LEKI ZWIOTCZAJĄCE MIEŚNIE SZKIELETOWE

Leki zwiotczające wpływają na płytkę motoryczną, która zbudowana jest z:

• części presynaptycznej, która jest zakończeniem neuronu

• części postsynaptycznej, która znajduje się w błonie komórkowej włókna mięśniowego

W części presynaptycznej jest syntezowana i magazynowana w pęcherzykach synaptycznych ACETYLOCHOLINA

W części postsynaptycznej znajdują się receptory nikotynowe i ESTERAZA ACETYLOCHOLINOLINOWA

Przewodnictwo nerwowo-mięśniowe zależy od stężenia jonów Ca²⁺ i Mg²⁺ w płynie zewnątrzkomórkowym.

Zmniejszenie stężenia jonów Ca²⁺ w płynie zewnątrzkomórkowym przy wzroście jonów Mg² zmniejsza pobudliwość płytki motorycznej i pobudliwość mięśni

Zmniejszenie stężenia jonów Ca²⁺ w płynie zewnątrzkomórkowym bez wzrostu jonów Mg²⁺ może spowodować wystąpienie TĘŻYCZKI na skutek zwiększenia pobudliwości mięśni szkieletowych i nerwów.

LEKI PORAŻAJĄCE PŁYTKĘ MOTORYCZNĄ DZIAŁAJĄCE NA:

• CZĘŚĆ PRESYNAPTYCZNĄ

• CZĘŚĆ POSTSYNAPTYCZNĄ

LEKI PORAŻAJĄCE PŁYTKĘ MOTORYCZNĄ DZIAŁAJĄCE NA CZĘŚĆ PRESYNAPTYCZNĄ:

• TOKSYNA BOTULINOWA A

• SIARCZAN MAGNEZU

TOKSYNA BOTULINOWA B:

• wytwarzana przez pałeczki JADU KIEŁBASIANEGO

MECHANIZM DZIAŁANIA:

• polega na wiązaniu z kwasem sialowym, który występuje w błonie presynaptycznej płytki motorycznej i hamowaniu uwalniania acetylocholiny z pęcherzyków synaptycznych co powoduje porażenie przewodnictwa impulsów z neuronu na mięśnie

ZASTOSOWANIE:

• przykurcz powiek

• leczenie zeza

• przykurcze mięsni szyi

PRZECIWSKAZANIA:

• ciąża i okres karmienia

• dzieci poniżej 12 roku życia

PRZY NIEWŁAŚCIWYM PODANIU MOŻE WYSTĄPIĆ:

• opadanie powieki

• nasilenie zeza

• podwójne widzenia

• zaburzenie orientacji przestrzennej

• uszkodzenie rogówki

SIARCZAN MAGNEZU(MAGNESII SULFAS):

• jony magnezu o stężeniu 4-8mg/l hamują uwalnianie ACETYLOCHOLINY z części presynaptycznej płytki motorycznej

• są stosowane w celu zahamowania skurczów macicy w przebiegu rzucawki porodowej

• większe stężenie powoduje zahamowanie czynności serca

LEKI PORAŻAJACE POSTSYNAPTYCZNA CZESC PŁYTKI MOTORYCZNEJ

• LEKI POWODUJĄCE BLOK POLARYZACYJNY(KONKURENCYJNY, NIEDEPOLARYZACYJNY)

• LEKI POWODUJĄCE BLOK DEPOLARYZACYJNY

LEKI POWODUJĄCE BLOK POLARYZACYJNY:

Antagoniści receptorów nikotynowych części postsynaptycznej płytki, dlatego nie pozwalają cząsteczkom uwolnionej

ACETYLOCHOLINY na wywołanie depolaryzacji błony postsynaptycznej i znajduje się ona w ciągłej polaryzacji

Stąd blok ten nazywamy POLARYZACYJNYM, NIEPOLARYZACYJNYM, KONKURENCYJNYM, gdyż leki które go wywołują konkurują z ACETYLOCHOLINĄ o blok nikotynowy.

