TRUDNOŚCI WYCHOWAWCZE A UZALEŻNIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY
Monika Mazurek-Lewandowska Pod kierunkiem dr K. Wac
Trudności wychowawcze
Bywają również nazywane trudnościami w zachowaniu.
Są to zachowania w sytuacjach społecznych odbiegające od przeciętnego obrazu typowego dla danego wieku.
Występują wtedy, gdy zachowania ulegają dezorganizacji lub przestają być celowe – znacznie utrudniają zaspokajanie głównych potrzeb oraz przystosowanie do środowiska.
Trudności rozwojowe
Występują w różnych momentach rozwoju osobistego, nie wymagają podejmowania specjalnych działań, ustępują samoistnie, ich celem jest ułatwienie przystosowania.
Trudności wychowawcze UTRADNIAJĄ PRZYSTOSOWANIE
TRUDNOŚCI WYCHOWAWCZE
UWARUNKOWANE BIOLOGICZNIE
Czynniki patogenne działające na układ nerwowy prowadza do jego dysfunkcji, co w efekcie daje zaburzenia zachowania i znacznie utrudnia proces wychowawczy (FAS)
SPOWODOWANE NIEKORZYSTNYMI WPŁYWAMI ŚRODOWISKA SPOŁECZNO – WYCHOWAWCZEGO (PSYCHOSOCJALNE)
Zaburzenia bez uszkodzenia układu nerwowego.
Jednak uszkodzenia układu nerwowego mogą powstać na skutek zaburzeń zachowania.
Trudności wychowawcze
Najczęściej zaburzenia zachowania uwarunkowane są wieloczynnikowo (polietiologicznie).
Powoduje je niekorzystny splot powiązanych czynników biologicznych i społecznych.
Podział trudności ze względu na ich genezę ma charakter praktyczny – pomaga ustalić, czy oddziaływanie terapeutyczne należy kierować głównie na dziecko, czy również na środowisko wychowawcze, rodzinę i na dziecko w rodzinie.
Trudności uwarunkowane biologicznie
Czynniki uszkadzające tkankę nerwową:
Genetyczne
Wrodzone – działają w okresie płodowym
Spowodowane porodem
Powstające po urodzeniu się dziecka
Trudności wychowawcze uwarunkowane środowiskowo
ŚRODOWISKO – całość warunków zewnętrznych (fizycznych, materialnych, społecznych, itp.), w których człowiek żyje.
Są to wszystkie warunki i okoliczności, z którymi człowiek reguluje stosunki poprzez procesy przystosowywania się do środowiska i dostosowywania środowiska do swoich potrzeb.
Wyróżniamy środowisko geograficzne, lokalne oraz społeczne.
Najsilniejsze oddziaływanie – ŚRODOWISKO RODZINNE i GRUPY RÓWIEŚNICZE (środowisko naturalne)
Wychowawcze funkcje rodziny
Wychowanie – długotrwałe intencjonalne działanie osób w celu osiągnięcia stosunkowo trwałych zmian w osobowości i funkcjonowaniu społecznym jednostki.
Najważniejszy jest okres dzieciństwa od 0 do ok. 9 r.ż., a zwłaszcza od 0 do 3 r.ż.
Zazwyczaj proces wychowania jest intuicyjny i opiera się na doświadczeniach z własnego dzieciństwa.
Wychowanie w rodzinie uczy:
Korzystania z dorobku materialnego przyszłych pokoleń
Samodzielnej obsługi i zaspokajanie potrzeb
Standardów i norm: co wolno, czego nie wolno
Potrzeb i uczuć
Różnorakich postaw
Różnych form aktywności, sposobów pokonywania trudności
Rodzice :
Model do naśladowania – zachowania, sposobu mówienia, reagowania emocjonalnego, wyznawanych wartości, postaw wobec ludzi, zwierząt, obowiązków, itp.
