pożyczkodawca zobowiązuje się nieodwołalnie zająć miejsce na okoliczność upadłości banku, po wszystkich innych wierzycielach. Uznanie danego zobowiązania za fundusze wymaga zgody Komisji Nadzoru Bankowego.

XII Kapitał (fundusz) podstawowy

W tej pozycji należy uwzględnić:

1) w banku państwowym- fundusz statutowy

2) w banku w formie spółki akcyjnej- kapitał zakładowy

3) w banku spółdzielczym- fundusz udziałowy

W wysokości dokonanego przez sąd rejestrowy wpisu do rejestru, z wyłączeniem akcji i udziałów uprzywilejowanych w zakresie spłaty jakichkolwiek zobowiązań z ich tytułu.

XIII Należne wpłaty na kapitał podstawowy

Kapitał akcyjny wymagany do utworzenia banku wynosi 5 mln €. Jeśli taka kwota nie zostanie wniesiona w dniu wpisu do rejestru handlowego, to różnica ta jest uwzględniana w tej pozycji bilansu ze znakiem ujemnym. W wyniku takiego zapisu, w sumie bilansowej uwzględniony jest tylko kapitał akcyjny opłacony.

XIV Akcje własne (wielkość ujemna)

Występują w portfelu banku w wyniku:

- nabycia w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń banku, których nie można zaspokoić z innego majątku akcjonariusza

- nabycia ich celem umorzenia

- nabycia ich celem wydania akcjonariuszom spółki przejmowanej (połączenie spółek bez podwyższania kapitału)

XV Kapitał (fundusz) zapasowy

1) Ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej

2) Tworzony ustawowo

3) Tworzony zgodnie ze statutem

Kapitał zapasowy jest tworzony obligatoryjnie. Na kapitał ten bank przeznacza obowiązkowo co najmniej 8% zysku do momentu, aż kapitał ten osiągnie wysokość ¹/₃ kapitału zakładowego. Fundusz ten można wykorzystać na pokrycie strat bilansowych, można go tworzyć ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej oraz z wpłat właścicieli, jeżeli wpłaty te nie są przeznaczone na kapitał akcyjny.

XVI Kapitał z aktualizacji wyceny

Kapitał ten przy aktualizacji wyceny środków trwałych i majątku finansowego w terminach i w wielkości określonej odrębnymi przepisami

Fundusz z aktualizacji wyceny z tytułu:

- rzeczowych aktywów trwałych

- finansowych aktywów trwałych

- wartości niematerialnych i prawnych

- odroczonego podatku dochodowego

XVII Pozostałe kapitały rezerwowe

Kapitał rezerwowy może być tworzony przez bank, o ile przewiduje to jego statut, z przeznaczeniem na pokrycie strat lub wydatków.

XVIII Zysk (strata) z lat ubiegłych

Wykazany jest tu wynik banku ustalony na koniec poprzedniego roku, przy czym zysk zapisuje się ze znakiem „+”, stratę ze znakiem „–”

XIX Zysk (strata) netto

Wykazuje się tu nadwyżkę przychodów i zysków nad kosztami i stratami (lub nadwyżkę kosztów nad przychodami) okresu sprawozdawczego.

PASYWA RAZEM

Wartość godziwa to kwota, za jaką dany składnik majątku mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane, na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi nie powiązanymi ze sobą stronami. Wartość godziwą może odzwierciedlać cena sprzedaży pochodząca z rynku. Jeżeli nie jest

możliwe ustalenie wartości aktywów za pomocą cen sprzedaży, należy ją określić szacunkowo, we własnym zakresie lub przy pomocy rzeczoznawców.

TEMAT: ROZLICZENIA PIENIĘŻNE - GOTÓWKOWE

Rozliczenia pieniężne są to świadome oraz zgodne z przepisami obowiązującego prawa przemieszczanie środków pieniężnych pomiędzy osobami prawnymi i fizycznymi przede wszystkim z tytułu: umów kupna-sprzedaży, umowy o pracę, umowy dzierżawy bądź najmu, umowy ubezpieczenia oraz świadczeń na rzecz budżetu centralnego lub lokalnego.

Formy rozliczenia pieniężnego między dłużnikiem (darczyńcą) i wierzycielem (obdarowanym) zależą przede wszystkim od:

• Wykorzystywanego w tym celu pieniądza (gotówkowy, bezgotówkowy, elektroniczny)

• Uczestniczących podmiotów (dłużnik, wierzyciel, bank dłużnika, bank wierzyciela, izba rozliczeniowa, bank centralny itp.)