Blok polaryzacyjny jest znoszony przez inhibitory ACETYLOCHOLINOESTERAZY:

• NEOSTYGNINĘ

• PYRIDOSYGMINĘ

• GALANTANINĘ

• EDROFONIUM

Inhibitory ACETYLOCHOLINOESTERAZY są stosowane w przypadkach przedawkowania lub nadmiernie długo utrzymującego się porażenia mięśni w wyniku stosowania leków powodujących blok polaryzacyjny.

LEKI POWODUJĄCE BLOK POLARYZACYJNY:

POCHODNE IZOCHINOLINY:

• TUBOKURARYNA

• ATRAKURIUM

• MIWAKURIUM

• DOKSAKURIUM

POCHODNE STEROIDOWE:

• ROKURONIUM

• PIPEKURONIUM

• WEKURONIUM

• PANKURONIUM

INNE:

• GALANTAMINA

POCHODNE IZOCHINOLONY:

D-TUBOKURARYNA

• otrzymywana z KURARY

• podawana w postaci CHLOROWODORKU drogą dożylną

• działanie zwiotczające rozpoczyna się od porażenia:

- mięśni zewnętrznych oka

mięśni twarzy

- szyi

- kończyn

- brzucha

- mięśni międzyżebrowych i przepony

• przy ustąpieniu działania leku powrót funkcji mięśni następuje w odwrotnej kolejności(od przepony do mięśni twarzy)

• uwalnia znaczne ilości HISTAMINY, co może prowadzić do skurczu oskrzeli, obniżenia ciśnienia tętniczego, pokrzywki skórnej, innych odczynów uczuleniowych

• z HISTAMINĄ uwalniana jest HEPARYNA, co powoduje zmniejszenie krzepliwości krwi

ATRAKURIUM

• podawany drogą dożylną

• działanie utrzymuje się dosyć długo

• ulega samoistnej hydrolizie w reakcji Hoffmana oraz jest metabolizowana przez nieswoiste ESTERAZY

• głównym metabolitem powstającym w reakcji Hoffmana jest LAUDANOZYNA

DOKSAKURIUM

• nowa pochodna IZOCHINOLINY

• zwiotczenie utrzymuję się do 2h

• siła działania zwiotczającego jest 6 razy większa niż D-TUBOKURARYNY

• nie działa na układ krążenia

• może być stosowana u osób z chorobą niedokrwienną serca

POCHODNE STEROIDOWE:

PANKURONIUM

• lek długodziałający

• siła działania zwiotczającego jest 5 razy większa niż D-TUOKURARYNY

• lek nie uwalnia HISTAMINY

• nie obniża ciśnienia tętniczego

• nie zmienia szybkości tętna

PAVULON,PANCURONIUM

ROKURIONIUM

• lek wykazuje szybkie działanie hamujące przekaźnictwo w płytce motorycznej

• po 60-70 sekundach od podania dożylnego można wykonywać intubację

INNE LEKI POWODUJĄCE BLOK POLARYZACYJNY:

GALAMINA

• po podaniu dożylnym działanie rozpoczyna się po 1 – 2 minutach i utrzymuje się przez 20-90 minut

• jest wydalana w stanie niezmienionym przez nerki, nie może być stosowana u osób z niewydolnością tego narządu

• nie powoduje uwalniania HISTAMINY

• blokuje nerw błędny w sercu

LEKI WYWOŁUJĄCE BLOK DEPOLARYZACYJNY:

• łączą się z receptorem nikotynowym w części postsynaptycznej płytki motorycznej i powoduje depolaryzację

• nie są rozkładane przez ESTERAZĘ ACETYLOCHOLINOWĄ w płytce motorycznej lecz przez nieswoiste CHOLINOESTERAZY OSOCZOWE

• wystąpienie przedłużonej depolaryzacji prowadzi do zaburzeń przekaźnictwa nerwowo-mięśniowego

• działają szybko i krótko

• są stosowane do krótkotrwałego zwiotczenia mięśni, niezbędnego do przeprowadzenia krótkich zabiegów chirurgicznych, endoskopii, intubacji dotchawicznych

PRZECIWSKAZANIA:

• genetyczny niedobór ESTERAZ OSOCZOWYCH

• po wielokrotnym powtarzaniu dawek leków powodujących blok depolaryzacyjny lub po podaniu dużych dawek tych leków może nastąpić przejście bloku depolaryzacyjnego w blok niedepolaryzacyjny

WADA!! Brak leków powodujących zniesienie działania leków wywołujących blok depolaryzacyjny

INHIBITORY ECETYLOCHOLINOESTERAZY:

• NEOSTYGMINA

• PYRIDOSTYGNINA

• GALANTAMINA

• EDROFONIUM

Nasilają działanie leków wywołujących blok depolaryzacyjny lecz można nimi częściowo odwołać blok niedepolaryzacyjny.