Zaspokajają potrzeby niezbędne do normalnego życia psychicznego i społecznego:
Potrzeba bezpieczeństwa
Potrzeba akceptacji i uznania
Potrzeba zależności i przynależności
Potrzeba osiągnięć i potrzeba poznawcza
Rodzice :
Wyznaczają normy i wymagania (wzmocnienia pozytywne i negatywne)
Ukazują prawidłowe pełnienie ról społecznych
Uczą systemu wartości
Pełnią funkcję swoistego „systemu kontroli”
Kształtują osobowość
Grupy rówieśnicze :
Jeżeli dziecko czuje się dobrze w swojej rodzinie, wybiera grupę rówieśniczą, w której panują podobne standardy oraz normy.
Dzieci z rodzin dysfunkcyjnych szukają rówieśników z podobnymi doświadczeniami oraz grupy mogące skompensować braki w zaspokojeniu potrzeb.
JEŻELI DZIECKO JEST CZŁONKIEM GRUPY I CZUJE SIĘ W NIEJ DOBRZE TO ZROBI WSZYSTKO, ABY W NIEJ POZOSTAĆ.
Osobowość
Najważniejsze dla kształtowania fundamentów osobowości są oddziaływania na dziecko w pierwszych latach życia.
Późniejsze niewłaściwe wychowanie pogłębia istniejące zaburzenia.
Im wcześniej występują zaburzenia zachowania i objawy demoralizacji tym rokowania są gorsze.
Lęk i nerwice dzieci i młodzieży
Nerwicogenne środowisko domowe: autorytarny styl wychowania, nadmierna troska o dziecko, nerwica któregoś z rodzica, kłótnie małżeńskie, rozwód, alkoholizm, ciężka choroba w rodzinie, itp.
FORMY ZABURZEŃ NERWICOWYCH:
Reakcje nerwicowe (1 objaw, np. : jąkanie, moczenie)
Zachowania nerwicowe (kilka objawów)
Nerwicowy rozwój osobowości w przedłużającej się sytuacji nerwicogennej (utrwalenie reakcji nerwicowych, zaniżona samoocena, depresja)
Samobójstwa
„SAMOBÓJSTWO TO NIE TYLKO PRAGNIENIE ŚMIERCI, TO STRACH PRZED ŻYCIEM”
W ostatnich latach obniżył się WIEK osób dokonujących prób samobójczych, z których wiele kończy się śmiercią.
PRZYCZYNY PRÓB SAMOBÓJCZYCH DO 13 R.Ż.:
Zaniedbanie i poczucie samotności
Poczucie niezrozumienia i niedocenienie
Rozbicie rodziny
Alkoholizm, szczególnie matki
Poczucie braku własnej wartości
Niepowodzenia w szkole oraz ostre kary za słabe wyniki w nauce
Samobójstwa U młodzieży po 14 r.ż. zdarzają się znacznie częściej.
Przyczyny :
Zmiany hormonalne, wahania nastroju
Napięcia w domu i w szkole
Konkurencja wśród rówieśników
Pierwsze miłości
Alkohol, narkotyki
Wpływ środków masowego przekazu – TV, Internet
Zaburzenia łaknienia
Anoreksja i bulimia jako forma zaburzeń nerwicowych
Wpływ środków masowego przekazu
Brak akceptacji, uznania
Powodują wtórne zmiany w osobowości oraz zachowaniu
Nierzadko prowadzą do śmierci
Agresja
Intencjonalne działanie w celu wyrządzenia komuś lub czemuś krzywdy; gwałtowna reakcja emocjonalna obniżająca napięcie psychiczne.
PRZYCZYNY:
Jako odreagowanie lęku
Jako reakcja wyuczona drogą naśladowania
Jako reakcja wyuczona w celu zdobycia czegoś
Jako akt wrogości wobec osób zagrażających
Agresja
FORMY AGRESJI:
Skierowana przeciw ludziom, przeciw sobie i przeciw rzeczom (dzieci z rodzin odrzucających, zaniedbujących, autorytarnych)
Agresja werbalna i fizyczna
Agresja bezpośrednia i przeniesiona
AGRESJA
RODZAJE:
Jako reakcja na frustrację
Instrumentalna (środek zdobycia czegoś)
Jako mechanizm obronny służący redukcji lęku
Jako kompensacja niskiego poczucia własnej wartości
Jako stymulacja w ubogim w bodźce środowisku
Uwarunkowana genetycznie, hormonalnie lub chemiczniE
Agresja
Najczęściej aktów agresji i niszczenia dopuszczają się dzieci:
Uciekające z domów
Wagarujące
Przebywające całe dnie na ulicy, blokowiskach
Niemające oparcia w domu, odrzucone
Bez ukształtowanego systemu wartości i uczuć wyższych
Posiadające kłopoty w nauce.