• Użytych systemów komunikacji (transportu środków pieniężnych i dokumentów)

• Kwoty rozliczenia (w sposób bezgotówkowy muszą być przeprowadzane niektóre transakcje między przedsiębiorcami, dotyczy to transakcji których wartość przekracza 15 tys. euro)

• Czasu niezbędnego do zrealizowania całego cyklu rozliczeniowego (system off-line, w którym występują opóźnienia pomiędzy poszczególnymi operacjami, system on-line, w którym operacje są wykonywane w czasie rzeczywistym).

Przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych musi być w pewien sposób zorganizowane. Organizacja obiegu pieniądza oraz zasady rozliczeń pieniężnych wynikają z roli pieniądza w procesach gospodarczych. W gospodarce rynkowej powinny one sprzyjać umacnianiu pieniądza i pogłębianiu zależności ruchu wartości materialnych od przepływu strumieni pieniężnych. Formy i tryb rozliczeń pieniężnych ustala ogólnie prawo bankowe, a w szczegółach prezes NBP. Można wyróżnić dwie formy rozliczeń pieniężnych:

1. Gotówkowe

2. Bezgotówkowe

ROZLICZENIA GOTÓWKOWE. Rozliczenia gotówkowe polegają na wręczeniu obiegowych znaków pieniężnych, czeku gotówkowego lub dokonywaniu za pośrednictwem przekazu pocztowego, pobrania pocztowego bądź przekazu bankowego. Sama ustawa prawo bankowe stanowi, iż rozliczenia pieniężne mogą być przeprowadzane za pośrednictwem banków, jeżeli przynajmniej jedna ze stron rozliczenia (dłużnik lub wierzyciel) posiada rachunek bankowy. Wyłącznie dopuszczalnymi formami rozliczeń gotówkowych, według odpowiedniego przepisu prawa bankowego, są czek gotówkowy oraz wpłata gotówki na rachunek wierzyciela.

CZEK GOTÓWKOWY jest z całą pewnością dokumentem, który w swej treści powinien zawierać określone elementy, w tym w szczególności polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej. Oczywiście polecenie to musi mieć swojego adresata i w tym wypadku jest nim trasat, którym - przy czekach wystawionych i płatnych w Polsce - może być tylko bank. Czek musi spełniać szereg wymogów formalnych, musi więc mieć postać dokumentu pisemnego i musi być opatrzony własnoręcznym podpisem wystawcy. Do posługiwania się czekiem konieczny jest jeszcze jeden bardzo ważny element, mianowicie umowa czekowa. To ona właśnie uprawnia wystawcę czeku do rozporządzania funduszami za pomocą czeku. W praktyce umowa czekowa nie ma charakteru samodzielnego, lecz stanowi element innej umowy łączącej wystawcę czeku z bankiem (np. umowa rachunku bankowego zawierająca stosowną klauzulę, umowa rachunku bankowego bez odnośnej klauzuli nie uprawnia posiadacza rachunku bankowego do wystawiania czeków).

DŁUŻNIK WIERZYCIEL

- gotówka + gotówka

Przekazanie osobiste, przekaz pocztowy

- gotówka + pieniądz bezgotówkowy

Wpłata na rachunek na poczcie, w banku

- gotówka + gotówka

Czek gotówkowy, wypłata z bankomatu

RYZYKO Kursowe I KRYZYS FINANSOWY ZWIĄZANY Z ZABEZPIECZANIEM INWESTYCJI OPCJAMI WALUTOWYMI.

Ryzyko kursu walutowego, to niebezpieczeństwo pogorszenia się sytuacji finansowej banku na skutek niekorzystnej zmiany kursu walutowego. Jego przyczyną są niemożliwe do dokładnego przewidzenia wahania kursów walut, przy czym zmiany te mogą zarówno powodować straty, jak i stwarzać dodatkowe szanse zwiększenia zysku.

Opcja kupna (call) daje nabywcy prawo do kupna waluty w postaci kontraktu opcyjnego po z góry ustalonej cenie (kurs realizacji), wystawca opcji jest zobowiązany sprzedać nabywcy opcji zakontraktowaną ilość instrumentu bazowego (w przypadku opcji walutowych są to waluty). Warto zauważyć, że opcje typu CALL rodzą dla wystawcy nieograniczone ryzyko, a przynoszą ograniczone, najczęściej znikome zyski.