LEKI WYWOŁUJĄCE BLOK DEPOLARYZACYJNY:

• SUKSAMETONIUM – stosowany w lecznictwie

• DEKSAMETNIUM

SUKSAMETONIUM

• zasada amoniowa

• po podaniu dożylnym działanie zwiotczające występuj po kilku sekundach

• bezpośrednio po podaniu lek wywołuje:

• wzrost ciśnienia tętniczego

• wzrost ciśnienia śródczaszkowego

• bradykardię

LEKI STOSOWANE W STANACH SPASTYCZNYCH MIĘŚNI SZKIELETOWYCH:

Stany spastyczne mięśni szkieletowych występują w:

• STWARDNIENIU ROZSIANYM

• MÓZGOWYM PORAŻENIU DZIECIĘCYM

• CHOROBACH MÓZGU POCHODZENIA RDZENIOWEGO

• CHOROBACH ZWYRODNIENIOWYCH KRĘGOSŁUPA

W celu zmniejszenia napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych towarzyszącego tym stanom stosowane są leki:

• DZIAŁAJĄCE NA POZIOMIE RDZENIA KRĘGOWEGO I OUN

• DZIAŁAJĄCE NA POZIOMIE KOMÓRKI

LEKI HAMUJĄCE STANY SPASTYCZNE MIĘŚNI SZKIELETOWYCH DZIAŁAJĄCE NA POZIOMIE RDZENIA KRĘGOWEGO I OUN:

• MEFENAZYNA

• CHLORZOKSAZON

• TOLPERIZON

• BENZODIAZEPINY

• TETRAZEPAN

• BAKLOFAN

MEFENAZYNA

• Stosowana we wzmożonym i bolesnym napięciu mięśni szkieletowych

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• brak łaknienia

• nudności

• uczucie znudzenia

PRZEDAWKOWANIE:

• oczopląs

• zamazane widzenie

• brak koordynacji ruchów

• osłabienie napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych

• porażenie oddechu

• obecnie rzadko stosowany

TOLPERIZON

• stosowany:

• w nadmiernym napięciu mięśni szkieletowych

• w szczękościsku po zabiegach stomatologicznych

PREPARATY:

• MYDOCALM

• TOLPERIS

BENZODIAZEPINY

• pobudzają aktywność receptora benzodiazepinowego, nasilają przez to aktywność GABA

• stosowane w stanach spastycznych mięśni

• najczęściej stosowany jest TETRAZEPAM

• działa miorelaksacyjnie

• ponadto wykazuje działanie uspokajające, anksjolityczne, przeciwdrgawkowe

PREPARATY:

• MYOLASTAN

• TETRARATIO

BANKLOFAN

• analog GABA

• pobudza receptory GABA- ergiczne typu GABA_B

• stosowany w stanach spastycznych mięśni szkieletowych pochodzenia rdzeniowego

LEKI HAMUJĄCE STANY SPASTYCZNE MIĘŚNI SZKIELETOWYCH DZIAŁAJĄCE NA POZIOMIE KOMÓRKI MIĘŚNIOWEJ:

DANTROLEN

• działa rozkurczowo na mięśnie szkieletowe, bezpośrednio na komórkę mięśniową

• mechanizm działania polega na hamowaniu uwalniania jonów Ca²⁺ z siateczki sarkoplazmatycznej, co zaburza skurcz komórki mięśniowej

• stosowany w leczeniu stanów spastycznych mięśni szkieletowych w leczeniu złośliwej hipertermii

• w dawkach terapeutycznych nie wywołuje wpływu na mięśnie gładkie i mięsień sercowy

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• uszkodzenie wątroby wynikające z IDIOSYKRAZJI

• zwiększenie stężenia aminotransferaz i bilirubiny

PREPARAT:

• DANTROLEN