Te zaburzenia zachowania występują 3-4 razy częściej u chłopców, zawsze dochodzi wtedy do naruszenia norm i praw społecznych.
Prostytucja
„Zaspokajanie potrzeb seksualnych przygodnych partnerów za opłatą, bez zaangażowania emocjonalnego i w zasadzie bez wyboru”
W ostatnich latach obserwuje się niepokojące obniżenie wieku młodzieży uprawiającej prostytucje
Tzw. „GALERIANKI” już w wieku 11-12 lat zaczynają w ten sposób zdobywać pieniądze na modne ciuchy bądź narkotyki.
Przyczyny: rodzina dysfunkcyjna, konsumpcyjny styl życia (media), uzależnienia, itp.
Inne trudności
wychowawcze (wg Zaborowskiego)
- konflikty, agresje, bójki
- zachowania złośliwe, dokuczanie, prześladowanie, bojkot
- zachowania nie lojalne w stosunku do kolegów, kłamstwa, intrygi
- egoizm, zachłanność, konfiskaty
- kradzieże
- zarozumiałość i elitaryzm
- zamykanie się i wycofanie.
Uzależnienie
Jako następstwo nieprawidłowych wpływów wychowawczych.
Definiuje się jako nabytą silną potrzebę wykonywania danej czynności lub zażywania danej substancji.
Zazwyczaj kojarzone z alkoholizmem, narkomanią, paleniem papierosów.
Uważa się, że uzależnić można się od wszystkiego, np. od leków, picia kawy, pracy, telewizji, komputera, Internetu, jedzenia, seksu, grupy społecznej, itp.
Uzależnienie charakteryzuje się:
Poczuciem dyskomfortu
Pogorszeniem samopoczucia
Gonitwą myśli
Zaburzeniami koncentracji uwagi
Niemożnością znalezienia sobie miejsca
„Głodem” czynnika uzależniającego
Występowaniem coraz większej liczby zaburzeń emocjonalnych i zaburzeń w kontaktach interpersonalnych
Wzrostem napięcia psychicznego
Młodzież wybiera środek który:
Ułatwia nawiązywanie kontaktów społecznych, umacnia przynależność do grupy (np. papierosy, alkohol)
Szybko poprawia nastrój (alkohol, narkotyki)
Daje poczucie przyjemności (objadanie się, masturbacja)
Ułatwia ucieczkę od trudnej rzeczywistości (gry komputerowe, Internet, narkotyki)
Zapewni akceptację otoczenia (w zależności od grupy rówieśniczej)
Czynniki sprzyjające powstawaniu uzależnień
Brak zaspokojenia ważnych potrzeb, takich jak: potrzeba przynależności, bezpieczeństwa, akceptacji, uznania, miłości itp.
Niewłaściwe wpływy
Brak systemu wartości (rodzina dysfunkcyjna)
Długo trwające kłopoty szkolne
Niepowodzenia (nieszczęśliwa miłość)
Wpływ kolegów, których akceptacja jest potrzebna do funkcjonowania
Objawy uzależnienia:
Zachowanie szybko staje się nawykowe.
Jest częste, regularne i stereotypowe.
Zabiera znaczną część czasu.
Jest przyczyną problemów zdrowotnych, finansowych, szkolnych, rodzinnych i innych.
Ma charakter kompulsywny. (nerwica natręctw – obsesyjne natrętne myśli, zachowania przymusowe, )
Trudno go zaprzestać trwale i całkowicie.
Związane jest z powracającym wewnętrznym przymusem do niego.
Zespół abstynencyjny po odstawieniu substancji lub zaprzestaniu kontaktu z daną sytuacją.
Konsekwencje
Nałóg wpływa destrukcyjnie nie tylko na zdrowie osoby uzależnionej, ale również na zachowania społeczne.