Opcja sprzedaży (PUT) daje nabywcy prawo do sprzedaży waluty w postaci kontraktu opcyjnego po z góry ustalonej cenie, wystawca opcji jest zobowiązany kupić od nabywcy opcji zakontraktowaną ilość instrumentu bazowego (w przypadku opcji walutowych są to waluty). Należy podkreślić, że dla eksporterów tylko i wyłącznie nabywane opcje typu PUT są działaniem zabezpieczającym, a ewentualne wystawiane przez eksporterów opcje typu CALL niosą ze sobą ryzyko poniesienia nieograniczonych strat.

Zatem, wystawianie opcji typu CALL przez eksporterów jest działaniem pozbawionym sensu ekonomicznego.

BANK KOMERCYJNY i jego rola w gospodarce.

Banki komercyjne zalicza się do grupy instytucji nazywanych pośrednikami finansowymi, które specjalizują się w gromadzeniu depozytów od gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, aby pożyczać z kolei te środki innym przedsiębiorstwom i gospodarstwom domowym – tym, które potrzebują ich na inwestycje, zakup dóbr trwałego użytkowania lub po prostu na pokrycie kosztów bieżącej działalności. Bank komercyjny jest więc instytucją powołaną do przyjmowania depozytów i udzielania kredytów.

Szczególną rolę banków w gospodarce polskiej widać w tym, że większość instytucji rynku finansowego jest pośrednio lub bezpośrednio związana z bankami. Dotyczy to domów maklerskich, towarzystw funduszy inwestycyjnych, czy towarzystw funduszy emerytalnych.

Pojawiło się nawet w literaturze określenie bankostruktura, opisujące

fakt dominacji banków od

strony instytucjonalnej.

Rola banków komercyjnych:

Rolę banku w gospodarce narodowej można scharakteryzować poprzez prezentację trzech najbardziej istotnych dziedzin działalności banku. Są to:

-udział w kreacji pieniądza;

-udział w społecznym podziale pracy;

-dokonywanie alokacji i

- transformacji środków.

Udział w kreacji pieniądza:

Kreacja pieniądza bankowego przez

banki komercyjne następuje poprzez:

-wzrost wielkości kredytów udzielanych przez te banki

-zwiększenie zakupu walut obcych.

Obie te operacje powodują wzrost środków płatniczych w danym banku lub w innym banku, na którego konto zostały przekazane środki otrzymane w formie kredytu.

Możliwości kreacji pieniądza przez bank komercyjny są jednak ograniczone. Wynika to z konieczności utrzymywania płynności, co jest uwarunkowane przez wielkość posiadanych środków banku centralnego.

Bank komercyjny musi więc posiadać odpowiednią wielkość pieniądza rezerwowego banku centralnego, aby móc bez ograniczeń pokryć wypłaty gotówkowe swoich klientów oraz pokryć ujemne dla siebie saldo rozliczeń z innymi bankami.

Udział w społecznym podziale pracy:

Bank jest przedsiębiorstwem, które prowadzi działalność mającą na celu przejęcie od jednostek gospodarczych i osób fizycznych czynności finansowych, jest także instytucją dokonującą transformacji terminu, wielkości i ryzyka w stosunkach pieniężnych między pożyczkobiorcą a pożyczkodawcą.

W gospodarce, która w małym stopniu zależy od podziału pracy, podmioty gospodarcze muszą dokonywać czynności finansowych samodzielnie.

Natomiast w gospodarce o rozwiniętym podziale pracy banki stają się przedsiębiorstwami, które przejmują szereg czynności w zakresie gospodarki finansowej od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Przyjmują wkłady, udzielają kredytów co sprawia, że nie musimy sami szukać kredytodawcy lub kredytobiorcy.

Banki przejmują także szereg czynności usługowych, zwłaszcza w zakresie obrotu papierami wartościowymi. Występują również w zastępstwie podmiotów gospodarczych w handlu papierami wartościowymi. Kupują i sprzedają w imieniu swoich klientów na giełdzie określone akcje i obligacje.

Banki udzielają także porad podmiotom gospodarczym, które chcą dokonać lokat.

Dokonywanie alokacji i transformacji środków

Banki odgrywają istotną rolę jako

instytucje transformacyjne, pośredniczące w doprowadzaniu do wzajemnego uzgodnienia różniących się struktur podaży i popytu. Odnosi się to zwłaszcza do transformacji:

• informacji,

• wielkości zapotrzebowanej sumy pieniądza,

• terminu,

• ryzyka.

Transformacja informacji jest konieczna ze względu na to, że posiadacz sumy pieniężnej i poszukujący pieniądza muszą osiągnąć informacje o sobie, a następnie przeprowadzić odpowiednie negocjacje. Ważna jest również wiedza o solidności partnera. Taką wiedzę może

• zapewnić pośredniczący bank,

• dysponujący odpowiednio

• wyszkoloną kadrą.

Transformacja wielkości sumy

• pieniądza wiąże się z występującym

• na ogół brakiem zgodności między sumą oferowaną przez posiadacza a sumą zapotrzebowaną przez poszukującego pieniądza. Problem ten może być rozwiązany właśnie przez pośredniczący bank. Dodatkowe ułatwienia stwarza tu rynek pieniężny.

Transformacja terminu jest konieczna ze względu na to, że posiadacze wolnych środków z reguły chcą je ulokować na krótsze terminy, natomiast poszukujący pieniądza chcieliby go otrzymać na terminy dłuższe.

Taka transformacja jest możliwa dzięki temu, że w praktyce bankowej następują:

• prolongata wkładów (odroczenie terminu);

• substytucja wkładów (zmiana na inne);

• możliwość likwidacji części aktywów przed terminem;

-możliwość wykorzystania pomocy zewnętrznej.

Transformacja ryzyka jest możliwa dzięki temu, że bank rozkłada ryzyko na wiele podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych (jego klientów) oraz posiada zewnętrzne zabezpieczenie (możliwość zaciągnięcia kredytu w banku centralnym, kredyty na rynku pieniężnym, fundusze gwarancyjne).

Role banku więc można określić następująco:

• rola płatnika: dokonywanie płatności w imieniu swoich klientów;

• rola agenta: działanie w imieniu klientów w zakresie emisji papierów wartościowych i zarządzania własnością klientów;

• rola gwaranta: poparcie udzielane klientom w spłacie ich zobowiązań;

• rola pośrednika: dokonywanie transformacji otrzymanych depozytów w kredyty, przede wszystkim dla przedsiębiorstw (pośrednictwo między podmiotami deficytowymi i nadwyżkowymi);

• rola instrumentu w realizacji polityki gospodarczej kraju: regulowanie podaży pieniądza poprzez działanie banku centralnego.

• Podsumowując, banki komercyjne pełnią pożyteczną rolę w gospodarce, bez nich przepływ wolnych środków finansowych byłby o wiele droższy i powolniejszy, na czym znacznie cierpiałby wzrost gospodarczy.

Sukcesy i porażki banków komercyjnych determinują zachowania innych uczestników rynku finansowego, a co za tym idzie wpływają również na bezpieczeństwo i postrzeganie polskiego rynku finansowego na arenie międzynarodowej.

RYZYKO KREDYTOWE.

• Ryzyko – prawdopodobieństwo niepowodzenia naszych działań

• Obecne we wszystkich dziedzinach życia

• Z ryzykiem nieustannie stykają się Banki

Bank spełnia swoją rolę w gospodarce narodowej w głównych dziedzinach:

• Udział w kreacji pieniądza

• Udział w społecznym podziale pracy

• Dokonywanie alokacji i transformacji środków

Ryzyko kredytowe oznacza niebezpieczeństwo, iż kredytobiorca nie wypełni zobowiązań i warunków umowy, narażając kredytodawcę na powstanie straty finansowej.

Uważane za najgroźniejsze dla działalności bankowej Nieodpowiednio zarządzane może powodować złą jakość aktywów, co jest najczęstszą przyczyną upadłości banków.

Podział ryzyka kredytowego:

Aktywne ryzyko kredytowe związane jest z zagrożeniem niespłacenia przez kredytobiorcę płatności kredytowych.