Uzależnienia są również często przyczyną zachowań o charakterze kryminogennym, np. kradzieże, morderstwa, pobicia i zranienia, przestępstwa o podłożu seksualnym, itd.
Skutki kontaktów z substancjami uzależniającymi:
Szkody zdrowotne : uzależnienie, zatrucia, infekcje
Zachowania ryzykowne: np. skoki do wody w niebezpiecznych miejscach po spożyciu alkoholu, prowadzenie samochodu po spożyciu, przedwczesne kontaktu seksualne bez zabezpieczeń i/lub z przypadkowym partnerem
Zagrożenia dla rozwoju osobistego: zaniedbywanie obowiązków szkolnych, konflikty z prawem, utrata zainteresowań
Alkohol
Najczęściej używana w Polsce substancja psychoaktywna
Wg badań HBSC* (2006r.) ponad połowa nastolatków w wieku 11 lat piła już alkohol!!
W tym 55% chłopców i 50% dziewczynek
Między 11-17r.ż. prawie cała populacja podejmuje próby picia alkoholu
W wieku 17-18 lat tylko 6% deklaruje, że nigdy nie próbowało alkoholu
*HEALTH BEHAVIOUR IN SCHOOL-AGED CHILDREN
Alkoholizm dzieci - przyczyny
Dziecko alkoholika ma bardzo duże szanse, by samemu zostać alkoholikiem. Badania sugerują, że potomstwo wychowywane w domach, w których panuje alkohol, jest 4 razy bardziej narażone na rozwój choroby alkoholowej.
Presja grupy rówieśniczej
Zakazany owoc
Chęć poczucia się dorosłym, niezależnym.
Alkohol
Osoba nieletnia o wiele szybciej uzależnia się od alkoholu niż osoba dorosła!!!
Najczęściej młodzi ludzie piją piwo (najtańsze), potem wódkę, a na końcu wino.
Nałóg alkoholowy uniemożliwia zdobycie przez młodzież odpowiedniego wykształcenia i zawodu. Tak naprawdę wyklucza jednostkę z udziału w życiu społecznym czy politycznym. Alkohol spożywany w nadmiernych ilościach dla młodych ludzi oznacza najczęściej całkowitą degradację życia.
Picie alkoholu przez dłuższy czas prowadzi do całkowitego wyniszczenia organizmu i śmierci.
Zdarza się czasami, że reakcją organizmu na niewielką dawkę alkoholu może być stan tzw. UPICIA PATOLOGICZNEGO, który jest przemijającą i krótkotrwałą chorobą psychiczną.
Występuje ona w dwóch postaciach. Jedna z postaci podobna jest do padaczki, natomiast w drugiej dominują tzw. objawy wytwórcze czyli urojenia, omamy i iluzje.
Stan taki może utrzymywać się przez okres kilkunastu godzin.
Człowiek nie robi wówczas na otoczeniu wrażenia osoby nietrzeźwej jednak całe jego zachowanie jest wynikiem doznań chorobowych, którym towarzyszy silny lęk.
Tytoń
Druga z kolei co do substancji rozpowszechnionych w Polsce wśród młodzieży
Ok. 70% młodzieży w wieku 17-18 lat paliło w swoim życiu chociaż 1 papierosa
Pierwsze eksperymenty często zaczynają się przed 12 r.ż.
Ok. 6% uzależnionych 13-latków
Ok. 16% uzależnionych 15-latków
Ok. 25% uzależnionych 18-latków
Marihuana
Zajmuje w Polsce 3 miejsce
Wg badań 1/3 17-latków używała tych substancji min. 1 raz w życiu
10 % 17-latków pali marihuanie regularnie!
Na 4 miejscu co do częstości przyjmowania sytuują się LEKI PSYCHOAKYWNE (nasenne, uspokajające)
Zażywa je bez zlecenia lekarskiego
ok. 15% 15-latków oraz 20% 17-latków
Marihuana – „miękki” narkotyk?
Nie uzależnia fizycznie.
Silnie uzależnia psychicznie!!!
Uważa się ją za typowo „imprezowy” narkotyk, który ma poprawiać nastrój, wyostrzyć doznania zmysłowe, np. podczas słuchania muzyki, i zintensyfikować doznania seksualne.