Pasywne ryzyko kredytowe – wiąże się z możliwością nieuzyskania lub uzyskania na niekorzystnych warunkach środków na sfinansowanie kredytu

Ryzyko indywidualne jest określone przez wysokość możliwej straty oraz prawdopodobieństwo jej wystąpienia

Ryzyko portfelowe dodatkowo zależy od stopnia wzajemnego powiązania poszczególnych kredytów

Procedury kredytowe:

Etapy:

1. Wniosek kredytowy

2. Uzupełnianie wniosku

3. Badanie zdolności kredytowej

4. Ustanowienie zabezpieczeń

5. Podjęcie decyzji kredytowej

6. Umowa kredytowa

7. Postanowienie kredytu do dyspozycji kredytobiorcy

8. Monitoring kredytu

9. Windykacja należności kredytowych

Zdolność kredytowa:

Zgodnie z art 70 prawa bankowego Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.

Wyróżnia się 2 kategorie:

-Formalnoprawną

-Merytoryczna

Ocena formalna wniosku polega na sprawdzeniu, czy:

-Wnioskodawca złożył w banku wszystkie załączniki

-Zostały złożone podpisy

-Przeznaczenie kredytu jest zgodne z rodzajem prowadzonej działalności

-Wnioskowana kwota nie przekracza tzw. współczynnika koncentracji

-Wnioskowany okres nie przekracza okresu dopuszczalnego w regulaminie kredytowym banku

-Formy zabezpieczeń są akceptowalne przez bank

Metody zdolności kredytowej:

1. opisowa

2. punktowa (credit scoring)

3. wskaźnikowa (wskaźniki płynności, rentowności, sprawności działania, zadłużenia i stopnia pokrycia, struktury majątku i kapitału),

4. dyskryminacyjna (wskaźnik Altmana),

5. ekonomiczna ocena przedsięwzięcia inwestycyjnego (NPV, IRR, próg rentowności).

Metoda punktowa:

Składa się z 3 etapów:

1. Wybór kryteriów opisujących sytuację klienta

2. Przydzielenie wskaźnikom odpowiednich wag

3. Określenie i zsumowanie uzyskanych wartości

STRUKTURA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT BANKU.

Rachunek zysków i strat:

Rachunek zysków i strat jest obok bilansu i danych uzupełniający częścią sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień bilansowy. Rachunek ten informuje o stopniu realizacji podstawowego celu działalności gospodarczej. Pozwala na ustalenie struktury wyniku finansowego. Określany jest też rachunkiem wyników. Sporządzany jest we wszystkich przedsiębiorstwach bez względu na formę organizacyjno- prawną.

Może być sporządzany w:

- układzie kalkulacyjnym

- układzie porównawczym

-a także w formie dwustronnej tabeli

Pozycje wyniku finansowego banku po stronie zysków:

-wynik z tytułu odsetek,

- przychody z tytułu prowizji i opłat,

-przychody z akcji, udziałów i innych papierów wartościowych, które nie mają charakteru odsetkowych,

- operacjach finansowych papierami wartościowymi i innymi,

-wynik z pozycji wymiany,

- pozostałe przychody operacyjne,

-wynik z działalności operacyjnej banku,

-wynik na operacjach nadzwyczajnych,

-wynik finansowy brutto,

- wynik finansowy netto.

Pozycje wyniku finansowego:

-Przychody z tytułu należnych bankowi odsetek – są one inkasowane:

= od instytucji finansowych, tj. od operacji otwartego rynku, dokonywanymi z NBP, od lokat zdeponowanych na rynku międzybankowym oraz bezpośrednio w innych bankach i instytucjach finansowych

=od klientów i sektora budżetowego, tj. od udzielonych kredytów podmiotom niefinansowym( przedsiębiorstwom, ludności, organizacjom społecznym, fundacjom). Oraz od wierzytelności sektora budżetowego,

= z tytułu lokat w dłużnych papierach wartościowych emitowanych zarówno przez Skarb Państwa jak i przez NBP, organy samorządowe, przedsiębiorstwa, inne banki.

- Wyniku z tytułu odsetek osiągany przez bank dzięki działalności zarobkowej po uwzględnieniu odsetek płaconych od obcych kapitałów wykorzystywanych na tą działalnoś

Przychody z tytułu prowizji i opłat osiągane są przy udzielaniu kredytów jak przy wykonywaniu różnych czynności na rzecz klientów oraz inkasowanych od innych partnerów np. przy potwierdzaniu czeków, udzielaniu gwarancji.

-Wynik z tytułu prowizji, obrazuje on różnicę miedzy przychodami a kosztami z pobieranej przez bank prowizji.