Główną substancją psychoaktywną, zawartą w marihuanie, jest THC, czyli tetrahydrokannabinol, oraz inne kannabinoidy.
Ma działanie uspokajające, euforyzujące lub przeciwbólowe, pobudza apetyt, rozkurcza mięśnie, zmniejsza ciśnienie śródgałkowe i rozszerza oskrzela.
Działanie marihuany Marihuana powoduje:
zmianę percepcji czasu i odległości (wydłużenie lub skrócenie) oraz obrazu ciała (uczucie lekkości).
może pojawić się synestezja, np. widzenie dźwięków, słyszenie kolorów itp.
przeżyciom tym towarzyszy dobre samopoczucie, euforia, brak samokrytycyzmu, odprężenie, spadek samokontroli, uczucie wyostrzenia zmysłów i lepszego rozumienia świata, filozofowanie, wielomówność oraz napadowy śmiech.
czasami po zażyciu marihuany może pojawić się senność i nadmierne uspokojenie.
THC osłabia pamięć, koordynację wzrokowo-ruchową, koncentrację uwagi i czynności automatyczne.
Osłabienie siły mięśniowej z płynnością ruchów i zwolnienie czasu reakcji prowadzą do obniżenia sprawności psychofizycznej.
Objawy uzależnienia
zaburzenia snu
apatia, brak motywacji do działania,
ograniczanie kontaktów międzyludzkich,
zaburzenia koncentracji i pamięci,
zaburzenia zdolności uczenia się,
myślenie magiczne i porozrywane,
upośledzenie umiejętności logicznego myślenia,
osłabienie zachowań intuicyjnych,
wychudzenie,
przewlekłe zapalenia krtani i oskrzeli,
napady kaszlu,
przekrwienie spojówek i białkówek.
Najczęstsze powikłania palenia marihuany, to:
Bóle gardła, zapalenia oskrzeli oraz astma
Nowotwory - kannabinole działają bardziej drażniąco niż tytoń i zawierają więcej substancji kancerogennych (rakotwórczych)
U dziewczynek regularnie palących występują zaburzenia miesiączkowania, a u chłopców – zaburzenia produkcji testosteronu.
Bezsenność, urojenia, schizofrenia
NARKOTYKI
Używanie niektórych z nich (np. Heroiny) niesie za sobą ryzyko uzależnienia większego niż picie alkoholu.
Nawet osoby nie uzależnione a jedynie eksperymentujące z narkotykami mogą doświadczyć:
Zaburzeń psychicznych ( psychozy, stany lękowe i depresyjne)
Uszkodzeń narządów wewnętrznych (uszkodzenie wątroby, nerek, ukł. krwiotwórczego)
Śmiertelnego przedawkowania i zatrucia (posocznica, WZW typu B i C oraz HIV)
Zaburzeń zachowania prowadzących do zachowań ryzykownych, konfliktów z prawem (agresja, kradzież, prostytucja, produkcja i sprzedaż narkotyków, itp.)
Narkomania bardzo szybko napędza inne przejawy patologii społecznej oraz przestępczości.
W dzisiejszych czasach narkotyki to nie jest już zwykła moda, natomiast to trudny i bardzo brutalny do zaakceptowania styl życia młodzieży.
Według analizy lizbońskiego Europejskiego Centrum Monitoringu Narkotyków i Uzależnień Narkotykowych, już co piąty mieszkaniec Unii Europejskiej miał w 2002 roku osobisty kontakt przynajmniej z jednym z narkotyków.
Natomiast w Polsce już co ósmy 15-latek i co piąty 18-latek przyznał się do tego, że przynajmniej raz w życiu próbował narkotyków.
Narkotyki – podział:
Do narkotyków twardych najczęściej zalicza się kokainę, opioidy jak heroina czy morfina
Do narkotyków miękkich najczęściej marihuanę, haszysz i LSD
Podział według Światowej Organizacji Zdrowia
Opiaty np. heroina, morfina
Psychostymulanty np. amfetamina, metamfetamina
Kokaina
Marihuana i haszysz
Halucynogeny np. DMT
Psychodeliki np. LSD-25
Środki lotne – kleje
Leki uspokajające i barbiturany
Nikotyna
Alkohol
Steroidy
INNY : STYMULANTY, DEPRESANTY, PSYCHODELIKI
Dopalacze
To potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują się na liście środków kontrolowanych przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii.
Spożycie ich ma na celu wywołanie w organizmie jak najwierniejszego efektu narkotycznego substancji nielegalnych.
Dopalacze – skutki zdrowotne
Dopalacz ma negatywny wpływ na zdrowie zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Substancja ta wpływa na zmiany w mózgu oraz zmiany w jego funkcjonowaniu. Powoduje zniekształcenie otaczającej rzeczywistości, tzw. halucynacje, czyli osoba używająca dopalacze widzieć i słyszeć coś, co tak naprawdę nie istnieje.
Dopalacze mogą także powodować delirium, czyli stan dezorientacji, w który osoba traci kontakt z rzeczywistością, odczuwa irracjonalny strach, lęk lub złość, oraz mówi rzeczy, które nie mają sensu dla osoby słuchającej.
Delirium może się pojawić nawet po pierwszym użyciu dopalacza.
Dopalacze – mieszanka trucizn
Po spożyciu takiej piorunującej mieszanki pojawia się nadwrażliwość zmysłowa, zmienne nastroje, charakteryzujące się nagłym przejściem od euforii do depresji, omamy.
UZALEŻNIAJĄ!!
Wszystkie dopalacze stanowią zagrożenie życia, a lista niepożądanych objawów, jakie mogą wywoływać, jest bardzo długa.
Właściwie nie ma narządu, którego nie mogą uszkodzić.
OBJAWY mogące świadczyć o zażyciu DOPALACZY:
nadmierna potliwość
oczopląs
szczękościsk
nudności
wymioty
omamy słuchowe i wzrokowe
stany lękowe
nagły wzrost ciśnienia tętniczego
rozrywający ból głowy
migotanie przedsionków.
DOPALACZE TO NIE ZABAWA
Uzależnienie od dopalaczy ma takie same skutki psychologiczne i społeczne jak uzależnienie od alkoholu czy narkotyków!!
Jest chorobą!
Detoksykacja i Abstynencja
Terapia indywidualna i grupowa
Grupy wsparcia
Integralne traktowanie substancji psychoaktywnych
CECHY WSPÓLNE:
Przejawy tego samego problemu – palenie papierosów, picie alkoholu lub zażywanie narkotyków wiąże się z ryzykiem powstania szkód zdrowotnych.
Te same czynniki ryzyka – rodzinne, rówieśnicze, indywidualne, związane ze szkołą i środowiskiem.
Współwystępowanie – pojawienie się jednego z zachowań problemowych zwiększa ryzyko wystąpienia następnych.
„Torowanie drogi”, czyli ścieżki używania substancji psychoaktywnych
Torowanie drogi
Spożywanie alkoholu oraz palenie papierosów ułatwia podjęcia próby eksperymentowania z narkotykami.
Po alkohol i tytoń sięgają dzieci we wczesnym okresie adolescencji.
Część nastolatków przechodzi następnie do eksperymentów z marihuaną.
Niezwykle rzadko zdarza się aby ktoś sięgał po marihuanę nie mając wcześniejszych doświadczeń a alkoholem i/lub papierosami.
Pewna grupa młodzieży sięga do innych, tzw. „twardych” narkotyków ( co raczej nie zdarza się bez kontaktu z lżejszymi środkami)
Zachowania problemowe
W rozwoju psychospołecznym młodzieży są:
Instrumentem osiągania pożądanych celów (niezależność od rodziców, poczucie autonomii)
Wyrazem niechęci młodzieży wobec tradycyjnych norm i wartości ludzi dorosłych, sprzyjają tworzeniu się własnego poczucia tożsamości
Mechanizmem radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych (rodzinnych, miłosnych, szkolnych, towarzyskich, itd.)
Trudności wychowawcze – CZYNNIKI CHRONIĄCE
Zaobserwowano również, że istnieje grupa dzieci, które pomimo przewlekłego stresu (alkoholizm, choroby psychiczne rodziców) dobrze radzą sobie z niesprzyjającymi warunkami.