Przychody z akcji, udziałów i innych papierów wartościowych, które nie mają charakteru odsetkowych. Zalicza się do nich m.in. otrzymywane dywidendy od emitentów akcji, udział z zyskach spółek z.o.o. , w których bank współdzieli koszty lub zyski, dochody uzyskiwane w związku z premią emisyjną, dochody z tytułu udziałów w funduszach inwestycyjnych.

-Operacje finansowych papierami wartościowymi i innymi. Zalicza się tutaj m.in.. wynik osiągnięty na operacjach, prawami poboru akcji i innymi prawami pochodnymi.

- Wynik z pozycji wymiany ilustruje rezultat zysków i strat powstałych z transakcji walutowych oraz z dokonywanej co miesiąc aktualizacji wyceny aktywów i pasywów dewizowych.

-Wynik działalności bankowej traktowany jest jako suma z tytułu odsetek, prowizji, akcji, udziałów i innych papierów wartościowych wyniku na operacjach finansowych

-Pozostałe przychody operacyjne obejmują przychody powstałe z zarządzania majątkiem osób trzecich, odzyskania należności uznanych za nieściągalne i spisanych uprzednio w straty, uzyskanych odszkodowań, darowizn a także z likwidacji lub sprzedaży rzeczowych składników majątku trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

- Wynik z działalności operacyjnej banku- który stanowi sumę wyniku na działalności bankowej skorygowaną o różnicę pomiędzy pozostałymi przychodami i kosztami operacyjnymi, pomniejszonego o koszty działania banku i amortyzacje oraz skorygowanego o różnicę pozycji dotyczących rezerw i aktualizacji majątku finansowego.

- Wynik na operacjach nadzwyczajnych, tj. straty losowe np. z tytułu kradzieży, wypadków, oraz zyski nadzwyczajne np. otrzymane odszkodowania od instytucji ubezpieczeniowych na wyrównanie strat

- Wynik finansowy brutto (zysk lub strata) powstaje po skorygowaniu wielkości wyniku operacyjnego

- Wynik netto powstaje po odliczeniu od wyniku finansowego brutto należnego podatku dochodowego

Pozycje wyniku finansowego banku po stronie strat;

-koszty odsetkowe,

- koszty prowizji i opłat,

- koszty z papierów wartościowych,

- koszty operacji finansowych,

- różnice kursowe ujemne,

- pozostałe koszty operacyjne,

- koszty działania banku,

- amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,

-koszty utrzymywania rezerw celowych,

- straty nadzwyczajne.

Pozycje wyniku finansowego:

Koszty odsetkowe - zalicza się do nich odsetki, zarówno wymagalne jak i niewymagalne od zobowiązań banku, przypadające na bieżący okres sprawozdawczy (odsetki wypłacone lub dopisane klientom).

Koszty odsetkowe:

-od depozytów,

-od kredytów (zaciągniętych przez bank),

-pozostałe.

Koszty odsetkowe zależą głównie od otoczenia konkurencyjnego. Rosną wraz ze wzrostem akcji depozytowej banku. Są większe w przypadku zaciągania przez banki kredytów niż w przypadku przyjmowania depozytów.

Koszty odsetkowe są ponoszone przez bank:

-na rzecz instytucji finansowych, podmiotów sektora niefinansowego i budżetowego, które powierzyły bankowi swoje środki pieniężne w formie m.in. udzielonych kredytów i pożyczek;

-z tytułu posiadanych środków na rachunkach bieżących klientów oraz depozytów terminowych.

Koszty prowizji i opłat są ponoszone przez bank:

-na rzecz innych podmiotów, które powierzyły bankowi swoje środki pieniężne np. w formie kredytu.

Koszty z papierów wartościowych są ponoszone przez bank:

-w przypadku nabycia przez inne podmioty oprocentowanych instrumentów finansowych emitowanych przez bank.

Koszty operacji finansowych banku obejmują:

-koszty emisji bankowych papierów wartościowych,

-straty ze zbycia inwestycji,

-odpisy aktualizacyjne wartości inwestycji (zmniejszenie wartości),

-odsetki i prowizje zaliczone w poprzednim roku do wyniku finansowego, które w bieżącym okresie zostały włączone do należności zagrożonych.

Amortyzacja - jest kosztem bez wydatkowania środków pieniężnych.

Będąc kosztem pozyskania przychodów, zmniejsza dochód stanowiący podstawę opodatkowania, jeśli dokonywana jest na podstawie zasad podatkowych.

Dokonywanie amortyzacji w ciężar kosztów jest obowiązkowe.