Zapoczątkowało to badania nad uogólnionym chroniącym mechanizmem adaptacyjnym
Czynniki chroniące (odpornościowe):
Zasoby indywidualne
Zdolności intelektualne (ponadprzeciętna inteligencja, zdolność uczenia się, umiejętność planowania, zdolności werbalne)
Pozytywny temperament
Mechanizmy samokontroli (panowanie nad złością, asertywność)
Optymizm i pogoda ducha
Umiejętności społeczne (porozumiewanie się)
Pozytywny obraz siebie i wiara w swoje możliwości oraz procesy motywacyjne
Czynniki chroniące
(odpornościowe):
Zasoby wynikające z relacji z rodzicami
Wsparcie emocjonalne
Bezpieczeństwo
Zaufanie
Nadzorowanie i monitorowanie zachowań dziecka
Komunikacja z dzieckiem (normy, oczekiwania, zachowania prozdrowotne)
Zaangażowanie rodziców w naukę i obowiązki szkolne dziecka
Czynniki chroniące (odpornościowe):
Zasoby wynikające z relacji z innymi znaczącymi osobami dorosłymi
Posiadanie dorosłego mentora (ksiądz, trener sportowy , kuzyn, przyjaciel)
Wsparcie emocjonalne, instrumentalne i moralne uzyskiwane od nauczycieli, wychowawcy.
Czynniki chroniące (odpornościowe):
Zasoby środowiska lokalnego
Bezpieczne sąsiedztwo
Dobry klimat społeczny szkoły
Konstruktywne formy aktywności dostępne w społeczności lokalnej (wolontariat, harcerstwo, oaza, świetlice i kluby młodzieżowe)
Dostęp do opieki specjalistycznej nad młodzieżą i rodziną, np. poradni specjalistycznych i ośrodków interwencji kryzysowej.
Wychodzenie z uzależnienia
Wychodzenie z uzależnienia polega nie tylko na odtruciu, ale również na długotrwałej terapii, która pozwoli na „przepracowanie” problemów z dzieciństwa, pomoże znaleźć cel i sens życia oraz ukaże możliwe do zaakceptowania wartości.
Problem uzależnień narasta!
Obniża się wiek sięgania po środki uzależniające – DZIECI UCIEKAJĄ PRZED ŻYCIEM.
Monar
Profilaktyka uzależnień
Od 1981r. Monar prowadzi szereg działań profilaktycznych na terenie całego kraju.
Profilaktyka Monaru oparta jest na uniwersalnych wartościach takich jak dobroć, uczciwość, miłość, szacunek dla drugiego człowieka, odpowiedzialność za siebie i innych.
Rozwijanie tych wartości i wiara w sens czynienia dobra to w koncepcji Monaru główne cele profilaktyki
Celem profilaktyki Monaru jest propagowanie życia bez narkotyków, promocja zdrowia i twórczego rozwoju indywidualnego.
Monar
Stowarzyszenie oferuje osobom z problemem narkotykowym pomoc specjalistyczną w zakresie konsultacji, poradnictwa, terapii indywidualnej i grupowej oraz detoksykacię, pomoc ambulatoryjną oraz stacjonarną terapię i rehabilitację dla osób uzależnionych.
Z pomocy specjalistycznej Monaru mogą też skorzystać rodziny i bliscy osób uzależnionych.
Monar prowadzi 28 poradni profilaktyki i terapii uzależnień oraz 30 stacjonarnych ośrodków rehabilitacyjnych w tym
5 specjalizujących się w pracy z młodzieżą.
Poradnie udzielają rocznie ponad 95 tysięcy porad. W stacjonarnych ośrodkach prowadzonych metodą społeczności terapeutycznej korzysta rocznie ok. 2000 osób
Bibliografia
Woynarowska B., Edukcja Zdrowotna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010
Ciechaniewicz W., Pedagogika, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008
Anderson P., Baumberg B., Alkohol a młodzież, Parpamedia, Warszawa 2007,
Cierpiałkowska L., Alkoholizm: przyczyny, leczenie, profilaktyka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2000
Szukalski B., NARKOTYKI – kompendium wiedzy o środkach uzależniających, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2005