Koszty utrzymania rezerw celowych:

przenoszą się na akcjonariuszy, a nie na deponentów, bowiem rezerwy powodują blokowanie części zysku banku i brak możliwości podziału.

Rezerwy celowe tworzone są m.in. na:

-należności zagrożone niewypłacalnością kredytobiorców,

-zobowiązania warunkowe banku (np. na udzielone gwarancje),

-ogólny fundusz ryzyka bankowego

Rezerwy obowiązkowe w momencie ich tworzenia są kosztem bez wydatku pieniężnego. Rezerwy celowe są skalkulowanym ryzykiem, stanowiącym zabezpieczenie dla ewentualnych przyszłych strat.

Straty nadzwyczajne - to finansowe skutki zdarzeń losowych, powstających niepowtarzalnie i nieprzewidywalnie poza zwykłą działalnością banku (np. kradzieże, wypadki).

Zobowiązania pozabilansowe:

Zgodnie z art. 353 § 1 Kodeksu cywilnego:

Rodzaj stosunku cywilnoprawnego łączącego dłużnika z wierzycielem, który polega na tym, że „wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić"

Zgodnie z art. 3 § 27 Ustawy o rachunkowości:

Jest to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.

Zobowiązania pozabilansowe:

Różnią się one od zwykłych zobowiązań tym, że nie są ujmowanie w bilansie tylko w dodatkowych informacjach i objaśnieniach do sprawozdania finansowego, są to tzw. zobowiązania warunkowe, w tym udzielane również przez jednostkę gwarancję i poręczenia.

Pozycje bilansowe:

1. Należności warunkowe, w tym:

1.1. otrzymane gwarancje i poręczenia

2. Zobowiązania warunkowe, w tym:

2.1. udzielone poręczenia i gwarancje

2.2. weksle akceptowane i indosowane

2.3. aktywa z zobowiązaniem odsprzedaży

2.4. inne zobowiązania zabezpieczone na aktywach lub na przychodach

3. Zabezpieczenia z tytułu reasekuracji ustanowione na rzecz zakładu ubezpieczeń

4. Zabezpieczenia z tytułu reasekuracji ustanowione przez zakład ubezpieczeń na rzecz cedentów

5. Obce składniki aktywów nieujęte w aktywach

Zobowiązania warunkowe:

-obowiązek wykonania świadczeń, których powstanie jest uzależnione od zaistnienia określonych zdarzeń,

możliwym obowiązkiem, powstającym na skutek zdarzeń przeszłych, których istnienie zostanie potwierdzone dopiero

w momencie wystąpienia lub niewystąpienia jednego lub większej ilości niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli jednostki gospodarczej

-obecnym obowiązkiem, który powstaje na skutek zdarzeń przeszłych, ale nie jest ujmowany w sprawozdaniu, ponieważ:

nie jest prawdopodobne, aby konieczne było wydatkowanie środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne w celu wypełnienia obowiązku

kwoty zobowiązania nie można wycenić wystarczająco wiarygodnie.

Dla banków komercyjnych pozycje pozabilansowe tworzą:

udzielone gwarancje i poręczenia, potwierdzone linie kredytowe, otwarte akredytywy dokumentowe, zobowiązania wynikające z transakcji na instrumentach pochodnych.

Gwarancja bankowa - jednostronne zobowiązanie Banku (gwaranta), że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone w dokumentach, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, Bank wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji – bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.

Poręczenie – umowa, przez którą poręczyciel zobowiązuje się do wypłacenia wierzycielowi Zleceniodawcy określonej kwoty pieniężnej, na wypadek gdyby Zleceniodawca nie wypełnił świadczenia, do którego był zobowiązany

Linia kredytowa - to limit w rachunku bankowym do jakiego kredytobiorca może się zadłużyć w okresie określonym umową. Kredytobiorca korzysta z tego limitu w miarę potrzeb. Po przekroczeniu czasu zadłużenia bank nalicza odsetki karne.

Akredytywa dokumentowa jest warunkowym zobowiązaniem banku otwierającego, działającego na zlecenie importera (kupujący/ zleceniodawca akredytywy), do zapłacenia lub zagwarantowania zapłaty w odroczonym terminie eksporterowi (sprzedający/ beneficjent akredytywy) określonej kwoty w zamian za dokumenty. Dokumenty reprezentujące towar/ usługę winny być zgodne z warunkami akredytywy i złożone w banku w terminie jej ważności.